ناصر طاهری اظهار کرد: سال گذشته طی جلساتی که در دفتر معاونت عمرانی استانداری اصفهان، همچنین مدیرکل میراث فرهنگی و مدیرکل راه و شهرسازی استان برگزار شد، توافقاتی با مالک و سرمایه‌گذار این هتل به‌منظور کاهش تأثیر منظری ساختمان هتل برِ خیابان چهارباغ عباسی صورت گرفت و قرار شد که بخش‌های مشرف به خیابان حذف شود.

وی ادامه داد: در حال حاضر قسمت‌هایی از طبقه آخر هتل از محل دیوار برشی مشرف به سمت خیابان چهارباغ تا پشت سینما فلسطین در حال حذف و برچیده شدن است.

معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان اصفهان در پاسخ به این سؤال که آیا مشکل غیرقانونی بودن ساخت هتل به دلیل ابلاغ نشدن مجوز ساخت از سوی اداره کل راه و شهرسازی نیز با این حذف حل خواهد شد یا خیر؟ گفت: ساخت هتل غیرقانونی نبود. مراحل اخذ پروانه انجام‌شده بود و در ابلاغ مصوبه نیز اداره کل راه و شهرسازی مسئولیت دارند و صاحب‌نظر هستند.

طاهری یادآور شد: قبلاً درخواست توقف داشتیم و طی جلسات کارشناسی و تائید در شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان با همکاری و تعاملاتی که صورت گرفت تا حد زیادی موضوع اشرافیت به خیابان چهارباغ با حذف بخش اشاره ‌شده، مرتفع خواهد شد.

وی، از همکاری مالکین و سرمایه‌گذاران این هتل به‌صورت ویژه تشکر کرد، چراکه با وجود صرف هزینه‌های زیاد در راستای تعامل حاضر به همکاری و حذف بخشی از ساختمان خود شدند.

منبع:ایسنا

یزد سرزمینی با غنای مساجد فراوان در کشور است و در این میان، وجود مساجد تاریخی و بسیار قدیمی مانند مسجد جامع فهرج و همینطور مساجد فاخری مانند مسجد جامع کبیر یزد، مسجد امیرچقماق، مسجد ریگ، مسجد خضرشاه و مسجد جامع ابرکوه و مسجد جامع میبد از مهمترین ظرفیت‌های تاریخی و فرهنگی یزد هستند.

این مواریث تاریخی و ارزشمند که علاوه بر قدمت و معماری باارزش، تاثیرگذاری قابل توجهی در ساختارهای اجتماعی جامعه دارند، بعضا مورد بی‌توجهی قرار گرفته و کمتر به ظرفیت‌های آنها  توجه می‎شود، به طوری که آیت الله «سیدکاظم مدرسی» امام جمعه بخش مرکزی یزد می‌گوید: یزد به عنوان شهر دارالعباده و دارالعلم ایران از تعداد بسیار زیادی مسجد و محفل دینی تشکیل شده است و همین آثار، امروزه نمادی برای شهر تاریخی و میراثی یزد محسوب می‎شوند.

وی با بیان این که یزد با داشتن قدیمی‌ترین مسجد در دنیای اسلام یعنی مسجد فهرج که متعلق به نیمه اول قرن اول اسلامی است، برند بالایی را در جهان اسلام و در کشور ایران به خود اختصاص داده است، تصریح می‌کند: با این وجود هنوز از ظرفیت‌هایی مانند مساجد تاریخی فاخری همچون مسجد فهرج کمتر استفاده شده است.

آیت الله مدرسی، مراکز و محافل دینی در یزد را یکی از مهمترین نمادهای یزد بر می‌شمارد و می‌گوید: باید برای حفظ فرهنگ‌ها و سنت‌ها، آداب و احترام به نمادهای دینی مانند بناهای تاریخی و مذهبی حفظ و رعایت شده و مهمانان خود را در خصوص بهره‌مندی از این ظرفیت‌ها و احترام متقابل به این اداب و رسوم هدایت کنیم.

البته مسجد تاریخی و با ارزش خضرشاه در محله چهارمنار یزد از جمله آثاری است که باید بیش از پیش به آن توجه می‌شد و خوشبختانه پیوند محکم امام جماعت، میراث و مردم پشتوانه‌ای برای احیای این میراث تاریخی شد.

تبدیل شدن بخشی از این بنا به موزه با پیگیری‌های امام جماعت جوان محله چهار منار و همکاری و تعامل میراث فرهنگی و اوقاف این روزها به بار نشسته و الگویی برای کشور خواهد بود.

 

ائمه جماعت هویت بخش مساجد تاریخی شوند

حجت‌الاسلام «محمدجواد دشتی» امام جماعت مسجد میرخضر شاه (چهار منار) که امروز میوه زحمات خود در این میراث تاریخی را برداشت می‌کند، می‌گوید: شناسنامه هر شهری به تاریخ و قدمت و مکان‌های تاریخی آن مربوط می‌شود لذا اگر بتوانیم هر مکان را بازسازی و احیا کنیم، شهرمان را زنده کرده‌ و محله قدیمی خود را شناسنامه‌دار کرده‌ایم.

وی با بیان این که انگیزه من برای زنده کردن این بنای تاریخی احیای کاربری آن در گذشته است، می‌گوید: برای آشنایی مردم با سبک و سیاق زندگی گذشته و ساختار مذهبی، معنوی و اجتماعی مسجد میرخضرشاه، آن را به حالت قبل و قدیمی بازگرداندیم.

این روحانی که معتقد است باید نگاه هویت بخشی و احیای مساجد در ائمه جماعت به عنوان رئوس مذهبی و اجتماعی محلات یزد شکل بگیرد، می‌گوید: هر چند هنوز این دیدگاه به طور کامل وجود ندارد اما اگر هر روحانی بتواند ناجی و هویت بخش مسجد محله خود باشد و به تاریخ و قدمت و کاربری آن اهمیت بدهد، می‌تواند شان ویژه‌ای را به مسجد محله اعطا کرده و ارزش تاریخی آن را نیز در کنار امور دینی و اجتماعی به تصویر بکشد.

این مسئول با اشاره به این که ساختار گذشته مساجد بسیار در زندگی مردم تاثیرگذار بوده است، بیان می‌کند: مساجد در گذشته محلی برای رجوع مردم و رفع مشکلاتشان بوده است و اگر به مساجد قدیمی بنگریم، ساختار معماری مسجد مانند وجود گرمخانه و سردخانه، بخش‌هایی برای مراجعات مردم همان مسائلی است که امروزه با تقویت شدن می‌تواند منجر به سوق دادن بیش از پیش مردم به سمت مساجد شود.

وی که برای ثبت تک تک آثار مسجد، مرمت و احیای آن تاکنون کوشیده است، خاطرنشان می‌کند: در کشور ما مساجد تاریخی و فرهنگی بسیاری وجود دارد که جزو آثار میراثی ملی هستند و شاید بتوان بخش عظیمی از آن‌ها را متعلق به یزد دارالعباده دانست.

 

موزه شدن یادگار دولتمرد تیموری در یزد

«سیدمصطفی فاطمی» مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری یزد با بیان این که این مسجد از آثار «سیدامیر جلال‌الدین خضرشاه» است، می‌گوید: دو خضرشاه حاکم یزد بوده‌اند که اولی امیرشمس الدین محمد که در سال ۸۲۰ هجری قمری حاکم یزد بوده به احتمال زیاد پدر امیرقطب الدین (امیر جلال الدین خضر شاه) حاکم هم عصر امیرچقماق است.

وی اضافه می‌کند: این حاکم یزدی از عارفان سلسه مرشیدیه در سال ۸۴۹  است که بعد از حکومتش در یزد، مسجد جامع و خانقاه ابواسحاقیه را در محله چهار منار ایجاد می‌کند.

این مسئول اضافه می‌کند: جلال‌الدین خضرشاه از دولتمردان و خیران یزد و صاحب ابنیه و آثار بسیار بوده است و مسجد چهارمنار در ابتدا مسجدی به نام دروازه به دلیل قرار گرفتن در دروازه شهر بوده و در گذشته، شب‌ها در چهار منار آن آتش برپا می‌کرده‌اند تا کاروان‌هایی که در شب حرکت می‌کنند، راه را گم نکنند.

وی با اشاره به ثبت ملی شدن این بنای فاخر در سال ۱۳۷۸ با شماره ثبت ۲۵۳۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران، تصریح می‌کند: نمای داخلی مسجد میرخضرشاه با قدمت ۶۰۰ ساله و متعلق به دوران تیموری، دارای دو بخش گرمخانه و سردخانه است و پنج فضا برای برپایی نماز دارد.

وی اضافه می‌کند: از در ورودی اصلی که وارد می‌شویم، ابتدا حیاط آن قرار دارد، سپس سمت چپ آن مسجد گرمخانه و سمت راست مسجد سردخانه و در مقابل شبستان اول و دوم قرار گرفته که در مجموع مسجد نامبرده، تقریبا دارای پنج هزار مترمربع مساحت است و در گذشته به عنوان مسجد جامع این شهر به حساب می‌آمده است.

فاطمی به آثار تاریخی فاخر موجود در این مسجد مانند قران ۶۰ پاره‌ای با قدمت ۲۰۰ سال اشاره می‌کند و می‌گوید: این قران که بخشی از ان را موریانه خورده بود، حفظ کرده و قدیمی‌ترین فرش مساجد یزد در این بنا را که به دو زبان فارس و انگلیسی بافته شده به عنوان دو اثر مهم موزه قرار دادیم.

وی با اشاره به این که موقوفات مسجد خضرشاه به زبان‌های فارسی و انگلیسی نقش بسته است، می‌گوید: تمام ساخت و سازهای انجام شده در مسجد میرخضرشاه را با نظارت مهندسان میراث فرهنگی و با کمک‌های مردمی و اوقاف رقم زدیم و پیشنهاد تبدیل شدن بخشی از مسجد به موزه را دنبال کردیم.

این مسئول به اثار ارزشمند دیگری مانند محراب قدیمی مسجد میرخضرشاه نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: این مسجد که از محورهای تاریخی محله چهار منار است علاوه بر قدمت تاریخی کاربری پویای اجتماعی و مذهبی آن، منجر شده است تا بتوانیم با کمک مردم آن را احیا کنیم.

 

فرشی تاریخی که مسجدی را موزه کرد

«الهه خاکباز الوندیان» کارشناس مسئول مرمت اثار تاریخی و مسئول سابق موزه‌های استان که در رابطه با تبدیل شدن این مسجد به موزه اقدام کرده است، می‌گوید: اینجا اولین مسجدموزه کشور است و به نظر می‌رسد که هنوز مشابه این طرح در کشور وجود ندارد.

وی با بیان این که یک فرش تاریخی و بسیار قدیمی برای برای این مسجد بافته شده است، می‌گوید: وجود این فرش ارزشمند و تاریخی و نحوه حفاظت و نگهداری این اثر جرقه تبدیل شدن به موزه را تبدیل اثر کرده که البته این فرش به عنوان اثری ملی در سال جاری ثبت خواهد شد.

این مسئول با اشاره به این که مساجد ما دارای آثار ارزشمند و فاخری مانند فرش موقوفه مذکور هستند، می‌گوید: با این وجود، باید هدایت و تبدیل شدن این مساجد به موزه‌ها را در نظر بگیریم چرا که این بسترهای آماده باید در راستای حفظ آثار نفیس خود احیا شوند و آثار ارزشمند آن‌ها نه تنها به مسلمانان بلکه به نمایش برای مردم دنیا گذاشته شود.

الوندیان با اشاره به این که یزد در زمینه راه اندازی موزه در دل مساجد پیشرو بوده است، می‌گوید: مساجد فاخری مانند مساجد جامع اصفهان، فهرج و یزد از لحاظ ساختار معماری و قدمت تاریخی بدنه بنا تبدیل به موزه شده‌اند و ما مسجدی که به علت اشیا و آثار تاریخی ائم از منبر، کتب و فرش‌های با ارزش و همچنین پیشینه و معماری آن تبدیل به موزه شود را کمتر مشاهده می‌کنیم.

وی با بیان این که هنوز هم در یزد به علت وجود مساجد فاخر و زیاد و همچنین قدمت و ارزشگذاری تاریخی اشیای موجود در مساجد قابلیت تبدیل کردن به موزه وجود دارد، تصریح می‌کند: مسجد جامع کبیر دارای موزه‌ای از آثاری مانند فرش‌ها و کاشی‌ها و کتیبه‌ها و همچنین پرده کعبه است که خوشبختانه این روند برای تبدیل مساجد به موزه ادامه دارد.

این کارشناس مسئول با تاکید بر این که باید موزه‌های مساجد منبعی برای درامد و بالا بردن سطح کیفی موزه‌های مسجد شوند، تاکید می‌کند: باید با اختصاص بلیط برای بازدید این موزه‌ها مساجد منبع درامدی برای بالا بردن کیفیت موزه ها داشته باشند.

منبع:ایسنا

ولی تیموری در وبینار ستاد مرکزی هماهنگی خدمات سفر که با حضور دستگاه‌های عضو با عنوان «مدیریت سفر ایمن در نوروز ۱۴۰۰ به‌منظور بررسی خدمات سفر با محوریت سفر و پروتکل‌های ابلاغی» برگزار شد، گفت: تا روز شنبه هفتم فروردین ۹۹ در مجموع یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفرشب اقامت در مراکز اقامتی رسمی کشور ثبت شده که اگر هر فرد به‌طور متوسط سه شب اقامت داشته باشد، حدود ۴۵۰‌ هزار نفر در ۱۰ روز گذشته سفر کرده‌اند. ضریب اشتغال متوسط مراکز اقامتی رسمی حدود ۳۰ درصد بوده است.

معاون گردشگری آمار سفرهای نوروزی را صرفا با استناد به اسکان مسافران در اقامتگاه‌های رسمی تخمین زده و آمار ترددهای جاده‌های، سفر با وسایل نقلیه عمومی و اسکان در اقامتگاه‌های شخصیِ غیررسمی و خانه‌های اجاره‌ای را در آن محاسبه نکرده است.

طبق مصوبه ستاد ملی مقابله با کرونا، اسکان مسافران امسال در مدارس، مهمان‌پذیرهای دولتی، کمپ‌ها و چادرهای مسافرتی ممنوع است، اما در برخی شهرها و نقاط ساحلی و طبیعی، مسافران کماکان از چادر مسافرتی استفاده می‌کنند.

تیموری در عین حال متذکر شد که ارائه آمارهای مقایسه‌ای از سوی برخی دستگاه‌ها نسبت به سال ۹۹ به‌نظر منطقی نیست و بهتر است این مقایسه نسبت به سال ۹۸ یا ۹۷ انجام شود.

معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اعضای ستاد خدمات سفر را به رعایت اصول مهمان‌نوازی، مردم‌داری، برخورد کریمانه و مهربانانه با مسافران، زائران و گردشگران و راهنمایی همراه با گشاده‌رویی در مواردی که تغییر رنگ در برخی شهرها اتفاق می‌افتد، سفارش کرد.

او تاکید کرد: ضرورت دارد تا همراهی و کمک بیشتری برای مدیریت ایمن و مسؤولانه سفر در روزهای باقی‌مانده تعطیلات انجام شود.

تیموری گفت: ما به‌عنوان اعضای ستاد مدیریت کرونا در کنار همه اعضا تلاش می‌کنیم تا این بیماری مدیریت شود. با توجه به این‌که این بیماری ادامه پیدا کرده است و کسب‌وکارهای مرتبط با گردشگری و خدمات سفر از این موضوع ضررهای زیادی دیده‌اند در قالب مصوبات ستاد ملی کرونا گشایش مقطعی و محدود برای فعالان حوزه گردشگری به‌وجود آمد.

او اضافه کرد: در چنین شرایطی نیاز است به‌عنوان متولیان گردشگری کشور، مسائل فعالان این حوزه را بازگو و از آن‌ها حمایت کنیم. مسأله مهم برای ما مدیریت ویروس کرونا است که با پیشنهاد وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی با عنوان «سفرهای ایمن و مسؤولانه» سعی کردیم این بیماری کنترل شود.

رئیس ستاد مرکزی هماهنگی خدمات سفر افزود: همکاران ما در ورودی شهرها و سایت‌ها در خصوص رعایت پروتکل‌های بهداشتی تذکرات لازم را ارائه می‌کردند و من آن‌چه در بازدید از شهرها و مراکز اقامتی و تأسیسات گردشگری داشتم می‌دیدم همه این پروتکل‌ها را رعایت می‌کنند.

او بیان کرد: از مردم عزیز چه آن‌هایی که در سفرها پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کردند و چه آن‌هایی که با تعویق سفرهای خود به زمان‌های مناسب‌تر، ستاد ملی مدیریت کرونا را در مدیریت این بیماری کمک کردند، تشکر می‌کنم.

سیدمحمدکاظم خلدی نسب ـ دبیر ستاد مرکزی هماهنگی خدمات سفر ـ نیز با اشاره به هماهنگی و ارتباط میان اعضای ستاد مرکزی هماهنگی خدمات سفر در تعطیلات نوروز ۱۴۰۰ اظهار کرد: با ارتباط مستمری که میان اعضا ایجاد شده است در تعطیلات نوروز شاهد افزایش هم‌افزایی و ارائه خدمات بهتر به مردم در راستای مصوبات ستاد ملی مدیریت کرونا بودیم.

قرنظینه ۳۲ مسافر ورودی تا هشتم فروردین

همچنین حسین درخشان ـ نماینده سازمان امداد و نجات ـ که به شکل ویدئوکنفرانس در این جلسه حضور داشت، گفت: وظیفه ما این است از مردم حمایت کنیم و در کنار آن‌ها باشیم، به این منظور در سال ۱۴۰۰ در طرح و امداد نوروزی تعداد پایگاه‌ها از ۵۶۰ واحد در سال گذشته به ۱۲۰۵ پایگاه در نوروز امسال رسید تا بتوانیم خدمات بیشتری به مردم ارائه کنیم.

او یادآور شد: در کنار خدمات نوروزی وظیفه جدیدی به ما محول شد تا در کنار وزارت بهداشت به کنترل مبادی ورودی مرزها بپردازیم، به این منظور در ۳۳ مرز زمینی، دریایی و هوایی که تردد مسافر وجود داشت، مستقر شدیم.

درخشان گفت: تا هشتم فروردین ۱۴۰۰ حدود ۵۶ هزار نفر از هم‌وطنان که در ایام نوروز وارد کشور شدند، تحت کنترل قرار گرفتند و از آن‌هایی که تست پی‌سی‌آر نداشتند، حدود ۱۱ هزار تست فوری گرفته شد و ۳۲ نفر را به قرنطینه‌های وزارت بهداشت معرفی کردیم.

هادی سجادی‌راد، از کانون اتومبیل‌رانی و جهان‌گردی نیز اظهار کرد: در تعطیلات نوروز سال‌های گذشته ۱۰۰هزار تماس مردمی در حوزه‌های مختلف گردشگری و سفر داشتیم، اما امسال طی ۱۰ روز گذشته به طور میانگین ۳۶۰۰ تماس و به شکل میانگین روزی ۳۵۰ تماس توسط مردم گرفته شد. این آمار نشان‌دهنده کاهش سفرها بوده است.

منبع:ایسنا

مرتبط:

مدل‌هایی برای سفر نوروزی

گلیم و قالی

نام کردستان با قالی دستباف گره خورده است و صنعت فرش و قالی‌بافی، یکی از صنایع رایج در استان کردستان است. قالی‌های شهرهایی همچون سنندج، بیجار و بوکان شهرت جهانی دارند و یکی از ارزشمندترین فرش‌های ایران محسوب می‌شوند. فرش‌های دست‌باف و قالی‌های پر نقش‌ونگار کردی در حجره‌ بازارهای این شهر به چشم می‌خورد و از میان طرح‌های بافته شده در کردستان می‌توان به طرح‌های ماهی درهم (هراتی)، ریزماهی نقش بته‌ای، گل وکیلی، گل میرزاعلی، گل مینا و شاخ گوزن و میناخانی اشاره کرد.

 

گلیم سنه

«گلیم‌های سنه» کردستان نیز شهرت زیادی دارند، این گلیم‌های زیبا که توسط زنان هنرمند کرد به صورت دو رو بافته می شوند، یکی از هنرهای دستی زیبای اهالی کردستان محسوب می‌شود. هر دو رو این گلیم، دارای نقوش واضح و رسایی است که نشان‌دهنده‌ توانایی و هنر زنان و مردان خونگرم و مهمان‌نواز کردستان بوده باید گفت که مرکز اصلی گلیم سنه شهر سنندج است.

گیوه 

«گیوه» پاپوش محلی و سنتی مردمان منطقه زاگرس است و قدمتش به هزاران سال قبل باز می‌گردد و جزء اولین پاپوش‌های سنتی بشر به حساب می‌آید. گیوه‌بافی که در کردستان با نام کلاش‌بافی نیز شناخته شده است، از مهمترین صنایع دستی و سوغاتی‌های کردستان محسوب می‌شود. گیوه‌های کردستان کیفیت بسیار بالایی دارند و امروزه نیز توسط مردمان کرد مورد استفاده قرار می‌گیرند. از مزایای این هنر دستی می‌توان به سبک و طبیعی بودن تمامی مواد آن، مقاوم بودن نسبت به کفش‌های معمولی، استفاده از الیاف سلولوزی، جذب رطوبت زیاد و در دسترس بودن مواد ساخت آن در منطقه اشاره کرد.

 

محصولات چوبی 

کردستان مهمترین استان کشور از لحاظ تولید محصولات نازک‌کاری است. هنر نازک‌کاری، ترکیب قطعات بسیار کوچک از انواع چوب‌های پرداخت شده‌ طبیعی است که با ظرافت خاص در کنار هم قرار می‌گیرند و موجب به وجود آمدن آثار بسیار ظریف چوبی می‌شومد. از مهمترین محصولاتی که با نازک‌کاری ساخته می‌شود می‌توان به تخته نرد، قلمدان، تخته شطرنج، قوطی سیگار، شیرینی‌خوری، کیف زنانه، جعبه‌ لوازم آرایش، سینی و بشقاب اشاره کرد.

ابزارآلات موسیقی از جمله دف و تنبور، از دیگر سوغاتی‌های کردستان هستند که شهرتی ملی دارند. بسیاری از نوازندگان کشور، ادوات موسیقی خود را از استان کردستان تهیه می کنند. به علاوه لباس‌های زیبای زنان و مردان کرد نیز که از زیباترین لباس‌های محلی کشور محسوب می‌شوند، دیگر سوغاتی مطرح استان کردستان هستند.

 

شیرینی کنجدی

شیرینی کنجدی، معروف‌ترین شیرینی شهر سنندج است. شیرینی کنجدی کردستان، در دو نوع شکری و گزانگبین تولید می‌شود. برای تهیه این شیرینی‌ها ابتدا کنجد را بو می‌دهند، سپس شهد انگبین و یا شهد شکر را به آن اضافه کرده و آن را برش می‌دهند. شکل ظاهری این شیرینی قطعات منظمی از کنجد فشرده شده است که بسیار مقوی و خوشمزه هستند.

 

سقز

سقز یکی از سوغاتی‌های کردستان و به طور کلی استان‌های غربی ایران است. سقز صمغ درخت بنه یا پسته‌ وحشی است که معمولا در فصل پاییز از این درخت خارج می شود. مردم کردستان به خوبی با خواص این صمغ آشنایی دارند و از آن به عنوان آدامس استفاده می‌کنند.

 

بادام سوخته

از دیگر سوغاتی‌های کردستان که می توان در شهر سنندج تهیه کرد، بادام سوخته کردستان است. بادام سوخته مخلوطی از بادام و شکر یا عسل است. مردم شهر سنندج معمولا به جای قند، این شیرینی را با چایشان میل می‌کنند.

 

برساق

برساق نوعی نان روغنی محلی کردستان است که به ‌ویژه در شهر بیجار تهیه می‌شود. این نان محلی از ترکیب آرد، شکر، تخم‌مرغ، شیر و سایر مواد به دلخواه درست می‌شود. درون این مواد خمیری تهیه شده را با گردو، شکر و دارچین پر کرده و سپس آن را در روغن سرخ می‌کنند. البته این نان با همین نام به ‌شکل‌های گوناگون در مناطق مختلف ایران تهیه می‌شود. نان کاک، نان برنجی، عسل طبیعی، روغن طبیعی، باسلوق، خشکبار، مویز، نوعی شیرینی به نام کماج  و نوعی حلوا سوهانی نیز از دیگر سوغاتی‌های این استان هستند.

 

منبع:

مجموعه سوغات ایران