از انارک و ساخت و سازهای آن اسنادی مربوط به اوایل سلطنت ناصرالدین شاه قاجار وجود دارد که طی آن امیرکبیر خطاب به بزرگان و ریش‌سفیدان انارک نامه نوشته و به مردم درباره ساخت قلعه، حصار و وقایع غم انگیز شهر هشدار داده است.
در گذشته شهر انارک که با دیواری بلند و دو دروازه محکم که فقط از آنها، یک دروازه با آثاری ناچیز باقی‌مانده، حفاظت می‌شده است. اگر در تور کویر مصر به تماشای اینجا رفتید بازمانده سه قلعه قدیمی را خواهید دید که یکی از آنها روی کوه اصلی قرار دارد و به علت وجود چشمه آبی که آنجاست، زندگی مردم در اطراف آن شکل گرفته است. این قلعه با تلاش محلی‌ها چند سال پیش مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت. آنچه که به نظر می‌رسد این است که شهر مورد هجوم راه‌زنان و اشرار قرار گرفته و با همه‌ی مقاومت‌ها در نهایت تسخیر شده است.

اگر بخواهیم از بافت شهر انارک صحبت کنیم باید به دیوارهای بلند خشتی، سقف‌های گنبدی طاق و چشمه‌دار یا ضربی و بادگیرهای بام‌ها اشاره کنیم. از نمای شمالی، انارک گویی ردیف بی‌پایانی از بادگیرهاست که رو به شمال ایستاده‌اند تا هوایی خنک را گیر انداخته و به خانه‌ها ببرند. خانه‌های قدیمی شهر انارک دارای نقشه‌ خاص و یک شکل نیستند چرا که به مقتضیات مکانی و اندازه زمین ساخته شده‌اند و آنچه که خاص و مشترک بین آنهاست بادگیر است. در خانه‌های بزرگ بادگیر روی ایوان بزرگ خانه قرار دارد و در خانه‌های کوچک در یکی از اتاق‌ها قرار گرفته است. بیشتر خانه‌های شهر انارک به‌خصوص خانه‌های اعیانی به دست معماران اردکانی و یزدی ساخته شده‌اند اما تخلیه شدن خانه‌های قدیمی و عدم حفظ و مرمت این خانه‌ها باعث تخریب بافت قدیم شهر شده است. دور تا دور انارک را برج‌ها و باروها احاطه کرده بودند که اکنون بیشتر باروها از بین رفته و تنها چهار برج سالم باقی مانده است.
از دیگر دیدنی‌های تاریخی انارک کاروانسرای چهار ایوانی‌، رباط مشجری با وسعتی معادل هزار مترمربع، قلعه‌ی اسمالون بیرون از شهر در کویر و معدن طلای نخلک در نزدیکی اینجاست.

از جاذبه‌های طبیعی این شهر نیز چشمه‌ی «بازیاب» است که در مسیر مهرجان به چوپانان کمی دورتر از جاده اصلی در دامنه کوهی بلند قرار گرفته است. آب این چشمه در میان منطقه خود از شگفتی‌هایی اینجاست. روی دیوارهای کوه بازیاب حفره‌های بسیار صعب‌العبور دیده می‌شود که در قدیم برای انبار و نگه دارای اشیا با ارزش مورد استفاده قرار می‌گرفته است.

منبع:ایمنا