استان خراسان جنوبی

استان خراسان جنوبی نگینی در دل کویر و مهد تمدن‌ها ست که در شرقی ترین نقطه ایران قرار گرفته و در میان خاک های روان با طبیعتی بکر و گرم می درخشد. استان خراسان جنوبی در سده‌های پیش قهستان نامیده می‌شده و با خراسان شمالی و خراسان رضوی یک استان واحد بوده تا اینکه در سال ۱۳۸۳به استانی مستقل تبدیل شد. مساحت این استان ۱۹۳/۱۵۱ کیلومتر مربع است که از شمال با استان خراسان رضوی، از جنوب با استان‌های سیستان بلوچستان و کرمان از غرب با استان‌های یزد، اصفهان، سمنان و از شرق با کشور افغانستان همسایه است. این سرزمین کویری با داشتن سنگ نگاره های کال جنگال دوره اشکانی که در خود جای داده بیانگر پیشینه تاریخی این منطقه است که بیش از ۷۱۹ اثر تاریخی فرهنگی، طبیعی و معنوی آن تاکنون در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
استان خراسان جنوبی به دلیل بارش کم در منطقه ای خشک و بیابانی واقع شده که موجب به وجود آمدن آب و هوای خشک و گرم و خشک و ملایم شده است. بهتر است گردشگران برای سفر به این استان جذاب پاییز یا بهار را انتخاب کنند که هوای مطبوع تری وجود دارد.
استان خراسان جنوبی پس از دربرگرفتن طبس به دومین استان بیابانی کشور تبدیل شد. استان خراسان جنوبی به دلیل شرایط آب و هوایی مناسبی که دارد رتبه اول تولید محصولات باغی زرشک و عناب و رتبه دوم تولید زعفران و پنبه و رتبه هشتم در تولید چغندرقند را درکشور از آن خود کرده و همچنین در محصولات دیگری نظیر انار، پسته، بادام، گردو، سیب، گلابی، به، انجیر و سنجد سرآمد است. درواقع استان خراسان جنوبی به دلیل تامین کردن ۳۰ درصد زعفران کشور و صادرات به کشورهای اروپایی آوازه جهانی دارد و به سرزمین طلای سرخ شهرت گرفته.
این استان از نظر معادن دارای پتانسیل بالایی است و بخش عظیمی از معادن کشور را نظیر مس، منیزیت، آزبست، اورانیوم، گرانیت، بازالت را در خود دارد. به دلیل فراوانی معادن در این استان چشمه های معدنی زیادی به جود آمده که جنبه درمانی دارند و از جاذبه های مهم استان به حساب می آید. از مهم ترین این چشمه ها می توان به مجتمع گردشگری آب درمانی و آبگرم معدنی فردوس، چشمه آب گرم علم آباد، چشمه آبگرم گندگان، چشمه معدنی کُلوته، چشمه آب معدنی تناک، چشمه آب معدنی سیاه دره، چشمه آب گرم لوت، چشمه آب گرم مرتضی علی، چشمه آب گرم دیگ رستم و چشمه آب گرم گزیک اشاره کرد. مردمان خونگرم و مسلمان این استان از اقوام آریایی سارگات ها هستند که به زبان فارسی با لهجه‌هایی نظیر بیرجندی، قاینی، سرایانی، نهبندانی و غیره صحبت می‌کنند. در خراسان جنوبی اقوامی از بلوچ و ترک ها هم زندگی می کنند. ‌لباس‌های محلی این مرز و بوم نمایانگر فرهنگ و اصالت مردمان این استان می باشد که اعتقادات ملی و مذهبی خود را در نوع پوششان به تصویر کشیده اند.

بیرجند

مرکز استان خراسان جنوبی بیرجند شهری هزار ساله است که در اواخر عصر ساسانی، توسط زرتشتیان ساخته شده. شاید کمتر کسی بیرجند را به خوبی بشناسد اما چیزی از ارزش بیرجند کاسته نمی شود. با اینکه بیرجند شهری ناآشنا و غریب است اما شاید برایتان جالب باشد بدانید بیرجند اولین شهر کشور است که در سال ۱۳۰۲ به سیستم آبرسانی مجهز شده و به عنوان اولین سازمان آبرسانی ایران شهرت دارد.
قدمت چند هزار ساله بیرجند را از کاوش های صورت گرفته در کال جنگال و سنگ نگاره و کتیبه های پهلوی اشکانی در دره استاد تنگل می توان مشاهده کرد. این شهر اساطیری تا پیش از جنگ جهانی دوم، محل کنسولگری انگلستان و روسیه بوده. این شهر زلزله زده به دلیل موقعیت استراتژیک خاصی که داشته سومین فرودگاه کشور را در سال ۱۳۱۲ در خود جای داده.
اوج شکوفایی و رونق بیرجند در دوره صفویه آغاز شده که تا اواسط دوره قاجاریه رشد چشم گیری در معماری و بافت شهری بیرجند نمایان شده. با اینکه بیرجند دارای تاریخی پر نشیب و فراز است اما گویش آن همانند گذشته بکر و دست نخورده به یادگار مانده است.
بیرجند به دلیل آب و هوای مناسب برای کشت زعفران، زرشک و عناب به مقصدی جذاب برای علاقه مندان این سه محصول شده است. در این شهر جذاب می توان از مساجد و آب انبارهای قدیمی و قدمت دار شهر دیدن کرد و یا با گشتن در مکان های تفریحی شهر نظیر آبنمای موزیکال ، پارک آزادی، پارک توحید و موزه بیرجند اوقات خوشی را تجربه کرد.

طبس-استان خراسان جنوبی
قاینات-استان خراسان جنوبی

شهرهای مهم استان خراسان جنوبی

طبس
قاینات

طبس

هیچ تشبیهی با معنی تر از عروس کویر ایران برای طبس وجود ندارد چراکه مانند سراب در دل کویر های خشک و بی علف می درخشد که باورکردنش سخت است. طبس نگینی سبز رنگ در ارتفاع حدود ۶۹۰ متری از سطح دریا است که با زیبایی های متضادش خود نمایی می کند. شاید برایتان جالب باشد بدانید شهر طبس از سال ۱۳۹۱ جزء استان خراسان جنوبی شده که پیش از آن جزء استان یزد محسوب می شده. طبس با شهرستان‌های بردسکن و شاهرود از شمال، فردوس و بیرجند از شرق، استان کرمان از جنوب، و شهرستان‌های نایین، اردکان و بافق از غرب و جنوب غربی محاصره شده است. دلیل نام گذاری طبس دمای حرارت بالا و داغی آن است که آن را «تب بس» می خوانند. آب طبس از چشمه های جاری در قنات شهر و بیرون زدن از مکانی به نام «فره‌ونگ» تامین می گردد که پس از چرخیدن در باغ گلشن و باغات اطراف آب انبار ها را پر و محله ها را آب رسانی می کند. درواقع طبس به دلیل نوع آب و هوا و اقلیم متنوع تضادی زیبا از درختان مرکبات با سایه های گستره نخل به وجود آورده که طبیعتی شگرف را رقم زده. شاید باورتان نشود اما در دل این کویر شما شالیزارهای برنج هم خواهید دید که بوی آن شما را مدهوش می کند. جاذبه های تاریخی و طبیعی نظیر معادن زغال سنگ و چشمه های آب گرم خروشان، این خته را خاص کرده. یکی از زیبایی های طبس روستای پلکانی و کویری نایبند است که گردشگران را یاد ماسوله می اندازد و با نخل زار های زیبایش شما را غافل گیر می کند و همچنین باغ گلشن و سد کریت با ۸۰۰ سال قدمت از دیگر جذابیت های این شهر کویری است.
مستنداتی از تاریخ طبس در دوره پیش از اسلام و دوره ساسانیان در دست نیست به همین دلیل مورخان قدمت این دیار را به دوره هخامنشیان نسبت داده اند.

قاینات

قاینات پایتخت طلای سرخ جهان از شهرهای تاریخی در شمال استان خراسان جنوبی است که بر اساس آثار کشف شده در غار خونیک قدمتی ۳۰ هزار ساله دارد. قاینات در گذشته مرکز ایالات قهستان محسوب می شده تا اینکه در ۲۷ بهمن ۱۳۵۸ با تصویب هیئت وزیران به شهری مستقل تبدیل شد. در دوره اسلامی قاینات به دلیل قرار گیری در مسیر راه های مهم تجاری سیستان، کرمان و سواحل دریای عمان به توس بزرگ ترین و مهم ترین شهر قهستان به حساب می آمده.
مساحت قاینات حدود ۷۲۲/۱۷ کیلومتر مربع می باشد که از شمال به شهرستان‌های خواف و گناباد، از غرب به شهرستان سرایان و از جنوب به بیرجند محدود شده و از طرف شرق با کشور افغانستان هم مرز است. با اینکه قاینات دارای آب و هوای خشک و بیابانی است اما تولید کننده محصولات کشاورزی نظیر زعفران، گندم، جو و پسته می باشد که شهرت زعفران و زرشک آن از همه افزون تراست و گردشگران اگر در آبان ماه مهمان قاینات باشند از نزدیک برداشت این طلای سرخ را مشاهده خواهند کرد. یکی از جذابیت های قاینات منطقه شکار ممنوع شاسکوه است که حدود ۵۹ گونه پرنده، ۲۵ نوع پستاندار و ۱۷ گونه از خزندگان و دوزیستان را در خود جای داده.

سلطانیه

بی شک نام سلطانیه که به گوش می رسد ما را به گنبد خشتی فیروزه ای می برد که به همین نام شهرت دارد؛ اما سلطانیه فقط گنبد نیست بلکه تاریخی پر فراز و نشیب در قلب آن می تپد. درواقع سلطانیه اصالت تمدن ایرانی، اسلامی و فرهنگی ایران‌زمین را به تصویر کشیده است. سلطانیه با وسعت حدود ۱۵۶ هکتاری اش از شمال به طارم علیا از شرق به حومه ابهر، از جنوب و جنوب غربی به شهرستان خدابنده و از غرب به شهر زنجان منتهی می‌شود. رودخانه زنجان رود از شمال مرکز سلطانیه سرچشمه می گیرد و به طرف زنجان جاری می شود.
براساس منابع تاریخی بنای این شهر در دورة ایلخانان مغول برپا شده که مورد توجه پادشاه مغول، اولجایتو یا همان سلطان محمد خدابنده قرار گرفت و به دستور آن پایتخت جدیدی برای امپراتوری بزرگ بنا شد. از نام های سلطانیه ” قورآلان” است که توسط مغولان نام گذاری شده و هم اکنون هم روستایی به همین نام در نزدیکی سلطانیه وجود دارد که یادآور آن دوران است. سلطانیه از توابع قزوین بوده است و در آن زمان به نام های شهرویاژ، شهرویاز و شهرویان خوانده می شده.
سلطانیه با جاذبه های گردشگری بی نظیری که دارد به قلب تپنده گردشگری زنجان به شهرت رسیده. از مهم ترین جاذبه های این شهر می توان به دژ شاهی، حمام سالار و تپه نور اشاره کرد.

باغ اکبریه بیرجند

جاذبه های گردشگری استان خراسان جنوبی

استان خراسان جنوبی با قدمتی که دارد علاوه بر فضای آرامش بخش کویری اش با نخله زار های زیبا جاذبه های تاریخی و طبیعی با ارزشی را درون خود جای داده که تماشای آن برای گردشگران خالی از لطف نیست.

باغ اکبریه بیرجند

باغ اکبریه یکی از جاذبه های محبوب گردشگران است که به دلیل فضای آرامش بخش و عمارت زیبایش چشم انداز بی نظیری را خلق کرده که تصورش در شهری کویری کمی سخت است. باغ اکبریه به دستور علی اکبر خان خزیمه در دامنه کوه باقران در کنار قنات با وسعت ۴۵ هزار متری احداث شد. ساخت این بنای باشکوه در اواخر دوره زندیه آغاز و تا اوایل دوره قاجاریه به طول انجامید. باغ اکبریه در سال ۲۰۱۱ میلادی به همراه ۸ باغ دیگر در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید و همچنین در تاریخ بیستم خرداد ماه سال ۱۳۷۸ در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت. عمارتی دوطبقه در ضلع شرقی باغ قرار دارد که طبقه هم کف آن از دو دالان و راهرو نسبتا طویل تشکیل شده که موجب ارتباط باغ اصلی، باغ جنوبی و اصطبل می شود. نمای باغ با الهاماتی از تلفیق معماری روس و سبک اسلامی می درخشد که وجود حوض و روان شدن جوی حاکی از این ذوق معماری است. کاربرد این باغ در گذشته برای سکونت، پذیرایی و انجام امور دیوانی بوده است. این باغ زیبا بین سال ۶۲ و ۶۳ به ژاندارمری واگذار شده بود که این کار صدمات زیادی را با خود داشته تا اینکه در سال ۷۱ در اختیار میراث فرهنگی قرار گرفت و مرمت شد. باغ اکبریه اکنون به موزه باستان شناسی، مردم شناسی، موزه مشاهیر و عروسک تبدیل شده.

بنای تاریخی خواجه خضر

بنای خشتی خواجه خضر یکی از مهم ترین جاذبه های تاریخی خراسان جنوبی است که به دوران قاجار برمی گردد. ارزش این بنا به دلیل وجود آرامگاه هایی است که در اطراف بنا وجود داردکه دو بنیانگذار آن به نام خواجوی و منصف می باشند که این مکان را به منظور مراسم تدفین و خواندن نماز برپا کرده اند. ایوان آجری زیبا با تزئینات آجرکاری از جذابیت های منحصر به فرد بنای تاریخی خواجه خضر است. قرینگی ساختمان با نمای دوطبقه اش چشم انداز خاصی را خلق کرده. برای رسیدن به صحن باید از یک هشتی با فضای گنبدی و دالان با طاق نماهای قرینه عبور کرد. تمام ابهت این بنا در سادگی و خشتی بودن با تزئینات مقرنس کاری آن است که موجب شده به شماره ۱۸۸۳ در فهرست آثار تاریخی ایران به به ثبت برسد.

باغ شوکت آباد

باغ و عمارت شوکت آباد یکی از باشکوه ترین جاذبه های بیرجند است که در دوره قاجار با فضایی زیبا به بخش های عمارت اصلی، حوضخانه، برج دیده بانی و اصطبل بنا شده. این بنای زیبا جزو املاک امیر اسماعیل خان شوکت الملک می باشد. درون عمارت اولین چیزی که نظر هر گردشگری را به خود جلب می کند حوضی زیبا با معماری منحصر به فرد است که با طاق های گچی احاطه شده و گنبد چشم گیری در مرکز آن با نمای کلاه فرنگی و پنجره هایی درخشان بر شکوه این عمارت افزوده. این سبک معماری خاص را می توان در خانه های مسکونی بافت قدیم بیرجند هم مشاهده کرد.
فضای دل انگیز باغ با درختان میوه، درختان تزئینی و درختان کاج پوشیده شده که سایه خنکی را در سطح باغ بوجود آورده اند. به دلیل محیط فرح بخش باغ، بخشی از آن به رستوران سنتی و بخشی از آن به باغ وحش تبدیل گردیده. گردشگران می توانند بهترین غذاهای محلی را در رستوران باغ در محیطی آرامش بخش تجربه کنند. در واقع باغ شوکت آباد جزو آثار به ثبت رسیده ملی ایران است.

باغ شوکت آباد
آبشار چهارده-استان خراسان جنوبی

آبشار چهارده

شاید به این فکر باشید که استان خراسان جنوبی غیر از کویر چه جاذبه های طبیعی دل انگیزی می توان داشته باشد. آبشار چهارده در کنار کویری خشک عظمت خداوند را به رخ بینندگان می کشد. قله باقران در جنوب بیرجند به دلیل فضای خاصش به مقصدی جذاب برای کوه نوردان و سنگ نوردان تبدیل شده که در مسیر راه به آبشار های متعددی رو به رو می شوند. در همان نزدیکی در روستای چارده پس از طی نمودن دو ساعت کوه نوردی به آبشار دل انگیز ۷ متری چارده می رسید که تجربه بی نظیری را رقم می زند. برای تماشای این آبشار باید زمان آن را هم در نظر گرفت چرا که در فصول کم آبی این چشمه کم آب شده و فقط جوی کوچکی جاری است.

طاق شاه عباس و چشمه آب گرم مرتضی علی

برای رسیدن به چشمه آب گرم مرتضی علی باید یک راه آبی ۵ کیلو متری را از روستای توریستی خرو طی کنید. در مسیر راه دیوارهای بلندی را می بینید که با حفره هایی نقش بندی شده اند که به خانه گبر شهرت دارند. پس از طی کردن این راه اسرار آمیز به چشمه مرتضی علی می رسید. در چشمه مرتضی علی در یک زمان تفاوت دمایی بین ۱۰ درجه را با آب گرم و سرد تجربه خواهید کرد.
بعد از گذراندن چشمه مرتضی علی قدیمی ترین و نازک ترین سد قوسی جهان یعنی طاق شاه عباس را مشاهده خواهید کرد که قدمتش به بیش از ۷۰۰ سال می رسد. این طاق با ارتفاع ۶۰ متری اش چنان زیبا و خاص بنا شده که نماد ابتکار و تیز هوشی ایرانیان است. بر روی طاق سنگ نگاره هایی حکاکی شده که نقوش آن نمادی از فرشتگان نگهبان آب است که برای فراوانی نعمت دست به دعا برده اند.

کال جنی – دره جن

یکی از جاذبه های بی نظیر استان خراسان جنوبی کال جنی یا دره جن است که به دلیل شگفت انگیز بودن آن گردشگرانی که به دنبال ماجراجویی هستند را به سوی خود می کشاند. این دره به دلیل موقعیت خاصی که دارد شما را در فضایی رعب آور همراه با حس کنجکاوی قرار می دهد. برای رسیدن به کال جنی باید به شمال طبس در اطراف روستای ازمیغان بروید و ۵ کیلوتری را از مسیر جاده دوراهی استخر شاعر طی کنید تا به جاده خاکی دره برسید. دره پوشیده شده از حفره هایی بزرگ کوچک از دوران ساسانی که بسیاری از آن ها مانند تونل به هم وصل می شوندکه به خانه گبر شهرت دارند. رازآلود بودن این تونل ها موجب شگفتی این دره شده است به حدی که به دره جن شهرت گرفته. در گذشته این منطقه محل سیلاب بوده که به دلیل جریان آب، خاک بسیار فرسایش یافته و موجب نقش برجسته هایی بر دیواره ها شده است. محلی ها اعتقاد دارند این دره محل زندگی جنیان و ارواح است. در مسیر دره باید بسیار مراقب بود چرا که شیب در بعضی از قسمت های دره بسیار تند می شود که به هیچ وجه نباید تنها از آنجا عبور کرد. در مسیر دره حوضچه های آبی را خواهید دید که عمقی حدود یک مترو نیم دارند و شما می توانید خستگی یک راه وهم انگیز را از تن بشورید و روح و جان خود را خنک کنید.

blank
بَرَک بافی-استان خراسان جنوبی
حصیربافی-استان خراسان جنوبی
رودوزی های سنتی

صنایع دستی استان خراسان جنوبی

استان خراسان جنوبی همانند استان های دیگر دارای صنایع دستی های مخصوص خود هست که نشانگر هویت فرهنگی آن منطقه است. صنایع دستی از دیرباز با زندگی مردم این استان عجین شده.

بَرَک بافی

برک بافی یک از قدیمی ترین و کهن ترین صنایع دستی خراسان جنوبی است که به نام کرکی بافی و کورگین بافی هم شناخته می شود. این هنر اصیل از به هم تنیده شدن کرک بز و شتر با استفاده از دستگاه های سنتی یا ماشینی به دست می آید. قدمت هنر برک بافی را به دوره سلجوقیان نسب داده اند که به دلیل قدمت زیاد و زیبایی چشم گیرش با شماره ۸۱۰ در فهرست عادی میراث ناملموس ملی به ثبت رسیده است. نوع زندگی و آداب و رسوم مردم این منطقه در نوع بافت و شکل ظاهر آن تاثیر گذار بوده است. برک بافی معمولا به رنگ های سیاه، قهوه ای، خاکستری و سفید وجود دارد که بیشتر برای چادر زنانه، کت مردانه و زنانه، شال گردن، کمر استفاده می شود. اصلی ترین تولید کنندگان برک در نواحی فردوس، سربیشه و بشریه وجود دارد.

حصیربافی

یکی از جذاب ترین صنایع دستی مناطق نخلستانی حصیر بافی است که مهارت و ذوق دستان هنرمند مردم آن خاک را به نمایش می گذارد. حصیر بافی یا بوربافی از برگ درختان خرما با ابزار های نظیر داس، سوهان ، کارد و سوزن بافته می شود. در خراسان جنوبی نوعی حصیر بافی هم وجود دارد که علاوه بر استفاده از برگان نخل از ساقه های گندم استفاده می شود که به آن پخل بافی می گویند. از هنر حصیر بافی بیشتر در ساخت زیرانداز، سبد، زنبیل استفاده می شود. در خراسان جنوبی بهترین و زیباترین حصیر بافی را می توان در نهبندان ، طبس و قائنات مشاهده کرد.

گلیم بافی

گلیم بافی بخشی از فرهنگ هر استان را به تصویر می کشد که تفاوت آن در آداب و رسوم و نوع اندیشه بافنده است که بافت آن را خاص می کند. برای بافت گلیم از نخ پنبه ای برای تار و نخ پشمی برای پود استفاده می شود. بیشتر نقوش بکار رفته در گلیم الهام گرفته از طبیعت و شرایط جغرافیایی منطقه است که به صورت هندسی و انتزاعی با ذهن خلاق بافنده خلق می شوند. گلیم ها به صورت ساده دورو ، سوماک یک رو و سوزنی هستند. از مهم ترین ابزار های گلیم بافی می توان به دار، نخ، قیچی، شانه، کاردک اشاره کرد.

رودوزی های سنتی

یکی از صنایع دستی های معروف استان خراسان جنوبی رودوزی است که همان گونه که از نامش مشخص است دوختی است که بر روی پارچه های ساده نقش می زنند یا به وسیله سنگ های نیمه قیمتی و آیینه های کوچک و یراق تزئین می کنند. از مهم ترین رودوزی های این استان ملیله دوزی ، پیله دوزی، پولک دوزی، سکه دوزی منجوق دوزی، آیینه دوزی، قیطان دوزی، یراق دوزی است که بیشتر برای تزئین لباس، جلد قرآن و رومیزی استفاده می شوند. زیباترین رودوزی ها را می توان در بیرجند، قاینات، نهبندان یافت.

آداب و رسوم در خراسان جنوبی

مراسم کاکل

یکی از مراسم های جذاب خراسان جنوبی مراسم کاکل است که با جشن و پایکوبی برگذار می شود. در واقع منظور از کاکل خوشه های گندمی است که در یک گندم زار از همه بلند تر و به سمت قبله خم شده اند می گویند. مردم بر این عقیده هستند که وجود کاکل در مزرعه نشان دهنده خیر و برکت است که بر این منظور گوسفندی قربانی و سپس خون گوسفند را بر کاکل مالیده و آن را درو می کنند. مردم اهالی پس از جشن دسته ای از خوشه های کاکل را به عنوان تبرک با خود می برند.

شاه مولایی

شاه مولایی از مراسم های خاص خراسان جنوبی است که حس انسان دوستی و نیکو کاری این خاک را به نمایش می گذارد. در این مراسم افراد ریش سفید چند روز مانده به نوروز به افراد ثروتمند مراجعه می کنند و به جمع آوری پول و لباس می پردازند تا بتوانند برای سال نو به افراد نیازمند کمک کنند و دل آن ها را برای سال جدید شاد کنند.

حنابندان

مراسم حنابندان به منظور پاکیزه شروع کردن سال جدید انجام می شود. به همین دلیل زنان مو و دستان خود را حنا می بندن تا با پاکیزگی به استقبال نوروز روند.

سمنوپزان

در مراسم سمنوپزان زن های ظرف هایی را در پشت بام قرار می دهند تا از آب باران پر شوند و همان موقع گندم ها را در پارچه هایی تمیز می ریزند تا با آب باران خیس و جوانه بزنند. گندم جوانه زده را در جایی خشک می کنند و سپس آن را آسیاب می کنند که پس از الک بر روی اجاق قرار می دهند. در نهایت سمنوی درست شده را با آجیل تزئین و بین فامیل و آشنایان پخش می کنند.

کف‌زدن

از مراسم های رایج شب یلدا در خراسان جنوبی مراسم کف زدن است. در این مراسم ریشه گیاهی به نام چوبک را در آب خیسانده و چند بار می جوشانند که در نهایت مایع آن را در ظرفی سفالی می ریزند تا در محیطی سرد با دسته ای از چوب های نازک درخت انار آنقدر آن را به هم می زنند تا کف کند. کف به دست آمده با شیره شکر و مغز گردو و پسته برای پذیرایی استفاده می شود. به این مراسم خوشمزه کف زنی می گویند. این مراسم جذاب همراه با فال حافظ و خوردن میوه های خوشمزه و مخصوص شب یلدا را دلنشین تر می کند.

سوغات استان خراسان جنوبی

بخشی از سوغات خراسان جنوبی صنایع دستی آن است که می تواند یادگاری خوبی از دیار کویر و نخل باشد. اما به دلیل شرایط جغرافیایی این منطقه بخش اعظمی از سوغاتی خراسان جنوبی را عناب، زرشک و عفران را در بر می گیرد که نظر هر گردشگری را به خود جلب می کند.
عناب
یکی از معروف ترین محصولات خراسان جنوبی عناب است که به دلیل شرایط جغرافیایی بسیار یافت می شود. بیرجند اصلی ترین تولید کننده این محصول با ارزش است که در اواخر تابستان و اوایل پاییز برداشت می شود. این محصول صادراتی بسیار مقوی بوده و خاصیت آنتی‌اکسیدان دارد و برای درمان قند خون مناسب است؛ و همچنین دارای منبع ویتامین cبوده که برای تقویت کبد موثر است. درواقع خراسان جنوبی در تولید عناب رتبه اول را از آن خود کرده.

زرشک

زرشک یکی از محبوب ترین سوغاتی های خراسان جنوبی است که به دلیل مرغوبیتش به یاغوت سرخ شهرت دارد. زرشک درختچه ای خاردار دارد که ارتفاع آن بین ۳ تا ۶ متر می رسد. زرشک معمولا به صورت تازه یا خشک و گاهی به صورت مربا، مارمالاد و لواشک استفاده می شود. قائنات اصلی ترین مرکز تولید این عقیق با ارزش است. حتی برگ زرشک هم به عنوان منبع غنی ویتامینC است و برای بیماری اسکوربوت مصرف می شود و جویدن آن برای جلوگیری از خونریزی و سفت شدن لثه ها مصرف می شود. بهتر است بدانید خراسان جنوبی در تولید زرشک رتبه اول را در کشور به خود اختصاص داده.

زعفران

شهرت زعفران در خراسان جنوبی به اندازه ای است که آن را طلای سرخ کویر می نامند. زعفرانی که مورد استفاده قرار می گیرد کلاله گل زعفران است که عطر و طعم بی نظیری دارد. خراسان جنوبی در تولید زعفران رتبه دوم کشور را از آن خود کرده و بر شهرت این دیار افزوده. مهم ترین مراکز تولید زعفران در شهرستان‌های نهبندان، بیرجند، قائن، فردوس و طبس وجود دارد که تمام گردشگران این استان را به سوی خود کشانده.

سوغات استان خراسان جنوبی