نوشته‌ها

کتیبه سنگی هرات در موزه‌ ایرانی

موزه ملی ملک در ایران برای هم‌دردی با مردم افغانستان و به یاد میراث دیرینه این دیار که با پیش‌روی دوباره طالبان بیم تخریب آن می‌رود، کتیبه‌ای سنگی متعلق به هرات را رونمایی کرد.

 بنا بر اطلاعاتی که کتابخانه و موزه ملی ملک منتشر کرده، این کتیبه سنگی احتمالا متعلق به بنای خانقاهی در نزدیک هرات بوده که از اواخر دوره تیموری به جا مانده است.

کتیبه به خط ثلث و محقق میرک نقاش به سال ۸۹۷ هجری قمری از جنس شیست خاکستری است. ابعاد کتیبه سنگی ۹.۵×۹۵×۲۷۰ سانتی‌متر اعلام شده است.

در متن کتیبه آمده است: «شرف اتمام یافت. این منزل مبارک به توفیق خدای تعالی و تبارک تعالی در ایام سلطنت و خلافت حضرت سلطان زمان و خاقان دوران، حامی بلاد اهل ایمان ابوالغازی [ح …] و احسانه به سعی جمیل صاحب اعظم مرضی الاخلاق و الشیم افتخار الحجاج و المعمرین زائر مرقد متبرکه حضرت رسول امین و ائمه معصومین صلوه الله علیهم اجمعین […] سنه سبع و تسعین و ثمان مائه.»

 

از بقایای موجود در سطر اول حرف ح به نظر می‌رسد که منظور «سلطان حسین میرزا بایقرا» است که خراسان جزو سیطره حکومت وی بوده است. همچنین از کتیبه چنین برمی‌آید عنوان صاحب اعظم به موقعیت صاحب دیوان اشاره دارد. صاحب دیوان در مشاغل حکومتی، جایگاه بالایی داشته است، به‌ویژه در هنگام دریافت مالیات دفتر صاحب دیوان محلی برای ثروت‌اندوزی محسوب می‌شده و چه بسا مقامات دولتی در پی کسب چنین مقامی با هم رقابت می‌کردند.

هدف از ساخت بنا در آن دوره این بوده که بسیاری از کارگزاران و صاحب دیوان‌ها برای حفظ اموال و ثروت و فرار از مالیات و افزایش قدرت و شهرت مبادرت به ساخت خوابگاه‌هایی برای درویشان، صوفیان و کمک به امور خیریه می‌کردند که این مطلب را غیاث‌الدین خواندمیر ـ تاریخ‌نگار ـ در نامه‌ای به صوفیان نوربخش تایید کرده است. محل نصب این نوع سنگ‌نوشته‌ها در دوره تیموری بالای طاق‌نمای ورودی عمارت بود.

کتیبه سنگی اکنون در کتابخانه و موزه ملی ملک نگهداری می‌شود.

منبع: ایسنا

مراسم بزرگداشت خواجه عبدالله انصاری در هرات برگزار شد

مراسم بزرگداشت زادروز خواجه عبدالله انصاری به ابتکارمرکز مطالعات استراتژیک افغانستان و با حضور مقام های محلی هرات در محل آرامگاه وی برگزار شد.

این مراسم با حضور متولی آرامگاه شریف، سید عبدالوحید قتالی والی هرات و شماری از چهره های مذهبی این شهر در سایه اپیدمی ویروس کرونا و قرنطینه شهر هرات با محدودیت هایی برگزار شد و برای اولین بار به منظور حفظ پروتکل های بهداشتی از مقامات و نهادهای خارجی مستقر در هرات جهت حضور در این مراسم دعوت به عمل نیامد.

مراسم تجلیل از زاد روز خواجه عبدالله انصاری همه ساله از سوی فرهنگیان، فعالان جامعه مدنی و با حضور مقامات حکومتی برگزار می‌شود. شیخ الاسلام ابو اسماعیل عبدالله بن ابی منصور محمد، معروف به «پیر هرات»، «پیر انصار» و «خواجه عبدالله انصاری»، عالم و عــارف مشهور در سال ۳۹۶ هجری قمری در کهندژ شهر تاریخی هرات متولد شد و از جمله آثار او می توان به مناجات‌نامه، نصایح، زادالعارفین، کنزالسالکین، قلندرنامه، محبت‌نامه، هفت‌حصار، رساله دل و جان، رساله واردات و الهی‌نامه اشاره کرد.

کاشی های نقش بسته بر دیوارها و طاق های این مجموعه که از یادگارها و شاهکارهای هرات است ارزش هنری بالایی دارد اما به علت حوادث طبیعی بخشی از آن ها فروریخته و در حال حاضر هم، بودجه کافی برای مرمت این موارد تامین نشده است.در سال‌های اخیر بنیاد فرهنگی آغا خان، آژانس انسجام و همکاری ترکیه (تیکا ) و مراکز فرهنگی کشور ایتالیا از جمله کشورهایی بوده‌اند که در زمینه ترمیم و تجهیز مرکز صنایع دستی ولایت هرات واقع در آرامگاه خواجه عبدالله انصاری اقدام به مطالعه و مرمت کرده اند. اگرچه عدم وجود امنیت پایدار در افغانستان سبب شده تا این اقدامات نتیجه ملموسی را برای مخاطبین و بازدیدکنندگان در نگاه اول ایجاد نکند.

 

شایان ذکر است آرامگاه پیر هرات قلب این مجموعه تاریخی است اما این محل بخش های دیگری را هم در خود جای داده که دارای ارزش تاریخی هستند و از لحاظ معماری اهمیت هنری بالایی دارند.

امید است با پایان یافتن کرونا در سطح جهانی و نیز شروع دوباره کمک های دفاتر و مراکز خارجی موضوع مرمت و بازسازی ابنیه تاریخی مجموعه آرامگاه شریف و خصوصاً بارگاه پیر هرات از سر گرفته شود.

منبع:ایرنا

مرتبط:آشنایی با موزه جواهرات ملی