نوشته‌ها

مسجد جامع کاشان

مسجد جامع کاشان یا همان مسجد جمعه کاشان یکی از قدیمی ترین بناهای دوره اسلامی در شهر تاریخی کاشان است.

به گزارش ایمنا، مسجد جامع کاشان یا همان مسجد جمعه کاشان یکی از قدیمی ترین بناهای دوره اسلامی در شهر تاریخی کاشان است که در خیابان بابا افضل کوچه شهیدان دقیقی واقع شده است. مسجد جامع کاشان مربوط به دوره سلجوقی (۶۲۳هجری قمری) مصادف با ۱۱۵۸ ه.ش است این اثر در تاریخ ۳۰ خرداد ۱۳۱۵ با شمارهٔ ثبت ۲۵۲ به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. در لایه‌ برداری های اخیر از گچبری های محراب عصر سلجوقی، آثار و تزییناتی متعلق به دوره آل بویه کشف و شناسایی شده است. در شبستان تابستانی این بنا که در زیر شبستان زمستانی قرار دارد، طرح های بسیار زیبای کاشی کاری دیده می ‌شود و درکف این شبستان آثاری از کوره‌های پخت ظروف چینی به وسیله کارشناسان سازمان میراث فرهنگی در گذشته کشف شده است.

مسجد جامع کاشان (مسجد جمعه کاشان) دو محراب دارد که قبله یکی کج و قبله دیگری راست است، و دارای شبستان و گنبد و حوضخانه است و چند بار مرمت شده که تاریخ آنها معلوم نیست. این مسجد که کهن سال ترین بنای تاریخی کاشان است، در خیابان باباافضل و در محله میدان کهنه از محلات قدیمی کاشان قرار دارد و دوره تاریخی آن به سلجوقیان، ایلخانیان، زندیان می رسد. این بنا داری گنبد آجری با مقصوره و ایوان مرتفع زیر گنبد و صحن وسیع، دو شبستان بزرگ و یک شبستان تحتانی در ضلع شمالی و حوضخانه در وسط می باشد. ایوان اصلی که درضلع غربی واقع است در بلند ترین نقطه تیزه طاق در حدود ۸/ ۱۳ متر و در قسمت همسطح با پشت بام ارتفاع آن ۲/ ۱۱ متر است.

در کنار دهانه ورودی و در دو سمت، دو ورودی فرعی می بینیم که هردو منتهی به فضای زیر ایوان و در نهایت به گنبدخانه می رسند. ایوان در دو طبقه طراحی شده، که طبقه اول در حدود ۷/ ۶ متر و باقی در طبقه دوم است. عمق ایوان از حیاط، در حدود ۴/ ۷ متر، که با دو تویزه اصلی و پوشش کجاوه مانند با قوس نرمی که متعلق به معماری بومی منطقه است، همراه شده و تز یینات آجرکاری نسبتا جدیدی زینت  بخش آن است. مناره آجری که در زاویه جنوب شرقی مسجد واقع گشته، یگانه بنای تاری خداری از جمله ابنیه مفصل کاشان در عهد سلجوقی، که تاکنون باقی و برجا مانده است. در قسمت پائین مناره کتیبه سه سطری به خط کوفی با آجر برجسته ساخته شده که این عبارت آن خوانده می شود.

در باب بنای اولیه این مسجد گفته شده است که پیش از اسلام در این محل آتشکده بوده و پس از ایمان آوردن اهالی، آن را تبدیل به مسجد کرد ه اند. نکته دیگری که باید به آن اشاره کرد، دو پوسته بودن منار در بخش نما و سازه است. کتیبه های تاریخ دار بنا، قدیمی ترین تاریخ ثبت شده در بنا، ۴۶۶ ه.ق که در کتیبه ی مناره آجری است را نشان می دهد.

اولین بانی مسجد مشخص نیست؛ ولی مشهور است که صفیه خاتون، دختر مالک اشتر، این مسجد را بنا کرده است. بر اساس کتیبه های موجود، بانییان مرمت مسجد : “کریم خان زند”، “عبدالرزاق خان” حاکم کاشان؛ بوده اند. نام خطّاطان: “عبدالکریم” و “ابن محمدحسین محمدکاظم اصفهانی”، در کتیبه های مربوط به این مرمت آمده است.

محراب گچ بُری شده شبستان را نیز، “استاد باقر اصفهانی” ساخته است. این بنا بارها دچار خرابی های کلی و جزئی شده است و در هنگام مرمت و تجدید بنا، تغییر بسیاری در ساختمان و تزیینات آن داده اند. قدیمی ترین عنصر تاریخ دار مسجد، مناره آن است که متعلق به دوران سلجوقی است، در همین مناره شاهد خشت هایی به ابعاد ۷ × ۳۲ × ۳۲ سانتیمتر هستیم که اگر نتوان به قطع آن را متعلق به دوره ای دانست، می توان گمان را بر این گذارد که شاید متعلق به دوره آل بویه باشد که مشخصات این دوره را داراست.

نکته دیگری که باید به آن اشاره کرد، بحث دو پوسته بودن مناره در بخش نما و سازه است. عنصر قابل تامل دیگر در مسجد، محراب آن است که از نظر ریخت شناسی، شبهه تعلق به دوران ایلخانی را ایجاد می کند. فقط این مناره و یکی از محراب های شبستان از آن دوره باقی مانده است. دو محراب دیگر این شبستان مربوط به قرن هشتم و قرن دوازدهم هجری قمری اند. زاویه این سه محراب با هم تفاوت دارد. محراب بزرگ دوره سلجوقیان، گچ بُری نفیسی داشته که از مختصر آثار باقی مانده آن، آیه ای از سوره جمعه که در فضیلت جمعه و نماز جمعه نازل شده، در اینجا کشف شده است که این مسجد برای نخستین بار به نام جمعه جهت نماز جمعه در کاشان ساخته شده است.

مسجد جامع کاشان چون در طی قرون متوالی چندین بار دچار خرابی های کلی و جزئی شده است، از این جهت هنگام مرمت و تجدید بنا تغییرات زیادی در ابنیه و تزئینات آن داده شده، ولی مهم تر از همه زیان های وارده از زلزله سال ۱۱۹۲ ه.ق بوده است. چنان که طبق تاریخ ها موجود در کتیبه های مسجد، مرمت آنها که توسط “عبدالرزاق خان” حاکم کاشان انجام پذیرفته، بیش از ده سال بطول انجامیده است. در شبستان تابستانی این بنا که در زیر شبستان زمستانی قرار دارد، طرح های بسیاز زیبای کاشی کاری دیده می شود.

منبع:ایمنا

گردشگری مذهبی کاشان مغفول واقع شده است

 وجود یکی از چهار امامزاده واجب التعظیم حضرت علی بن امام محمدباقر(ع) در مشهد اردهال کاشان ظرفیت بالقوه ای برای توسعه گردشگری مذهبی در دیار مومنان است که کمتر به آن پرداخته شده است.

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها – هادی نجف زاده: چهره سوخته و هیکل چهارشانه او حسابی برای بقیه جلب توجه می‌کرد. کودکی در بغل داشت و کودکی دیگر دست‌های او را گرفته بود.

در طول حضور خود چندین بار صلوات فرستاد و کودکانش با صدای بلند صلوات را با لهجه غلیظ عربی و بلند تکرار می‌کردند. بعد از اینکه زیارتش تمام شد و چند رکعت نماز به جا آورد به سراغ او رفتم.

سر صحبت را با سلام علیکی مختصر باز کردم و خودم را معرفی کردم. او خود را ماجد شریف معرفی کرد و گفت اهل کاظمین عراق است. فارسی را خیلی روان صحبت نمی‌کرد ولی می‌توانستیم حرف همدیگر را به خوبی بفهمیم.

در یکی از خیابان‌های کاظمین مغازه داشت و به دلیل مراوده گسترده‌ای که با ایرانیان و زوار ایرانی داشت توانسته بود مقداری فارسی را یاد بگیرد.

در طول مدت گفتگو فرزندانش هم کنار او نشسته بودند و ما را با دقت زیر نظر داشتند. انگار صحبت کردن پدر به زبانی غیر از عربی برای آنها نیز جذاب و جالب بود.

از ماجد پرسیدم که آیا حضرت علی بن باقر (ع) را می‌شناسی یا نه؟! بر خلاف تصورم اطلاعاتش درباره حضرت کامل بود.

ماجد شریف با بیان اینکه سعی می‌کنم حداقل سالی یک بار برای زیارت امام رضا (ع) به ایران بیایم، گفت: اوایل با طیاره (هواپیما) مستقیم به مشهد می‌رفتم و بر می‌گشتم ولی یک سال به پیشنهاد یکی از دوستان از راه زمینی به ایران آمدم و حدود یک ماه در ایران ماندگار شدم؛ در آن سفر با پیشنهاد راهنمایم بسیاری از اماکن زیارتی ایران از جمله سیده معصومه (حضرت معصومه سلام الله علیها)، حضرت عبدالعظیم (ع)، حضرت احمد بن موسی (ع) در شیراز و همچنین حرم حضرت علی بن باقر (ع) را زیارت کردم.

ماجد شریف تصریح کرد: بعد از آن سفر زیارت حضرت علی بن باقر (ع) جز برنامه همیشگی من به ایران بود. امسال نیز همراه برادرم با اتومبیل شخصی به ایران آمدیم و در راه سفر به امام رضا (ع) به زیارت جد ایشان حضرت علی بن باقر (ع) مشرف شدیم.

وی ابراز داشت: به بسیاری از بستگان و دوستانش نیز سفارش کرده است که در سفر به ایران حتماً حرم حضرت علی بن باقر (ع) را زیارت کنند چون نحوه شهادت ایشان بسیار به امام حسین (ع) شباهت دارد و مانند ایشان در غربت و مظلومانه به شهادت رسید.

گردشگری و توریسم یک صنعت پیشرفته با درآمدهای فوق العاده در جهان است. صنعتی که متأسفانه به دلیل برخی تنگ نظری‌ها و همچنین اقدامات نسنجیده اهمیتی به آن داده نمی‌شود.

یکی از شاخه‌های صنعت گردشگری که برای مناطقی مثل کاشان با سبقه و سابقه تاریخی و اشتهار در دنیا توانسته است گردشگران زیادی از سراسر دنیا را جلب کند، گردشگری مذهبی است.

وجود مساجد تاریخی همچون مسجد آقابزرگ دلیلی بر این مدعا است که البته مورد توجه گردشگران فرهنگی است اما در بخش گردشگری مذهبی وجود حرم مطهر و نورانی حضرت علی بن امام محمد باقر (ع) یکی از چهار امامزاده واجب‌التعظیم در مشهد اردهال کاشان باعث شده است که زائران زیادی از کشورهای همسایه به خصوص عراق، کویت، پاکستان و حتی شیعیان عربستان و بحرین به این حرم مطهر مشرف شوند.

جاده حرم تا حرم باعث توسعه گردشگری و رونق اقتصادی در منطقه می‌شود

نماینده مردم کاشان و آران و بیدگل در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه وجود مقدس حضرت علی بن باقر (ع) به عنوان سفیر ولایت در ایران باعث فخر و مباهات مردم مؤمن منطقه کاشان است، اظهار داشت: یکی از مهمترین اقدامات انجام شده برای گسترش گردشگری مذهبی در کاشان و مشهد اردهال احداث جاده حرم تا حرم است که مشهد اردهال را به قم اتصال می‌دهد.

وی با اشاره به اینکه زائران زیادی از کشور و اقصی نقاط دنیا برای زیارت حضرت معصومه (س) و مسجد مقدس جمکران به شهر قم مشرف می‌شوند، ابراز داشت: در صورت احداث این جاده، زائران قم با طی مسیری کوتاه و صدالبته زیبا می‌توانند با حضور در مشهد اردهال و زیارت حضرت علی بن باقر (ع) باعث رونق این منطقه گردند.

کم شدن مسافت ۴۳ کیلومتری کاشان-قم با احداث جاده حرم تا حرم

سیدجواد ساداتی نژاد با بیان اینکه با اقدامات و پیگیری‌های انجام شده این جاده برای احداث دارای ردیف بودجه ملی شده است، تصریح کرد: احداث این جاده علاوه بر توسعه گردشگری و رونق اقتصادی می‌تواند نقش مهمی نیز تسهیل رفت و آمد مردم کاشان و مشهد اردهال با قم و تهران داشته باشد.

وی از کم شدن مسافت قم-کاشان به اندازه ۴۳ کیلومتر با احداث جاده حرم تا حرم خبر داد و خاطرنشان کرد: با هماهنگی‌های انجام شده عملیات اجرایی ساخت این جاده به زودی آغاز می‌شود.

راه از مهمترین عوامل توسعه پایدار

راه به عنوان یکی از عوامل توسعه پایدار هم کشور شناخته می‌شود که می‌تواند نقش مؤثری در توسعه گردشگری نیز داشته باشد. راه‌های منتهی به مشهد اردهال و حضرت علی بن باقر (ع) دارای مشکلات جدی بوده است که سال‌ها جان بسیاری از زائران و شهروندان را تهدید می کرده است که بخشی از این راه‌ها ترمیم و اصلاح شده است اما عملیات جاده حرم تا حرم به عنوان مهم‌ترین عامل توسعه گردشگری در این منطقه هنوز آغاز نشده است.

امام جمعه مشهد اردهال نیز در گفت و گو با مهر با بیان اینکه وجود مقدس حضرت علی بن باقر (ع) در مشهد اردهال و کاشان باعث شده است که مردم از برکات و عنایات ایشان متنعم شوند، اظهار داشت: وجود گردشگران از شهرهای مختلف ایران و همچنین کشورهای خارج باعث معرفی بیشتر این حضرت به دیگر علاقمندان شناخت معارف اهل بیت می‌شود.

نگاه و تصمیمات مدیران و مسئولین به منطقه اردهال از «روستا» باید به «بخش» ارتقا یابد

وی با اشاره به کمبود امکانات و زیرساخت‌ها برای پذیرایی از زائران حضرت علی بن باقر (ع) ابراز داشت: یکی از مهمترین علل این کمبود امکانات این است که هنوز مدیران و مسئولان به مشهد اردهال به عنوان یک روستا نگاه می‌کنند.

حجت الاسلام سلیمانی اردهالی با بیان اینکه خواست و مطالبه مردم منطقه اردهال ارتقا به بخش است، تصریح کرد: در صورتی که این اتفاق بیافتد بودجه‌های اختصاص داده شده در حد بخش زیاد می‌شود و این باعث می‌شود که امکانات و زیرساخت‌های موجود افزایش یابد.

وی با اشاره به حضور گسترده علاقمندان و زائران حضرت علی بن باقر (ع) در روزهای مختلف هفته در حرم آن حضرت خاطرنشان کرد: لازم است مسئولان کشوری با توجه با حرم حضرت علی بن باقر (ع) با نگاهی متفاوت به این خطه بنگرند و زمینه را برای ارتقای مشهد اردهال به بخش فراهم کنند.

مشهد اردهال یکی از مهمترین نقاط هدف برای توسعه گردشگری مذهبی در منطقه کاشان است، حرم حضرت علی بن باقر (ع) در مشهد اردهال، حضرت هلال بن علی (ع) در آران و بیدگل، و همچنین حضرت آقا علی بن عباس (ع) در بادرود مهمترین اماکن مذهبی منطقه کاشان برای توسعه گردشگری است

امام جمعه مشهد اردهال با بیان اینکه بسیاری از علما و بزرگان نسبت به حضرت علی بن باقر (ع) ارادت ویژه ای داشتند، اذعان داشت: حضور رهبر معظم انقلاب به همراه خانواده در حرم مطهر حضرت علی بن باقر (ع) نشان از اهمیت و ارادت ایشان به این امامزاده واجب‌التعظیم و فرزند بلافصل امام محمدباقر (ع) است.

معاون مدیرکل و رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نیز در گفت و گو با خبرنگار مهر با بیان اینکه مشهد اردهال یکی از مهمترین نقاط هدف برای توسعه گردشگری مذهبی در منطقه کاشان است، اظهار داشت: حرم حضرت علی بن باقر (ع) در مشهد اردهال، حضرت هلال بن علی (ع) در آران و بیدگل، و همچنین حضرت آقا علی بن عباس (ع) در بادرود مهمترین اماکن مذهبی منطقه کاشان برای توسعه گردشگری است.

استفاده از ظرفیت مراسم قالی شویان مشهد اردهال برای توسعه گردشگری مذهبی و زیارتی

وی با اشاره به ثبت آئین سنتی مذهبی قالی شویان کاشان در فهرست آثار ناملموس جهانی و با توجه به سبقه و سابقه و اشتهار این آئین مذهبی ابراز داشت: حضور گردشگران زیاد داخلی و خارجی برای حضور در این مراسم خود می‌تواند یکی از ابزارهای توسعه گردشگری مذهبی در این منطقه باشد.

مهران سرمدیان با بیان اینکه در طرح جامع گردشگری کاشان حرم های مطهر امامزادگان برای توسعه گردشگری مذهبی جایگاه ویژه ای دارند، تصریح کرد: بر طبق این طرح برنامه ریزی شده است تا زائران بعد از زیارت حضرت معصومه (س) و مسجد مقدس جمکران در قم به مشهد اردهال، آران و بیدگل و بادرود برای زیارت حرم های این مناطق سفر کنند.

با تدوین و تنظیم تقویم گردشگری کاشان از فصلی شدن گردشگری جلوگیری می‌شود

وی با اشاره به تنظیم تقویم گردشگری در کاشان خاطرنشان کرد: با تدوین تقویم گردشگری در کاشان از فصلی شدن گردشگری در کاشان جلوگیری می‌شود و توسعه گردشگری مذهبی نیز یکی از مؤلفه‌های نیل به این مهم است.

معاون مدیرکل و رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با بیان اینکه می‌توان مشهد اردهال را یکی از مناطق پایلوت طرح گردشگری مذهبی در نظر گرفت، اذعان داشت: بیش از دو میلیون گردشگر ایرانی و ۱۰۰ هزار گردشگر خارجی در طول سال از کاشان بازدید می‌کنند که می‌توان با یک برنامه ریزی و اطلاع رسانی تعداد زیادی از این گردشگران را به سمت مشهد اردهال سوق داد.

توسعه گردشگری مذهبی باعث رونق دیگر حوزه‌های گردشگری نیز می‌شود

توسعه گردشگری مذهبی به اعتقاد کارشناسان می‌تواند باعث رونق صنعت توریسم و گردشگری در دیگر حوزه‌های این صنعت نیز شود. حضور زائران و گردشگرانی که به واسطه شناخت از یک مکان زیارتی و مذهبی به منطقه و یا شهری سفر می‌کنند، باعث سفر و بازدید آنها از دیگر اماکن گردشگری و تاریخی اطراف آن شهر و منطقه نیز می‌شود.

بیش از ۳۰۰ میلیون گردشگر مذهبی در سراسر دنیا وجود دارد

به عبارتی می‌توان گفت ممکن است یک گردشگر تفریحی تبدیل به گردشگر زیارتی نشود ولی به احتمال زیاد گردشگر مذهبی در یک منطقه با اطلاع رسانی و تبلیغات مؤثر می‌تواند به یک گردشگر تفریحی تبدیل شود.

کاشان نیز با وجود جاذبه‌های تاریخی، تفریحی و طبیعی فراوان از این قاعده مستثنی نیست و مدیران و مسئولین کاشان می‌توانند با توسعه گردشگری مذهبی و با برنامه ریزی مناسب سبب رونق و توسعه اقتصادی را نیز در منطقه فراهم آورند.

مقصد گردشگری مذهبی برای گردشگران باید دارای زیرساخت‌های لازم باشد، استفاده از تابلوهای راهنما در مقصد، وجود اماکن اقامتی استاندارد و همچنین حضور راهنمایان مذهبی مسلط می‌تواند باعث توسعه گردشگری مذهبی شود

یک کارشناس گردشگری نیز در گفت و گو با خبرنگار مهر با بیان اینکه گردشگری مذهبی یکی از قدیمی ترین شاخه‌های گردشگری در کل جهان است، اظهار داشت: این حوزه صنعت گردشگری در دنیا بیش از ۳۰۰ میلیون گردشگر را به خود اختصاص داده است که از اماکن مذهبی و زیارتی سراسر دنیا بازدید می‌کنند.

وی با اشاره به درآمد بیش از ۱۰ میلیارد دلاری کشورهای آمریکای شمالی از گردشگری مذهبی در سال ابراز داشت: سابقه گردشگری مذهبی به زمان مصر و یونان باستان بر می‌گردد و به همین دلیل جذابیت خاصی برای گردشگران نیز دارد.

محمدامین نشاسته گیر با بیان اینکه مقصد گردشگری مذهبی برای گردشگران باید دارای زیرساخت‌های لازم باشد، تصریح کرد: استفاده از تابلوهای راهنما در مقصد، وجود اماکن اقامتی استاندارد و همچنین حضور راهنمایان مذهبی مسلط می‌تواند باعث توسعه گردشگری مذهبی شود.

وی با اشاره به وجود حرم مطهر حضرت علی بن باقر (ع) در مشهد اردهال خاطرنشان کرد: رسانه‌ها، صداوسیما و همچنین جراید و خبرگزاری‌ها با معرفی هر چه بیشتر این شخصیت بزرگ دینی و مذهبی برای شیعیان دیگر کشورها می‌توانند عامل مهمی در توسعه گردشگری مذهبی در منطقه مشهد اردهال شوند.

پیاده روی اربعین بزرگترین مصداق گردشگری مذهبی در جهان

این کارشناس گردشگری پیاده روی اربعین را بزرگترین مصداق گردشگری مذهبی و زیارتی در سراسر دنیا دانست و اذعان داشت: زائرانی که از ایران و به خصوص کاشان در این مراسم شرکت می‌کنند خود می‌توانند بزرگترین مبلغین حضرت علی بن باقر (ع) در بین شیعیان سراسر دنیا باشند.

وی حضور گردشگران در منطقه مشهد اردهال را برای رونق کسب و کارهای محلی ضروری دانست و افزود: بسیاری از گردشگران فرهنگی نیز برای بازدید از اماکن مذهبی و زیارتی علاقه نشان می‌دهند که به این منظور باید برنامه ریزی های لازم انجام شود.

کاشان را باید دید

آنچه واضح مبرهن است کاشان در کنار ظرفیت‌های مختلف صنعتی، بازرگانی و اقتصادی در حوزه گردشگری نیز حرف‌های بسیاری برای گفتن دارد. وجود اماکن گردشگری و تاریخی فراوان در منطقه کاشان باعث شده است که بسیاری از علاقمندان به فرهنگ و تمدن ایران زمین آرزوی سفر به کاشان و بازدید از اماکن تاریخی آن را داشته باشند.

کاشان به عنوان نخستین خاستگاه تمدن بشری و شهری که به دیار نخستین‌ها معروف است علاوه بر ظرفیت‌های گردشگری تفریحی و تاریخی دارای ظرفیت‌های بالقوه ای نیز در گردشگری مذهبی و زیارتی است که حرم مطهر حضرت علی بن باقر (ع) در مشهد اردهال نمونه‌ای از آن است.

حرم حضرت سلطان امیر احمد (ع) در کنار خانه‌های تاریخی، شاهزاده ابراهیم (ع) در فین کاشان و مسجد آقابزرگ نمونه‌ای دیگر از ظرفیت‌های گردشگری مذهبی و زیارتی کاشان است؛ در باب اهمیت این امامزاده عظیم الشان رهبر فرزانه انقلاب اسلامی می‌فرمایند که «من به تمام امامزاده‌ها علاقه مندم؛ حضرت سلطانعلی که جای خود دارد.»

و اما اهمیت به حرم حضرت علی بن باقر (ع) در مشهد اردهال نه فقط یک موضوع شهری و منطقه‌ای بلکه یک موضوع استانی و فراتر از آن ملی است. حضور مراجع بزرگ و بزرگان دین در حرم آن حضرت و عرض ارادت به ایشان نمونه و نشانی از اهمیت وجود فرزند بالافصل امام محمدباقر (ع)، عموی بزرگوار امام صادق (ع) و پدر همسر امام موسی کاظم (ع) در کاشان است که باید مورد توجه مدیران و مسئولین کشوری قرار گیرد.

منبع:خبرگزاری مهر