موزه فرش ایران یکی از موزه‌هایی است که با رویکرد اشاعه و ترویج فرهنگ ایرانی در قالب هنر اصیل و سنتی ایران ایجاد شده است.
در موزه فرش ایران، بسیاری از آثار خاص فرش و گلیم ایرانی برای نمایش عموم آماده شده است و افراد علاقمند در این موزه می‌توانند بسیاری از سبک‌های موردپسند خود را در زمینه نقش‌های فرش و گلیم و قالی ایرانی مشاهده کنند. موزه فرش ایران همچنین با ارائه امکانات کتابخانه‌ای نقش مهمی در افزایش اطلاعات و آشنایی افراد با هنر قالی و فرش ایرانی ایفا می‌کند.
موزهٔ فرش، یکی از موزه‌های استان تهران است. این موزه به دستور فرح پهلوی ساخته شد و در روز ۲۲ بهمن ۱۳۵۶ به وسیله وی گشوده شد. در این موزه فرش های بسیار نفیس از سراسر ایران که حاصل کار هنرمندان مشهور می باشد به نمایش گذاشته شده است.
ساختمان موزه معماری شكیل و چشم‌گیری دارد كه آذین‌های نمای بیرونی آن شبیه به دار قالی است. سطح نمایشی موزه مساحتی برابر ۳۴۰۰ مترمربع را در بر می‌گیرد كه شامل دو تالار است و برای نمایش انواع قالی های دست بافت و گلیم مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تالار طبقه هم‌كف در موزه فرش ایران به نمایشگاه دایمی اختصاص دارد و تالار فوقانی جهت برگزاری نمایشگاه‌های موقت گلیم و قالی طراحی شده است.
اهداف موزه فرش ایران
موزه فرش ایران,عکس های موزه فرش ایران,تصاویر موزه فرش ایرانموزه فرش ایران، یکی از موزه‌های استان تهران است
پژوهش در سوابق، تحولات و كیفیت تاریخی هنر و صنعت فرش، خاصه در ایران، گردآوری و خریداری نمونه انواع قالی‌های دست بافت ایرانی و برگزاری نمایشگاه‌های موقت از فرش ایران و سایر نقاط جهان، از اهداف موزه فرش ایران به شمار می آید.
مجموعه موزه فرش ایران شامل با ارزش ترین نمونه‌های قالی ایران از قرن نهم هجری تا دوره معاصر است و از منابع غنی تحقیقی برای پژوهشگران و هنر دوستان به شمار می آید. معمولاً حدود ۱۳۵ تخته از شاه‌كارهای قالی ایران، بافت مراكز مهم قالی‌بافی مانند كاشان، كرمان، اصفهان، تبریز، خراسان، كردستان و جز آن‌ها، در تالار طبقه هم‌كف به معرض نمایش گذاشته می‌شود.
ویژگی‌های موزه فرش ایران
از ویژگی‌های موزه فرش ایران قالیچه دست‌بافت ارزشمند و بی‌نظیر ایرانی، كار فرش بافان كاشان، در اندازه‌های ۱۳۰ در ۲۲۰ سانتی‌متر، معروف به قالیچه میرزا كوچك خان جنگلی است كه این شخصیت روحانی ملی را در لباس نظامی مسلح به تفنگ و اسلحه كمری، قطار فشنگ نمایش می‌دهد. در شمسه بالای تصویر میرزا، كتیبه‌ای با عبارت و نام كارخانه ملامحمود دیده می‌شود كه احتمالاً، با توجه به این عبارات، تاریخ بافت قالیچه سال‌های آخر دوره قاجار است.
قدیمی‌ترین فرش شناخته شده در جهان قالی ۲۵۰۰ ساله پازیریک است كه در ۱۹۴۹ م، در جنوب سیبری كشف‌شد و آن را بافت ایران در دوره هخامنشی دانسته‌اند. آشكار است كه قالی‌بافی در ایران در دوره هخامنشی وجود داشته و در قرن پنجم پیش از میلاد، دوره‌ای طولانی از تكامل را پشت‌سر گذاشته است.
قالی ایرانی پیوسته به عنوان یكی از اصیل‌ترین هنرها مورد توجه بوده و طیف وسیعی از طرح‌ها و نقوش زیبا را در برداشته است. در میان قالی ها با طرح‌های گوناگونی كه در آن‌ها به كار گرفته شده، قالی‌های تصویری جایگاه ویژه‌ای دارند. بافت این قالی‌ها اواخر سده نهم هجری مجدداً آغاز شد و تا به امروز ادامه یافته است.
در موزه فرش ایران نمونه‌هایی از قالیچه‌های تصویری شاهنامه بایسنغری به نمایش درآمده است كه گوشه‌هایی از ادبیات، اسطوره، مذهب و فرهنگ و هنر غنی ایران را نشان می‌دهد. این آثار همه در كارگاه قالی‌بافی استاد موسوی سیرت، به یاری هنرمندان جوان ایرانی و ذوق و سلیقه استاد دنیا دیده و تكنولوژی كامپیوتری آفریده شده‌اند.
در واقع چند عامل اصلی را در به وجود آمدن این ۲۶ قالیچه می‌توان متذكر شد: اول تهیه طرح و نقشه از روی نسخه اصلی، دوم تنظیم رنگ‌ها و عمل آوردن مواد رنگی گیاهی و شیمیایی روی پشم‌های مرغوب ، و بالاخره مهارت قالی بافان هنرمند بافنده این آثار كه به مدت پنج سال مستمر، روزانه گاه تا ۱۲ ساعت به كار بافت قالی اشتغال داشته‌اند.
از نكات جالب این قالیچه‌ها هم زمانی امر طراحی و بافت را می‌توان متذكر شد. قالیچه‌ها حاشیه ندارند، اما یك حاشیه تشعیری با الهام از نقوش سنتی برای آن‌ها انتخاب شده كه هر دو قالی یك نقش مشترک دارند. در بالای حاشیه، درون كتیبه‌هایی نام مجلس مربوط به آن قالیچه و نام هنرمندان آمده است.
فعالیت های موزه فرش ایران
در كتابخانه موزه فرش ایران حدود ۳۵۰۰ جلد كتاب به زبان‌های فارسی، عربی، فرانسه، انگلیسی و آلمانی در اختیار هنر دوستان و پژوهشگران قرار می‌گیرد. هم چنین بهترین كتاب ها و نشریات و تحقیقات مربوط به فرش ایران و قالی های مشرق زمین به طوركلی و كتاب‌هایی در زمینه مذهب، هنر و ادبیات ایران در كتابخانه موزه موجود است. در كنار كتابخانه، كتاب فروشی موزه نیز مشغول به كار است.
هم چنین برای استفاده از بازدیدکنندگان موزه فرش ایران، فیلم‌ها و اسلایدهایی در زمینه قالی‌بافی و گلیم و هنرهای دستی ایران در سالن نمایش موزه به نمایش در می آید. همچنین برای استفاده از بازدیدکنندگان موزه، فیلم‌ها و اسلایدهایی در زمینه قالی‌بافی و گلیم و هنرهای دستی ایران در سالن نمایش موزه به نمایش در می آید.
در طول سالیان دراز، در موزه فرش ایران نمایشگاه‌های مختلفی برگزار شده که مشهورترین آن‌ها از این قرارند: نمایشگاه طرح بته که در دی ماه ۱۳۶۵ بر پا شده، نمایشگاه سجاده ها و قالی‌های طرح محراب از سده دهم تا چهاردهم هجری نمایشگاهی از قالی های گل برجسته از قرن هشتم هجری تا دوره معاصر به مناسبت بزرگداشت دهه‌فجر در ۱۲ بهمن ۱۳۶۴ و دست بافت‌های ارامنه ایران.
آدرس : موزه در ضلع شمالی پارك لاله و روبه روی فروشگاه سپه خیابان فاطمی واقع شده است.
مرتبط:
آشنایی با موزه قاجار شهر تبریز
