ارگ گوگد گلپایگان همچنان راوی تاریخ
برای دیدار یکی از بزرگترین بناهای خشتی ایران باید راهی گوگد از توابع گلپایگان شد، این اثر تاریخی چهارصد ساله که کاربری بر اساس موقعیت یک از ویژگی‌های آنست، ارگی که هم کاروانسرا و هم در زمان جنگ دژ نظامی بود.
برای دیدار از ارگ گوگد باید بیشتر از ۱۸۰ کیلومتر تا گلپایگان رانندگی کنید و از آن سو تا گوگد پنج کیلومتر دیگر باید راه بپیمایید تا بتوانید ارگ تاریخی این شهر را ببینید. برای کسانی که در اصفهان هستند پیشنهاد سفر یک روزه خوبی است که بتوان آسوده و بدون خیال اقامت و استرس‌های آن در شرایط کرونا حال و هوایی تازه کرد. اما پیش از طلوع خورشید باید راهی شد و مطمئن باشید اگر برنامه ریزی درستی برای بازدید داشته باشید بعد از صرف ناهار و اندکی آسودن می توانید راهی برگشت به خانه شوید.
ساختار ارگ گوگد ساختار کاروانسراست و در مسیر جاده ابریشم قرار داشته است، گفته می‌شود این ارگ در زمان‌های صلح کاربری کاروانسرا داشته و در زمان جنگ دژ نظامی بوده است و از این رو هم در دیوارهای مرتفع آن یک سیستم امنیتی سنتی وجود داشته است.
سیستم امنیتی هشدار دهنده ارگ، سوراخ هایی بوده اند که در آنها کبوتران را قرار می دادند و به دلیل حساسیت ،بیقراری و سرو صدای این پرندگان در هنگام ورود مهاجمین، ساکنان متوجه حضور افراد ناشناس در حوالی ارگ می شدند.
ارگد گوگد در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است و اکنون به عنوان هتل کاربری دارد. در ساختمان این ارگ چهار برج و ۲ طبقه با دیوارهای مرتفع و یک ورودی بزرگ دیده می شود. استر و استربانان در طبقه پایین و تجار و افراد بلند پایه در طبقات بالا ساکن می شدند.
در زمان حاضر ارگد گوگد شرایط مطلوبی دارد و دیدار از این اثر تاریخی در جوار گلپایگان، پایتخت سنگ نگاره‌های ایران، لطف دوچندانی دارد. حیات مرکزی ارگ با حوض و چهار باغچه به شکل چلیپا و با انواع گلها آراسته است.
پلان این ارگ خشتی مربع است و چهاربرج قرینه در چهار گوشه آن افراشته است. شواهد نشان می‌دهد این کاروانسرا از اهمیت خاصی در بین کاروانسراهای منطقه داشته است و محل استراحت کاروان تجار معروف و والیان سرشناس ایران بوده است تا آنجا که گفته می‌شود آغا محمد خان قاجار در لشکرکشی های خود چند روزی در این کاروانسرای صفوی اسکان داشته است.
باید گفت دیوارهای مرتفع این کاروانسرا که بیشتر آن را به یک دژ نظامی شبیه می‌کرده نشانگر اهمیت این ساختمان در حوالی گلپایگان بوده است.
استان اصفهان کاروانسراهای تاریخی بی‌شماری دارد که جملگی در دوران صفویه بنا شدند. به واقع یکی از آبادانی های دوره صفویه ایجاد کاروانسراها برای اسکان کاروان تجار و ایجاد امکانات در مسیر عبور شهرها بوده است. ارگ گوگد از جمله این کاروانسراهاست که هنوز با وجود چهارصد سال توانسته رونق داشته باشد.
گرچه این کاروانسرا هم چون آثار دیگر، سال‌های سختی را به لحاظ فرسایش، تخریب و فراموشی در غبار گذر سال‌ها پشت سر گذاشته است اما از جمله کاروانسراهایی است که قرعه شانس به نامش خورده و توانسته با مرمت و گرفتن کاربری مناسب از گزند فراموشی و غفلت در امان باشد.
در میان کاروانسراهای استان اصفهان شوربخت کاروانسرای برسیان در کنار منار و مسجد سلجوقی برسیان در شرق اصفهان است که با وجود استواری بنا به حال خود رها شده است و کاروانسرای عباسی در مسیر اصفهان به تهران از جمله کاروانسراهای بختیار بوده است که با مرمت و گرفتن کاربری توانسته به رونق بازگردد. ارگ گوگد نیز از این جهت شانس خوبی برای بازسازی و مرمت داشته و توسط بخش خصوصی به هتل در یکی از مناطق توریست پذیر تبدیل شده است.
استفاده از پتانسیل کاروانسراهای تاریخی اصفهان برای ایجاد کاربری در مسیرها و محورهای گردشگری یکی از اقداماتی است که می‌تواند با تشویق بخش خصوصی و ایجاد تسهیلات به رونق اقتصاد گردشگری بیانجامد و هم از سویی به حفظ این آثار میراث فرهنگی به عنوان پتانسیل‌های گردشگری کمک بزرگی کند.
کاروانسراها، مسافرخانه‌هایی برای اسکان کاروان‌ها هستند. حیات بزرگ مرکزی، ۲ طبقه اسکان برای انبار کالاها و افراد، برج‌هایی در چهار گوشه آن و ورودی برجسته و بلند آنها از جمله ویژگی‌های ساختاری این بناها هستند. شمار زیادی از کاروانسراهای ایران در دوران صفویه ساخته شده‌اند و گفته می‌شود شمار آنها تنها در اصفهان بیش از یک صد کاروانسرا بوده است.
استان اصفهان قطب گردشگری ایران است و با ۱۰۷ شهر و یک هزار و ۹۳۴ روستا بیش از ۲۲ هزار بنا و اثر تاریخی دارد که از این میان بیش از یک هزار و ۸۰۰ اثر ثبت ملی و هفت اثر یعنی میدان نقش جهان، باغ فین، باغ چهلستون و مسجد جامع عتیق و سه قنات وزوان، مزدآباد و مون ثبت جهانی شده اند.
منبع:ایرنا