چند روز پس از وقوع زمین لرزه گیلان در سال ۱۳۶۹ گروهی به سرپرستی محمود طالقانی مجموعه مطالعاتی در مورد اثراث اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی زلزله بر مردم گیلان انجام دادند. در پایان این مطالعات به این نتیجه رسیدند که ایجاد دگرگونی شدید و گسست مردم از گذشته‌شان از دهه ۲۰ آغاز شده و وقوع بلایای طبیعی مانند زلزله آن را تشدید می‌کند.

پس ازانجام این مطالعات، طرح موزه میراث روستایی گیلان توسط محمود طالقانی مطرح شد اما انجام کارهای مطالعاتی سال ۱۳۸۱ آغاز شد و تا سال ۱۳۸۳ به طول انجامید. در نتیجه این مطالعات بهترین مکان برای تأسیس موزه پارک جنگلی سراوان در مجاورت آزادراه رشت _ تهران معرفی شد.

موزه میراث روستایی گیلان به عنوان اولین موزه فضای باز خاورمیانه و غرب آسیا در سال ۱۳۸۴ وارد فاز اجرایی شد. این موزه به عنوان موزه‌ای فضا باز و اکوموزه، موزه‌ای است که زندگی در آن جریان دارد. موزه به بخش‌های مختلف دسته بندی شده و هر بخش به منطقه‌ای خاص از گیلان تعلق دارد.

این موزه در واقع مجموعه‌ای از خانه‌ها و معماری و فرهنگ گیلان را در یک محل جمع کرده است. موزه دو شاخه شرقی و غربی با زیرشاخه‌های جلگه‌ای، کوهستانی، کوهپایه‌ای و ساحلی، همچنین یک بخش جلگه مرکز مجزا دارد. هر کدام از خانه‌های روستا از مناطق مخلتف گیلان جمع‌آوری و حمل شده تا به محل برسد.

در این موزه علاوه بر بافت و معماری خطه گیلان در گذشته شیوه زندگی، شغل‌ها و ابزارهای مورد استفاده در آن‌ها، نحوه پوشش زنان و مردان گیلکی، خوراک و سایر عناصر فرهنگی و تاریخی آن خطه را می‌توان به نظاره نشست. فرهنگ‌های گیلانی از جای جای این استان جمع شده‌اند و به نمایش سبک زندگی خود می‌پردازند.

همانطور که گفته شد این موزه ۹ بخش دارد و هر بخش آن به منطقه‌ای خاص از گیلان می‌پردازد. معماری، فرهنگ، لباس و سبک زندگی هر منطقه از گیلان به طور مجزا به نمایش درآمده است. زمانی که در این موزه راه می‌روید، در هر سو مردمانی را با لباس محلی می‌بینید که در حال انجام کارهایی مانند پخت و پز نان‌های محلی و دیگر مواد غذایی هستند.

در پایین خانه‌های یک منطقه ، زنان و مردان با لباس محلی از همان منطقه هستند و به معرفی سبک معماری و زندگی منطقه خود می‌پردازند. زنان مسن‌تر نیز نشسته در زیر خانه و با کوره‌ای کوچک درحال پخت نان هستند همچنین هرخانه فرش و مبلمان خاص خود را دارد.

شالیزارها و مزارعی برای کشت محصولات کشاورزی نیز در موزه وجود دارد و کشت برنج و چای در این موزه انجام می‌شود.

صنایع دستی بخش جدا ناپذیری از زندگی مردم شمال کشور را تشکیل می‌دهد، صنایع دستی در کنار آورده‌های اقتصادی بسیاری از نیازهای خانواده‌ را رفع می‌کند. از همین رو چندین بازارچه و کارگاه صنایع دستی فعال در موزه میراث روستایی گیلان قرار دارد که به سبک و شیوه سنتی این آثار را تولید و به فروش می‌رسانند.

موزه میراث روستایی گیلان تنها با هدف انتقال بناهای روستایی احداث نشده، بلکه حفظ فرهنگ بومی، فن ساخت و میراث‌های معنوی را نشانه رفته است. این مجموعه علاوه بر معماری روستایی مناطق مختلف استان، عناصری مانند فرهنگ و آداب رسوم و حتی غذا و خوراک را نیز به نمایش می‌گذارد. در این مجموعه حتی عروسی‌های محلی، جشن‌ها، عزاداری‌ها و دیگر آداب نیز به صورت نمایشی برگزار می‌شود.

در این موزه می‌توانید لباس محلی مردمان شمال کشور را به تن کنید و در خانه‌های شمالی عکس بگیرید، با مردمان شمال کشور حرف بزنید و از غذاهای محلی آنجا میل کنید و در آخر، در اولین موزه فضای باز غرب آسیا، از غنا و تنوع فرهنگی شمال کشور لذت ببرید.

موزه فضای باز “میراث روستایی گیلان” در کیلومتر ۱۸ آزادراه رشت _ قزوین همه روزه از ساعت ۹ الی ۱۶ پذیرای بازدید کنندگان است.

منبع:ایمنا