نوشته‌ها

باغ موزه شیراز؛ توسعه یا تخریب

باغ‌های شیراز همواره یکی از مسائل بحث برانگیز بوده و طی سال‌های اخیر، نگاه‌های بیشتری را به سمت خود متوجه کرده است؛ باغ‌هایی که نسبت به سه دهه قبل کمتر از یک پنجم آن باقیمانده و همین میزان نیز به شکل مداوم در معرض تخریب‌های عمدی و غیرعمدی قرار دارد و به عنوان تهدیدی جدی برای آینده شهرراز محسوب می‌شود.

یکی از موارد بحث برانگیز در حوزه باغ‏‌های شیراز، ساخت باغ موزه‌ای موسوم به “باغ موزه فرش پرویز تناولی” در محدوده باغ‌‏های گروه یک بوده؛ مکانی که قرار است در دل فضای سبز باغی این کلانشهر احداث شده و برابر تفاهم‏نامه شهرداری شیراز با پرویز تناولی، فرش‌های اهدایی آن هنرمند که دارای نشان شیر است، در آن نگهداری شده و به نمایش گذاشته شود.

اما در عمل به نظر می‌‏رسد این باغ موزه، عملا با ساخت یک مجتمع تجاری بزرگ همراه باشد که نه تنها این پهنه‌ی باغی ارزشمند را با تغییر کاربری عمده روبرو می‌‏کند، بلکه سنگفرش‌‏ها و خیابان‏کشی‏‌های عمده و ماهیت توسعه ‏خواه این مجموعه، عملا زمینه تغییر کاربری ده‏‌ها هکتار باغ پیرامون آن که بقایای حق تنفس کودکان و نوزادان این کلانشهرِ در آستانه تبدیل به آلودگی شدید هوا است، را فراهم خواهد کرد.

 

کارشناس حوزه آب و منابع طبیعی و فعال حوزه باغ‌‏های شیراز در این خصوص، تاکید کرد که ابتدا باید به تصمیم‌‏گیری پیرامون بقایای عرصه‏‌های باغی کلانشهر شیراز، از دیدگاه قانونی نگاه کرد.

باغ موزه

داریوش مختاری، گفت: برابر بند (۲) مصوبه ۳۳۷۶/۳۱۰ تاریخ ۱۳۷۹/۰۹/۱۶ شورای عالی شهرسازی و معماری کشور، شهرداری شیراز صرفا موظف به خرید، حفظ، احیا و نگهداری باغ‌‏های گروه یک است و حق هیچگونه دخل و تصرف در این پهنه‌‏ها را ندارد. حال آنکه در چند سال اخیر و پس از تملک این پهنه، عمدا یا سهوا این محدوده ارزشمند زیست ‏محیطی از دستور کار نگهداری خارج شده است.

این فعال حوزه باغ‌های شیراز گفت: چنانچه تغییر کاربری بسیار محدود با اهداف مشخص و شفاف گردشگری عمومی مورد نظر باشد، ایده‌آل استفاده از چنین عرصه‌‏ای، الگوبرداری از باغ‌‏های تاریخی همانند باغ ارم، عفیف‏ آباد، دلگشا و همانند آن‌ست که ضمن باززنده‌‏سازی باغ‌‏های تاریخی یک اثر ارزشمند معماری برای آیندگان باقی بگذاریم. از این طریق و با داشتن یک باغ تاریخی پرآوازه، بخشی از کمبود ناشی از آسیب‌‏های واردشده به حدود ۱۸ باغ تاریخی شیراز در چند دهه اخیر نیز پر می‏‌شود.

مختاری ادامه داد: در هر حال، طرح باغ موزه و چنین تغییر کاربری ناخوشایندی، اعتبار حقوقی موسسه شهرداری برای حفظ و نگهداری نزدیک به ۳۰۰ هکتار باغ تملک‏ شده از گروه یک باغ‌های قصردشت شیراز را به شدت در معرض بحث و دعوی حقوقی و قضایی قرار می‏‌دهد. نکته دیگر اینکه به طور معمول تغییر کاربری اراضی پیرامون، زمینه دعوی حقوقی و ادعای مالکان باغ‏‌های پیرامون را برای تغییر کاربری باغ‏‌هایشان افزایش می‏‌دهد و این پیامد، اصلا خوب نیست.

باغ موزه

 

ساخت و ساز در باغ‌های گروه یک برای مردم ممنوع است نه شهرداری

عضو شورای شهر شیراز نیز،‌ با اشاره به وجود بقایای یک باغ ١٤ هکتاری در محور پیاده راه سلامت بلوار چمران، خاطرنشان کرد: ساخت و ساز برای مردم در باغ‌های گروه یک ممنوع و شهرداری ملزم به جلوگیری از این موضوع است، اما شهرداری با موافقت کمیسیون ماده ٥ و نهایتا کارگروه مصوبه زیربنایی استانداری فارس می‌تواند تنها ۱۰ درصد این عرصه را به اجرای مصوبات، اختصاص دهد.

لیلا دودمان ادامه داد: مصوبه موزه فرش تناولی از مصوباتی است که در دوره پنجم شورای شهر شیراز با پیشنهاد شهرداری به تصویب رسیده و جانمایی اجرای این موزه در گروه یک باغ‌ها و باغ مذکور است.

او با بیان اینکه موافقت‌های لازم برای جانمایی احداث این موزه در کمیسیون ماده ٥ و کارگروه زیربنایی استانداری فارس گرفته شده است، گفت: اکنون طراحی فاز یک این موزه در بخش سایت و ساختمان تایید شده و در طراحی فاز دوم نیز سایت تایید و ساختمان هفته جاری تائید خواهد شد.

این عضو شورای شهر شیراز همچنین اعلام کرد که این موزه در فضایی به وسعت ۲۲ هزار متر مربع با شرکت شهر راز به عنوان عامل ناظر اجرایی می‌شود.

باغ موزه

 

تغییر نام باغ موزه فرش تناولی به باغ موزه هنر

معاون معماری و شهرسازی شهرداری شیراز نیز در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه موزه فرش تناولی به باغ موزه هنر تغییر نام داده شده است، گفت: زمین پیش‌بینی شده در تملک شهرداری است و شهرداری خود می‌خواهد این مصوبه را اجرایی کند و مغایرتی هم با ضوابط باغ‌های گروه یک ندارد.

جواد بهادری هدف اصلی از اجرای این باغ موزه را در وهله اول کمک به احیای باغ‌ها عنوان کرد که در طول زمان از حالت باغی خارج شده است.

او افزود: امسال حدود ١٦.٥ هکتار درختکاری در این باغ خواهیم داشت و در سطح اشغال کمتر از ٥ درصد فعالیت‌های فرهنگی و هنری اجرایی توسط شهرداری برای خدمات رسانی به مردم انجام خواهد شد.

معاون معماری و شهرسازی شهرداری شیراز با این اینکه طرح در کارگروه امور زیربنایی استانداری فارس به تصویب رسیده است، اعلام کرد که علی‌رغم اینکه بعضی از مردم به دنبال کارهای انتفاعی در باغ‌ها به ویژه باغ‌های گروه یک هستند اما شهرداری به دنبال کار خدماتی است و در این طرح انتفاعی برای شهرداری در کار نیست.

 

ساخت و سازهای محور پیاده راه سلامت در مجاورت این باغ موزه مورد هدفِ ساخت، نشان از بسترسازی شهرسازی و همین طور دیدگاه و نگرش عمران‏ محور دستگاه شهرداری به ساخت این باغ موزه دارد.

باغ موزه

در بافت‌‏های تاریخی عملا سنگفرش به صورت محدود و متخلل بوده؛ تا جایی که کمترین آسیب به بافت بوم ‏شناختی پهنه باغی برسد. در حالی که محور پیاده راه سلامت عملا با انباشتی از بتن و میلگرد همراه شده است.

براساس نظر کارشناسان، شهرهای تاریخی فیروزآباد و کازرون مستعدتر از شهر شیراز برای ساخت باغ موزه فرش است. اجرای چنین ایده‏‏ایی مناسب کلانشهر شیراز نیست.

شاید بنا به گفته داریوش مختاری، فعال حوزه باغ‌ها بهتر باشد شهرداری شیراز در ادامه تلاشش تحسین برانگزیش برای باززنده‌‏سازی باغ‌‏های تاریخی دلگشا و جهان‏‌نما با ساخت یک باغ با معماری ارزشمند و طراز اول، یک برگ زرین به کارنامه مثبت و فعالیت‌‏هایش در حوزه مدیریت شهری بیفزاید.

 

مهرماه سال ۹۷ قبل، نوذر امامی، عضو شورای اسلامی شهر شیراز به دنبال پیگیری‌های ایسنا اعلام کرده بود که طرح هیچ باغ موزه‌ای در این دوره شورای اسلامی شهر شیراز مطرح نشده که مصوب شده باشد.

امامی در آن زمان با تایید اینکه در طرح جامع ستاد بازنگری احیاء باغ‌های قصردشت، اختصاص بخشی از باغ‌ها برای راه‌اندازی باغ موزه پیش بینی شده است، گفته بود که این مطلب در شورای اسلامی شهر شیراز مطرح نشده است‌.

منبع:ایسنا

مرتبط:

خانه فروغ الملک شیراز

نگاهی بر تاریخچه “بازار وکیل” شیراز

مسجد جامع عتیق شیراز