خانه یونسی، اقامتگاهی سنتی در بندر کنگ
خانه یونسی در جنوب شرقی بندر کنگ، محله کوش (از محله های قدیمی) واقع شده است. خانه یونسی در سال ۱۳۹۱ توسط اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی هرمزگان خریداری و با همکاری شهرداری بندر کنگ مرمت و تجهیز شد. این بنا در سال ۱۳۹۵ به اقامتگاه بوم‌گردی تغییر کاربری داده است.
موقعیت طبیعی
بندر کنگ، شهر کوچکی است که بر پهنه اراضی پست ساحلی و دور از بلندی‌های کوهستان در کناره خلیج فارس قرار گرفته است و هیچ گونه عارضه مشخص طبیعی در محوطه و پیرامون آن به جز بستر خشک مسیلی که در سمت شرق شهر سیلاب‌ها را به دریا می‌رساند، دیده نمی‌شود، اطراف شهر، تمامی دشت از بوته‌زارهای تنک و درختان پراکنده کهور و کنار و عقرب پوشیده شده است.
شهر کنگ به ویژه شرق آن، محصور نخلستان‌های سبز است. پوشش گیاهی و نخلستان‌های آن از بندر لنگه بیشتر است. مراتع طبیعی و نخلستان‌های اطراف شهر موجب شده اهالی کنگ برای دامداری امکانات مناسبی داشته باشند. در تمام فصول، باد مرطوب دریا، شهر را آرام می‌کند و در تابستان شدت رطوبت هوا و گرما، طاقت‌فرساست.
گیاهانی در این منطقه رشد می‌کنند که با اقلیم گرم و مرطوب سازگار هستند. چمن‌زارها، شوره‌زارها، شن‌زارهای سواحل و دامنه‌ها و جلگه‌های ساحلی دارای پوشش گیاهی متنوعی است.
نخل (مغ) از جماه درختانی است که در اغلب منازل یافت میشود. این درخت به آب اندکی نیاز دارد و هماهنگ با اقلیم منطقه است. سبزی همیشگی این گیاه موجب زیبایی محیط میشود.کهور، کنار (سدر)، انبه، زیتون عربی و گارم زنگی از دیگر درختانی است که در این منطقه وجود دارد.
موقعیت فعلی اثر
خانه یونسی در جنوب شرقی کنگ، از شمال غربی به جاده آسفالته بندر لنگه و از جنوب به خلیج فارس منتهی میشود. این بنا در محله کوش میدانچه زیرمهره بندر کنگ و در بافت تاریخی منطقه که با شماره ثبت ۶۵۳۰، واقع شده است.
تاریخ و وجه تسمیه اثر
خانه یونسی با توجه به نقشه سال ۱۳۳۵ متعلق به دوره پهلوی اول است. این بنا متعلق به شخصی به‌نام ابراهیم یونسی است که از سال ۱۳۹۱ در تملک اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی هرمزگان قرار گرفته و هم‌اکنون با تغییر کاربری به اقامتگاه بوم‌گردی یونسی تبدیل شده است.
ویژگی اثر
خانه یونسی در همسایگی خانه کرچی، یکی از بهترین نمونه‌های الگوی خانه در بندر کنگ است. تناسب فضای باز و نیم‌باز و بسته در این خانه به گونه‌ای است که در نامناسب‌ترین شرایط آب و هوایی در داخل این بنا، آسایش محیطی برقرار است. این بنا دارای ورودی شاخصی است که با چند پله از سطح معبر جدا میشود. فضای داخلی آن فضایی دلنشین است که مستقیما با میان‌سرا در ارتباط است. ساباط‌های این خانه، اطراف میان‌سرا واقع شده‌اند که حدفاصل فضاهای باز و بسته را تعریف می‌کنند. ارتباط با بام به واسطه راه‌پله‌ای در داخل فضای بسته انجام میشود.
در فضای میان‌سرا به واسطه وجود مسنی، ارتفاع دیواره‌های حیاط مرکزی افزایش پیدا کرده که این امر سبب سایه‌اندازی بهتر درختان گارم زنگی و نخل شده است. بادگیرهای مرمت شده بر روی بام در کنار سبزی گیاهان حیاط جلوه‌ای خاص ایجاد کرده و موجب جذابیت فضا شده است. این خانه دارای تزئینات ارزشمند در کتیبه‌های بالای در اتاق‌ها و طاقچه‌های دیوار گتیه است.
مشخصات اثر
بنای یونسی پلانی تقریبا مربع شکل با مساحت حدود ۴۵۰ مترمربع است که دارای شش اتاق، شامل دو اتاق بادگیر در دو ضلع غربی و شرقی، یک مجلسی در هشتی (فضای ورودی)، یک انباری، راه‌پله و سه اتاق دیگر است. ابعاد این بنا ۵۶,۲۵ در ۳۷.۳۰ متر با ارتفاع ۲۷.۱۲ است که از مصالح سنگ و گچ ساخته شده و پوشش سقف آن از چوب چندل و الیاف خرما و خاک رس و کاه‌گل است. در ورودی بنا در سمت جنوب قرار دارد. گودال باغچه با درختان بومی شامل گارم‌زنگی، جم و نارگیل در مرکز بنا پوشیده شده است. تمامی در و پنجره‌های موجود در این بنا چوبی منبت‌کاری شده‌اند. اتاق‌ها نیز با گچبری‌های زیبایی تزئین شده است.
خانه یونسی در سال ۱۳۹۷ به شماره ۳۲۰۸۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
منابع و مآخذ
– گزارش بررسی و شناسایی باستان‌شناسی شهرستان بندر لنگه (جلد اول) تهیه و تنظیم داود آبیان
– مطالعات در بافت قدیم بندر کنگ‌ـمهندسان مشاور ارگ بم کرمان‌ـ۱۳۸۳
مرتبط:
بندرلنگه، عروس بندرهای خلیج فارس/جاذبه‌های گردشگری بندرلنگه را بهتر بشناسید
