هورالعظیم واژه ای عربی به معنی تالاب بسیار بزرگ است. این نامگذاری به دلیل قرارگیری این تالاب در منطقه عرب خوزستان (در مرز ایران و عراق) واقع شده است زیرا بومیانی که در اطراف این تالاب زندگی می کنند این تالاب را هورالعظیم می نامند.

تالاب هورالعظیم کجاست؟

هورالعظیم ناحیه آبی بسیار وسیعی است که بخشی از آن در ایران واقع شده و بخشی بیشتر در خارج از مرزهای ایران و عراق واقع شده است. وقتی از این تالاب عبور می کنید، باور اینکه این دریا نیست و سواحل نامرئی آن فقط یک تالاب است که توسط خشکی محاصره شده است، سخت است. این تالاب به قدری بزرگ است که تصور اندازه ای برای آن دشوار است.

تالاب هورالعظیم در غرب استان خوزستان در انتهای رود کرخه در منطقه مرزی دشت آزادگان واقع شده‌است و دارای طول جغرافیای ۴۷ درجه و ۵۸ دقیقه تا ۴۷ درجه ۱۶ دقیقه و ۳۰ ثانیه طول شرقی و عرض جغرافیایی ۳۱ درجه ۵۳ دقیقه تا ۴۱ درجه عرض شمالی است. این تالاب، مشترکاً در شهرستان‌های دشت آزادگان و هویزه استان خوزستان واقع گردیده‌است. هورالعظیم در جنوب غرب شهرستان هویزه واقع بوده و شهر رفیع مرکز بخش میسان در فاصله ۳ کیلومتری از آن قرار دارد.

بخش عمده ای از آب این تالاب از رودخانه کرخه تأمین می شود و به همین دلیل در سالهای گذشته که بارندگی کمی در ایران بود، این تالاب تا مرز خشک شدن پیش رفت اما به لطف بارندگی ها و افتتاح سد کرخه، خوشبختانه این تالاب باز احیا شد و زندگی در سراسر آن جریان یافت. این همان نکته ای است که باعث ایجاد قسمت قابل توجهی از گرد و غبار و آلودگی در استان خوزستان شده است که با آب فراوان این مشکل کمرنگ شد و بیشتر گرد و غبارهای کنونی از منابع دیگر وارد استان خوزستان می شوند.

تالاب اصلی با گیاه ” نی ” پوشانده شده و عمق زیادی ندارد. به همین دلیل سخت است که در تالاب با قایق های موتوری معمولی درنگ کنید و مردم محلی از قایق های باریک و کشیده استفاده می کنند.

جو مرطوب این محیط آبزی در کنار هوای گرم خوزستان این تالاب را به محیطی مناسب برای زندگی موقت و دائمی پرندگان مختلف تبدیل کرده است.

در حاشیه تالاب روستاهای زیادی با ساکنان زیادی زندگی می کنند که زندگی و دام آنها به این تالاب بستگی دارد.

راه های دسترسی به تالاب هورالعظیم

راه های دسترسی به منطقه، شامل: راه آسفالته – سوسنگرد – بستان – چزابه – راه آسفالته هویزه رفیع، راه شنی، نظامی پاسگاه های طبر – شط علی و راه آسفالته اهواز، جاده سید خلف به طلائیه می باشند.

هورالعظیم به دلیل تأمین نشدن حق آبه مورد انتظار، با کم آبی رو به رو است و تخلف قانونی شرکت پیمانکار چینی شرکت ملی نفت ایران در این منطقه نیز به تخریب بخشی از زیست بوم آن منجر شده است. هم اکنون قسمت هایی از زیست بوم بخش ایرانی این تالاب از بین رفته است.

ورود به تالاب هورالعظیم به دلیل قرار گرفتن در نوار مرزی و نیاز به کنترل عبور و مرور در بسیاری از نقاط ممنوع است. البته وجود منابع نفتی و چاه های نفت بی تأثیر نبوده و حساسیت این مناطق را تشدید کرده است. البته همین چاه ها و تاسیسات استخراج روغن تأثیر نامطلوبی بر محیط زیست دارند که نمی توان انکار کرد.

روزهای بحرانی تالاب هورالعظیم

تالاب “هورالعظیم” این روزها حال خوشی ندارد؛ نیزارهای زرد و سوخته، بخش های خشک و کم آب و آب تنی گاومیش ها با آب آلوده؛ همه نشان از روزهای بحرانی تالاب دارد. تالاب هورالعظیم بزرگترین تالاب مرزی کشور و تالابی مشترک بین ایران و عراق است که دو سوم مساحت آن در عراق قرار دارد. قسمت ایرانی تالاب هورالعظیم از رودخانه کرخه و انشعابات آن تغذیه می شود. پوشش این تالاب نی، جگن، لویی و نیلوفر آبی است. این تالاب که سال ها است به دلایل مختلف از جمله خشک کردن برای جاده سازی شرکت های نفتی و همچنین خشکسالی، با کمبود آب دست و پنجه نرم می کند، با خشکسالی امسال وضعیت بدتری پیدا کرده است.

منبع: بیتوته

مرتبط:

چگونه تالاب انزلی در معرض خشک شدن قرار می گیرد؟