مجموعه‌ی تاریخی بازار تبریز
در میان آثار تاریخی تبریز چهار هزار ساله، بازاری دیده می‌شود که بوی چرم کفاشانش هنوز آرامش‌بخش شهر است. بازار تبریز، بزرگ‌ترین و مهم‌ترین بازار سرپوشیده‌ی تاریخی در سراسر جهان است. مساحت آن به حدود یک کیلومتر مربع می‌رسد. در مردادماه سال ۱۳۸۹ با تلاش بسیار این بازار به عنوان نخستین بازار، در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.
تبریز یکی از شهرهای ایران است که در گذشته در جاده‌ی ابریشم واقع بوده. در نتیجه مردمانی از سرزمین‌های مختلف و کاروان‌های تجاری شرق و غرب در آن رفت و آمد داشته‌اند. همین موضوع، باعث رونق و گسترش کسب و کار در بازار تبریز می‌شد. مارکوپولو، ابن بطوطه، گاسپار دروویل و یاقوت حموی از سرشناسانی هستند که از این بازار دیدار کرده بودند.
ساختار بازار تبریز
این بازار از بازارچه‌ها دالان‌ها، تیمچه‌ها، سراها و کاروانسراهای متعددی تشکیل یافته‌است. طاقی‌های بلند و گنبدهای مقرنس، دالان‌های طولانی و سازه‌های آجری شگفت‌انگیز همه و همه در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند تا بازار تبریز به این شکوه و عظمت در کنار صمیمیت برسد. در طول تاریخ تاکنون حدود ۵۵۰۰ حجره و فروشگاه، ۴۰ نوع شغل مختلف، ۳۵ سرا، ۲۵ تیمچه، ۵ حمام و ۱۲ مدرسه، این بازار را اصلی‌ترین مرکز داد و ستد مردم تبریز قرار داده است.
بعضی راسته بازارهای این بازار بزرگ عبارت‌اند از:
آینه سازان (آیناچی‌لار)، بازارچه رنگی (رهلی بازار)، بزازان، حلاجان (پانبخچی بازار)، گونی‌چی‌ها (تلیسچی بازار)، حرمخانه، دباغ خانه، دلاله‌زن، راسته بازار جدید، راسته بازار قدیم، سراجان (کاغاذچی بازار)، سرخاب، شتربان (دوه‌چی بازارچاسی)، شریف‌العلما، شعربافان، شیشه‌گر خانه، صفی، عباچی بازار، قندفروشان، کفاشان (باشماخچی بازار)، کلاهدوزان (بوهچی بازار)، مسجد جامع (جومه مچیدی)، مسجد کبود (گوی مچید)، نجاران ویمنی دوزان
در این محل کاروانسراهایی وجود داشته که هم‌اکنون بیشتر آن‌ها تبدیل به سرا شده‌اند. علاوه بر این، تیمچه‌های زیادی در بازار دیده می‌شود که سقف‌های گنبدی و آجرکاری شده دارند. گشتن بازار تبریز زمان زیادی می‌برد و لذت بسیاری دارد.
تیمچه
تیمچه‌ها به فضاها و مناطقی گفته می‌شود که سقف آن‌ها به‌صورت گنبدی و آجرکاری ساخته شده‌اند. تیمچه‌ها دارای درهای ورودی بزرگ و محکمی هستند که روزها باز و شب‌ها و ایام تعطیلی بسته می‌شوند.
هر تیمچه نگهبانانی دارد که آن‌ها را «اوداباشی» (سرایدار) گویند. تیمچه‌ها از نظر کاربری به چهار قسمت تقسیم‌شده است. فضای عمومی تیمچه که محل انبار و انبوهی کالاها است، زیرزمین که مخصوص انبار کردن و حفظ و نگهداری کالا است، اتاق حجره همکف تیمچه که محل دادوستد و رتق‌وفتق امور اقتصادی و اجتماعی است. طبقه بالای هر تیمچه که مخصوص استراحت و بیتوته شبانه در ایام قدیم بود و بازرگان غیر تبریزی در طبقه دوم حجره، شب‌ها استراحت می‌کردند.
تیمچه‌های بازار تبریز
- تیمچه امیر
- تیمچه حاجی صفرعلی
- تیمچه میرابوالحسن
- اوچ تیمچه‌لر
- تیمچه مظفریه
- تیمچه شیخ کاظم
- تیمچه صادقیه
- تیمچه حاجی محمدقلی
- تیمچه شعربافان
- تیمچه عباچی
- تیمچه قندفروشان
- تیمچه شازدا
- تیمچه بزازان
- تیمچه ملک
- تیمچه خان
- تیمچه در عباسی
منبع:تاریخ ما