جیرفت، سرزمین تمدن‌های اساطیری
شهرستان جیرفت در فاصله ۲۲۵ کیلومتری جنوب مرکز استان کرمان واقع شده است. این شهرستان دارای سه اقلیم متفاوت جغرافیای سرد کوهستانی ساردوییه، معتدل کوهستانی دلفارد و جبال‌بارز و گرم مرطوب نواحی دشت جیرفت است.
موزه باستان‌شناسی جیرفت
در این موزه اشیای منحصربه‌فردی از سنگ کلوریت به نمایش گذاشته شده است این اشیا از نظر تفکیک ساخت و تزیین در نوع خود کم‌نظیر و گاه بی‌نظیرند. برخی از اشیای موزه متعلق به دوره‌های مختلف تاریخ است که با مطالعه آنها می‌توان سیر تحول و سبک‌های گوناگون صنعت سفالگری و هنر و تزیین آن در دوران اسلامی را مشاهده کرد.
موزه باستان‌شناسی جیرفت یکی از اماکن قابل بازدید برای علاقه‌مندان به تاریخ و فرهنگ این شهرستان است. این موزه به تاریخ و فرهنگ غنی جیرفت می‌پردازد، شهری که آثار تاریخی و باستانی آن قدمتی هفت هزارساله دارند. در این موزه نزدیک به ۵۰۰ شیء و ظرف با کنده‌کاری‌ها و نقوش پیچیده و پر رمز و راز از انسان، جانوران و… نگهداری می‌شود. همچنین تندیس و سردیس‌های مرمری، مجسمه‌های مفرغی، سفال‌های منقوش و ساده و اشیای کوچک مانند مهره‌های مسطح و استوانه‌ای در این موزه در معرض نمایش قرار داده شده است.
محوطه باستانی شهر قدیم جیرفت (شهردقیانوس)
در فاصله ۵ کیلومتری شهر جیرفت (جاده جیرفت – بلوک) یکی از شهرهای آباد ایران تا قرن هفتم هجری واقع شده که تا اواخر دوره سلجوقیان از شهرهای آباد و معمور ایران بوده است. طی فصل‌های مختلف کاوش بقایای چند منزل مسکونی، حمام شهر و… نمایان شده است.
مسجد جامع دقیانوس
قدمت این مسجد به اوایل دوره اسلامی قرون اولیه اسلامی باز می‌گردد و در حاشیه هلیل‌رود در محوطه شهر تاریخی جیرفت (دقیانوس) واقع شده، مساحت کل مسجد ۶هزار متر مربع است که ۴هزار متر مربع آن از شهر دقیانوس کاوش شده و صحنی دارد که وسعت آن به ۲هزار متر مربع می‌رسد. مسجد دارای محراب، گچ‌بری‌های منقوش، وضوخانه، یک مدار با قطر ۴ متر و یک شبستان است. محراب این مسجد دارای گچ‌بری‌های ارزنده با رنگ‌های لاجوردی و قرمز است.
مقبره میرحیدر (گورخان)
امیرحیدر از مشایخ صوفیه و بزرگان طایفه مهنی دولت‌آباد در اسفندقه بوده است. این مقبره یادگاری از دوره صفویه است که در باغی بسیار زیبا و محصور از درختان مختلف در اسفندقه جیرفت قرار دارد.
قلعه سموران
قلعه سموران جیرفت که از سنگ‌های مرمر متمایل به قرمز ساخته شده است، از جاهای دیدنی جیرفت در استان کرمان به شمار می‌آید و در ۶۰ کیلومتری شرق این شهر، بر فراز کوهی قرار دارد. دیواره بالای کوه از صخره‌ها و پرتگاه‌های طبیعی تشکیل می‌شود. در قسمت‌هایی که امکان نفوذ دشمن وجود داشته، دیواری بلند با دو دروازه در ضلع جنوبی و ۱۲ برج دیده‌بانی ساخته شده است. در ارتفاع ۲۰۰ متری بالای قلعه، دیوار سنگی دیگری با ملات آهک وجود دارد که دورتادور قلعه کشیده شده است.
قلعه اسفندقه
قلعه اسفندقه متعلق به دوره پهلوی اول در دهستان اسفندقه جیرفت واقع شده که با معماری منحصربفرد به عنوان نگینی بر تارک تاریخ این مرز و بوم قدرت نمایی می‌کند. این قلعه یکی دیگر از دو بنای تاریخی متعلق به دوران پهلوی اول است که بخشی از آن تخریب شده و احیا آنها نیاز به اعتبارات قابل توجه‌ای دارد ولی دیگر قسمت‌های آن توسط صاحبانش که در آن سکونت دارند حفظ شده است. این قلعه از جمله بناهای تاریخی دوره‌های اسلامی است و در مرکز دهستان دولت‌آباد واقع شده است که در سال ۱۳۸۱ به عنوان یکی از آثار ملی به ثبت رسیده است.
از دیگر جاذبه‌های تاریخی شهرستان جیرفت می‌توان به کاروانسرای مسکون، قلعه سلیمان واقع در روستای قرقطوئیه، منطقه باستانی قلعه کوچک واقع در قلعه کوچل و ییلاق اسفندقه اشاره کرد.
ییلاق مسکون
منطقه ییلاق مسکون در مسیر ارتباطی بم به جیرفت و به فاصله ۳۰ کیلومتری جیرفت قرار دارد. این منطقه با مناظر زیبا و هوای خوب یکی از مرکز تفرجگاهی بزرگ تابستانی استان کرمان به‌شمار می‌رود.
ییلاق دلفارد
ییلاق دلفارد از دیگر ییلاق‌های زیبا و شگفت‌انگیز طبیعی استان در ۳۰ کیلومتری مسیر جیرفت- ساردوییه واقع شده‌است. یکی از نقاط بازدید و گردشگری در سطح استان آبشارهای واقع در دره گلم دخترکش این ییلاق است که بسیار دیدنی و جاذب توریست است و در تابستان محل ییلاق مناطق گرمسیری و جزو مناطق هدف گردشگری جنوب استان محسوب می‌شود.
ییلاق درب بهشت
این ییلاق در مرکز بخش ساردوییه از بخش‌های شهرستان جیرفت در مسیر جاده جیرفت- بافت قرار دارد. فاصله مرکز بخش ساردوییه تا کرمان ۱۶۰ کیلومتراست. درب بهشت در تابستان مرکز ییلاق عشایر رودبار است. ساردوییه پوشیده شده از درخت و جنگل است و چشمه‌های آب آن در هر گوشه می‌جوشد. خانه‌های روستاییان آن از سنگ و چوب ساخته شده است که جلوه‌ای خاص به این ییلاق بخشیده است.
از دیگر جاذبه‌های طبیعی شهرستان جیرفت آبگرم مسکون، آبشار درین، ییلاق ساردوییه، سد جیرفت، جنگل حفاظت شده انار شیطان و کوچه‌باغ‌های میانچیل و باغ‌های نخل و مرکبات کشت و صنعت است.
منبع: میراث آریا
