اهالی خانلق ها به روستا برگشتند!
«خانلق» نام یکی از روستاهای بخش فشافویه از توابع شهرری است که این روزها نامش برسر زبان‌ها افتاده است. درست زمانی که بسیاری از اهالی خانلق روستایشان را به دلیل کم‌آبی ترک و به شهرها مهاجرت می‌کردند، یک اتفاق خوب باعث شد تا مهاجرت‌ها متوقف شود و جمع زیادی از اهالی روستا که در سال‌های گذشته زادگاه خود را ترک کرده بودند،به روستای خود بازگردند.
همشهری آنلاین‌ـ مهین قاسمخانی: این روزها زندگی در روستای خانلق رنگ و بوی تازه‌ای به خود گرفته و علت آن جذب سرمایه‌های بخش خصوصی و ساخت یک مجموعه ورزشی بسیار مدرن آن هم در دل حاشیه‌ای‌ترین روستای فشافویه است. ساخت این مجموعه مدرن سبب شده خانلق به کانون گردشگری ورزشی تبدیل و زمینه برای توسعه روستایی که در یک قدمی متروکه شدن بود فراهم شود. برای آگاهی از چگونگی این تغییرها سراغ «مجید علی یاری» دهیار روستای خانلق رفتیم تا به چند سؤال ما پاسخ دهد.
فکر جذب سرمایه‌های بخش خصوصی و توسعه گردشگری در این روستا چگونه در ذهنتان جرقه زد؟
همان‌طور که می‌دانید سیاست کلان کشور و به تبع آن سیاست دهیاری‌ها بر توسعه پایدار روستاها استوار است. در واقع ما به دنبال حفظ روستاها هستیم. روستای خانلق در زمانی نه چندان دور قطب کشاورزی فشافویه بود. این روستا هزار و ۷۰۰هکتار زمین کشاورزی داشت که همه آنها سند داشتند. در این زمین‌ها انواع محصولات کشاورزی کشت و آب موردنیاز زراعت هم از ۲رشته قنات تأمین می‌شد که بعد از ساخت سد کرج، سطح سفره‌های زیرزمینی پایین رفت و قنات روستا خشک شد. اهالی روستای خانلق از اواخر دهه۶۰ و اوایل دهه۷۰ با مشکل جدی در زمینه تأمین آب کشاورزی مواجه شدند که در نتیجه کشاورزی این روستا از رونق افتاد. از طرف دیگر توسعه صنعتی روستا هم ظرفیت‌های خودش را می‌طلبید و به دلیل وجود شهرک صنعتی شمس‌آباد در نزدیکی روستا، امکان توسعه صنعتی هم وجود نداشت. تعداد زیادی از خانواده‌ها، خانلق را ترک کردند و بیم آن بود که این روستا هم مثل روستای همجوارمان «کوشک» متروکه شود. نشست‌های مشترکی با اعضای شورای روستا داشتیم و در نهایت تصمیم براین شد تا با جذب سرمایه بخش خصوصی و توسعه گردشگری زمینه تازه‌ای برای اشتغال اهالی فراهم کنیم و خوشبختانه در این زمینه موفق بودیم.
شما با جذب سرمایه بخش خصوصی، یک مجموعه ورزشی در خانلق ایجاد کردید که به گفته خودتان نه تنها در ایران، بلکه در خاورمیانه منحصربه‌فرد است. ساخت چنین مجموعه پرزرق و برقی آن هم در دل یک روستا با بافت سنتی، چه سودی برای اهالی خواهد داشت؟
ابتدا برنامه ما ایجاد خانه‌هایی برای توسعه بوم‌گردی بود. به همین دلیل با جمعی از دوستان در تهران وارد مذاکره شدیم و قرار شد آنها با ایجاد خانه‌هایی این صنعت را در روستای خانلق توسعه دهند، اما در ادامه به آنها پیشنهاد دادیم یک مجموعه منحصربه‌فرد بسازند تا زمینه جذب گردشگر فراهم شود. از آنجا که سرمایه‌گذاران پیش از این هم در زمینه ورزشی فعالیت داشتند، پیشنهاد دادند تا یک مجموعه زمین تنیس ایجاد کنند. این مجموعه در قالب ۷زمین تنیس و در زمینی به مساحت ۲۰هزارمترمربع ساخته شد. برای استفاده اهالی از این مجموعه هیچ منعی وجود ندارد و با پرداخت ورودی می‌توانند از امکانات این ورزشگاه استفاده کنند. هدف از جذب این سرمایه‌ها و ساخت این مرکز ورزشی، ایجاد ارزش افزوده و شغل برای اهالی بود که تا حد زیادی موفق شدیم. بعد از ساخت مجموعه زمین‌های تنیس در روستای خانلق، زمین‌ها و خانه‌های اهالی روستا ارزش افزوده قابل توجهی پیدا کرد. برای اجرای این پروژه از کارگران بومی استفاده شد و حالا هم که ساخت آن تمام شده، جوانان روستا به اشکال مختلف در این مجموعه مشغول کار هستند. البته زمینی هم خریداری کردیم و قرار است آن را به یک سالن ورزشی چندمنظوره و عمومی تبدیل کنیم تا همه اهالی روستا بتوانند از آن استفاده کنند.
یک مزرعه تولید محصولات ارگانیک هم در خانلق ایجاد شده است. این مزرعه هم نتیجه سرمایه‌گذاری بخش خصوصی است؟
مزرعه محصولات ارگانیک هم با سرمایه همان شرکت سرمایه‌گذاری که مجموعه زمین‌های تنیس را ساخت، ایجاد شده و قرار است از محصولات آن در رستوران مجموعه ورزشی روستا استفاده شود. همین مزرعه هم زمینه اشتغال اهالی را فراهم کرده است. در کنار آن یک مجموعه پرورش اسب هم ایجاد شده است. همه این طرح‌ها با سرمایه بخش خصوصی اجرا شده است. تا قبل از اجرای این طرح‌ها، هرسال به‌طور متوسط ۱۵خانوار روستا را ترک می‌کردند، اما امروز نه تنها خانواده‌ها خانلق را ترک نمی‌کنند، بلکه حتی آن دسته از اهالی که سال‌ها قبل روستای خود را رها و به شهرها مهاجرت کرده بودند، در حال بازگشت به روستای آبا و اجدادی‌شان هستند. به‌عنوان مثال، یکی از اهالی روستا بعد از ۵۶سال دوباره به خانلق برگشته است و این اتفاق کوچکی نیست.
گفتید که ایجاد زیرساخت‌های لازم برای توسعه بوم‌گردی از جمله برنامه‌های آتی شماست. به‌طور دقیق قصد اجرای چه برنامه‌هایی را دارید؟
یکی از برنامه‌های آینده دهیاری، توسعه بافت مسکونی روستای خانلق است. به شخصه اعتقادی به ساخت خانه‌های چندطبقه در روستاها ندارم و معتقدم روستا باید بافت روستایی داشته باشد. به همین دلیل قصد داریم با جذب سرمایه‌های بخش خصوصی خانه‌های یک طبقه، اما بزرگ بسازیم و از آنها برای توسعه بوم‌گردی استفاده کنیم. خانلق گذشته از محیط آرام و هوای نسبتاً خوبی که دارد، نقطه شروع کویر قم و کویر کاشان است و می‌توان از این ظرفیت برای بوم‌گردی استفاده کرد. تهرانی‌ها می‌توانند به جای رفتن به شمال کشور و ساعت‌ها معطل شدن در ترافیک به این روستا بیایند و از سکوت و آرامش کویر لذت ببرند.
گفتید که خانلق زمانی با داشتن هزار و ۷۰۰هکتار زمین کشاورزی قطب کشاورزی منطقه بوده است. فکر نمی‌کنید توسعه ظرفیت‌های گردشگری در نهایت سبب نابودی زمین‌های کشاورزی شود؟
همه پروژه‌هایی که از آنها نام بردیم، در بافت مسکونی روستا اجرا می‌شود و ما به هیچ‌وجه قصد از بین بردن زمین‌های کشاورزی را نداریم. ما حتی به توسعه دوباره کشاورزی روستا هم فکر می‌کنیم و هر زمان که آب موردنیاز برای کشاورزی روستا تأمین شود، کشاورزی را از سر خواهیم گرفت.
در کنار این برنامه‌ها به توسعه سرانه‌های فرهنگی هم توجه دارید؟
یکی از نخستین کارهای ما ایجاد کتابخانه روستا بود. کتابخانه ابن‌سینا که زیرنظر نهاد کتابخانه‌های کشور اداره می‌شود، ۲۵۰مترمربع مساحت دارد و دارای سالن مطالعه آقایان و خانم‌هاست. اهالی می‌توانند از ۱۵هزار جلد کتاب موجود در این کتابخانه و اینترنت رایگان استفاده کنند. همچنین یک مجموعه فرهنگی ایجاد کردیم که در آن انواع کلاس‌های آموزشی برای دانش‌آموزان و بانوان خانه‌دار برگزار می‌شود. ساخت زمین بازی کودکان و ایجاد فضاهای تفریحی کوچک از دیگر اقدامات انجام شده در این روستاست. در کنار همه این موفقیت‌ها اهالی روستا هنوز در زمینه دسترسی به حمل‌ونقل عمومی مشکل دارند. خانلق از مرکز شهرستان ۳۸کیلومتر فاصله دارد و از آنجا که آخرین روستا در جاده کلین است و بعد از آن روستای دیگری وجود ندارد، خودروهای شخصی در این روستا تردد چندانی ندارند و باید حمل‌ونقل عمومی روستا توسعه یابد.
اگر بخواهید یک توصیه برای همکارانتان در دیگر روستاها داشته باشید به آنها چه خواهید گفت؟
هر روستا ظرفیت‌های خودش را دارد. برخی از روستاها مانند خانلق ظرفیت توسعه گردشگری را دارند. برخی دیگر ظرفیت‌هایشان به گونه‌ای است که می‌توان کشاورزی را در آنها توسعه داد. معتقدم در امر توسعه روستاها ابتدا باید به ظرفیت‌های موجود توجه و براساس آن برنامه‌ریزی کرد. اگر ظرفیت‌ها به خوبی شناسایی شود، می‌توانیم جلو مهاجرت‌ها را بگیریم و چه بسا زمینه‌ساز مهاجرت معکوس شویم. در این زمینه خانلق یک نمونه موفق است.