نوشته‌ها

تبلور معماری ایرانی در خانه ملاباشی

در میان خیابان‌های اصفهان و درست در محله‌ای که محل تمرکز خانه‌های تاریخی و جاذبه‌های مهم گردشگری اصفهان است، خانه‌ای قرار دارد که اگر بگوییم زیباترین خانه تاریخی اصفهان و یکی از زیباترین خانه‌های قجری ایران است اغراق نکرده‌ایم.

به گزارش خبرنگار ایمنا، در هشت بهشت اصفهان، خیابان ملک و درست روبروی انگورستان ملک خانه تاریخی ملاباشی قرار گرفته، خانه‌ای پر رنگ و لعاب که چندسالی می‌شود آوازه‌اش به گوش دنیا نیز رسیده است. این خانه که به خانه معتمدی نیز معروف است در زمان ظل‌السلطان توسط محمدحسن ملاباشی در اصفهان ساخته شده و همین مسئله نیز این بنا را منحصر به فرد کرده است.

ملاباشی تفرشی که در تفرش نیز زندگی می‌کرد در زمان سلطنت ظل‌السلطان که حاکمی با رفتارهای غیرعادی و عجیب بود به اصفهان آمد. دلیل آن نیز اینگونه عنوان شده است که روزی همسر ظل‌السلطان به دلیل رفتارهای او به خانه آقا نجفی آخوند (خانه مشروطیت امروزه) پناه می‌برد. پس از این اتفاق سلطان پسران خود را جمع می‌کند و به آن‌ها می‌گوید که هرکه توانست مادر خود را زودتر بکشد نیمی از اموال را صاحب می‌شود.

محمدحسن ملاباشی از ادیبان و فقیهان زمان بود و لباس روحانیت بر تن داشت و در آن زمان به عنوان عارف شناخته می‌شد. پس از شنیدن این ماجراها ملاباشی برای آرام کردن جو به اصفهان آمد، این عالم که در اصفهان به انجام کارهای شرعی مشغول بود، به دستور دولت در خانه‌ای در محله پاقلعه سکنی گزید و با اضافه کردن بخش‌ها و تزئیناتی یکی از زیباترین خانه‌های تاریخی شهر را ساخت.

ملاباشی در نهایت سال ۱۲۹۱ چشم از دنیا فرو بست و در تخت فولاد آرام گرفت، اما یادگاری که او برای اصفهان برجا گذاشت سال‌ها پا برجا ماند و در سال ۱۳۸۱ حتی به ثبت ملی نیز رسید. بنای اولیه این خانه مربوط به دوران زندیه می شود و در دوران صفوی نیز تغییراتی در ساختمان آن به وجود آمد. در نهایت خانه ملاباشی در سال ۱۳۸۰ توسط دکتر معتمدی خریداری شد و درب آن برای ورود و بازدید عموم باز شد.

زمانی که ملاباشی وارد این خانه شد تنها دو پنج دری و یک بخش زمستانی نشین در خانه وجود داشت، در نتیجه این خانه کم اهمیت جلوه می‌کرد. آمدن ملاباشی به این خانه اما همه چیز را تغییر داد و بخش شاه نشین و اتاق ۹ دری به خانه اضافه شد. این دو اتاق از دیدنی ترین بخش‌های خانه هستند که با معماری و تزئینات بی‌نظیر خود چشم هر بیننده‌ای را به حیرت و زبان هر بازدید کننده‌ای را به تمجید وا می‌دارد.

به طور کلی خانه معتمدی یا ملاباشی را می‌توان به چهار بخش تقسیم کرد؛ شاه نشین، تابستان نشین، حیاط بیرونی و حیاط اندرونی. این خانه ساخته شده بر مبنای اصول معماری ایرانی است و مفهوم خانه و مردم زمان خود که در آن زندگی می‌کردند را به خوبی نشان می‌دهد. خانه ملاباشی زوایای تازه از اصفهان دوران قاجار و سبک زندگی آن دوره را در درون خود دارد.

خانه ملاباشی دارای، همچون سایر خانه های ایرانی اصیل، دارای دو فضای زندگی و فضای خدماتی بوده که فضای خدماتی بیشتر شامل فضاهای بسته مانند اندرونی‌ها، مطبخ و…، و فضای زندگی شامل بخش‌هایی مثل شاه نشین و یا تابستان نشین بوده است. حیاط بیرونی خانه کاملا تخریب شده که در سال ۸۰ و پس از خرید خانه توسط دکتر معتمدی این قسمت بازسازی شده، به همین دلیل آثار بازسازی را بیش از هر بخشی در اینجا می‌توان دید.

از کنار حیاط و راهرو تزئین شده، می‌توان به بخش تابستان نشین که از دوران زندیه برجا مانده رفت. این بخش هم با تزئینات فراوان و زیبا و پنجره‌های رنگی، در هنگام تابش آفتاب تصویر زیبایی را به خود می‌گیرد. از راهرو بیرونی حیاط اندرونی می‌توان به یکی از زیباترین بخش های خانه که روح هر انسانی را نوازش می‌کند، به  ۹ دری تاریخی خانه رسید.

روبروی ۹ دری حوضی بزرگ و کشیده است که به شاه نشین ختم می‌شود، شاه نشین خانه یک شاهکار واقعی است. تلفیقی از رنگ، طرح، کچ، چوب، فلز، آینه و هنر که همه را به حیرت وا می‌دارد. این بخش خانه انگیزه اصلی مالک برای بازسازی آن بوده، به جرأت می‌توان گفت ارسی‌های شاه نشین این خانه در نوع خود بی بدیل هستند. دورتا دور شاه نشین پر است از وسایل عتیقه و در سقف آن لوستر بزرگ و با شکوهی را می‌توان دید.

در حال حاضر این خانه تبدیل به اقامتگاه شده و دارای ۱۰ اتاق است. خانه ملاباشی نشان دهنده مفهوم خانه به عنوان محلی امن و آرام برای زندگی در فرهنگ ایرانی بوده و در نوع خود بی‌نظیر است.

منبع:ایمنا

هنرمندانه ترین خانه اصفهان به بوتیک هتل تبدیل می شود

خانه ملاباشی، یکی از مشهورترین خانه های تاریخی در شهر اصفهان و یکی از جاذبه هایی که حتما گردشگران داخلی و خارجی به آن مراجعه می کنند ، پس از اخذ مجوزهای لازم به بوتیک هتل تبدیل می شود.

خانه ملاباشی که در سال ۸۱ به ثبت ملی رسیده طبق گفته مالک آن سه دوره تاریخی را به خود دیده است، زندیه، صفویه و قاجار. پایه این خانه تاریخی است اما تزئیناتش کاملا جدید است. این خانه یکی از پرتزئینات ترین خانه های اصفهان به شمار می آید. چرا که در آن از هنر ارسی و گچ بری و تزئینات شیشه انجام شده تا کاشی کاری و حجاری روی سنگ.

سال ۸۰ که این خانه خریداری شد، متعلق به فردی به نام ملاباشی منجم ناصرالدین شاه بوده، تقریبا مخروبه ای بود که چیزی از آن باقی نمانده بود. تا اینکه فردی به نام معتمدی که از متمولان اصفهانی است، این خانه را از وارثان ملاباشی خرید و خودش دست به کار مرمت تا سال ۹۷ شد در این مدت به دلیل برخی از مشکلات شخصی چند سالی در تکمیل این خانه تعلل ایجاد شد، مدتی هم این بنا در اختیار یک مباشر بود که او نتوانست از این بنا به درستی محافظت کند، اما وقت مالک، این خانه را مرمت کرد، توانست با هزینه زیادی که برای آن انجام داده، این خانه را به یکی از بهترین جاذبه های اصفهان تبدیل کند.

خانه ملاباشی هم اندرونی برای خانواده اش و هم بیرونی داشت و الان ۱۵ تا اتاق دارد که بسیاری از تزئیناتش کار هنرمندانی است که در این خانه برای او کار کرده اند.

جالب اینجاست که اداره کل میراث فرهنگی استان اصفهان هیچ کاری برای این موضوع انجام نداده و تمام هزینه ها و مرمت ها پای خود مالک بوده است. مدیران میراث فرهنگی هم وقتی عملکرد معتمدی را در بنیاد فرهنگی معتمدی دیده اند، با او همکاری کرده اند تا او یک خانه دیگر به نام سرتیپی را هم به یکی از بهترین بناهای اصفهان تبدیل کند.

حالا او و پسرش که همه کارهای اجرایی خانه را دنبال می کند قصد دارد تا این بنا را به بوتیک هتل تبدیل کند. با تبدیل این بنا به مرکز اقامتی خللی در بازدیدها ایجاد نمی شود، تنها مسیر مشخصی برای بازدید گردشگران در نظر گرفته خواهد شد. هدف این مالک مستهلک نشدن این بناست.

blank

از طرفی او برای خودش هم در این خانه اتاقی ساخته و آشپزخانه ای که جدا از تشکیلات بوتیک هتل است و شجره نامه خودش و پدرش  را روی دیوار یک اندرونی کوچک با کاشی نوشته است.

بازدیدکنندگان خارجی و داخلی هر کدام تصاویر این خانه را می بینند حتما میخواهند که از آن بازدید کنند خانه ای که ساعت ورود و خروج بازدیدکنندگانش در اختیار مالک است و هر فردی با یک راهنما داخل می شود تا هم بهتر زوایای خانه را ببید و هم حالا که هنوز به بوتیک هتل تبدیل نشده، حریم مالک را بهم نزند.

خانه ملاباشی یک شاه نشین بسیار زیبا دارد که در زمان ملاباشی دارای چنین تزئیناتی نبود، درواقع مالک دخالت زیادی در بنا کرده است ولی از آنجا که خانه هیچ تزئیناتی نداشته و این تزئینات جدید انجام شده، در حد عالی کار شده ، اداره میراث فرهنگی ایرادی به کار او نگرفته است.

در این باره سالار معتمدی فرزند مالک می گوید: حیاط تزئینات داشته و ما برای بیشتر کردن تزئینات خانه، به آن هنرهایی را اضافه کردیم شاید ۲۰ درصد.

او می گوید: این خانه هزینه های زیادی دارد، ارسی قدیمی آن به روغن برزک نیاز دارد که بسیار گران است. باید هر سال روغن کاری شود، تا سالم بماند. خانه به دلیل  پایین تر قرار گرفتن از سطح زمین مدام دچار رطوبت می شود همین ها هزینه زیادی برای نگهداری دارد.

blank

وی ادامه می دهد: نباید رفت و آمد آنقدر زیاد باشد که حضور افراد موجب تخریب بنا شود، به همین دلیل قصد داریم اگر آن را به بوتیک هتل تبدیل کردیم، افراد زیادی در آن اسکان داده نشوند. به همین دلیل در نظر داریم تا تنها ۹ اتاق را در اختیار گردشگران قرار دهیم. ما در این اتاق ها تخت نخواهیم داشت و بین دو تا ۶ نفر در این سوئیت ها اقامت می کنند.

معتمدی می گوید: تبدیل این بنا به بوتیک هتل کار زیادی دارد ، باید مجوز بازدید بگیریم الان هم اگر کسی برای بازدید می آید باز اجازه شخصی ماست. باید برای اینکه بتوانیم میزبان گروهها باشیم این مجوز را بگیریم ضمن اینکه کارهای متعدد دیگری برای انجام داد تا بتوان این خانه را به بوتیک هتل تبدیل کرد. برخی از بخش های این خانه از نظر آتش نشانی و یا وزارت بهداشت باید تغییر کند و یا اصلاحاتی در آن انجام شود.

منبع:خبرگزاری مهر