قلعه علی بیگ در غربی ترین  نقطه کوهستانی قراداغ  یا  ارسباران و در یکی از جالب ترین  مناطق دیدنی آذربایجان در ساحل جنوبی رود ارس و در میان کوهستان زیبا و کم نظیر و سر بفلک کشیده کامتال (کمتال) در بلندترین نقطه بنام (بزداش) قلعه معروف و قدیمی و تاریخی آذربایجان جای گرفته است که در میان مردم و علاقمندان به طبیعت و تاریخ آذربایجان بنام  علی بیک قلعه سی معروف میباشد.

علی بیک رهبری مبارزات مردم قسمتی از قفقاز را بر علیه دولت تزاری روس و ظلم و ستم امپراطوران آن زمان بعهده داشته است.

قلعه علی بیگ در نوار مرزی ارس و در دل منطقه بکر و زیبای کمتال واقع شده است. قلعه در منطقه حفاظت شده قرار دارد و گفته می‌شود وقتی در زمان فتحعلی شاه قاجار، منطقه خاروانا توسط روس ها اشغال شد شخصی به نام علی بیگ از اهالی خاروانا این قلعه را تعمیر کرد و با همراهانش در آنجا مخفی شد تا با روس ها مقابله کند. در حال حاضر طایفه‌ ای تحت عنوان علی بیگلو یا علی بگلو در شهر خاروانا زندگی می‌کنند که گفته می‌شود از نوادگان علی بیگ هستند.

به عقیده اکثر محققان و قلعه شناسان ,قلعه علی بیک یکی از ۵۵ قلعه ها و استحکامات بابک خرم دین  دلاور آذربایجان  بوده  است که  در نبردهای خود  با اعراب  و سربازان خلفای  ستمگر عباسی از این قلعه و استحکامات آن ,استفاده نظامی کرده  و یکی از پادگان های مهم بابک محسوب شده است.

سبک بنا و نوع معماری قلعه علی بیک تا حدودی شبیه قلعه بابک و قلعه قهقهه و آوارسین است. ارتفاع قله در بلندترین نقطه کوهستان کامتال بنام (بزداش) ۲۱۵۰ متر از سطح دریا بوده و از دامنه و از دره پتک لی (محل کندو عسل) در حدود ۹۵۰ متر می باشد.

معروفترین دره کامتال بنام پتک لی دره ای است که علاوه بر کارگذاشتن کندوهای عسل توسط مردم محل  عسل طبیعی در شکاف  سنگ ها و سخره های کوهستانی از گلهای معطر کوهستانی تولید می شود که معروفیت خاص دارد. پتک لی دره سی ( دره کندو ) مسیر مشرف به قلعه است که از دو سمت خاروانا و سیه رود به قلعه راه دارد . وجود گونه ای از گلهای لاله که مخصوص کوه کمتال است به وفور در این منطقه رشد می کند و اهالی این منطقه کندوهای زنبور عسل را در فصول مناسب سال به این دره می آورند البته آنها را در داخل اتاقک های روباز قرار می دهند تا کندوها از دست خرسها در امان باشند … دره پتک لی دارای دیواره های بلند سنگی و فرسایشی بوده که در اثر سیل های شدید در طول تاریخ مناظر بکر و طبیعی بسیار زیبائی ایجاد شده است.

کوهستان کامتال (کمتال) از مهمترین و جالب ترین کوههای ارسباران یا قراداغ است.

موقعیت مکانی و مسیر دسترسی به قلعه:

این قلعه در محدوده شهر خاروانا واقع در دیزمار ارسباران و در دامنه کوه پرآوازه کمتال یا کامتال واقع شده که مسیرش جیب رو بوده و در منطقه حفاظت شده قرار دارد.

فاصله  قلعه علی بیک  و کوهستان  کامتال از تبریز ۲۲۲  کیلومتر , از مرند  ۱۴۷  و از هادیشهر ۸۲ کیلومتر است .

مسیر دسترسی به این قلعه را باید با جیپ طی کنید و در تمام گشت و گذارتان در منطقه باید مجهز به امکانات صخره نوردی و کوه نوردی حرفه ای باشید.

از روستای ایری باید مسیری ۱۰ کیلومتری طی کرد تا  به ابتدای مسیر صعود در کنار جاده رسید. بعد از ۷۵۰۰ متر پیاده روی به دره زیبای پتک لو ( دروه کندوها ) میرسیم و از کنار پاسگاه زیبای محیط بانی به سمت قلعه علی بیگ که بر فراز کوهی صخره ای همانند سایر قلعه ها و دژهای نظامی قدیمی  آذربایجان  می باشد  حرکت میکنیم.

اطلاعات مسیر حرکتی به شرح ذیل می باشد. (کلیه ارتفاع های  ثبت شده از سطح دریا می باشد.)

۱- ارتفاع در ابتدای حرکت:  ۹۸۰  متر (  تقاطع جاده سیه رود خاروانا بعد از روستای ایری  )

۲- مسیر صعود:  مسیر قلعه علی بیگ – دره پتک لو – دره انجیر لو

۳- مسیر بازگشت: تخته بولاخ ( مسیر عمومی )