هرچند مسئولان میراث فرهنگی و گردشگری آذربایجان شرقی در شناسایی روستای صخره ای کندوان و ثبت آن در فهرست آثار جهانی یونسکو کم نگذاشتند، اما در دو کیلومتری این جاذبه گردشگری روستای زیرزمینی و تاریخی حیله ور با معماری خاص و منحصربه فردش از دید آنها پنهان مانده و همچنان مهجور و در سکوت به حیات خود ادامه می دهد.

البته روستاهایی مشابه روستای زیرزمینی حیله ور در دیگر نقاط استان آذربایجان شرقی چون روستای صخره ای سور در بناب و معابد مهرپرست ورجوی در مراغه نیز وجود دارد و چنین به نظر می رسد در گذشته، این نوع معماری در مناطق کوهستانی، امن ترین و راحت ترین نوع زیست و معیشت بوده است.

خانه هایی در دل زمین

در نگاه اول نمیتوان حدس زد خفره های متعدد موجود در دل کوهپایه مجاور روستای کندوان مربوط به روستایی است که روزگاری محل زندگی مردمانی بوده که شاید از ترس دشمنان یا حیوانات وحشی در آنجا سکونت گزیدند.
اما با پرس و جو از دستفروش های اطراف دامنه کوه، خیلی زود میتوان پی برد این مکان، روستایی مدفون در دل خاک است.

حیله ور در ۴۴ کیلومتری شهر تبریز و از توابع شهرستان اسکو در استان آذربایجان شرقی است و شیوه معماری آن به گونه ای است که خانه ها در دل زمین و به صورت زاغه های زیبا و با سبک بسیار عالی کنده شده و بنا به گفته برخی کارشناسان از آنجا که این خانه ها از دید رهگذران پنهان است، به روستای حیله ور معروف شده.
برخی خانه های این روستا رو به طلوع و غروب خورشید قرار دارد که به اعتقاد برخی پژوهشگران، این معماری حکایت از باور مردمان حیله ور به آیین میتراییسم دارد.

کوچ به سمت کندوان

تصور کارشناسان این است که اهالی کندوان در مرحله اول در حیله ور زندگی میکردند و به دلایلی که بیشتر مصون بودن از حملات اقوام مهاجم میتواند باشد، آن را رها کرده و به کندوان فعلی که تنگه اش قابل دفاع بوده، کوچ میکنند.

مرتبط:

۱۲ غذای سنتی آذربایجان ‌شرقی