در ۷۵۰ متری بندرگاه جزیره هرمز قلعه مشهور پرتغالی‌ ها قرار گرفته است. قلعه پرتغالی‌ها هرمز شاید عظیم‌ترین دژ استعماری باشد که در تاریخ سرزمین پارس بنا شده است.

هنوز هم دیواره‌های ضخیم، توپ‌های زنگ‌زده و عظمت بنا، زیبایی خاص قلعه پرتغالی‌ها را حفظ کرده‌اند. از بندر که در کناره خط ساحلی قدم بردارید به دیواره‌های قلعه پرتغالی‌ها هرمز می‌رسید، اگر در جهت خلاف عقربه‌های ساعت دیواره‌های قلعه را دور بزنید به ۲ توپ جنگی زنگ‌زده و آستانه ورودی با قوس کم برمی‌خورید که درست روی دماغه جزیره قرار گرفته است.

از آستانه سرپوشیده قلعه پرتغالی‌ها که عبور کنید به یک حیاط پهناور رو به ‌دریا می‌رسید. درست مانند اینکه به یکی از اسلحه ‌سازی‌های عهد باستان وارد شده‌اید. در میانه حیاط کلیسای زیرزمینی با سقف باشکوه قوسی شکل قرارگرفته است. پیش‌از این که مسیر نشانه‌گذاری شده با سنگ‌ها را دنبال کنید تا به باروها برسید می‌توانید از طبقه هم کف برج نگهبانی دیدن کنید.

پس از ورود پرتغالی‌ها به جزیره‌ هرمز، ابتدا آنها اقدام به ساخت یک کلیسا کردند. سقف این کلیسا را با سنگ‌های مرجانی زیبایی که در جزیره یافتند، تزئین کردند. سقف زیبا و حیرت‌انگیز این بنا نشان‌دهنده‌ی هنر و ذوق معماران پرتغالی است. جالب‌تر از سقف این کلیسا، ستون‌های آن است که با الهام گرفتن از سبک معماری منطقه (معماری ایرانی) به صورت درخت‌های نخل و به سه رنگ سبز و سفید و قرمز (تنها رنگ‌های مرجان موجود در سراسر جزیره) ساخته شده است. با بارش اولین باران پس از ساخت قلعه پرتغالی‌ها ، ساکنان آن متوجه چکه کردن سقف و نفوذ آب از سقف مرجانی به داخل شدند. به همین ترتیب این کلیسا را به آب‌انبار تغییر کاربری دادند و با الهام گیری از همین اتفاق، آب انبار دیگری ساختند.

کمی جلوتر، آب انبار عظیم با دریچه‌ای معلق در آب دریا قرارگرفته که برای تأمین آب قلعه پرتغالی‌ها از آن استفاده می‌شده است. دیواره‌های فروریخته قلعه پرتغالی‌ها ‌این فرصت را در اختیارتان قرار می‌دهد که مناظر زیبای روستا و کوه‌های احاطه‌ شده با دریای جزیره را از منظر قلعه ببینید. سکوت عجیب قلعه پرتغالی‌ها بهترین مکان برای غرق شدن در تاریخ چند صد ساله جزیره هرمز را فراهم می‌کند.

تاریخچه قلعه پرتغالی‌ها هرمز

این بنا در سال ۱۵۰۷ میلادی، دوره ی تسلط استعمار پرتغالی ها در منطقه جنوبی ایران، همزمان با پادشاهی شاه اسماعیل صفوی در جزیره هرمز ساخته شد و ساخت آن حدود ۳۰ سال به طول انجامید. شاه اسماعیل صفوی به دلیل جنگ های داخلی و خارجی به ویژه جنگ با امپراطوری عثمانی نتوانسته به مناطق جنوبی ایران توجه نماید. در سال ۱۶۲۲ میلادی در زمان پادشاهی شاه اسماعیل صفوی قلاع هرمز، قشم و لارک، توسط سپاهیان و ارتش ایران به فرماندهی امام قلی خان از دست پرتغالی ها آزاد شد.

قلعه پرتغالی‌ها هرمز دارای برج دیده بانی، زندان، سیاه چاله، کلیسا، سربازخانه، تالار، مقر فرماندهی و آب انبار می باشد. سبک بنا، با الهام از معماری قلاع و دژهای قرون وسطی اروپا و همچنین تلفیق با معماری ایرانی سبک قوم پارت و ساسانی و منطبق با اقلیم منطقه ساخته شده است. بنا در ۲ طبقه که بخش شاه نشین آن مشرف به جزیره می باشد که در ۴ طبقه ساخته شده است.

این بنا در تاریخ ۱/۲/۱۳۷۷ به شماره ۱۹۹۸ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

مرتبط:چشمه سبز پوشان در هرمزگان