نوشته‌ها

تماشای “درب شیخ” را در اصفهان از دست ندهید

شیخ ابو مسعود احمد ابن فرات رازی از دانشمندان بزرگ قرن سوم هجری است، محلی که امروز بقعه او قرار دارد خانقاه بزرگی بوده که او در آنجا به ارشاد و هدایت مردم می‌پرداخته و در دوران سلطان یعقوب آق قویونلو بر آرامگاه وی بنای زیبا و مجللی ساخته شد.

بقعه شیخ ابومسعود رازی ازبناهای معروف دوره تیموریان در اصفهان در سال ۱۳۱۳ به شماره ۲۱۹ در فهرست آثار ملی ثبت و بازسازی و مرمت شده است و در بهمن ماه ۱۳۹۰ به عنوان خانه انقلاب اسلامی و ولایت به بهره‌برداری رسید.

پس از مرگ وی یک مجموعه شامل چهارسو، حمام و باغ بسیار بزرگی در کنار مزار او ساخته شد و به “درب شیخ” شهرت یافت. سردری که اکنون باقیمانده و بیانگر معماری و خطاطی دوران آق قویونلوها است کتیبه ای است که با کاشی مینائی تزئین شده و آن را با شکوه و بسیار زیبا توصیف کرده است. از دیگر آثار به جای مانده از آن دوران بقعه یا گنبد پشت این سردر است که آن نیز از حیث معماری و برخی تزیینات واجد اهمیت تلقی می شود. یکی از نکات جالب توجه در این بقعه یادگارهایی است که در طول ۵۰۰ سال گذشته، صوفیان یا مریدان شیخ بر در و دیوار آن با خطوطی ریز و خوش نوشته اند و خواندن آنها سرگرمی جالبی برای گردشگران خواهد بود.

شیخ

تزیینات اصلی و کاشی های نفیس داخل بقعه به تاراج رفته و تزیینات فعلی آن در اطراف گنبد شامل آیاتی از سوره (اسری) به خط ثلث بر زمینه آبی رنگ، گچ بری شده است. سردر اصلی خانقاه تنها قسمتی است که به جای مانده و کتیبه سردر آن از آثار بسیار نفیس به خط ثلث با کاشی سفید معرق بر زمینه لاجوردی در دو قسمت نوشته شده است. این کتیبه در زمان یعقوب فرزند اوزون حسن آق قویونلو نوشته شده و کاتب آن کمال الدین بن شهاب یزدی و تاریخ آن ۸۹۵ هجری قمری است. به نظر بسیاری از محققین و پژوهشگرانی که معماری و کاشیکاری دوران ایلخانی را بررسی کرده اند کاشیکاری این سردر بعدها الهام بخش بسیاری از کاشی کاران اصفهان بوده است.

از عماراتی که به نام خانقاه شیخ ابومسعود رازی یا بقعه مسعودیه معروف بوده است امروز جز سردری قابل توجه و بسیار زیبا چیزی برجای نمانده است. این محل در گذشته های دور قبرستان عمومی اصفهان بوده و حافظ ابونعیم، مورخ و محدث و دانشمند بزرگ نیز در همین محل به خاک سپرده شده است. (متوفی به سال ۴۳۰ هجری قمری برابر با ۱۰۳۸ میلادی).

«شیخ ابومسعود رازی» برای مردم اصفهان مقام بلندی داشت. این بقعه در گذر زمان تخریب شد و بسیاری از نفایس آن به تاراج رفت.

blank

این بقعه در قدیم مورد توجه خاص مردم اصفهان بوده و مردم نذورات بسیاری را در این مکان انجام می داده اند. در حدود سال ۱۲۵۰ قمردی، قبر شیخ تخریب می شود ولی بقعه تاکنون باقی مانده و سردر زیبا و مجلل آن از آثار باستانی اصفهان است.

بقعه شیخ ابومسعود رازی همه روزه پذیرای علاقه‌مندان تاریخ و فرهنگ ایران زمین است. این بقعه در قبرستان آبخشان در تقاطع خیابان آیت الله بید آبادی و کوچه جامی واقع است. در ضمن این بنا خیلی نزدیک به مجموعه علیقلی آقا واقع شده و برای رسیدن به این بقعه می توانید از خیابان چهارباغ پایین – کوچه جامی و یا خیابان مسجد سید – خیابان آیت الله بید آبادی و یا خیابان فروغی – خیابان آیت الله بید آبادی (مسیر پیاده رو) بروید.

منبع:ایمنا