نوشته‌ها

طرز تهیه اُماچو و چنگمال جزو ۹ اثر فهرست آثار ملی

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان کرمان از ثبت ۹ اثر ناملموس این استان در فهرست آثار ملی کشور خبر داد.

“فریدون فعالی” امروز ۱۲ مهرماه با اعلام این خبر اظهار کرد: آیین سنتی تیرگان زرتشتیان کرمان، بازی قلعه قوسا رابر، اسفندقه، جیرفت و بافت، مهارت پخت گندم شیر (بلغور شیر) کرمان، مهارت تهیه شیرینی محلی خاخل کرمان و رابر، مهارت پخت اوماچو هنگو (آش هنگو) کرمان، بردسیر، زرند و …، مهارت تهیه شیرینی محلی چنگمال کرمان، سیرجان، بردسیر و …، آیین عقیقه، آیین سنتی شب شیشه و مهارت تهیه سرکه محلی کرمان در جلسه شورای ملی ثبت آثار واجد ارزش شناخته شدند.

وی افزود: هرساله پرونده‌هایی برای ثبت آثار ناملموس مناطق مختلف استان کرمان تهیه و برای بررسی و ثبت در فهرست آثار ملی به وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی ارسال می‌شود.

فعالی خاطرنشان کرد: امسال سهمیه استان کرمان برای ثبت آثار شش اثر بوده که توانستیم با همکاری واحد مردم‌شناسی اداره کل میراث فرهنگی، ۹ اثر واجد شرایط را ثبت ملی کنیم.

آش اوماج(اُماچو) که با نام شولی نیز معروف است، از پرطرفدارترین آش‌های کرمان به حساب می‌آید. این آش، غذایی مقوی و کم‌هزینه است که با سرد شدن هوا و افزایش آنفلوآنزا و سرماخوردگی، می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی کمک بسزایی کند. در واقع این سنت‌ دیرینه کرمانی‌ها است که با تهیه و مصرف این آش در هوای سرد در حفظ سلامتی خود می‌کوشند. آش اوماج کرمان از گروه‌های مختلف غذایی تشکیل شده و از آنجا که مواد ساده و مغذی دارد، هضم آن آسان است.

چنگمال نیز یکی از میان وعده های خوشمزه ایست که در کرمان تهیه می شود و در واقع از دسرهای سنتی این استان است.این خوراک از خرما، نان سنتی و روغن حیوانی تشکیل شده است.مهمترین ماده این غذا خرما است.

منبع: ایسنا

۷ خوراک و غذای محلی آذربایجان‌غربی در فهرست آثار ملی

معاون اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری آذربایجان‌غربی با اشاره به ثبت هفت اثر میراث ناملموس خوراک و غذاهای محلی آذربایجان‌غربی در فهرست آثار ملی گفت: اخیرا در جلسه شورای ثبت ملی وزارت میراث فرهنگی، هفت اثر در فهرست ملی قرار گرفت.

به نقل از روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی آذربایجان‌غربی، حسن سپهرفر، ۲۹ بهمن، با اعلام این مطلب اظهار کرد: در جلسه روز گذشته شورای ثبت ملی وزارت میراث فرهنگی، هفت اثر شامل فن و شیوه گلاب‌گیری با گستره آذربایجان‌غربی، کباب سنتی خوی، غذای‌های سنتی یارما شیله‌سی، اووماج آشی، اَیران‌آشی، دوشّاب حالواسی و زنجفیل حالواسی در فهرست ملی میراث ناملموس  به ثبت رسید.
وی تصریح کرد: در این میان، مراسم گلین چیخادما، مراسم خدیرنبی، شیوه تهیه قاوورما، رسم سفره سبز، بازی سنتی چلینگ آغاج یا همان پله دسته، جاجیم بافی یا«ججیم توخوماق، رسم برداشت گندم با نام«حاللالیق» به صورت منطقه‌ای، مابین استانهای آذربایجان‌غربی، شرقی و اردبیل به صورت مشترک به ثبت رسیدند.

معاون میراث‌فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی آذربایجان‌غربی در ادامه با اشاره به تحلیل اهمیت غذا افزود: بر اساس تحقیقات انجام یافته،  انسان شناسان عادات غذایی را به عنوان کلیتی پیچیده از فعالیت‌های آشپزی، تمایل‌ها و تنفرها، آگاهی جمعی، اعتقادات، تابوهاهای وابسته با تولید و تهیه و مصرف غذا و در یک کلام یک مفهوم فرهنگی بزرگ تلقی می‌کنند.

وی بیان کرد: از سوی دیگر غذا به عنوان یک فعالیت معنی‌دار علاوه بر روابط اجتماعی بر روابط گروهی تأکید داشته و برخی نیز اذعان دارند غذا به عنوان یک ضرورت حیاتی  پدیده ای فیزیولوژیک به شمار رفته و با وجود این، تلاش بر این است که به طور خاص به نقش غذا در فرهنگ پرداخته شود.

سپهرفر گفت: امروزه با رشد روز افزون غذاهای آماده و خیابانی و فست فودها که در بروز انواع بیماری‌ها و چاقی نقش اساسی داشته، توجه به خوراک‌های سنتی به لحاظ طبیعی بودن آن نه تنها در سلامتی بدن مورد توجه قرار می گیرد بلکه می‏‌تواند با محوریت خلاقیت، فرهنگ و هنر محلی و بومی در استانی مانند آذربایجان‌غربی به لحاظ تنوع قومیتی و تفاوت‌های فرهنگی، تضمین کننده مقاصد گردشگری بوده و مخاطرات زیست‏ محیطی را نیز کنترل کنند.

وی افزود: آنچه که باید توجه همگان را بر آن هدایت کرد، رویکرد بازگشت به سنت‌های گذشته در حوزه خوراک سنتی از نظر ارزش‌های غذایی، در دسترس بودن مواد اولیه، تازگی،  عدم استفاده  از مواد شیمیایی و همچنین ارزان بودن آن برای سلامتی است.

پژوهشگر مردم‌شناسی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی آذربایجان‌غربی بیان کرد: همچنین با این دیدگاه، گردشگری غذا می‌تواند با برنامه‌ریزی و مدیریت سازماندهی شده و با برگزاری جشنواره های محلی، منطقه‌ای، ملی و حتی فراملی، با ایجاد شغل و درآمد برای جوامع روستایی و شهری به توسعه آنها کمک کرد.

سپهرفر اظهار کرد:  تلاش برای ثبت غذاهای محلی در فهرست میراث ناملموس ملی می تواند از جمله توجهات مهم بر این موضوع باشد تا بتوان با همیاری و آگاهی بخشی به خود مردم و برخی دست اندرکاران راه سلامت زیست مردم و توسعه گردشگری خوراک را فراهم کرد.
وی تصریح کرد: آذربایجان‌غربی با دارا بودن ۴۰ اثر ثبت شده میراث ناملموس در فهرست آثار ملی و یک اثر میراث ناملموس جهانی مانند آیین‌های زیارتی قره کلیسا،  با ثبت این هفت اثر از استان  و هفت اثر مشترک با دیگر استان‌های همجوار دارای ۵۵ اثر در ردیف میراث ناملموس  شد.

معاون میراث‌فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی آذربایجان‌غربی افزود: پیشتر ثبت غذای سنتی گوزلمه، دیشلیق، فن و مهارت عرق بید مشک و مهارت تهیه دوشاب از جمله موارد ثبت شده  در حوزه خوراک  و عرقیجات  در استان اذربایجان غربی بوده است.

منبع:ایسنا

مرتبط:

آبشار شلماش _زیبایی آذربایجان غربی

پیست اسکی خوشاکو آذربایجان غربی

پل میرزا رسول؛ خشتی از تاریخ در دل آذربایجان غربی

ثبت ملی ۱۸۱۰ اثر میراث فرهنگی خراسان

مسئول ثبت آثار ملی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی نیز در این برنامه گفت: تاکنون در خراسان رضوی ۱۸۱۰ اثر میراث فرهنگی را در فهرست آثار ملی ثبت شده است.

محمود طغرایی عصر دیروز، ۲۳ مهر ماه، در مراسم رونمایی از نسخه خطی منشآت به خط خواجه اختیار منشی گنابادی اظهار کرد: خراسان سرزمین بسیار گوهرباری است؛ چه قبل از تاریخ، چه در دوران تاریخی و چه در دوره اسلامی. خراسان همواره در تمام زمینه‌ها و جلوه‌های میراث فرهنگی حرفی برای گفتن دارد. در مجموع در استان‌های خراسان شمالی، جنوبی و رضوی بالغ بر ۶۰۰۰ اثر واجد ارزش آثار ملی به ثبت رسیده که این مساله بیانگر شاکله فرهنگی به هم پیوسته ارزشمند در این منطقه است.

مسئول ثبت آثار ملی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی مطرح کرد: در ثبت میراث فرهنگی جلوه‌های مختلفی از جمله میراث غیرمنقول، بناها و محوطه‌های تاریخی، میراث ناملموس، میراث معنوی و میراث منقول وجود دارد؛ میراث منقول مجموعه آثار و اشیایی است که در کاوش‌های باستان‌شناسی یا مجموعه‌های نسخ خطی یافت شده و در موزه‌ها حفظ و نگهداری می‌شود.

طغرایی بیان کرد: طی بخش‌نامه ابلاغ شده در سال ۸۶، ما مجاز به ثبت آثاری هستیم که ۱۱ شرط داشته باشد. تا کنون در خراسان رضوی ۵۵ اثر از میراث منقول در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده‌ که از جمله آن می‌توان به نسخه خطی منشآت خواجه اختیارالدین منشی گنابادی اشاره کرد.

وی ادامه داد: نکته مهم و باارزش این عمل، همکاری و مشارکت دانشگاه فردوسی با ما بود. برای ثبت میراث منقول پس از شناسایی به مستندسازی، معرفی، حفاظت و نگه‌داری آن می‌پردازیم؛ در صورتی که این آثار به مرمت نیز نیاز داشته باشد، این مرحله را نیز طی خواهد کرد.

مسئول ثبت آثار ملی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی اظهار کرد: طی تفاهم‌نامه‌ای با آستان قدس رضوی، بیش از ۱۵ آثار بسیار نفیس از موزه آستان قدس به ثبت ملی رسیده‌.

طغرایی خاطر نشان کرد: یکی دیگر از برکات ثبت ملی آن است که نسخه‌ای که قبل از این در گنجینه‌ها نگهداری می‌شد، امروز در موزه قرار گرفته و همین که در معرض دید قرار گیرد، اتفاق بسیار ارزشمندی است چرا نسل‌های بعد از ما به موزه‌ها می‌آیند و با ارزش‌های میراث منقول از نزدیک آشنا می‌شوند.

هنر خلق و هنرمندان خالق زیبایی‌اند

در ادامه حجت‌الاسلام غلامرضا رئیسیان، رئیس دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی، در خصوص اهمیت هنر و زیبایی گفت: خداوند متعال حس زیبایی و لذت بردن از آن را به انسان ارزانی داشته است؛ همانگونه که خود احسن‌الخالقین، زیبا و زیباآفرین است، این نعمت را به بندگانش موهبت فرموده تا خالق و آفریننده زیبایی باشند.

وی ادامه داد: هنر را می‌توان خلق و آفریدن زیبایی و هنرمندان را خالق، خلاق و آفریننده زیبایی دانست؛ خواه این هنر در قالب موسیقی و آواز همانند آوازهای خسرو و هزاردستان، آواز ایران زنده یاد شجریان که در سوگ او نشسته‌ایم یا نقاشی، خوشنویسی و دیگر مصادیق آن باشد.

رئیسیان مطرح کرد: آنچه که امروز ما را در اینجا گرد آورده، نمونه‌ای از هنر خوشنویسی به جا مانده از دوران کهن، یعنی منشعات خواجه اختیار منشی گنابادی‌ است. خواجه اختیار منشی از خوشنویسان نامی قرن دهم هجری و از بزرگترین اساطیر خط تعلیق به‌شمار می‌رود که به مدت ۳۰ سال در دربار صفوی به کار نوشتن نامه‌های شاه اشتغال داشته است.

رئیس دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی بیان کرد: این اثر در سال ۱۳۰۱ شمسی به عنوان مرقعات خواجه اختیار گنابادی به مجموعه کتابخانه شخصی مرحوم محمد مولوی وارد گردیده و در سال حدود ۱۳۴۸ توسط کتابخانه الهیات دانشگاه فردوسی مشهد، از آن مرحوم به همراه تعدادی دیگر از نسخه‌های خطی خریداری و به مجموعه مباحث کتابخانه اضافه شده است.

وی افزود: در اسفند ماه سال ۱۳۹۷ تصویر تابلوهای این اثر ارزشمند در کنگره ملی بزرگداشت خواجه اختیار منشی گنابادی که در زادگاهش گناباد برگزار شد، به نمایش در آمد و نسخه مورد اشاره در این کنگره به علاقه‌مندان خط و خطاطی معرفی شده است.

رئیسیان خاطرنشان کرد: بعد از نمایش تابلوهای این مرقع در کنگره مذکور ضرورت تهیه تصاویر بهتر و با وضوح بالاتر از تهذیب و طلاکاری‌های این اثر نفیس احساس شد؛ لذا زیر نظر مدیریت کتابخانه دانشگاه الهیات سه نمونه تصویر تهیه شد که یک نمونه از این اثر به همراه شناسنامه اولیه با اسناد و مدارک متعلق به این اثر با رایزنی و رهنمود ویژه رئیس مرکز آثار مفاخر و اسناد دانشگاه فردوسی به سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان خراسان رضوی ارائه شده است.

رئیس دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی اظهار کرد: پس از تائید کارشناسان آن سازمان، شناسنامه اولیه تائید و جهت تائید نهایی به وزارت میراث فرهنگی در تهران ارسال شد و در نهایت اصالت ارزش و ارزشمندی این اثر تائید و به فهرست آثار ملی کشور عزیزمان وارد گردیده است.

وی ادامه داد: این اثر یکی از آثار ارزشمند مجموعه ۲۵۰۰ نسخه خطی دانشکده الهیات است که در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

مرتبط:

آشنایی با برج رادکان در خراسان رضوی

راهنمای سفر به خراسان رضوی + اماکن دیدنی

“خانه دیو ریوند” از جاذبه‌های گردشگری خراسان رضوی