نوشته‌ها

زنگ خطر برای زنگمار ماکو به صدا درآمد!

نبود تصفیه خانه فاضلاب شهری در ماکو مهم‌ترین مشکلات و تهدیدات زیست‌محیطی و آلودگی رودخانه زنگمار را به وجود آورده است. حرکت لاک پشتی فرایند تکمیل پروژه ، شهروندان و محیط‌زیست را در معرض آلودگی و بیماری‌های گوناگون قرار داده است.

از طرفی چون بستر سنگی ماکو امکان احداث چاه جذبی برای فاضلاب اماکن مسکونی و سایر اماکن تجاری واداری را بسیار سخت کرده است لذا این شرایط سبب هدایت بخشی از فاضلاب منازل مسکونی واداری و تجاری به رودخانه تاریخی زنگمار که از داخل شهر عبور می‌کند شده است و این جاذبه بی‌نظیر طبیعی و ازجمله پتانسیل‌های گردشگری منطقه را به زباله‌دانی از فاضلاب شهری تبدیل کرده است و منجر به آلودگی‌های زیست‌محیطی مخرب و مخاطرات سلامت و بهداشت شهروندان شده است.

ساخت تصفیه‌خانه فاضلاب شهری ماکو هنوز اندر خم یک کوچه

حسین نژاد از کشاورزان ماکو گفت: محصولات کشاورزی پایین‌دست ماکو و نهایتاً آبزیان ارس که مورد مصرف ما مردم قرار می‌گیرد از آبی تغذیه می‌کنند که رودخانه زنگبار به آن‌ها هدیه می‌کند.

وی ادامه داد: بیش از ۱۰ مجرای فاضلاب، تمام فاضلاب شهر ماکو را روانه رودخانه زنگبار می‌کنند و این آب در مسیر خود زمین‌های کشاورزی روستاهای پایین‌دست را سیراب کرده و محصولات آن را در چرخه‌ای مصرف می‌کنیم.

زنگبار شریان حیاتی منطقه است

محمدعلی زاده از شهروندان اهل ماکو نیز در توصیف این رودخانه به خبرنگار ایسنا گفت: زنگبار شریان حیاتی منطقه است، هزاران سال است بی‌ادعا زندگی و طراوت  بخشیده است، این نعمت خدادادی را برای نسل‌های بعد هم پاکیزه نگه‌داریم.

رها شدن فاضلاب شهری به زنگمار معضلی بسیار دردناک است

همتی یکی دیگر از اهالی شهرستان به ایسنا گفت: ماکو تصفیه‌خانه فاضلاب شهری ندارد و رها شدن فاضلاب شهری به زنگمار معضلی بسیار دردناک است و اجرای تصفیه‌خانه فاضلاب شهر ماکو باید با اولویت‌ترین طرح شهرستان باشد.

مسئله فاضلاب شهری ماکو در آستانه ورود به یک بحران زیست‌محیطی است

علی محمدی ایروانلو فرماندار ماکو در این زمینه بر این عقیده است که رفع مشکل فاضلاب شهری در ماکو مسئله مهم این شهرستان است و در صورت عدم تدبیر لازم برای حل این چالش، ماکو با بحران زیست‌محیطی روبرو خواهد شد.

وی می‌گوید: بر این اساس اولویت برنامه‌های توسعه‌ای شهرستان در حال حاضر به نتیجه رساندن پروژه فاضلاب شهری است.

فرماندار ماکو با تشریح اقدامات انجام‌شده و پیگیری‌های دو هفته گذشته اظهار امیدواری کرد تا بتواند این مسئله مهم را با یاری نماینده مردم شهرستان در مجلس شورای اسلامی و سایر مسئولین دخیل در این امر هرچه زودتر حل‌وفصل و رضایت‌مندی مردم ماکو را به دست آورد.

مسئولین مشکل فاضلاب شهر ماکو را مرتفع کنند

حجت‌الاسلام‌والمسلمین سید محمد هاشمی امام‌جمعه ماکو نیز در این زمینه در گفت و گو با ایسنا افزود:  امروزه هدایت فاضلاب‌های شهری و زباله‌ها در شهرستان ماکو کانالیزه نشده است که توجه ویژه مسئولین ذی‌ربط را می‌طلبد.

وی تاکیدکرد: مسئولین مشکل فاضلاب شهر ماکو را مرتفع کنند.

سامانه فاضلاب ماکو ۳۳ درصد پیشرفت دارد

جعفری نژاد، مدیر امور آب و فاضلاب ماکو در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به اینکه ایده اولیه لزوم تأسیس و به‌کارگیری فاضلاب شهری در ماکو طی سال ۷۱ موردبررسی قرار گرفت، افزود: تا سال ۱۳۸۷ به میزان ۳۰۰۰ متر لوله‌گذاری در این پروژه صورت گرفت که با تصویب موافقت‌نامه ایجاد فاضلاب شهری در سال ۸۷ روند اجرای پروژه با رویکرد جدید مورد پیگیری قرار گرفت.

وی همچنین افزود: فرایند تصفیه فاضلاب ماکو به روش sbr است که در این سیستم،‌ فاضلاب جهت تصفیه به یک راکتور منقطع واحد منتقل می شود. سپس اجزای نامطلوب آن حذف گشته و فاضلاب تخلیه می‌شود و این مدل هیچ‌گونه عوارض زیست‌محیطی برای محیط‌زیست نداشته و فرایند تصفیه عاری از هرگونه بوی نامطبوع خواهد بود.

جعفری نژاد اضافه کرد : در آن زمان مقرر بود پروژه به صورت BOT اجرا شود ولی متاسفانه بدلیل ممانعت عده ای از اهالی مانع اجرای تصفیه خانه در محل اولیه شدند و سرمایه گذار بخش خصوصی نیز از ادامه همکاری به روش bot انصراف داد.

مدیر امور آب و فاضلاب ماکو، با اشاره به اینکه پروژه‌ای که در سال‌ ۹۴  با ۳۴ میلیارد تومان قرار بود به اتمام برسد امروزه به اعتبار بیش از ۱۹۸ میلیارد تومان برای تکمیل آن نیاز است.

به گفته وی ۱۶ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان تا به امروز برای این پروژه جهت اجرای ۳۲ کیلومتر شبکه داخلی فرعی و اصلی و احداث تاسیسات تصفیه خانه هزینه شده است و در کل پیشرفت فیزیکی پروژه سامانه فاضلاب ماکو ۳۳ درصد است.

به گفته جعفری نژاد عملیات باقیمانده اجرای طرح عبارت‌اند از: ۸۰ کیلومتر شبکه اصلی و فرعی در کنار ۸.۵ کیلومتر خط انتقال فاضلاب و پساب و همچنین یک باب ایستگاه پمپاژ داخل شهری همراه با تکمیل نواقصات تصفیه‌خانه اعم از الکترومکانیکال و بخش سیویل است.

مدیر امور آب و فاضلاب ماکو، با تأکید بر اینکه افق طرح فاضلاب ماکو تا سال ۱۴۲۰ بوده و جمعیتی بالغ بر ۶۶ هزار و ۸۲۰ نفر را خدمات‌دهی خواهد کرد، افزود: ظرفیت پالایش تصفیه فاضلاب ۱۰۰۰۰ مترمکعب در شبانه‌روز خواهد بود.

وی عمده موانع و مشکلات سست شدن پروژه و پیشرفت کم آن را حجم عظیمی از اعتبارات موردنیاز عنوان کرد و گفت: امیدواریم به همت همه‌جانبه مسئولین کشوری و منطقه ای و استانی در جهت جذب اعتبارات موردنیاز پروژه به روش الحاق ماده ۵۶ قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت شاهد آن باشیم که تصفیه‌خانه فاضلاب ماکو در سریع‌ترین زمان به اجرا دربیاید.

به گفته وی این پروژه تنها راه موفقیت در ارتقاء سلامت جامعه است که تأمین رفاه عمومی و نفع عمومی مردم همواره مدنظر و مؤلفه اصلی مهم در این پروژه است و نه سود و زیان.

زنگمار (زنگبار) یکی از زیباترین رودخانه‌های کشور با بستری از سنگ‌های بازالتی است که پتانسیل فوق‌العاده‌ای برای مسابقات قایقرانی آب‌های خروشان را دارد اما این ظرفیت بی‌نظیر با آلودگی شدید آن از بین رفته است و نیاز است مسئولین کمر همت در راستای چاره‌سازی ببندند. حفاظت، حراست و صیانت از محیط‌زیست از اثرات مهم راه‌اندازی تصفیه‌خانه فاضلاب است و امید داریم با پای‌کار آمدن همه مسئولین دخیل در این امر در کنار حفاظت از این آب‌وخاک موجبات ارتقای سلامتی انسان را فراهم کنند.

منبع:ایسنا

مرتبط:

اولین مسجد جامع منطقه آزاد ماکو را بشناسیم

‌بافت تاریخی ماکو در خطر نابودی

سایت تاریخی کوه قیه؛ آئینه تمدن ماکو

گوی مچید _ زیر بزرگ‌ترین کلاهک‌های سنگی جهان

مسجد حضرت ابوالفضل (ع) (در زبان محلی؛ گوی مچید) در داخل مجموعه و سایت قلعه تاریخی ماکو و زیر یکی از بزرگ‌ترین کلاهک‌های سنگی جهان که مشرف‌به شهر ماکو است، ساخته‌شده است.

همه‌ساله در ایام خاص مذهبی همچون تاسوعا، عاشورا، اربعین امام حسین (ع) و… اقشار مختلف بومی مردم برای زیارت به این مسجد می‌روند. خانوارهای شیعه و سنی با ارادت قلبی نذورات خود را به این مسجد در ایام مذهبی و دینی سال اهدا می‌کنند ولی دیگر نایی برای مسجد باقی نمانده، متأسفانه عدم مدیریت صحیح منابع باعث شده تا این مسجد بازمانده از تاریخ امروزه، حال خوبی نداشته باشد، در این گزارش سعی خواهیم کرد به‌صورت کوتاه به زوایای مختلف و چگونگی آغاز قضیه و روند بازسازی این مسجد تاریخی بپردازیم:

گوی مچید یا همان مسجد حضرت ابوالفضل در اوایل دهه ۱۳۹۰ براثر سقوط سنگ از فراز کوه‌های شمالی ماکو و آسیب‌های جانبی دیگر ساختار ایستایی خود را ازدست‌داده بود و همواره تهدیدی برای ساکنین زیر کوهی و منظر تاریخی شهر به‌حساب می‌آمد، لذا برنامه تخریب کامل و بازسازی آن در جلسات فرمانداری وقت مصوب و با نظارت متولیان و مسئولان اجرا شد.

بر اساس گفته متولیان امر در سال‌های اول اجرای این طرح، پروژه بازسازی مسجد ابوالفضل به مدت‌زمان ۶ ماه می‌بایست به اتمام می‌رسید ولی باگذشت بیش از ۶ سال از زمان اجرای این پروژه، این مسجد تخریب‌شده و نه‌تنها طرح ساماندهی و مرمت این بنای تاریخی به پایان نرسیده بلکه ستون‌ها و دیوارهای لرزان آن هرروز در مقابل عوامل مخرب طبیعی سست‌تر می‌شوند.

گوی مچید

بازسازی گوی مچید از سال ۹۲ در دستور کار بود ولی از سال ۹۵ طی تفاهم نامه سه جانبه رسماً آغاز شد.

علی خورابلو رئیس اداره میراث فرهنگی شهرستان در گفت‌وگو با ایسنا می‌گوید: در بازه سال ۹۲ و ۹۳ بخشی از مسجد بدون رعایت ضوابط میراث فرهنگی اجراشده بود که موجب لطمه به منظر این محوطه فاخر تاریخی می‌شد که آن زمان نیزبا بررسی‌های صورت گرفته پروژه متوقف شد ولی هنوز بازسازی کامل مسجد شروع نشده بود.

وی همچنین با اشاره به اینکه برابر پیگیری‌های صورت گرفته و همگرایی ادارات کل میراث فرهنگی و صنایع‌دستی استان و اداره کل اوقاف و امور خیریه استان اجرای پروژه بازسازی مسجد مطابق تفاهم‌نامه سه‌جانبه مابین ادارات یادشده با سازمان منطقه آزاد تجاری و صنعتی ماکو در سال ۱۳۹۵ بااعتباری بالغ‌بر ۲۵۰ میلیون تومان منعقد شد، اظهار کرد: پس از تهیه طرح معماری مسجد همراه با مرمت قلعه قابان ماکو در اواخر سال ۱۳۹۵ استارت اساسی کار زده شد.

رئیس اداره میراث فرهنگی شهرستان در ادامه با اشاره به اینکه بعد از وقفه‌های صورت گرفته در حال حاضر ادامه پروژه از محل اعتبارات اوقاف و امور خیریه در حال اجراست، افزود: این بنا از آنجائی که در محدوده عرصه تاریخی قلعه قبان ماکو قرار دارد؛ لذا مصالح مورداستفاده برای بازسازی تاریخی آن، همگون با بافت قلعه است و ارتفاع و ابعاد مسجد نیز در همان ابعاد قدیمی آن حفظ‌ شده است.

وی با اشاره به اینکه طی سالهای گذشته در پی ناهماهنگی‌های صورت گرفته بعد از احداث بخشهایی از این مسجد، دوباره قسمت‌های تحتانی آن تخریب و بار دیگر نیمه ساخت ماند، افزود: امید است با همکاری طرفین و تأکید بر لزوم نظارت میراث فرهنگی شاهد اتمام پروژه “گوی مچید” باشیم که خواسته عموم مردم است.

گوی مچید

خورابلو ادامه داد: بی‌شک شور و حضور مردم در مراسمات مذهبی علی‌الخصوص تاسوعا و اربعین حسینی یکی از شاخصه‌های گردشگری قلعه شهر ماکو است که در کنار جذابیت طبیعی و داشته‌های تاریخی، فرهنگی و معماری با عنوان گردشگری مذهبی می‌تواند موردتوجه باشد.

بیش از ۲۵۰ میلیون تومان لازم است تا پوشش سقفی مسجد حضرت ابوالفضل ماکو انجام شود.

اسکندر زاده رئیس اوقاف و امور خیریه شهرستان نیز در گفت‌وگو با ایسنا، کندی روند این پروژه را در پی عدم تخصیص به‌موقع اعتبارات و همچنین ناهماهنگی‌های صورت گرفته بین طرفین قرارداد یاد می‌کند و میگوید: کمک‌های مردمی و خیرین کفاف ادامه این پروژه را نداده بود.

وی در ادامه ازسرگیری مجدد بازسازی این مسجد تاریخی طی چند روز گذشته خبر داد و گفت: تا به امروز برای دیوارها و شناز پروژه بیش از ۳۸۰ میلیون تومان هزینه صورت گرفته است که بیش از ۲۵۰ میلیون تومان لازم است تا پوشش سقفی مسجد صورت بپذیرد که این مقدار طی رایزنی‌های صورت گرفته با مساعدت سازمان به مرحله نهایی خواهد رسید.

به گفته رئیس اوقاف و امور خیریه شهرستان اگر اعتبار پیش‌بینی‌شده تخصیص یابد با پیشرفت خوب پروژه تا عید شاهد اتمام سقف و دیوارهای مسجد خواهیم بود که تا سه ماه اول سال ۱۴۰۰ این مسجد به اتمام نهایی خواهد رسید.

اسکندر زاده یادآور شد: ۱۰ نفر روز نیروی کار در این پروژه فعالیت می‌کنند که فعلاً تمرکز اداره بر روی پروژه زائرسرا و خود مسجد است.

مسجدی که قرار بود فقط در ۶ ماه به اتمام برسد بعد از ۶ سال می‌خواهد زیر بزرگ‌ترین کلاهک سنگی جهان بار دیگر خودنمایی کند، امید داریم تعمیرات این بنای تاریخی که طی سال‌های گذشته به‌کندی پیش رفته این بار شتاب مضاعف بگیرد و تا غبار زمان موجبات به لرزه درآوردن یکی دیگر از ستون‌های تاریخ ماکو نشود.

منبع:ایسنا

مرتبط:

اولین مسجد جامع منطقه آزاد ماکو را بشناسیم

سایت تاریخی کوه قیه؛ آئینه تمدن ماکو

قزوین _شهری با کلیسا های قدیمی و محله‌های ارامنه

اولین مسجد جامع منطقه آزاد ماکو را بشناسیم

مسجد جامع ماکو اولین مسجد شهرستان است که بیش از ۱۸۰ سال قبل در عصر سلسله قاجار به دست حاج محمود پاشاخان ساخته شده‌است که متاسفانه در پی همه‌گیری ویروس کرونا این مکان مقدس نیز همانند سایر اماکن به واسطه کرونا درهای خود را به روی مسلمانان و نمازگزاران بسته است.

در این گزارش سعی خواهیم کرد به‌صورت اجمالی و مختصر به ویژگی‌های شاخص و برتر مسجد جامع به عنوان اولین شاهکار سلسله قاجار که از سایر مساجد شهرستان مجزا است را تشریح کنیم.

مسجد جامع منطقه آزاد تجاری صنعتی ماکو در ساختمان اولیه خود دارای ۱۰ ستون چوبی و ۱۰ ستون خشتی بود که در سال‌های اخیر به هنگام مرمت و بازسازی آن ستون‌های خشتی حذف و به‌جای آن‌ها ۱۰ ستون چوبی دیگر به کار گرفته شد که درنتیجه شمار تعداد ستون‌های چوبی مسجد به ۲۰ ستون رسید. این مسجد در یک و نیم‌طبقه احداث‌شده است که نیم‌طبقه فوقانی آن مخصوص بانوان نمازگزار است.

در شرح احداث مسجد آمده است: حاج محمود پاشا خان به هنگام کلنگ زنی مسجد، مردم را به جماعت حاضر کرد و گفت هر کس تاکنون نماز صبحش قضا نشده است بسم‌الله بگوید و کلنگ این بنای مقدس را به زمین بزند چون از هیچ‌کس صدا برنیامد بسم‌الله گفت و کلنگ زد و خدا را شاهد گرفت که هرگز نماز صبحش قضا نشده است.

پس از حاج محمود پاشا خان تولیت و خدامی مسجد به مشهدی علی حسین رسید که هم‌اکنون بخشی از سنگ مزارش در سر درب ورودی مسجد، نصب‌العین مؤمنان است.

در سال‌های بعد به همت خیرین خداشناس و هیئت‌امنای مسجد و میراث فرهنگی و گردشگری آذربایجان غربی تغییراتی در مسجد با محوریت حفظ نما قدیمی و تاریخی انجام‌شده است که از آن‌ها می‌توان به بازسازی سرویس‌های بهداشتی، اضافه شدن شبستان و کتابخانه‌های مرجع، به‌کارگیری روشنایی‌ها و لامپ‌های کم‌مصرف و ال ای دی برای صرفه‌جویی در مصرف برق، ترمیم دیواره بیرونی مسجد، تغییرات در سیستم‌های صوتی مسجد به دلیل اهمیت این موضوع در برگزاری نمازهای جمعه و جماعات می‌توان نام برد.

از زمان تأسیس این مسجد تا  یک سال پیش  و قبل از همه‌گیری ویروس کووید ۱۹ بیشتر مراسم ملی مذهبی آیین‌های رسمی در این مسجد مقدس برگزار می‌شود که بنا به تدبیر مسئولین امر در راستای جلوگیری از شیوع گسترده این ویروس این مسجد نیز همانند سایر اماکن مقدس درهای خود را برای کاهش تجمع‌ها بر روی نمازگزاران بسته است و در این مسجد تعداد اندک افرادی حاضر به اقامه نماز می‌شوند.

منبع:ایسنا

مرتبط:

آذربایجان _سرزمین قلعه‌ها

مسجد شجره _یکی از زیباترین مساجد مدینه

سایت تاریخی کوه قیه؛ آئینه تمدن ماکو

‌بافت تاریخی ماکو در خطر نابودی

مدیر شهرسازی و اطلاعات جغرافیایی سازمان منطقه آزاد ماکو گفت: محدوده بافت تاریخی شهر ماکو با توجه به ایرادات اولیه و جدی در تعیین محدوده، دارای مشکلات اساسی است که ادامه این روند در بلندمدت، منجر به از بین رفتن بافت تاریخی اصلی خواهد شد.

آرش صادقیان در گفت وگو ایسنا، با اشاره به اینکه در این خصوص سازمان منطقه آزاد ماکو با همراهی شهرداری و شورای شهر ماکو بررسی فوری مسائل بافت را در دستور کار قرار داده است، افزود: بخش‌هایی از محدوده بافت تاریخی ۱۳۴ هکتاری شهر ماکو، فی نفسه فاقد ارزش میراثی و تاریخی ویژه‌اند و بیشتر به عنوان بافت فرسوده و در برخی نقاط به صورت مخروبه مطرح است.

وی اظهار کرد: از این جهت مشکلات متعددی برای مدیریت شهری بدلیل عدم امکان ارائه خدمات با توجه به بافت بسیار متراکم و معابر بسیار تنگ و باریک ایجاد کرده است و طبق ضوابط و قوانین بافت تاریخی، امکان تعریض آنها وجود ندارد.

مدیر شهرسازی و اطلاعات جغرافیایی منطقه آزاد ماکو ادامه داد: درحال حاضر ضوابط ساخت و ساز در این بافت به جهت تاریخی اعلام شدن آن به نحوی است که موجب نارضایتی مستمر مردم و ‌عدم همکاری آنها در این خصوص شده و شاهد افزایش بی رویه تخلفات ساختمانی نیز شده است و بیم آن می‌رود آن بخش های واقعی برخوردار از ارزش تاریخی نیز تحت تاثیر سلبی از شرایط حاضر واقع شود.

وی با اشاره به پیگیری وضعیت موجود از میراث فرهنگی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کشور طی نامه های متعددی تاکید کرد: ضروری است در خصوص تعیین تکلیف موارد فوق‌، سازمان میراث فرهنگی اقدام های جدی و سریعتر انجام دهد.

منبع:ایسنا

مرتبط:سایت تاریخی کوه قیه؛ آئینه تمدن ماکو

کلیسای مریم مقدس با تاریخچه ای عجیب

کلیسای مریم مقدس که به آن کلیسای سور سور هم گفته می شود، یکی از دیدنی ترین بناهای تاریخی ایران است که برای دیدنش باید به آذربایجان غربی، شهرستان چالدران و روستای بارون بروید.

از قدیمی های روستا که بپرسید، می گویند نام کلیسای مریم مقدس در ابتدا «کلیسای زور زور» بوده که به خاطر آنکه در دوره ای تحت نظر هوانس یرز نقاش معروف به زورزورتسی، قرار داشته، به این نام معروف شده است.

کلیسای مریم مقدس  در کنار سد بارون در ۲۰ کیلومتری ماکو و ۱۲ کیلومتری شمال غرب قره کلیسا قرار دارد. بنای کلیسا به شکل صلیب است و گنبدی ۱۶ ضلعی با ۴ نورگیر دارد. به غیر از نورگیرهای ساق گنبد ۴ نورگیر در ۴ دیوار بنا شده است. تنها ورودی کلیسا از سمت غربی آن است.

این کلیسا آنقدر کوچک است که بیشتر به یک نمازخانه یا عبادتگاه شخصی شبیه‌است. تاریخ کلیسای سورسور وقتی مهم می شود که بدانیم قدمت آن به قرن ۱۴ میلادی می رسد و در سال‌های ۱۳۱۵ تا ۱۳۲۴ میلادی توسط اسقف بسداچی زاکاریا ساخته شده است. به همین دلیل هم هست که کلیسای زورزور یا همان سور سور، در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار دارد.

کلیسای سورسور با سنگ‌های تراشیده شده در حجم‌های مختلف ساخته و تزئین شده است و نمای ساده ای دارد. اما پنجره‌ها و نورگیر‌ها که با ستون‌های کاذبی به قوسی جناغی منتهی می‌شوند، تزییناتی روی خود دارند. سنگ های این بنا به شیوه ای تراشیده شده اند که هر دو بلوک سنگ، در هم چفت می شوند.

درباره این کلیسا، یک نکته جالب دیگر هم وجود دارد. این کلیسا، از محل خود جا به جا شده است! این اتفاق در سال ۱۳۶۷ افتاد و دلیلش آن بود که در جریان احیای زمین های دشت ماکو احتمال تخریب ساختمان کلیسا وجود داشت. در آن زمان سازمان میراث فرهنگی با هماهنگی خلیفه‌گری ارمنیان آذربایجان کلیسا را به مکانی امن منتقل کرد. کار جا به جایی کلیسا ۲۵ روز طول کشید و سنگ به سنگ این بنا درست به همان شکلی که از اول ساخته شده بود، منتقل شد. این بار اما ۶۰۰ متر دورتر و روی یک برآمدگی صخره‌ای که در حدود ۱۱۰ متر مرتفع‌تر از محل اولیه کلیسا بود. پس از پایان عملیات جابه‌جایی هم لوح سنگی که تهیه شده بود بر دیوار کلیسا نصب شد.

زور زور؛ کوچک مقدس

در استان آذربایجان غربی و جنوب شهرستان ماکو کلیسایی با سرگذشتی پرپیچ و خم وجود دارد؛ کلیسا زور زور یا مریم مقدس در کنار سد بارون و رودخانه زنگی واقع شده است که این کلیسا کوچک مکانی مقدس برای ارامنه و مسیحیان است.

به گزارش خبرنگار ایمنا، کلیسای زور زور در سال ۱۳۱۴ میلادی توسط اسقف اعظم کلیسا تادئوس، زکریا ساخته شد و این کلیسا به یکی از مراکز اصلی دینی و آموزشی ارامنه در منطقه ارمنستان تبدیل شد و مبلغان مسیحی در آن مستقر شدند. این مبلغان سعی داشتند به دیگران بگویند که اروپاییان برای نجات از دست مغولان به آنها کمک خواهند کرد به شرطی رهبری پاپ را بپذیرند. یکی از این مبلغین هوانس زور زورتسی بود که مسئولیت مرکز مذهبی زور زور را برعهده داشت و نام این کلیسا گرته برداری از اسم وی است.

بسیاری از بلند پایه‌ترین عالمان دینی مسیحی در زور زور پرورش یافته‌اند از جمله آنها می‌توان به اسقف هوانس که در سال ۱۳۳۰ میلادی به عنوان رئیس مرکز علمی دیرکرنا در نخجوان انتخاب شد اشاره کرد. پس از فوت هوانس زور زورتسی در سال ۱۳۳۷ میلادی این کلیسا رونق علمی گذشته خود را از دست داد و تا قرن هفدهم میلادی به عنوان یک مرکز دینی به فعالیت خود ادامه داد اما در زمان جنگ‌های بین ایران و عثمانی و پس از آن از این کلیسا متروکه‌ای به جا ماند.

blank

داستان زور زور بار دیگر در سالهای پس از انقلاب جان گرفت، در سال ۱۳۶۶ شمسی وزارت نیرو تصمیم به تاسیس سد بارون گرفت. بر اساس نقشه کار کلیسا زور زور به طور کامل زیر آب فرو می‌رفت، اما با پیگیری‌های شورای خلیفه‌گری و مدیریت اجرایی میراث فرهنگی تصمیم به جابجایی این کلیسا گرفته شد. این پروژه با همکاری کارشناسان میراث فرهنگی و  متخصصین معمار جمهوری ارمنستان انجام شد و نهایتا کلیسا ۶۰۰ متر جابجا و در بالای صخره‌ای مشرف بر سد قرار گرفت.

این جابجایی ۲۵ روز به طول انجامید و با شماره گذاری آجرها بنا انتقال یافت، پس از این جابجایی با استفاده از اسنادی که در دست بود عملیات مرمت این کلیسای مقدس آغاز شد و زور زور به شکل اولیه خود بازگشت. عملیات مرمت و جابجایی این کلیسا از مهمترین اتفاقات در تاریخ میراث فرهنگی کشور است که هنوز تکرار نشده است.

معماری این کلیسا ببیندگان را یاد فیلم‌های قرون وسطایی می‌اندازد، سنگ‌های روی هم چیده شده و گنبد سنگی که بر روی آن صلیبی وجود دارد یادآور تمام کلیساهای قرون وسطایی است ضمن اینکه تفاوت میان سنگ‌های باستانی این کلیسا و سنگ‌های جدیدی که در دوره مرمت استفاده شدند کاملا بارز است. این کلیسا یک در ورودی دارد که بنا بر شنیده‌ها این در ، همان در اصلی و قدیمی کلیسا است.

blank

کلیسا زور زور کلیسای مقدسی برای ارامنه است، این کلیسا به دلیل قرار گرفتن در مکانی دیدنی و طبیعتی بکر همچنین دارا بودن سرگذشتی پر پیچ و خم از خاص‌ترین جاذبه‌های ایران و یکی از جاذبه‌های شهرستان ماکو است. ماکو در آذربایجان غربی جاذبه‌های گردشگری بسیاری دارد و زور زور یکی از مهمترین آنهاست که در برنامه‌های گردشگری ماکو جایگاه بسیار ویژه‌ای دارد. برای رسیدن به کلیسای مقدس زور زور از جاده غربی شهرستان ماکو به سمت سد بارون بروید و پس از رسیدن به تاسیسات سد در جاده پرپیچ‌وخم  راه را تا دیدن تابلو کلیسای  مریم مقدس ادامه دهید.

در سال ۲۰۰۸ مجموعه مکان‌های مقدس ارامنه در شمال غربی ایران از جمله زور زور در کنار کلیسا استفانوس و قره کلیسا ثبت جهانی شد. این کلیساها مکان‌هایی بسیار مقدس برای ارامنه و مسیحیان هستند که هم از نظر تاریخی و هم از نظر دینی اهمیت فراوانی دارند.

منبع:ایمنا