گردشگری انواع و اقسام دارد، اما شاید گردشگری روستایی مهم‌ترین آن‌ها باشد که در حال حاضر رغبت به سمت این مدل از گردشگری نیز بیشتر است. صنعت گردشگری از اسفندماه سال گذشته تاکنون روزهای عجیبی را پشت سرگذاشته است و در این بین بخشی از فعالان این صنعت که زنان و جوانان هستند با مشکلات بسیاری روبرو شدند زیرا خاصیت بزرگ صنعت گردشگری رونق اقتصادی قشرهای کم درآمد با شغل‌های ساده و فراهم آوردن توسعه اقتصادی برای مناطق کوچک و کم‌برخوردار است.

از طرفی در سال اخیر و تا پایان بحران ویروس کرونا میل و رغبت سفر به مناطق روستایی بیشتر خواهد بود، شاید به همین دلیل باشد که سازمان جهانی گردشگری در شعار خود بر توسعه لزوم روستایی تاکید کرده است. در روستا ایجاد زیرساخت‌های گوناگونی برای توسعه گردشگری نیاز است که شاید مهم‌ترین آن‌ها را در کنار جاذبه‌های طبیعی و انسان‌ساخت، باید ایجاد اقامتگاه‌ها دانست.

اقامتگاه در عین اینکه می‌تواند به برند گردشگری یک منطقه تبدیل شود، در عین واحد چند نیاز گردشگر از جمله غذا و اقامت را برطرف می‌کند. در واقع اقامتگاه مرکز ثقل و پایگاه مهم گردشگران در یک منطقه است. در سالیان اخیر تب ایجاد اقامتگاه‌های سنتی در کشور بسیار افزایش یافته و بسیاری از روستاها و شهرهای کوچک و بزرگ ایران از این نعمت برخوردار شدند.

شهر محمدآباد در بخش جرقویه سفلی با جمعیت شش هزار نفری آخرین شهر این منطقه است که دارای اقامتگاه بومگردی با نام گرکویه شده است. محمدآباد درست در محور گردشگری استان اصفهان و در میان مسیرهای شهرهای گردشگرپذیر ورزنه، خارا، شهرضا و قارنه قرار دارد. محمدآباد علی‌رغم اینکه عنوان “شهر” را پشت نام خود یدک می‌کشد، اما بافت قدیمی خود را حفظ کرده و سازه‌های مسجد جامع و ارگ خشتی آن در میان شهر می‌درخشند.

 

بومگردی وسیله‌ای برای توسعه روستایی

در همین رابطه فریدون الهیاری، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان در پیامی که برای افتتاح اقامتگاه بومگردی گرکویه فرستاده بود، اظهار کرد: هفته گردشگری را تبریک عرض می‌کنم و خوشحالیم که امروز شاهد افتتاح یک اقامتگاه بومگردی دیگر در شرق اصفهان هستیم. شرق اصفهان زمینه رونق گردشگری بسیار خوبی دارد و با فعال شدن فعالان صنعت گردشگری در این منطقه شاهد اتفاقات خوبی در شرق اصفهان خواهیم بود.

همچنین فریبا یوسفی، کارشناس گردشگری در حاشیه افتتاح اقامتگاه بومگردی گرکویه درباره نقش اینگونه اقامتگاه‌ها در توسعه روستاها گفت: گردشگری پنج رکن اساسی شامل جاذبه‌ها، حمل و نقل، اقامت، بازاریابی و خدمات فروش و غذا و نوشیدنی دارد. اقامت بخش اصلی یک سفر است و امکان ندارد سفری بدون اقامت داشت. اقامتگاه‌های بومگردی برای پاسخگویی به رفع نیاز درآمدی جوامع محلی آمدند. همچنین گردشگرانی که به دنبال اقامتگاه‌های متفاوت، ساده‌تر و ارزان‌تر بودند نیز به این اقامتگاه‌ها جذب شدند.

معاون علمی دانشگاه سیتی سنتر ادامه داد: به طور کلی اقامتگاه‌ها بومگردی یا اکولوژها شکل دیگری از سفر را به وجود آوردند و باعث توسعه گردشگری روستایی شدند. از اینکه گردشگری روستایی به عنوان شعار سال سازمان جهانی گردشگری برگزیده شد بسیار خوشحالم، زیرا در شرایط کنونی (شیوع ویروس کرونا) گردشگری بین‌المللی شامل تورهای خروجی و ورودی تعطیل شده است.

وی افزود: گردشگری شهری نیز به واسطه شلوغی شهرها و شیوع گسترده‌تر ویروس کرونا تعطیل شده یا به صورت نیمه تعطیل درآمده است. بنابراین گردشگری روستایی در این زمان می‌تواند خود را نشان دهد و به بروز و ظهور برسد. بهترین شکل از این مدل گردشگری نیز گردشگری خلاق است و باید بستری برای نهادینه کردن محورهای خلاقیت نهادینه کنیم.

ظرفیت‌های گردشگری محمدآباد

یوسفی با بیان اینکه “مردم روستا باید از اقتصاد کشاورزی و دامداری صرف فاصله بگیرند و به صورت فصلی در صنعت گردشگری نیز فعالیت کنند” تاکید کرد: زمانی که یک روستا اقتصادی مبتنی بر درآمد گردشگری داشته باشد، در مقابله با بحران‌ها پایدارتر خواهد بود ضمن اینکه رونق گردشگری آن روند مهاجرت از روستا به شهر را تغییر خواهد داد و حتی می‌تواند موجب مهاجرت معکوس از شهر به روستا شود.

این کارشناس گردشگری با اشاره به ظرفیت‌های محمدآباد، اظهار کرد: این شهر پیش‌تر به صورت یک مقصد فرهنگی تاریخی دیده می‌شد، اما در حال حاضر ظرفیت محمدآباد بیش‌از یک بافت تاریخی و بناهای قدیمی آن است. محمدآباد ظرفیت گردشگری معدنی، ناملموس، خلاق و اکوتوریسم را دارد؛ حتی امکان ساخت موزه نیز در این شهر موجود است. ظرفیت پنهان محمدآباد گردشگری عشایری است که به عنوان سوژه‌ای ناب می‌شود به آن پرداخت.

 

جامعه محلی اولین ذی‌نفعان توسعه گردشگری

مریم هدائیان، رئیس انجمن صنفی راهنمایان گردشگری استان اصفهان نیز در حاشیه افتتاح اقامتگاه بومگردی گرکویه، گفت: در حال حاضر به دلیل شیوع ویروس کرونا، مردم کمتر برای سفر ریسک می‌کنند، اما اولویت سفر به خارج از شهرهای بزرگ بیشتر شده است؛ زیرا امنیت و اطمینان خاطر در روستاها و شهرهای کوچک بیشتر است. تا زمانی که بحران ویروس کرونا وجود دارد، اولویت سفر با روستاها و شهرهای کوچک است. این اتفاق رونق گردشگری را حفظ خواهد کرد و چرخه اقتصادی این صنعت ثابت نخواهد ماند.

وی ادامه داد: این مدل از گردشگری منفعت بسیاری برای جوامع محلی خواهد داشت، زیرا جامعه‌های کوچک‌تر معمولاً از امتیازات و امکانات بهتری برخوردارند. رشد گردشگری در شهرهای کوچک و روستاها به رونق اقتصادی این جوامع کمک خواهد کرد. بنابراین تسهیلات و امکانات رفاهی بهتری مانند جاده، بیمارستان و غیره نصیب مردم محلی خواهد شد؛ بنابراین افزایش کیفیت زندگی در کنار رشد اقتصادی نیز به دست می‌آید.

هدائیان با اشاره به اقامتگاه بومگردی گرکویه شهر محمدآباد، توضیح داد: محمدآباد فاصله زیادی تا اصفهان ندارد، اما ظرفیت گردشگری بسیار بالایی در این منطقه وجود دارد که متأسفانه تاکنون به آن بی‌توجهی شده است. مهم‌ترین رکن در گردشگری روستایی سود بردن جامعه محلی از آن است که با ایجاد اقامتگاه بومگردی این اتفاق خواهد افتاد.

رئیس انجمن صنفی راهنمایان گردشگری استان اصفهان درباره اهمیت فرهنگسازی سفر در شهرهای بزرگ، تصریح کرد: باید برای سفر به مناطق روستایی فرهنگسازی با استفاده از آموزش و تبلیغات توسط مسئولان مرتبط انجام شود. در این رابطه راهنمایان گردشگری می‌توانند مؤثر باشند، راهنمایان بهترین مشاوران گردشگری هستند و در طراحی بسته‌های جدید سفر و کمک به ذی‌نفعان محلی بیشتری یاری را می‌رسانند. اما شاید مهم‌ترین نقش راهنمایان ایجاد بستر و کانال ارتباط بین جامعه محلی است.

 

تنها گردشگری می‌ماند!

بخشدار جرقویه سفلی نیز درباره افتتاح اقامتگاه بومگردی گرکویه در شهر محمدآباد اظهار کرد: بهره‌برداری از این اقامتگاه برای منطقه و شهر محمدآباد بسیار حائز اهمیت است. اهمیت صنعت گردشگری روز به روز بیشتر شده و خود را نشان می‌دهد و حتی برخی گردشگری را جایگزین صنعت نفت برای اقتصاد ایران می‌دانند. تحریم‌های شدید بین‌المللی باعث شده که نتوانیم حتی یک بشکه نفت را بفروشیم، امیدواریم با توسعه صنعت گردشگری وابستگی کشور به درآمد نفت کاهش یابد.

حسن جعفری هرندی ادامه داد: منطقه جرقویه دارای ظرفیت‌ها و استعدادهای گردشگری بالقوه نظیر منطقه دریاچه نمک، کویر، منطقه حفاظت شده کلاه‌قاضی، روستاهای قارنه، آذرخواران، حسین آباد، محمدآباد و سعادت‌آباد است. همچنین ظرفیت بزرگ حضور عشایر نصرآباد نیز در منطقه وجود دارد که در حدود ۲۰ روز دیگر از ییلاق بازخواهند گشت و در منطقه بندعرب‌ها مستقر خواهند شد.

وی تاکید کرد: از تمام فعالان گردشگری منطقه و افرادی که در ساخت زیرساخت‌هایی نظیر اقامتگاه سنتی گرکویه سهیم بودند، تشکر می‌کنم. برخی اقتصاددانان معتقدند که در ۵۰ سال آینده بسیاری از شغل‌هایی که امروزه وجود دارد به فراموشی سپرده خواهد شد؛ به جز صنعت گردشگری. پس باید برای رونق این صنعت قدم برداشت.

شرق اصفهان همان راه توسعه گردشگری است که استان به آن احتیاج دارد، نوازش آفتاب در کنار کویر و کوه و در روستاهای تاریخی این منطقه همان ظرفیتی است که هنوز درست شناخته نشده است. حالا افتتاح اقامتگاه در نقاط مختلف این منطقه مانند محمدآباد یک حرکت جزئی در راستای یک جهش بزرگ در توسعه گردشگری است. راه توسعه گردشگری اصفهان از شرق می‌گذرد.

منبع:ایمنا

مرتبط:

تپه اشرف _نکاتی دربارۀ میراثِ پنهانِ اصفهان

سرای بدیع یا خانه حاج رسولی ها اصفهان

تاریخچه هتل عباسی اصفهان