این روزها مصائب میانکاله تمامی ندارد، یا در آتش می‌سوزد یا پرندگان مهاجر آن به صورت مشکوک تلف می‌شوند و یا شکار غیرمجاز، آخرین حلقه از نابودی این پرندگان است، میانکاله‌ای که در شرق مازندران، خلیج گرگان را از دریای خزر جدا می‌کند، این روزها هم آرام و قرار ندارد و بار دیگر، در آتش سوخت.

در دل دریای خزر جزیره‌ زیبایی‌ای هست که پل چوبی‌‌اش را در عکس‌ها زیاد دیده‌ایم و دلمان خواسته ما هم آنجا باشیم، جزیره‌ آشوراده در استان گلستان که با اینکه خالی و متروک است ولی بازدیدکننده کم ندارد.

آشوراده بزرگ‌ترین جزیره‌ ایرانی دریای خزر است که در میان‌کاله‌ بندر ترکمن قرار گرفته و با بندر ترکمن ۱۰ کیلومتر فاصله دارد و فاصله‌اش تا گرگان هم ۴۰ کیلومتر است. آشوراده یکی از جاهای دیدنی استان گلستان است که مقصد خیلی‌ها برای سفر است. برای مثال در نوروز ۹۷، ۲۲ هزار گردشگر از این جزیره دیدن کرده‌اند.

می روید بندر ترکمن و از آنجا می روید اسکله. در اسکله بازارچه های صنایع دستی هست که لباس های ترکمنی می فروشند و رستوران هایی که می توانید غذاهایی مثل بورک(نانی که داخلش گوشت چرخ کرده و پیاز دارد) یا شیرینی هایی مثل قاطلمه و پیشمه و دونات بخرید و بعد سوار قایق هایی شوید که ۶۰ هزار تومان می گیرند(در سال ۹۷) و شما را به آشوراده می رسانند و همانجا توقف می کنند تا شما گشتتان را در جزیره بزنید و بعد به بندر ترکمن برتان می گردانند. کل جزیره را نیم ساعته می شود گشت و پرنده ها و اسب های وحشی را دید.

آشوراده یعنی چی؟

معنی آشور آده یا آشیر آداسی که به آشوراده تبدیل شده، جزیره‌ آشور است. قدیم‌ترها مردم بندر ترکمن دام‌های خود را برای چرا به آشوراده می‌بردند، به همین دلیل ترکمن‌ها به این جزیره مال آشیر هم می‌گویند. مال به معنی دام است و آشیر یعنی رساندن.

این جزیره از غرب به تنگه‌ چپق اوغلی می‌رسد و در جنوب جزیره، خلیج گرگان قرار دارد.

اگر کمی تاریخ بخوانیم، می‌بینیم که این جزیره قبلا سه جزیره بوده، اما به‌خاطر بالا آمدن سطح آب دریای خزر، دو جزیره‌ آن زیر آب رفته‌اند و حالا فقط همین یک جزیره‌ روی آب مانده.

این جزیره‌ تماشایی به‌عنوان یکی از ۵۹ منطقه‌ بین‌المللی ذخایر طبیعی ثبت شده و در کنوانسیون جهانی رامسر هم جزو تالاب‌های مهم دنیا ثبت شده. برای رفتن به این جزیره باید به بندر ترکمن بروید، از اسکله سوار قایق شوید و ۱۰ دقیقه بعد در آشوراده هستید.

تاریخ آشوراده

کارشناسان می‌گویند شبه جزیره‌ میان‌کاله که آشوراده در گوشه‌ای از آن قرار دارد، احتمالا روی آبرفت‌های دلتایی رودخانه‌ی گوهرباران نکا به‌وجود آمده.

جزیره، تاریخ پرماجرایی دارد. بعضی‌ها معتقدند، همان جزیره‌ آبسکون است که سلطان محمد خوارزمشاه در آن از دنیا رفته. صفویان در آن شکار می‌کردند و چند قلعه برای اقامتشان ساخته بودند که حالا رو به ویرانی هستند. در زمان آقا محمد خان قاجار، روس‌ها آشوراده را تصرف کردند که نیروی ایران آن‌ها را از جزیره بیرون کرد. اما در زمان محمد شاه قاجار دوباره روس‌ها به جزیره برگشتند تا در استرآباد و بندرترکمن قلعه‌ نظامی و مرکز تجاری و مسکونی بسازند.

روس‌ها تا بعد از جنگ دوم جهانی در آشوراده ماندند. در زمان پهلوی اول قلعه‌ نظامی روس‌ها بازسازی شد و مدتی به‌عنوان پاسگاه مرزی مورد استفاده قرار گرفت.

تا قبل از سال ۱۳۷۲ که در آشوراده سیل بیاید، حدود هزار نفر در آن زندگی می‌کردند و اینطور نبود که جزیره خالی از سکنه و متروک باشد. تا آن زمان جزیره‌، مدرسه، فروشگاه، شرکت تعاونی روستایی و امکانات کافی برای زندگی هم داشت، اما بعد از بالا آمدن آب دریا، مردم از آن‌جا رفتند و بیشترشان به میان‌کاله کوچ کردند. البته الان هم جزیره خالی از سکنه نیست؛ کارکنان شیلات در این جزیره زندگی می‌کنند و جزیره در ابتدای ورودی اش یک سوپرمارکت دارد که تنقلات و چای می فروشد.

چرا به این جزیره برویم؟

این‌که بدانیم در دریای خزر جزیره‌ کوچک مسکونی‌ای وجود دارد، جذاب است. هم قشنگ است و هم آرام و هم، صدای موج‌ها، بخش جدانشدنی‌اش هستند. . این جزیره پاتوق همیشگی پرندگان مهاجر است و پناهگاه حیات وحش به‌شمار می‌رود.

در هر فصلی به آشوراده بروید، پرند‌ه‌های زیادی را می‌بینید که ممکن است بومی یا مهاجر باشند. تا اوایل قرن، در این جزیره ببر مازندران هم زندگی می‌کرد، البته آخرین ببر زنده را حدود ۴۰ سال پیش دیده بودند که متاسفانه شکار شده بود.

حالا پرندگان تنها جانوران جزیره نیستند. گذشته از انواع ماهی، ۴۰ درصد از خاویار ایران از حوالی این جزیره به‌دست می‌آید.

تماشای فلامینگوها هم از تصویرهای جذاب این منطقه است. این جزیره، شغال، خرگوش، اسب وحشی، روباه، گراز، کبک و قرقاول هم دارد.

اگر اهل شنا و آب‌تنی هستید، لباس شنا هم همراهتان باشد. طرح دریا برقرار است و می‌توانید تنی به آب‌های خزر بزنید.

بوته‌های تمشک را همه جا می‌بینید و درخت انار ترش هم تا دلتان بخواهد هست.

این جزیره یک قلعه‌ مثلثی دارد که ثبت ملی شده. قلعه را روس‌ها به‌سبک معماری خودشان ساخته بودند. خانه‌ وزیر مختار روس اثر تاریخی دیگر جزیره‌ است که چیز زیادی از آن باقی نمانده و در حال ویران شدن است.

آشوراده هتل و اقامت‌گاه ندارد، یک قهوه‌خانه دارد که پیشنهاد می‌کنیم صبحانه را در آن‌‌جا بخورید.

باوجود شرجی شدید تابستان‌ها، بهترین زمان سفر به آشوراده ابتدای بهار و پاییز است.

کجا اقامت کنیم؟

بعد از گشت و گذار در این جزیره و گشت و گذار در کنار ساحل و تماشای دریا، می‌توانید راهی گرگان شوید و در هتل‌ های گرگان اقامت کنید. از بندر ترکمن تا گرگان حدود یک ساعت با ماشین فاصله دارید.

گرگان هتل‌های خوب ۳ و ۴ ستاره‌ای دارد که امکانات و قیمت متفاوتی دارند. قیمت رزرو هتل‌ در گرگان از ۱۰۲ هزار تومان شروع می شود.

جاذبه‌های نزدیک

شما برای رفتن به آشوراده از بندر ترکمن می‌گذرید؛ بنابراین، منطقی است که یک روز از سفر را به گشتن و خرید در بندر ترکمن بگذرانید.

اسکله‌ توریستی بندر ترکمن می‌تواند سرگرمتان کند. هم جای تفریح است و هم خرید. می‌توانید قایق پدالی یا موتوری سوار شوید یا در بازارهای ساحلی آن پرسه بزنید.

دوشنبه بازار بندر ترکمن خیلی دیدنی‌ست. می‌توانید از بازار بندر ترکمن صنایع دستی، خاویار، ماهی، برنج و لبنیات و البته شال‌های ترکمنی بخرید و زنان ترکمنی را ببینید که با لباس‌های رنگی و قشنگشان در ساحل نشسته‌اند. گلیم، فرش، قالیچه، نمد دو رو به معروف به قاشما گئجه، ابریشم‌بافی، لباس‌های محلی و زیورآلات را در دوشنبه بازار پیدا می‌کنید.

بندر گز با بندر ترکمن فقط ۱۲ کیلومتر فاصله دارد. اگر زمان کافی داشتید، به جاهای دیدنی بندر گز هم می توانید بروید.

مسیر دسترسی

اگر از تهران سفرتان را شروع می‌کنید، ۳۸۷ کیلومتر در راه هستید. از جاده‌ فیروزکوه به قائم‌شهر، ساری و بعد بهشهر می‌رسید. بعد از گلوگاه و کردکوی می‌گذرید و وارد بندر ترکمن می‌شوید. از اسکله‌ بندرترکمن با قایق به آشوراده بروید.

اگر بخواهید با قطار سفر کنید، می‌توانید بلیت قطار تهران به گرگان را تهیه کنید و از آن‌جا به بندرترکمن و بعد آشوراده بروید. اگر با اتوبوس هم بخواهید بروید اول باید بروید گرگان و بعد از آنجا بروید.

مرتبط:

سفر به استان گلستان