نوشته‌ها

آشنایی با کاروانسرای قصر بهرام

کاروانسرای قصر بهرام د‌ر ۱۵۴ کیلومتری جنوب تهران و بر سر راه جاد‌ه سنگی قد‌یمی و کاروانروی کویری اصفهان ـ کاشان ـ گرمسار قرار د‌ارد.این جاد‌ه د‌ر طول مسیر خود‌ از کنار کاروانسرای عین‌الرشید‌ می‌گذرد و به جاده سنگفرش نیز معروف است.

کاروانسرای عین‌الرشید‌ د‌ر ۴ کیلومتری جنوب غربی کاروانسرای قصر بهرام واقع شد‌ه است. کاروانسرای شاه عباسی قصر بهرام یکی از جاذبه‌های تاریخی این منطقه است.

این بنا که بیشتر شبیه کاروانسراهای شهری است و شبــــاهت آن به کاروانسراهای میان راه کمتر است، به گفته برخی از کارشناسان برخلاف نامش ساختمانی برای اقامت سلاطین صفوی د‌ر مواقع شکار و سفرهای شاهانه بود‌ه است.

آشنایی با کاروانسرای قصر بهرام

ظاهر بیرونی این کاروانسرا به شکل مربع است و نمای آن از سنگ‌های بزرگ و منظم آهکی و سفید‌رنگ است. قصر د‌ارای چهار برج بلند‌ و نیم د‌ایره و د‌و د‌روازه شمالی و جنوبی است.

این قصر به صورت چهار ایوانی است و اتاق‌ها د‌ر اطراف حیاط یا صحن مرکزی قرار د‌ارند‌. حیاط مرکزی محوطه‌ای بزرگ و ۸ ضلعی است و ۲۴ اتاق د‌ر اطراف آن وجود‌ د‌ارد‌.

حوض چهارگوشی به عمق حد‌ود‌ ۲ متر د‌ر وسط حیاط مرکزی وجود دارد. حیاط بزرگ ساد‌ه‌ای با طاق بلند‌ ضربی نیز د‌ر طرف شرقی این کاروانسرا وجود‌ د‌ارد‌.

د‌ر طرف غربی حیاط مرکزی، تالاری وسیعی قرار د‌ارد‌ که د‌اخل آن د‌ارای قسمت شاه‌نشین و تاقچه‌هایی د‌ر اطراف و یک ایوان د‌ر جلوی تالار است.

کاروانسرای شاه عباسی قصر بهرام که به کاروانسرای عباس‌آباد‌ نیز مشهور است و د‌ر حال حاضر به عنوان پاسگاه شکاربانی پارک ملی کویر و نیز مهمانسرایی برای اقامت گرد‌شگران و محققین مورد‌ استفاد‌ه قرارمی‌گیرد‌.

این کاروانسرای سنگی توسط سازمان حفاظت محیط زیست با نظارت سازمان میراث فرهنگی تعمیر و مرمت شد‌ه است.

مرتبط:

گرمسار؛ نزدیک‌ترین جاذبه کویری به پایتخت

کویرگردی در جنوب پایتخت/ آرامشی که در کمتر نقطه‌ای می‌توان یافت

پاییز در قلب مناطق کویری حال و هوایی دیگر دارد، اگر می‌خواهید تجربه‌ای تکرار نشدنی از سفرهای پاییزی کسب کنید، باید به‌سوی جنوب پایتخت حرکت کرده و این زیبایی‌ها را از نزدیک نظاره کنید.

پاییز که می‌شود با کاهش گرمای هوای تابستان و نیز قبل از شروع اوج سرما در زمستان، کویر ورامین در جنوب تهران هوایی معتدل داشته و برای حضور  گردشگران دلبری می‌کند.

باید برای دیدار جاذبه‌های کویری راهی جنوب تهران شد و زیبایی کویر و آرامش موجود در آن را به نظاره نشست، برای این سفر می‌توانید از مسیر اتوبان امام علی(ع) و یا اتوبان چمران، خود را به ری و جاده ورامین رسانده و پس از عبور از قرچک و شهر ورامین به‌سوی شهرستان پیشوا حرکت کنید و یا از مسیر اتوبان بسیج وارد محور امام رضا(ع) و سپس شهرستان پاکدشت شده و در پلیس‌راه شریف‌آباد به‌سوی جاده پیشوا تغییر مسیر داد.

ما نیز در قالب گروه سه نفره ای به این سفر پاییزی رفتیم، در مسیر به‌خوبی از مناظر هزار رنگ و زیبای جنوب تهران بهره بردیم و پس از عبور از شهرستان پیشوا راهی روستای « قلعه بلند» شدیم، برای صبحانه در روستای «قلعه بلند» بساط کردیم، تا علاوه بر لذت صرف صبحانه در هوای کویری، از زیبایی‌های این روستا نیز بهره برده و با مردم خونگرم آن روستا و آداب و سنن آن‌ها بیش‌ازپیش آشنا شویم.

پس از صرف صبحانه از «قلعه بلند» موجود در این روستا که مربوط به دوره صفوی بوده و دلیل نام‌گذاری روستا نیز وجود همین قلعه بوده است، بازدید کردیم، قلعه‌ای سر برافراشته با دیوارهای بلند و مناسب که زمانی وظیفه حفاظت از روستاییان در برابر حملات و خطرات دشمنان و راهزنان در این روستا را بر عهده داشته است.

blank

بعد از صرف صبحانه، حوالی ساعت ۸:۳۰ صبح به مسیر خود ادامه داده، آزادراه حرم تا حرم را قطع کرده و در جاده روستای کویری « حصار گلی» پیش رفتیم و وارد مناطق کویری شدیم، در این روستا یکی از اهالی که به منطقه آشنا بود، قبول کرد، تا به‌عنوان راهنما همراه ما باشد.

پس از ورود به کویر با رنگین‌کمان پاییزی در کویر مواجه شدیم، یکی از همراهانم می‌گفت: « به همین دلیل است، که می‌گویند، پاییز بهترین فصل برای سفر به کویرهای ایران است، در این فصلِ کویر از گرمای کشنده هوا خبری نیست و از سوی دیگر سرمای استخوان سوز کویری نیز هنوز آغاز نشده است.»

بازدید از کاروانسرای قصر بهرام

به شما نیز توصیه می‌کنیم، پاییز کویرها را از دست ندهید. سکوت از ابتدای مسیر فرعی کویری آغاز می‌شود، منظره ریگ‌های روان و شنی چشم را می‌نوازد و بوی کویر و صحنه‌های زیبای آن به شما خوش‌آمد می‌گوید.

به مسیر خود در جاده پارک ملی کویر ادامه دادیم، بعد از دیدن کویر می‌توان از کاروانسرای «قصر بهرام» که مربوط به دوره ساسانی و شاه بهرام در این دوره است، دیدن کردیم، البته برای بازدید از این کاروانسرا باید از اداره حفاظت از محیط‌زیست مجوز داشته باشید.

مرحوم ایرج افشار، از ایران شناسان معاصر، در خصوص وجه‌تسمیه این کاروانسرا این‌چنین می‌نویسد: به گفته‌ شکارچیان و مسافران، بهرام پنجم ساسانی (۴۲۱ – ۴۳۸ میلادی) در همین نواحی شکار می‌کرد، روزی بهرام در باتلاق‌های نمکین اطراف «سفیدآب» و بیابان مخوف «ریگ جن» فرو رفت و دیگر برنگشت و به همین دلیل این کاروانسرا را قصر بهرام گور نامیده‌اند.

البته احمد مستوفی‌الممالک، معتقد است، در این منطقه تا همین چند دهه‌ پیش گورخرهای زیادی وجود داشته است و دلیل این نام‌گذاری وجود همین گورخرها در منطقه بوده است.

حضور در چشمه آب شیرین «شاهی» در ۷ کیلومتری کاروانسرای قصر بهرام

مرد راهنما که این کاروانسرا را قصر می‌نامد و مُصِر است، که بگوییم « قصر بهرام گور» در توضیح علت این نام‌گذاری می‌گوید: چشمه « شاهی» که یک چشمه آب شیرین است، در ۷ کیلومتری این کاروانسرا قرار دارد، که هیبت آن نشان‌دهنده وجود یک قصر و نه یک کاروانسرا در این بنا است.

blank

برای مشاهده بهتر این چشمه با راهنمایی همراه محلی‌مان به‌سوی آن در ضلع شرقی کاروانسرای قصر بهرام راهی می‌شویم، نکته جالب در سازه این چشمه، انتقال آب توسط کانال‌های سنگی است که مربوط به دوره ساسانی بوده است.

پس از بازگشت به کاروانسرا به سمت راست آن حرکت کردیم تا به دریاچه نمک برسیم، مرد راهنما می‌گفت پس از طی مسیری با خودرو مجبوریم برای جلوگیری از فرورفتن خودروها در باتلاق حاصل از دریاچه نمک آن‌ها را در فاصله زیادی با دریاچه متوقف کنیم و پیاده به راه خود ادامه دهیم و به همین علت اصرار داشت، که فقط وسایل ضروری و لازم را برداریم و از برداشتن وسایل اضافی خودداری کنیم.

این حرف مرد راهنما به‌خوبی نشان داد، که کویرگردی آن‌قدرها نیز آسان نیست و باید مرد کویر باشی و صبور پراستقامت تا بتوانی در کویر زیبا و دلربای ایران گام برداری.

مسیر سخت است و گاهی مجبوری تا زیر زانوی پا درون شنزار راه بروی، همین مسیر زیبایی‌ها و لذت فراوانی دارد، پس از مدتی سفیدی و زیبایی دریاچه نمایان شد، تا خستگی‌مان را در برود و به ما بگوید، راهی تا رسیدن به هدف نمانده است.

دریاچه نمک، جایی که تا چشم کار می کند، سپیدی است…

پس از طی مسیری به نزدیک دریاچه نمک رسیدیم، که در نوع خود جاذبه گردشگری منحصربه‌فردی محسوب می‌شود، جلوتر نمی‌توان رفت، چراکه بارندگی‌های اخیر سبب افزایش وسعت این دریاچه نمک شده است، می‌گویند، آب اضافی در این قسمت دریاچه وارد بخش غربی آن معروف به « حوض سلطان» می‌شود.

در کنار این دریاچه آرام آذوقه‌های کمی که با خود به همراه آورده‌ایم را با یک زیرانداز بناکرده و هم‌سفره دریاچه‌ای پر از نمک، سپید و زیبا شده و ناهار خود را کنار این دریاچه وسیع صرف کردیم.

در دریاچه نمک وسعت زیادی از نمک را مشاهده می‌کنید که منطقه را احاطه کرده و در آغوش گرفته‌اند، این منظره زیبا سبب کاهش دغدغه‌های ناشی از زندگی شهری شده و آرامش همراه با هوای نه سرد و نه گرم پاییز کویر گردشگران را به حضور می‌خواند.

سفر پاییزی کویری ما رو به پایان است و باید از دریاچه آرام و وسیع، کویر زیبا و شن‌های روان، کاروانسرای باعظمت و دیگر زیبایی‌های کویر هفت‌رنگ خداحافظی کنیم و دوباره کویر نوردی سخت را بر خود هموار کرده و به‌سوی خودرو حرکت کنیم.

یک ساعت تا غروب مانده که به خودرو می‌رسیم و از آفتاب لذت‌بخش پاییزی کویر دل کنده و سوار بر خودرو به‌سوی روستای « حصار گلی» بازمی‌گردیم و غروب زیبای کویر را با زیبایی‌های سخاوتمندانه‌اش به خاطره‌ها می‌سپاریم.

منبع:خبرگزاری مهر