تور تاریخ بر سر عروس کویر
آفتاب سوزان صحرا بر خانه‌های کاه‌گلی، توری است بر سر عروس کویر که با قدمت ۳ هزار ساله در دل استان اصفهان خود را جا داده است.
به گزارش خبرنگار ایمنا، نائین در ۱۴۰ کیلومتری شرق اصفهان یکی از قدیمی‌ترین شهرهای منطقه است که در زمان ساسانی یکی از ایالات یا کوره های ایران بوده است. در زمان حکومت مغول‌ها در این شهر تغییرات زیادی اتفاق افتاد، اما پس از آن در سال ۷۴۴ هجری قمری در پی جنگی که بین ملک اشرف، آخرین پادشاه چوپانیان و امیر مبارزالدین از حکما آل‌مظفر در این منطقه درگرفت، نائین دچار تخریبات زیادی شد.
نائین را به درستی عروس کویر نامیده اند؛ در هر کوچه و خیابانی از نائین محل و بنایی در کنار بافت منحصر به فرد شهر جلب توجه می‌کند. معماری این شهر به صورت درون‌گرا است و بافت آن در ترکیبی متراکم و متصل به هم استقرار یافته است. نائین در قدیم به هفت محله تقسیم می‌شده اما امروزه به دو بخش نائین جدید و قدیم تقسیم شده است که بیشتر مردم خانه‌های تاریخی را تخریب و به محله نوساز نقل مکان کرده‌اند.
محله محمودیه یکی از محل‌های هفتگانه قدیمی نائین است، در مرکز این محله تپه‌ای وجود دارد و بر روی آن‌تپه قلعه باشکوه عاشورگاه بنا شده است. این قلعه روح هر بیننده‌ای را برمی‌انگیزد، قامت عاشورگاه از جاده انارک نمایان است. این قلعه استفاده‌ای دفاعی داشته که با سنگ و کاه‌گل ساخته شده و شش برج مراقبتی به ارتفاع ۱۶ متر در آن وجود دارد. زمان ساخت قلعه به پیش از به وجود آمدن شهر نائین و زمان زردشت باز می‌گردد.
یکی دیگر از جاذبه‌های شهرستان نائین مسجد جامع آن است، این مسجد را اولین یا دومین مسجد ساخته شده در ایران دانسته‌اند و ساخت بنا اولیه آن را مربوط به دوره خلیفه هشتم امویان عمربن عبدالعزیز یعنی بین سال‌های ۹۹ تا ۱۰۱ هجری قمری می‌دانند. اما به گواه آندره گدار فرانسوی بنا اصلی مسجد جامع در دوره دیلمیان شکل گرفته است همچنین در زمان آل‌بویه و آل‌کاکویه به این مسجد بخش‌هایی اضافه شده است.
مسجد جامع نائین با الگوبرداری از مسجد پیامبر در مدینه ساخته شده است. حیات بزرگی در وسط این مسجد قرار دارد و پیرامون آن را شبستان‌های ستون داری دربر گرفته، دهانه میانی مسجد روبه قبله قرار دارد و دهانه وردی نسبت به بقیه دهانه‌ها بزرگ‌تر است. سبک ساخت مسجد جامع نائین معروف به سبک شبستانی و ستونه‌ای بوده و فاقد ایوان و گنبد و به صورت تک مناره است. بر روی سردر ورودی مسجد از داخل کتیبه‌هایی با خطی کوفی و رنگ‌های ترسیم شده از قرن پنجم هجری وجود دارد.
خانه تاریخی پیرنیا در روبرو مسجد جامع نائین یکی از مهمترین خانه‌های تاریخی مرکز ایران است. این خانه شاهکار معماری عصر صفوی در کویر و حد کمال زیبایی است، خانه تاریخی پیرنیا به عنوان الگو هنر و معماری منطقه کویر محسوب می‌شود. این خانه به سبک گودال باغچه که مخصوص خانه‌های کویری است ساخته شده، این سبک مخصوص خانه‌های کویری است که از جهت عایق بودن حرارت، نفوذ نکردن سرما و گرما همچنین امکان نشستن آب قناتی که معمولا در خانه‌های کویری عبور می‌کند موثر بوده است.
مهمترین ویژگی هنری خانه تاریخی پیرنیا نقاشی‌های دیواری و گچبری‌های بسیار زیبای آن در ایوان شاه نشین، اتاق تشریفات و اتاق مخصوص حاکم است. این گچبری‌ها شامل قاب های متعددی بوده و داستان های هفت پیکر نظامی شامل داستان های خسرو و شیرین، یوسف و زلیخا و صحنه‌های شکارگاه را به نمایش گذاشته است. در سال ۱۳۷۳ خانه پیرنیا به موزه مردم شناسی کویر نائین تبدیل شد که در آن مردم از طریق اشیاء، لوازم، وسایلی که در جای جای فضاهای خانه و ویترین‌ها قرارگرفته با فرهنگ مردمان کویر و حاشیه آن آشنا می‌شوند و شامل نمایش زندگی کویری، وسایل کشاورزی، ادوات و وسایل نظامی، پوشاک، صنایع دستی و هنرهای سنتی، آداب و رسوم و اعتقادات مردمان بومی منطقه است.
نائین را به درستی عروس کویر نامیده اند، این شهر با بافت منحصر به فرد در جای‌جای خود گوشه‌ای از تاریخ را قرار داده است. در هر محله این شهر میراثی قرار دارد که توجه هر گردشگری را بر می انگیزد. این شهر درست در میانه راه اصفهان یزد قرار گرفته و فاصله کمی با این دو شهر دارد از همین رو فرصت خوبی را در اختیار گردشگران برای بازدید از این شهر قرار می دهد.