محمدحسن زال  گردشگری را یک پدیده فرهنگی و اجتماعی معرفی کرد که در رفتار و تعامل فرهنگی انسان ها شکل می گیرد و افزود: این موضوع دقیقا بستری برای حضور کرونا فراهم می کند، در واقع کسی مخالف اجرای گردشگری نیست اما چرخش اقتصادی به چه قیمتی، بنابراین در شرایط شیوع همه گیری ویروس کرونا نگاه عاقلانه در ابتدا حفظ جان انسان ها و سپس مسائل اقتصادی است.
زال، مرجع ذی صلاح صدور دستورالعمل اجرای گردشگری در ایام کرونا را بخش پزشکی دانست و تاکید کرد: هرچند اشخاص از زاویه دید خود به این قضیه نگاه می کنند و فعالان گردشگری خواهان اجرای تورهای گردشگری هستند اما نمی توان واقعیت ها را نادیده گرفت، وضعیت کشور ما در شرایط کرونا مناسب نیست، در این حالت، حفظ سلامت انسان ها از اهمیت بیشتری برخوردار است؛ بنابراین وضعیت موجود کشور و به دنبال آن شرایط مازندران ملاک تصمیم گیری خواهد بود.
وی با اشاره به اینکه هم اکنون ۱۰ شهر استان مازندران در وضعیت قرمز قرار داشته و با شرایطی پیش رو و توجه کمتر مردم به پروتکل ها بعید است که اوضاع استان از شرایط کنونی بهتر شود گفت: معتقدم با وضعیت و دورنمای موجود اگر گردشگری به رونق نرسد، فواید آن برای آحاد انسان بیشتر از مضراتش بوده و اگر چرخه گردشگری در نوروز راه اندازی شود بار مضاعف مشکلات آن بر منافع اندک آن غلبه خواهد کرد.
استادیار گروه مدیریت جهانگردی دانشگاه مازندران در مورد سفرهای غیرگروهی تاکید کرد: حتی اگر گردشگری به صورت انفرادی و مجزا هم انجام گیرد باز مقصد سفر شما مملو از افرادی می شود که از یک مکان دارای وضعیت سفید یا قرمز به مقصدی با شرایط قرمز یا سفید سفر می کنند و در طول مسیر نیز شهرهایی را پشت سر می گذراند که ممکن است شرایط سالم یا ناسالم کرونایی داشته باشند و در نتیجه مقصد گردشگری، محل ملاقات افرادی است که مشخص نیست وضعیتی سالم یا ناسالم دارند در نتیجه این موضوع باعث گسترش شیوع کرونا می شود.
زال، ضمن اشاره به بسیاری از مشاغل مازندارن که درگیر گردشگری هستند، خاطرنشان کرد: هرچند به خاطر سنتی بودن مقصد و هوای پاکیزه شمال کشور، وجود گردشگری با مشاغل مازندران عجین شده و منافع متعددی دارد اما در این شرایط تبعات مهار نشدنی کرونا قطعا آسیب های مضاعفی را تحمیل می کند و نگاه معقولانه این است که تصمیمات اصولی برای دوران پساکرونا انجام گیرد.
وی راهکارهای کنونی را منوط به اجرای گردشگری بدون ارتباط و تعامل انسانی دانست و اظهار کرد: هرچند عدم حضور در مناطق و نبود گروه ها و تجمعات انسانی از لذت گردشگری کاسته و به آن لطمه می زند اما می توان با رویکردی مدرن تر از طریق گردشگری مجازی و با یک درجه تنزل نسبت به روابط انسانی، رویداد گردشگری در جریان باشد تا لذتی حداقلی از این معبر برای مردم فراهم شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه مازندران پناه بردن به فضای مجازی از طریق پیام رسان ها و شبکه های اجتماعی موجود را برای اجرای گردشگری مجازی سودمند توصیف کرد و افزود: گردشگری در حقیقت بازدید و لذت بردن از اماکن و مناطق تاریخی و طبیعی است، هرچند این نیاز، همسنگ نیازهای طبیعی نبوده اما در یک سطح بالاتر در شمار نیازهای لوکس انسانی قرار می گیرد.
زال مشخصه مهم و یکی از عیوب گردشگری مجازی را مرتبط با ذینفعان و سودبران اقتصادی دانست و تصریح کرد: برگزاری تورهای مجازی با معرفی و نمایش اماکن و ابنیه که برخی نیز با سوبسیدهایی به صورت رایگان انجام می گیرند سبب می شود تا بهره برداران شرایط متفاوتی را تجربه کنند؛ به عنوان مثال یک فروشگاه محلی، دیگر فروشی از محل تردد گردشگر نخواهد داشت.
وی آینده نگری در حوزه صنعت گردشگری را پیرامون ۲ مبحث مورد ارزیابی قرار داد و خاطرنشان کرد: نخست موضوع رشد، یعنی افزایش حجم و تعداد منابع درآمدزا و سپس موضوع توسعه، یعنی استفاده بهینه از همان منابع موجود و در اختیار است؛ اکنون فرصت مقتضی برای تفکر و اندیشیدن و تصمیم گیری برای توسعه این صنعت در دوران پساکرونا مهیا شده تا دریابیم که چگونه می توانیم از منابع استفاده بهتری کنیم تا سرعت درآمدزایی و اقتصادی بیشتری در زمینه گردشگری به دست آوریم.
عضو هیئت علمی دانشگاه مازندران در پاسخ به این پرسش که آیا دوران کرونا، فرصتی مقتضی برای توسعه زیرساخت ها و حل مشکلات بنیادی گردشگری است تصریح کرد: زیرساخت ها دارای ۲ دسته بندی سخت و نرم هستند که دسته اول با نام زیرساخت های سخت شامل ایجاد راه ها و جاده سازی و احداث اقامتگاه و امکانات ابتدایی مانند سرویس بهداشتی و غیره است که تا حدودی امکان پذیر است.
زال با تاکید بر اینکه اجرای زیرساخت های سخت را وجود گردشگر التزام می بخشد یادآور شد: زمانی که گردشگران به منطقه ای هجوم می برند متولیان مربوط به فکر می افتند که این منطقه به چه امکاناتی نیاز دارد اما اگر مقصدی آزموده شده، موجود باشد که به لحاظ زیرساخت ها مشکل دارد می توان با توجه به مقتضیات بودجه ای وزارت گردشگری برای احداث آن اقدام کرد.
وی با اشاره ای به شرایط بودجه ای و اقتصادی دولت و نیز عدم گردش مالی در شرایط کرونا برای صنعت گردشگری تصریح کرد: به دلایل فوق، وزارت میراث فرهنگی و گردشگری رغبتی برای اقدام و احداث زیرساخت های سخت ندارد بنابراین اکنون زمان اندیشیدن و تامل بر اموری است که هزینه کمتری داشته و در عین حال کارایی بیشتری داشته باشد چراکه نگاه اقتصادی اصل اول است و حتی اگر شما در شرایط کرونا مجهزترین اقامتگاه را در بهترین نقطه احداث کنید، خواب سرمایه خواهید داشت.
این محقق، پژوهشگر و استاد دانشگاه با اشاره به اینکه نباید واقعیت ها را کتمان کرد، گفت: ما محوطه های تاریخی و طبیعی فراوانی در ایران و مازندران داریم و دولت باید از آنها حمایت کند اما واقعیت این است که آیا حمایت های دولتی امکان پذیر است؛چه اندازه حمایت ها حتی در شرایط قبل از کرونا وجود داشت و حمایت ها در بخش سخت افزاری و یا دانشی و پژوهشی چقدر بود؟
استادیار گروه مدیریت جهانگردی دانشگاه مازندران در پاسخ به پرسشی مبنی بر رویکرد کشورهای صاحب نام گردشگری در شرایط کرونا اظهار کرد: فارغ از اینکه آن ها سابقه طولانی در عرصه گردشگری داشته و رویکرد دولت در آن کشورها متفاوت است اما اگر دقت کنیم همه دنیا در عرصه گردشگری زمین گیر هستند و این آسیب حتی برای کشورهای صاحب نام بیشتر هست؛ در ضربه کرونا ریزش و رکود ۱۰۰ درصد تجربه شده و اگر مثلا ما در شمال ۵ میلیون نفر گردشگر داشتیم این رقم در کشورهایی مثل ایتالیا و فرانسه ۸۰ میلیون نفر بود.
زال با بیان اینکه در شرایط کرونا هیچ راهکاری وجود ندارد که کشورهای صاحب نام گردشگری اجرایی کرده باشند و ایران نتوانسته انجام دهد گفت: بنابراین اولویت و راهکار نخست مهار کروناست و گر نه علاقه به گردشگری و تفریح و بازدید از مناطق و اماکن به قوت خود در نظر مردم باقی است.
وی نگاه منطقی به صنعت گردشگری در دوران کرونا را وابسته به حمایت از ذینفعانی دانست که چرخ های اقتصاد گردشگری را به حرکت درآورده و اکنون در این شرایط نتوانستند فعالیت کنند و ادامه داد: در اینجا نقش دولت موثر است که بتواند با اعطای تسهیلات بلاعوض، باعث سرپا نگه داشتن فعالان و سودبران گردشگری شود تا سفره های شاغلان خالی نمانده و اخراج نشوند.
عضو هیئت علمی دانشگاه مازندران با یادآوری اینکه دولت تنها بر روی کاغذ می تواند نقش خود را ایفا کند اما در مقام عمل با توجه به شرایط اقتصادی و بودجه ای این امر ممکن نیست گفت: سوالات متعددی مطرح می شود که باید متولیان امر پاسخگو باشند، اینکه دینفعان حوزه گردشگری چگونه باید حمایت شوند؛آیا اساسا فعالان گردشگری به لحاظ اداری، هویتی ثبت شده دارند که در صورت بروز چنین مشکلاتی تحت چتر حمایتی دولت قرار گیرند؛ اگر وجود دارد آیا دولت به لحاظ مالی این توان را دارد؟ آیا حمایت ها در هر شکلی قابل اجرا هستند؟

منبع:ایسنا

مرتبط:

چه تصویری از گردشگری ایران نشان داده‌ایم؟

تقویت گردشگری کشاورزی ، باعث جذب گردشگر بیشتر در بانه می‌شود

تلاش برای رونق گردشگری شبانه در تخت‌جمشید