نوشته‌ها

بهره برداری از ۶ پروژه گردشگری در استان مرکزی

مدیر کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان مرکزی گفت: تا پایان سال ۶ پروژه گردشگری در استان مرکزی بهره برداری می‌شود.

مصطفی مرزبان  اظهار کرد: سرمایه‌گذاران برای اجرای طرح‌های گردشگری، ابتدا باید مجوز لازم را از کارگروه گردشگری استان بگیرند و برای این منظور زمینی را با کاربری مناسب معرفی کنند و در صورت شخصی بودن مالکیت زمین، حتما باید در کمیسیون‌های قانونی مطرح و کاربری گردشگری اخذ کنند، البته نکته حائز اهمیت در اجرای این پروژه‌های گردشگری مباحث زیست‌محیطی است که باید حتما در روند اجرای طرح مدنظر قرار گیرند.

وی با اشاره به اینکه در سال جاری دو جلسه کارگروه گردشگری استان برگزار شده و در مجموع امسال ۲۳ طرح به تصویب رسیده است، گفت: در حال حاضر ۴ پروژه در حال ساخت است که ۲۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته اند.

مرزبان تصریح کرد: با مطرح کردن این طرح‌ها در جلسات کارگروه گردشگری به دنبال محدود کردن طرح‌ها نیستم و هدف از بررسی آنها ساماندهی طرح‌ها با دستگاه‌های ذیربط است.

وی افزود: با توجه به اینکه حدود یک تا ۱.۵ سال برای اخذ مجوز از کارگروه زیربنایی استان و دریافت برگه تغییر کاربری از امور جهاد کشاورزی، پروانه ساخت و دیگر استعلامات مرتبط زمان صرف می شود به همین دلیل بهره برداری از پروژه ها مشمول زمان می شود، اما تا پایان سال، ۶ پروژه در استان مرکزی به بهره برداری می رسد.

مدیر کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان مرکزی حجم سرمایه گذاری صورت گرفته برای ۲۳ پروژه گردشگری در استان را بالغ بر ۸۵۰۰ میلیارد ریال برشمرد و گفت: این پروژه ها برای ۵۹۹ نفر اشتغالزایی به همراه خواهد داشت.

منبع: ایسنا

مرتبط:

قلعه وشاق، دژی استوار در دل کوه‌های فلات مرکزی ایران

سفر به استان مرکزی _پایتخت گردشگری صنعتی

گردشگری در انواع گوناکون  قابل تعریف است و از تنوع بالایی برخوردار است، گردشگری صنعتی یکی از شاخه‌های جدید در حوزه گردشگری است که حدود دو دهه اخیر رشد فزاینده‌ای داشته است، این شاخه از گردشگری در قالب بازدید از سایت‌های صنعتی جای می‌گیرد، رویکردی که توسعه آن سال‌ها است از سوی کشورهای صنعتی جهان و در راستای افزایش سرانه درآمدها مورد توجه قرار گرفته است. ژاپن، کره جنوبی، آلمان، هلند و انگلستان از نمونه کشورهای پیشرو در عرصه گردشگری صنعتی هستند.

گردشگری صنعتی (Industrial Tourism) گونه‌ای از گردشگری است که در آن مقصد مورد نظر شامل مکان‌های صنعتی است. این حوزه متقاضیان بسیاری برای بازدید از سایت‌های صنعتی و صنایع مدرن را داراست.

متقاضیان اصلی این شاخه از گردشگری، دانشجویان و صنعتگرانی هستند که با هدف بازدید از فرایند تولید یک محصول یا آشنایی با کارکرد دستگاه‌ها و ماشین آلات صنعتی قدم در راه سفر می‌گذارند.

علاوه بر جنبه‌های آموزشی و مطالعات شغلی و حرفه‌ای، تجربه حضور در معادن، بازدید از میدان‌های نفتی، پالایشگاه‌ها و صنایع پتروشیمی، کارخانه‌های خودروسازی، فولادسازی، نیروگاه‌های تولید برق و همینطور سدها و کارخانه‌های تولید محصولات غذایی از نمونه‌های مثال زدنی در عرصه گردشگری صنعتی هستند.

استان مرکزی با وسعت ۲۹۱۲۸ کیلومترمربع حدود ۷۹/ ۱ درصد از مساحت کشور است که به عنوان پایتخت صنعتی  در مرکز ایران قرار گرفته است.

نخستین کارخانه صنعتی استان مرکزی، کارخانه قند شازند است که در سال ۱۳۱۷ تأسیس شد و بیش از نیم قرن سابقه دارد. این استان به دلیل دارا بودن صنایع مادر، وجود بزرگ‌ترین کارخانه تولید کننده آلومینیوم ایران، بزرگ‌ترین ماشین‌سازی کشور، بزرگ‌ترین صنایع معدنی کشور، بزرگ‌ترین تولیدکننده بنزین کشور، بزرگ‌ترین تولیدکننده بالابرهای هیدورلیکی و تولیدکننده جرثقیل در خاورمیانه، بزرگ‌ترین کمباین‌سازی در خاورمیانه، بزرگ‌ترین واگن‌سازی و لوکوموتیوسازی خاورمیانه، بزرگ‌ترین و اولین تولیدکننده ماشین‌آلات ساخت‌ و ساز در خاورمیانه، به عنوان پایتخت صنعتی ایران محسوب می‌شود.

 این استان با داشتن ۳۸ شهرک و ناحیه صنعتی یکی از قطب‌های اصلی صنعت کشور ایران محسوب می‌شود. این استان در دوران حکومت قاجار برای نخستین بار پا به عرصه صنعت ایران گذاشت، در آن زمان فرش‌های دستبافت اراک به کشورهای اروپایی مرکزی و غربی و بخش‌های شمالی قاره آمریکا صادر شد. از دیگر موارد موثر در صنعت این منطقه می‌توان به گذر راه‌آهن سراسری از اراک، ایجاد صنایع بزرگ ماشین‌سازی و آلومینیوم‌سازی همچنین احداث شرکت‌هایی چون نورد آلومینیوم، هپکو، آونگان، کمباین‌سازی، واگن‌پارس و ماشین‌سازی که در رده صنایع سنگین قرار داشتند، اشاره کرد. در سال ۱۳۶۰ صنایع مادر وارد این منطقه شد و تمرکز بر ایجاد بخش‌های صنعتی، صنایع متوسط و کوچک  نیز قرار گرفت.

استان مرکزی در اکثر زمینه‌های صنعتی از ظرفیت بالایی برخوردار است. شهرک‌های صنعتی متعدد، وجود سدها، پالایشگاه، نیروگاه حرارتی، تنوع کارخانه‌ها و کارگاه‌های تولید محصولات خوراکی را می‌توان نام برد.  با دارا بودن چنین شرایطی است که موضوع رونق گردشگری صنعتی در کنار صنایع موجود، می‌تواند کانون توجه فعالان این حوزه باشد.

استان مرکزی

اراک، یکی از چهار قطب صنعتی کشور
اراک از جمله شهرهای صنعتی کشور است که از لحاظ گوناگونی محصولات صنعتی، نخستین، از لحاظ وجود صنایع مادر، دومین و به طور کلی یکی از چهار قطب صنعتی کشور محسوب می‌شود.

در استان مرکزی بیش از ۶۰۰ معدن دارای پروانه بهره‌برداری وجود دارد. از مهمترین معادن استان مرکزی می‌توان از معدن سنگ‌آهن در شمس‌آباد اراک، معادن سرب، روی، منگنز، بارتیتین، سنگ تراورتن، گچ و سنگ نمک نام برد. همچنین  اطراف شهر نیمور محلات معادن تراورتن بسیار زیاد وجود دارد.

معادن سنگ استان مرکزی به خصوص شهرستان محلات به عنوان قطب سنگ تراورتن، شهرت جهانی دارد. استان مرکزی رتبه نخست را در تولید سنگ تراورتن با استخراج ۶۰ درصد و سولفات سدیم با استخراج ۷۰ درصد در کشور را داراست.

در حال حاضر کارخانه‌ها، معادن و واحدهای صنعتی که با گذر زمان  متروکه شده و از رونق افتاده‌اند و دارای مشکل اقتصادی هستند، می‌توانند با بخشی از این فضاها، وسایل و تجهیزات قدیمی به واحد خلاق با رویکرد گردشگری صنعتی و هدفمند با تدوین برنامه و طرح‌های ابتکاری بدل شوند. چرا که ساختمان‌ها و بناهای قدیمی کارخانجات، سایت‌های صنعتی، تجهیزات و ماشین‌آلات صنعتی قدیمی به عنوان  موزه‌های صنعتی از جاذبه‌های دیدنی  برای گردشگر صنعتی محسوب می‌شود.

آثار و بقایای کارخانه‌ها و مؤسسات صنعتی یکی از موضوعاتی است که می‌توان به آن به چشم فرصت نگاه کرد و سبب تداوم انتقال سرمایه‌های فرهنگی – صنعتی کشور خواهد شد.

استان مرکزی

استان مرکزی منبعی از مواریث صنعتی

میراث صنعتی شامل آثار بر جای مانده از یک فرهنگ صنعتی است که نشانگر ارزش تاریخ فن‌آوری از لحاظ اجتماعی، علمی و معماری است. این آثار شامل تمام ابنیه فیزیکی برجامانده از انواع تکنولوژی‌ها، معادن، صنایع و زیرساخت‌های حمل و نقل و انرژی یا فضاهای مسکونی، مذهبی و آموزشی مرتبط با تاسیسات صنعتی می‌شود.

میراث صنعتی نشانگر فرهنگ مادی انسان صنعتی است که خود بخشی از میراث‌فرهنگی است. مطابق دسته‌بندی‌ها، میراث‌فرهنگی به دو بخش میراث ملموس و غیرملموس تفکیک می‌شود که بخش ملموس آن به رده‌های منقول یعنی ابزار و وسایل قابل جابجایی و غیرمنقول که ساختمان‌ها و محوطه را شامل می‌شود، تقسیم شده است و بخش ناملموس آن، مهارت‌های فنی، تجربه و مانند آنها را در برمی‌گیرد.

میراث صنعتی نه تنها آسیاب‌ها و کارخانه را شامل می‌شود، بلکه پیروزی‌های اجتماعی و مهندسی حاصل از فن‌آوری‌های جدید شامل معادن سنگ چخماق نوسنگی، قنات‌ها، شرکت‌ها، کانال‌ها، راه‌آهن، پل‌ها و سایر اشکال حمل و نقل و مهندسی و… را نیز شامل می‌شود.  توجه به  این نکته مهم است که میراث ‌صنعتی در تمام مراحل توسعه انسانی وجود دارد.

از میراث صنعتی استان مرکزی می‌توان به  کوره آجرپزی سوسن‌آباد (در روستای سوسن‌آباد شهرستان اراک)، منبع آب ایستگاه راه‌آهن مشک‌آباد (روستای ابراهیم‌آباد شهرستان اراک)، پل راه‌آهن انانجرد شهرستان آشتیان و آب انبار ایستگاه راه‌آهن شازند اشاره کرد، این آثار از آثار تاریخی – صنعتی هستند که در فهرست میراث ملی به ثبت رسیده‌اند.

همچنین ایستگاه راه آهن اراک و پل هفت چشمه ضامنجان نیز در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

شکوفایی اقتصادی، رهاورد گردشگری صنعتی

با رونق گردشگری صنعتی در مناطق صنعتی بزرگ می‌توان به شکوفایی اقتصادی آن منطقه و جوامع محلی نیز کمک کرد، چراکه گردشگران صنعتی ضمن بازدید از سایت‌های صنعتی موجود، با حضور در جوامع محلی نیز می‌توانند به درآمدزایی آنان منجر شود. جدا از واحدهای صنعتی بزرگ و شناخته شده، واحدهای صنعتی کوچک در زمینه  صنایع غذایی، هنری و سایر محصولات نیز می‌توانند با برگزاری تورهای گردشگری محصولات تولیدی را به بازار معرفی کرده و برای بازاریابی گام بردارند، از نمونه این واحدها می‌توان به تهیه شیرینی‌های سنتی جوز غند نراق  در شهرستان دلیجان، کارگاه‌های پخت فتیر و کسمه اراک، گیوه‌دوزی در سنجان، پخت حلوای تبق روستای ابراهیم آباد، پخت کاجی سنتی و باسلق سنتی نیمور، پخت سمنوی آشتیان، تهیه و تولید کارگاه‌های پخت شیره در روستای هدف گردشگری هزاوه، کارگاه‌های تولید فرش دستباف ساروق وجیریا، قالی‌ بند ریحان، کارگاه تهیه سفال برجک، تهیه و تولید صابون آشتیان، هنر درویش‌دوزی یا تفرشی‌دوزی اشاره کرد که جملگی در فهرست ناملموس آثار ملی ثبت شده‌اند. همچنین کارگاه‌های منبت‌کاری روستای سمقاور در شهرستان کمیجان به عنوان روستای ملی  منبت‌کاری صنایع‌دستی را  می‌توان نام برد.

جاذبه‌های گردشگری طبیعی و صنعتی در کنار یکدیگر از پتانسیل‌های دیگر این استان است. به عنوان مثال  تالاب یا کویرمیقان دارای بزرگ‌ترین منبع سولفات سدیم در کشور است و شرکت املاح معدنی ایران حق برداشت از معادن این تالاب را دارد. گردشگر صنعتی با بازدید از کارخانه سولفات سدیم که در دل یکی از جاذبه‌های طبیعی استان مرکزی است، در فصل پرباران منظره‌ای شبیه دریاچه، در فصل‌های خشک و کم‌باران منظره‌ای از نمک‌زار و کویر را بازدید می‌کند و در پاییز  و زمستان تماشاگر پرندگان مهاجر که میهمان این تالاب هستند خواهد بود.

استان مرکزی

توسعه گردشگری صنعتی منجر به سرمایه‌گذاری اقتصادی می‌شود

در یک نگاه کلی گردشگری صنعتی را می‌توان به سه دسته تقسیم کرد، گردشگری میراث‌صنعتی، بازدید از شرکت‌هایی که درهای خود را به روی بازدیدکنندگان باز می‌کنند تا روش‌های تولید خود را برجسته کنند.

گردشگر صنعتی می‌تواند زمینه ورود گردشگران از کشورهای همسایه و مناطقی که علاقمند به سرمایه‌گذاری یا توسعه روابط ‌اقتصادی با کشورمان هستد را فراهم آورد. دفاتر خدمات مسافرتی با تهیه و تعریف مسیرها و بسته‌های سفرهای صنعتی هدفمند برای جذب گردشگران داخلی و یا بین‌الملی مشتاق به بازدید از این سایت‌ها و واحدهای صنعتی هستند که با هدف‌گذاری، برنامه‌ریزی، توسعه زیرساخت‌های گردشگری در مناطق صنعتی و با تبلیغات و اطلاع‌رسانی مناسب میسر می‌شود.

با سفر به استان مرکزی از شیرینی کارخانه قند شازند تا ترشی و شوری کارخانجات محلات و ساوه را بچشید، تجربه حضور در معادن، بازدید از پالایشگاه و صنایع پتروشیمی، نیروگاههای تولید برق و همینطور سدها و کارخانه‌های تولید محصولات غذایی از نمونه‌های مثال‌زدنی در مقاصد گردشگری صنعتی در استان مرکزی هستند.

* گزارش از الهه سوفالی، کارشناس ارشد جامعه‌شناسی و رئیس گروه توسعه گردشگری و بازاریابی اداره‌کل میراث‌فرهنگی گردشگری و صنایع‌دستی استان مرکزی

مرتبط:

گیر گردشگری استان مرکزی کجاست؟

موزه ها و بناهای تاریخی استان مرکزی

روستای وفس _ماسوله استان مرکزی

کشف یک مجموعه سنگ‌نگاره جدید در محلات

رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان محلات از کشف یک مجموعه سنگ‌نگاره جدید در شهر نیم‌ور محلات خبر داد.

مهدی لعل بار با اعلام این خبر گفت: به همت دوستداران تاریخ و فرهنگ شهر نیم‌ور تعداد دیگری سنگ‌نگاره در کوه های جنوب و جنوب غرب نیم‌ور یافت شده است.

وی افزود: این مجموعه نویافته شامل تعدادی نقش کنده بر روی صخره‌هاست و به لحاظ باستان‌شناسی و تاریخی حائز اهمیت فراوان است.

رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان محلات افزود: تعداد این نقاشی‌ها بیش از ۶ مورد است و اندازه این نقوش از دو تا ۱۷ سانتیمتر متفاوت است و به صورت پراکنده در یک مجموعه منسجم و یک محیط فرهنگی- تاریخی قرار دارند.

به نقل از روابط عمومی اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان، لعل بار با بیان اینکه کارشناسان قدمت این نگاره‌های صخره‌ای نویافته را متعلق به هزاره دوم تا نهم قبل از میلاد می‌دانند، اظهار کرد: نقش‌های این مجموعه‌ی نویافته در اطراف شهر نیم‌ور، نقوش حیوانی و اکثر آنها نقوش بزکوهی است که از دیدگاه تاریخ هنر و باستان‌شناسی حاوی اطلاعات ارزشمندی برای پژوهشگران این عرصه خواهد بود.

وی افزود: نقش بزکوهی به مضمون آبخواهی، زایندگی، برکت و محافظت است که در نمادشناسی جهانی هم مضمونی شبیه ایران دارد، زیرا اغلب آنها در کنار رودخانه که محل گذر آب بوده قرار دارد، همچنین با کشف این مجموعه تاکنون ۱۲۶ نقش نگاره‌ صخره‌ای در شهر نیم ور کشف شده است.

منبع:ایسنا

مرتبط:

آتشکوه _آتشکده بزرگ زرتشتیان در محلات

محلات _هلند ایران

محلات (بخش اول)

احتمال تعطیلی ۸۰ درصد هتل‌های استان مرکزی

رییس جامعه هتلداران استان مرکزی گفت: در صورت ادامه شرایط موجود گردشگری ۸۰ درصد هتل ‌های استان تعطیل خواهند شد.

مهرداد سمیعی در گفت‌وگو  با اشاره به اینکه از زمان شیوع کرونا تاکنون هتل‌ها خسارات بسیار بالایی را متحمل شده‌اند ولی تاکنون اقدامی جهت جبران این خسارات صورت نگرفته است، اظهار کرد: به دلیل فشارهای اقتصادی بالا و شرایط حاکم بر کشور ناشی از کرونا در حال حاضر ۳۰ درصد هتل‌های استان مرکزی تعطیل است و با ادامه این شرایط قول می‌دهم که در روزهای آینده این تعطیلی به ۸۰ درصد برسد.

وی با بیان اینکه استان مرکزی استانی توریستی نیست و تعطیلات تابستان هم کمک قابل توجهی به هتل به منظور جبران خسارات ناشی از کرونا نداشت، افزود: در حال حاضر نزدیک به ۱۵ میلیارد تومان به هتل های استان مرکزی خسارت وارد شده است که به تبع این خسارات و تعطیلی‌ها، تعدیل نیرو و بیکاری پرسنل هتل‌ها نیز رقم خورده است.

سمیعی با اشاره به اینکه اقامتگاه‌های مسافری و بومگردی زیر نظر جامعه هتلداران نیستند، اما مسلما این اماکن هم شرایطی مانند هتل‌ها دارند، گفت: تابستان تمام شد و عملا سفرها نیز خاتمه‌ یافته است و هتل‌ها از ظرفیت تابستان برای جبران خسارات نتوانستند استفاده کنند.

رییس جامعه هتلداران استان مرکزی تصریح کرد: هر ساله در ابتدای مهرماه هتل‌ها اقدام به افزایش نرخ می‌کردند، اما با وجود اینکه هفته گذشته برای اعمال این افزایش نرخ با هتل‌ها مکاتبه شده است، اما تا امروز یک نفر هم درخواست افزایش نرخ نداده، چون اکثر مجموعه‌ها تعطیل است و در واقع نیازی به افزایش نرخ نمی‌بینند.

منبع:ایسنا

مرتبط:

روستای وفس _ماسوله استان مرکزی

تنگی سر _روستایی زیبا در محاصره کوه‌های سر به فلک کشیده

بازار اراک _ تاریخچه ای در دل بازار

نراق شهر بادگیرها

نراق شهری کهن در استان مرکزی است که با دیدنی‌ های متعدد، هر ساله میزبان گردشگران بسیاری است. شهر زیبا و تاریخی نراق، یکی از نواحی دوست‌داشتنی و بسیار دیدنی در استان مرکزی است که از سه جهت گرداگرد آن را کوه فراگرفته است. همین امر از مهم‌ترین دلایل برخورداری این شهر کهن از آب و هوایی مطلوب و دلچسب است که در کنار آثار تاریخی و دیدنی‌های طبیعی، آن را به یکی از جاذبه‌های گردشگری در مرکز کشور، تبدیل ساخته است.

معرفی نراق:

نراق، شهری در نزدیکی شهرستان دلیجان واقع در استان مرکزی ایران می‌باشد. این شهر حد فاصل شهرهای قم، کاشان و دلیجان می‌باشد و از مناطق کوهستانی و سردسیر می‌باشد. نراق از سال ۱۳۳۹ به بعد با تأسیس شهرداری، از نظر تقسیمات کشوری، شهر محسوب می‌شود. غار چال‌نخجیر در نزدیکی این شهر قرار دارد.

این شهر از طرف شمال به کوه ال و از سوی شرق در ۱۸ کیلومتری به شهر دلیجان و از طرف جنوب به روستای سینقان راه دارد.

آب‌انبار‌های شهر نراق یکی از شاهکارهای معماری دوره قاجار به شمار می‌رود. این آب‌انبارها در هر سه محله نراق یعنی محله بالا، محله پائین و محله بازار دیده می‌شوند. در نراق بیش از ۱۵ آسیاب آبی وجود دارد و در قدیم نراق را شهر آسیاب‌ها هم نام برده‌اند.

نراق شهر بادگیرهاست و بادگیر همراه همیشگی معماری سنتی شهر بوده است،۳ جریان عمده باغ در نراق وجود دارد باد قم که سرد و خشک است، باد کاشی که گرم است و سرانجام باد اصفهان که در سه فصل بهار پائیز و زمستان از جنوب نراق می وزد و باعث بارندگی می شود.

نامگذاری نراق:

در مورد نام نراق چند وجه تسمیه وجود دارد.

۱ – گروهی بر این باورند که نام این شهر ابتدا نراک به معنای شهر جاویدان بوده و بعدها ک با ورود زبان عربی به ق تبدیل شده‌است.

۲ – برخی دیگر اعتقاد دارند چون نراق اولیه را جمعی از اشعریون در قرن اول هجری بعد از ورود به قم واستقرار در این منطقه تأسیس کردنداز قلب شده کلمه قرآن برای آن نام انتخاب کردند و کلمه نراق قلب شده کلمه قران می‌باشد.

۳ – برخی می‌گویند نراق، ابتدا نر عراق به معنای بلندی عراق عجم بوده که بعدها به نر آق یا نراق تقلیل یافته‌است.

۴- عده‌ای هم اعتقاد دارند نام ابتدا نر آق بوده به معنای بلندی که از دور سفیدی می‌زند. چون خاک بام نراق از یک نوع خاک رسی سفید رنگ تشکیل شده وجه تسمیه ان را نر آق نامیده‌اند.

۵ – گروهی هم نراق را برگفته از نام ستاره‌ای می‌دانند.

نراق شهر بادگیرها
بناهای تاریخی نراق:

۱- مسجد جامع : پدر سال ۱۲۴۳ هجری قمری و در زمان فتحعلی‌شاه ساخته شده‌است. در ورودی مسجد از جنس چوب گردو کنده‌کاری‌شده‌است. محراب مسجد با کاشی‌های رنگی و طرح‌های اسلیمی تشکیل شده‌است که زیبایی خاصی به بنا می‌بخشد.

۲- بازار نراق معروف به بازار شمس‌السلطنه: از آثار تاریخی زیبای نراق محسوب می‌شود که قدمت آن به سده ۱۳ هجری قمری بازمی‌گردد. دیوارهای بازار از جنس آجر و سقف آن، ضربی آجری است. در حجره‌ها از جنس چوب کنده‌کاری شده می‌باشد. در طبقه فوقانی بازار، اتاق‌هایی برای استراحت کاروانیان ساخته شده بوده.

۳- آب‌انبار حاج مهدی نراقی: از دیگر جاذبه‌های گردشگری در شهرستان نراق، «آب انبار حاج مهدی» است که متعلق به دوران قاجار است که به دلیل قرارگیری در مقابل مسجد جامع این شهر، به آب انبار مسجد جامع نیز شهرت دارد. «اب انبار محله بالا» نام دیگر این اثر تاریخی است که توسط «مهدی ولد عبدالله» ساخته شده است. منبع ذخیره آب، پوشش منبع آب، پا شیر، سردر تزئینی، راه پله با ۳۳ پله و بادگیر از بخش‌های مختلف این آب انبار قدیمی است که با مصالحی همچون ساروج، آهک، سنگ و آجر ساخته شده است. پوشش سقف ورودی آب انبار و نیز راه‌پله‌های آن برخوردار از تزئینات زیبا و قابل توجه همچون کاشی‌کاری‌های فیروزه‌ای و آبی است که توجه هر گردشگری را به خود جلب می‌سازد. کتیبه‌ی سنگی بالای لچکی‌های طرفین قوس ورودی راه‌پله‌ قرار دارد که تاریخ ۱۲۶۴ قمری بر آن حک شده است.

 

نراق شهر بادگیرها

 

۴- یخچال موجود در شمال نراق: آسیاب آبی و بادگیرهای نراق از جمله یادگارهای تاریخی با قدمت ۱۰۰ تا ۲۰۰ ساله است.

۵- حسینیه و آب انبار حاج عبد الباقی دوره ساخت قاجاری در مرکز محله سفلی

۶- قنات شهری حاج الله داد با قدمت بیشاز ۴۰۰ سال

۷- مسجد امام حسن با قدمت بیش از ۷۰۰ سال

۸- بقعه امامزاده سلیمان (سلجوقی و صفوی): یکی از محبوب‌ترین مقاصد گردشگری مذهبی در شهرستان نراق، بارگاه ملکوتی «امامزاده سلیمان (ع)» است که در مرکز شهر نراق و در نزدیکی شهرداری قرار گرفته است. بقعه‌ی امامزاده دارای قدمتی متعلق به قرن ۷ هجری و معماری بنای آرامگاه به صورت هشت ضلعی با گنبد دو پوش و با مصالحی همچون خشت و گل ساخه شده است.

blank

۹- بقعه امامزاده یحیی (سلجوقی): «امامزاده یحیی (ع)» یکی از جاذبه‌های گردشگری مذهبی در شهرستان نراق است که بقعه‌ی متبرکه‌ی آن با قدمتی بالغ بر ۷ قرن، متعلق به دوران حکومت سلجوقیان و یکی از کهن‌ترین بناهای آجری در این شهرستان محسوب می‌شود. سبک معماری انجام شده در این بارگاه ملکوتی، برگرفته از معماری مغولی و چینی است و هیچ تزئیناتی را در آن نمی‌توان یافت. آرامگاه امامزاده یحیی (ع)، در عین سادگی بسیار زیبا و چشم‌نواز ساخته شده است.

۱۰- خانه تاریخی فاضلین نراقی صفوی

۱۱- غار چال‌ نخجیر نراق: در فاصله‌ی ۱۰ کیلومتری از شمال شرق مسیر دلیجان به نراق، یکی از جاذبه‌های گردشگری طبیعی در دل کوه تخت قرار گرفته است که به «غار چال‌ نخجیر» شهرت دارد.

 

مرتبط:

آشنایی با مسجد جامع نراق

موزه ها و بناهای تاریخی استان مرکزی

تعریف و تاریخچه موزه در ایران

پیشینه موزه در ایران با سفر های ناصر الدین شاه قاجار به اروپا آغاز شد. او پس از مشاهده آثار نقاشی موجود در موزه های اروپا ، اقدام به ایجاد محلی مشابه در کاخ گلستان جهت جمع آوری اموال و اشیای دربار نمود .

اولین موزه رسمی ایران با نام موزه ملی ایران در سال ۱۲۹۵ به دستور مرتضی قلی خان ممتاز الملک وزیر معارف وقت با ۷۲ قلم شی که اکثرا قالیچه بود در یکی از مدارس دارالفنون تشکیل شد . اما پس از ۹ سال به دلیل کوچک بودن محل آن به دستور رضاخان عمارت مسعودیه متعلق به شاهزاده مسعود میرزا که یکی از بناهای زیبای دوران قاجار برای موزه در نظر گرفته شد.

اکتشافات گسترده اشیا از گوشه و کنار کشور ، و تصویب حفظ آثار ملی در ۱۲ آبان ۱۳۰۹ که حفظ آثار ملی و نظارت بر آنها را به دولت واگذار می نمود ، رضا خان پهلوی را بر آن داشت که دستور ساخت موزه ای با نام موزه ایران باستان را صادر نماید .

افزوده شدن تدریجی اشیای موزه ، باعث ایجاد موزه های عمومی و تخصصی در تهران وشهرستان ها گردید.

یافته های باستانی و تاریخی در استان مرکزی حکایت از ثبت تاریخ از هزاره های دوم وسوم تاکنون در این استان دارد.

آثار باستانی ، تاریخی ، عمارت ها، بناها و اشیای بجا مانده از نیکانمان همه نشان دهنده هویت غنی ایرانی و ذوق و سلیقه آنان است که به وفور در ۱۴ موزه استان مرکزی می توان دید.

استان مرکزی جزو استان های دارای آثار تاریخی و بناهای قدیمی همچنین اشیای عتیقه و آداب ورسوم مختص منطقه خود است گخ هر ساله در ایام نوروز مورد توجه و بازدید گردشگران بسیاری از سراسر کشور و حتی دنیا قرار میگیردکه برخی موزه های آن بیش از سایر موزه ها دارای بازدید کننده است .

در اینجا به معرفی موزه های استان مرکزی می پردازیم:

 موزه چهار سوق ساوه

ساوه از شهر هایی است که هنوز سیمای تاریخی آن قابل رویت است . بنای تاریخی گنبد چهار سوق که قدمت آن دست کم به پنج قرن پیش از این می رسد در درون بافت قدیمی شهر قرار دارد.

چهار سوق

ویژگی های معماری بنا

این بنا که به نام گنبد چهار سوق یا تکیه چهار سوق معروف است که یک بنای گنبد دار است . این بنا از سمت بیرن دارای دوازده ضلع و از سمت داخل دارای پلان مدور می باشد.و در چها رضلع شمال ،جنوب ،شرق و غرب آن دالان داشته که در قدیم به چهار طرف بازار راه می یافته است .

درضلع شمال بنا ، بازار بزرگ ساوه و در ضلع غرب آن یک بازار چه کوچک با چند مغازه باقی مانده است.

هشت ضلع این بنا در داخل به صورت حجره هایی بوده که در ایام دهه عاشورا از آن به عنوان تکیه استفاه میشده است.

در این موزه اشیایی همچون کتب خطی و دست نویس ، انواع قفل های قدیمی ، ظروف مسی و سفالی ، سکه های تاریخی ، سنگ قبرهایی مربوط به دوره قاجار وجود دارد.

موزه حمام چهار فصل

بنای حمام چهار فصل اراک یکی از زیبا ترین آثار معماری و کاشی کاری ایران در قرون اخیر است و به واسطه ی تزئینات ویژه آن ، در معماری اسلامی اثری منحصر به فرد به شمار می رود .

این اثر ارزشمند تاریخی در تاریخ ۱۰/۸/۱۳۵۶ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است و در سال ۱۳۷۳ پس از اتمام مرمت و بازسازی به عنوان موزه باستان شناسی و مردم شناسی اراک بازگشایی گردید و هم اکنون پذیرای بسیاری از هنر دوستان و گردشگران است.

حمام چهار فصل

وجه تسمیه:

نام چهار فصل برگرفته از تابلوهای کاشی کاری شده در چهار جهت حمام در بخش سربینه مردانه است که بنابرشرایط مختلف فصول سال به تصویر کشیده است .

ویژگی های معماری بنا

این حمام حدود ۱۶۰۰ مترمربع مساحت داشته و از بخش مجزای مردانه ، زنانه ، حمام ویژه اقلیت های دینی و حمام خصوصی تشکیل شده است. آب مورد نیاز حمام از آب جاری قنات تامین می شده است و به لحاظ تامین آب و همچنین حفظ گرما و حرارت ، کف حمام حدود ۳ سه و نیم متر از کف خیابان پایین تر ساخته شده است که اختلاف سطح به جهت جلوگیری از تغییر دمای متعارف و متناسب در درون حمام و نیز ایجاد تعادل بین هوای برودتی و حرارتی به گونه ای که افراد هنگام ورود و خروج در معرض تغییر ناگهانی هوا قرار نگیرند ، ایجاد شده است.

حمام از بخش های دالان ورودی ، سربینه مردانه و زنانه ،گرمخانه های خصوصی و عمومی ، هشتی های ارتباطی ،خزینه ، آب انبار ، و سایر بخش های مرتبط تشکیل شده است .

بخش عمده تزئینات در این حمام را کاشی های هفت رنگ معرق و کاشی معلقی تشکیل می دهد که بسیار زیبا و هنرمندانه با نقوش زیبا انسانی و حیوانی و گیاهی اجرا شده است.

موزه صنایع دستی حسن پور

خانه حسن پور همچون بناهای اولیه مسکونی شهر سلطان آباد (اراک فعلی ) بنایی است درون گرا با یک حیاط مرکزی و در سه جهت شرق و غرب و شمال دارای اتاق هایی است که به سمت حیاط گشوده می شود.

این بنا در زمینی به مساحت ۶۰۰ متر مربع در دوطبقه احداث شده است . طبقه همکف اتاق های زمستان نشین و طبقه اول اتاق های شاه نشین و تابستان نشین را شامل می شود.

خانه حسن پور،

این اثر ارزشمند در سال ۱۳۷۷ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

بخش های مختلف موزه شامل گالری خط و خطاطی ، گالری سفال ، شیشه وسرامیک ، گالری فرش و گلیم ، گالزی فلز و آثار حجمی ، گالری آثار چوبی و گالری منسوجات می باشد.

موزه مسجد جامع ساوه

این مسجد دارای بخش های مختلفی از جمله ایوان جنوبی ، گنبد خانه جنوبی ، مناره ، شبستان شرقی و جنوب شرقی ، شبستان شمالی ، ایوان غربی ، می باشد .

مسجد جامع ساوه

موزه مردم شناسی انجدان

این موزه در بنای حمام تاریخی روستای انجدان بنا شده است. از جمله ویژگی های این حمام می توان به سیستم های پیشرفته گرمایش از کف و استفاده از مردم و بازدم هوا در سیستم تیون برای استفاده بهینه از انرژی در گرم نگه داشتن این بنا اشاره کرد. درگذشته از خزینه ایرانی در حمام به عنوان نوعی جکوزی به شکل ابتدایی آن استفاده می شده است.

انجدان

از دیرباز حمام های ایرانی یی از مهمترین محل های اجتماع و به عنوان گونه ای مخل اخبار موزد توجه بوده اند. از دیگر کاربرد حمام های ایرانی انتخاب آنها به عنوان محلی برای انجام برخی رسوم چون نشان کردن دختران برای عروسی ، مراسم حنابندان ،آشتی کنان ، قهر کنان ، کری خوانی و… یاد کرد.

در موزه های مردم شناسی که عمدتا در امکنه تاریخی که از اهمیت فرهنگی در جوامع برخوردار هستند ایجاد شده است . از این روست که حمام تاریخی انجدان با همکاری بخش خصوصی به عنوان محلی برای ایجاد موزه مردم شناسی آماده شده تا بتواند تجربه حضور در یک اجتماع محلی با قدمت چند قرن رابرای بازدیدکنندگان فراهم آورد.

قلعه سالار محتشم

قلعه سالار محتشم (میرزا میرزا علی خان کمره ای )د رمحله سرسبز  و خرم میان باغهای خمین واقع بوده است .

قلعه سالار محتشم

قلعه سالار محتشم از دوطبقه ساخته شده و از نوع ساختمان های ایوان دار است. عنصر قابل توجهی که در حیاط قلعه به چشم میخورد حوضی است که به صورت دو لنگه با طرحی کاملا اروپایی در راستای شرقی غربی ساخته شده است. طرح این حوض هندسی نامنظم می باشد. شکل و ساختار این حوض طوری طراحی شده است که بتوان گلدان هایی را دور تادور آن قرار داد و با تلفیق ودو عنصر یعنی آب و گل یک فضای بصری و عرفانی زیبایی را به وجود آورد. وجود باغچه های زیبا از دیگر شاخصه ها در طراحی س این بنا است.

موزه وزیر دفتری آشتیان

در بافت قدیمی شهر آشتیان خانه ای تاریخی وجود دارد که مردم آشتیان صاحب اولیه آن را شخصی به نام میرزا هدایت الله وزیر دفتر می دانند .آرایه های معماری و تزئینات بنا که شامل گچبری های زیبا با موضوعات گل و گیاه در سقف ، دیوار اتاق ها می باشد. این عمارت مشتمل بر راهروی ورودی ، میانسرا ، آب انبار و فضای مسکونی و خدماتی در دوجبهه شمالی و غربی حیاط می باشد.

موزه مفاخر ومشاهیر

احداث این بنا در اواخر دوره قاجاریه انجام شده است . نوع بنا کوشکی ، با تزئینات آجری خاص دوره قاجاریه استو دارای دوایوان شرقی و غربی است.  در این ساختمان ۱۱ اتاق ، حمام خزینه ای است که در گوشه حیاط ساخته شده . دوقنات در محوطه وجود دارد .  این بنا در سال ۸۸ به عنوان موزه مفاخر استان مرکزی شناخته شد.

موزه مردم شناسی تفرش

این خانه تاریخی در قالب معماری دارای دوطبقه و یک حیاط مرکزی و یک حیاط پشتی است . بخش ورودی آن یک طبقه می باشد و ارتباط بنا توسط فضاهای اندرونی و بیرونی میسر می شود .همچنین ارتباط بین اندرونی وبیرونی را دالانی باریک فراهم می کند . مطبخ منزل به جهت جلوگیری از نور شدید خورشید در تابستان و تهویه آن در فصول سال در سمت شمال قرار گرفته است.

تکیه فرمهین

کهن دیار فراهان که پهنه وسیعی را از خاک استان مرکزی را در برمیگیرد امروزه به منطقه ای اطلاق می شود با مرکزیت فرمهین در راه اراک به تفرش و آشتیان واقع شده است.احداث این بنا به دوره قاجار باز میگردد  این بنا محل برگزاری مراسم عزاداری امام حسین (ع) و سوگواری بوده است.

ذلف آباد

محوطه تاریخی ذلف آباد به واسطه وسعت و غنای فرهنگی به عنوان مهمرتین سایت تاریخی فراهان و یکی از بزرگترین محوطه های تاریخی استان شناخته میشود.

این منطقه به عنوان شهر زیرزمینی ذلف آباد شناخته شده است که به صورت محوطه ای وسیع  بالغ بر ۱۱۰ هکتار در سه کیلومتری شمال شرق شهر فرمهین قرار گرفته است.

شهر زیر زمینی زلف آباد فراهان در اراک

محوطه تاریخی ذلف آباد به عنوان شهری آباد به عنوان شهری آباد و با مردمی شیعه مذهب که زندگی آنان مبتنی بربهره وری از کشاورزی ، دامداری و تولید بوده شکل گرفته است.

محلات (بخش اول)

شهرستان محلات با وسعتی معادل ۱۹۹۶ کیلومتر در جنوب شرقی استان مرکزی قرار دارد. این شهرستان از شمال و شرق به شهرستان دلیجان و از جنوب و جنوب غرب به شهرستان خمین و استان اصفهان و از غرب به اراک محدود می شود.

این شهرستان دارایی یک بخش به نام مرکزی ، دو شهر به نام های محلات و نیم ور و دو دهستان به نام های خورهه و باقر آباد است.

ساکنین کنونی محلات با زبان فارسی و لهجه محلی تکلم می کنند و سوغات آن گل ، حلوا ، گیوه و تریکو می باشد .

مناطق نمونه گردشگری محلات

منطقه آبگرم ، سرچشمه محلات و محوطه تاریخی خورهه جز مناطق نمونه گردشگری محلات می باشند که این مناطق به سبب ویژگی های طبیعی و تاریخی و موقعیت محل ودارا بودن چشم اندازهای طبیعی ، چشمه های پر آب و آب معدنی گرم و فضای تاریخی و باستانی به عنوان مناطق نمونه گردشگری انتخاب شده اند.

چشمه آب معدنی آبگرم محلات

در شمال شرقی محلات و در دامنه ارتفاعات ۱۶۳۵متری کوه خورزن مجموعه ای از چشمه های طبیعی آبگرم و معدنی با آبدهی بالا قرار دارد که از اعماق زمین با درجه حرارت حداقل ۵۰ درجه سانتی گراد به سطح زمین جاری می شود.

این آبها که از روی مواد مذاب داخل زمین همراه با گاز های عمدتا گوگردی به سطح زمین می آید دارای خواص مختلف طبی و درمانی می باشد . آب این چشمه دارای ترکیبات سولفات کلسیک و ازته است و برای درمان بیماری های نقرس ، کبدی ، صفراوی و دستگاه گوارش مورد استفاده قرار می گیرد .همچنین در گذشته برای درمان کچلی و امراض پوستی استفاده می شده است .

مجموعه آب درمانی محلات دارای امکانات بهداشتی ، استخر و حمام های خصوصی مجهز به وان های شستشو ، رستوران ، کافی شاپ و اقامتگاههای مناسب برای گردشگران داخلی و خارجی است .

منطقه آب گرم در ۱۵ کیلومتری جاده محلات – دودهک واقع شده است .این منطقه با مساحت ۳۰۰ هکتار جز منطقه نمونه گردشگری می باشد.

 سرچشمه محلات

یکی از چشمه های پر آب طبیعی استان مرکزی سرچشمه محلات است که درشمال  این شهر در دامنه رشته کوه هفتاد قله قرار دارد.

مورخان عامل وجودی محلات را آب این چشمه می دانند . با توجه به اینکه این سرچشمه در بلندترین نقطه شهری محلات قرار گرفته مکانی بسیار مناسب و خوش آب و هوا را برای گردشگران داخلی وخارجی فراهم نموده است.

وجود درختان چنار کهن ، صخره های تراشیده و مکان های زیبا در کنار آب سرچشمه که در داخل پارک تفریحی جاری است ، مناظر دلنشینی را برای علاقه مندان به طبیعت و تفریح ایجاد کرده است.

در مجموعه سرچشمه امکانات جدیدی از قبیل اقامتگاه ،استراحتگاه ، رستوران ، کافی شاپ ، سفره خانه سنتی ، شهر بازی ، مرکز فروش گل و گیاه ، مرکز نمایشی و سکوهایی جهت نصب چادر و کمپینگ ساخته شده است. این منطقه نیز در مساحت ۱۰۰ هکتاری جز مناطق نمونه گردشگری قرار گرفته است.

روستای خورهه

روستای خورهه در شمال شرقی شهر محلات قرار دارد و از غرب به کوه سوراخ گاو و از جنوب به کوه خور زرین محدود می شود.

این روستا در محدوده کوهستانی شمال شهر محلات استقرار یافته است.

blank

آب و هوای آن در بهار و پاییز ملایم و مطبوع و درتابستان گرم و در زمستان سرد و خشک است. معدن سنگ ساختمان در سه کیلومتری روستا واقع شده و رودخانه فصلی خورهه از درون روستا عبور میکند . معبر منسوب به دوره سلوکی ، پل و کارونسرای صفوی از آثار مهم آن است . مردم روستای خورهه به زبان فارسی سخن می گویند روستای خورهه در ناحیه مرتفعی واقع شده و مناظر و چشم اندازهای کم نظیری دارد.آب و هوای تمیز ، طبیعت سرسبز ، معماری زیبای روستای تاریخی کهن ،موجب گردیده تا هر سال عده کثیری از گردشگران به این روستا سفر نمایند. مناطق دیدنی آن شامل ، غار تاریخی سوراخ گاو ، بنای باستانی معبد و میل های منسوب به دوره سلوکی ، امامزاده خورهه اشاره کرد.

بند آبی نمیور

رودخانه یا به قولی بند آبی موسوم به نیمور در حدود ۸ کیلومتری غرب بخشی به همین نام در روی رودخانه لعل وار بنا گردیده است ، که از آن میباید به عنوان یند دست ساز نیمور نام برد. اطراف این بند با شکوه آبی که دارای آبشار نسبتا مرتفعی است را سبزه زاران مناطق حاصلخیزی پوشش داده است که می باسد از آن به عنوان یکی از جذاب ترین و جالب توجه ترین نقاط طبیعت گردی محلات نام برد. این بند آب را نیز باید از جمله یکی از آثار تاریخی باستانی موجود در این ناحیه و دره لعل وار به حساب آورد.

آبگرم نینه

روستای نینه در دامنه شرقی کوهستان کم ارتفاع و سنگلاخی خورزین واقع شده و در تمام ایام سال میزبان خیل انبوه گردشگران و طبیعت گردان به این منطقه می باشد همچنین در جنوب این روستا چشمه های آب گرم دیگری به نام چشمه تلخه ، آب عزیز و … به چشم میخورد.

شهر نیم ور یا نیمه ور

شهر نیم ور در فاصله ۱۰ کیلومتری شهر محلات واقع شده است. در کتاب تاریخ قم از نیم ور به عنوان منطقه ای با بیش از هزار سال قدمت نام برده شده است. ابن فقیه همدانی این شهر را که از مراکز مهم مذهبی فلات ایران در روزگار باستان به شمار می رفته استرا هم تراز با ایوان کسری ، قصر شیرین و معبد کنگاور دانسته است.

روستای آتشکوه

روستای آتشکوه از توابع بخش مرکزی شهرستان محلات در ده کیلومتری جاده نیمور به دلیجان قرار داردو اطراف روستا ، مزرعه های غلات فراوانی استو دهکده ای کوچک و آرام با چند خانه قدیمی و ساکنانی ساده و مهربان می باشد.

این روستای زیبا دارای بنای تاریخی برجسته ای است که برای هر بیننده ای جذاب و جالب می باشدکه به نام آتشکده آتشکوه نام برده میشود. در ضلع غربی آتشکده نیز درخت چنار بسیار بزرگی وجود داردکه در پای آن ، برکه ای ساخته اندتا آب رودخانه کوچک این روستا راجمع کند. از ریشه این چنار کهن ، تنه های قطوری بیرون آمده است. مردم روستای آتشکوه به زبان فارسی صحبت می کنند و شغل اصلی آنها کشاورزی و دامپروری است و محصولاتی چون گندم و جو ، گردو و لبنیات تولید می کنند.

ادامه دارد…