گلپایگان یکی از شهرستان‌های غربی استان اصفهان است که به واسطه وجود جلگه‌ای وسیع که رودخانه گلپایگان آن را سیراب می کند مهد یکی از کهن ترین تمدن‌های بشری در ایران است. وجود تپه‌های تاریخی ۷۰۰۰ ساله و از همه مهم‌تر وجود سنگ نگاره‌های گلپایگان گویای این ادعاست.

مجموعه سنگ نگاره های گلپایگان بزرگترین و کامل‌ترین مجموعه سنگ نگاره‌های ایران است. نکته دیگر در مورد نام “تیمره” این است که بر اساس متون تاریخی و همچنین کتاب “موزه‌های در باد” اثر فاخر استاد گرانقدر “مرتضی فرهادی”، تیمره نام تاریخی منطقه وسیعی است که اکنون در حوزه سیاسی استان‌های اصفهان، مرکزی و لرستان قرار گرفته است و گلپایگان به عنوان کانون مهم تمدنی آن در هزاره‌های کهن، دارای کم نظیرترین نمونه‌های سنگ نگاره و هنر صخره‌ای است.

در مورد حفاظت از سنگ نگاره‌ها باید گفت که به واسطه پراکنش بالای این آثار، محافظتی از آنها انجام نمی‌گیرد و مهمترین عامل تخریب آنها عوامل انسانی، توسعه راه‌ها و مهمترین آنها که هم اکنون در منطقه کوچری گلپایگان در حال رخداد است بحث سدسازی است که به واسطه آن حدود دو هزار بوم سنگی باارزش دارای کتیبه زیر آب خواهد رفت که اکنون نیز برخی از آنها نیز به زیر آب رفته است.

مجموعه سنگ نگاره‌ها هزاران سال است که همنشینی جز تابش آفتاب ندارند و هم صحبت آنها نیز وزش بادها و باران هستند.

پژوهشگر جوان گلپایگانی در طی ۱۱ سال با تحلیل محتوای این نقوش توانسته اسرار پنهان زیادی را از این نگاره‌ها استخراج کند و مجموعه پژوهش‌های خود را در قالب یک کتاب با نام “سنگ نگاره‌های گلپایگان، گذرگاه تاریخ” به چاپ رسانده است.

محسن جمالی، پژوهشگر سنگ نگاره ها و نقوش صخره ای که به مدت ۱۱ سال موفق به کشف بیش از ۳۱ منطقه دارای سنگ نگاره در این شهرستان شده است در این باره می گوید: سنگ نگاره‌های گلپایگان از نظر فراوانی، گستردگی، تنوع دوره‌های تاریخی، تنوع موضوعی، شیوه‌های گوناگون حکاکی و زیبایی در سطح ایران بی نظیراند.

وی ادامه می‌دهد: سنگ نگاره‌ها منبع بسیار مهمی برای بررسی گونه‌های جانوری موجود در منطقه، بررسی‌های انسان شناسی در هزاره‌های دور، نمادشناسی، بررسی روند تکاملی هنر و خط و … است و با مطالعه دقیق آنها بسیاری از رازهای سر به مهر، گشوده خواهد شد.

 این پژوهشگر تصریح می‌کند: خوشبختانه در این سال‌ها پژوهش‌های خوبی در این رابطه انجام داده‌ایم و به حقایق مهمی دست یافته‌ایم که مهمترین آنها کشف ۱۱ نمونه خط بهلوی ساسانی، کشف صورت فلکی سرطان، کشف نمونه‌های گاو آهن و آراتروم، کشف ارابه و گاری و غیره در میان سنگ نگاره‌ای گلپایگان بوده است.

منبع:ایمنا