باستان‌شناسان اخیرا موفق شدند در شهر تیکال مایان که از شهرهای باستانی مهم در جهان است، یک سیستم پیشرفته فیلتراسیون آب کشف کنند.

با ظهور نخستین شهرها هزاران سال پیش در بین‌النهرین، سیستم‌های آبی برای تامین مداوم جمعیت در حال رشد شهری بسیار مهم شدند. رومیان باستان قنات‌های عظیمی را بنا کردند؛ یونانی‌ها لوله‌کشی تحت فشار را توسعه دادند و اهالی مایان که شاید برای اهرام پلکانی مشهور باشند، در این میان برای توسعه استفاده پیشرفته از آب فعالیت گسترده داشتند.

رسوبات کوارتز و زئولیت که محلی برای مخزن نیست، نشان می‌دهد که مایاها از این مواد معدنی برای تصفیه منبع آب آشامیدنی خود استفاده کرده‌اند. این دو ماده معدنی یکی از اجزای مهم فیلتراسیون مدرن است که نشان می‌دهد، مایاها قرن‌ها از زمان خود جلوتر بوده‌اند.

بسیاری از شهرهای مایا بر روی پایه‌های سنگ آهک متخلخل ساخته شده‌اند؛ بنابراین آب‌های زیرزمینی اغلب مجبور به هدایت از جای دیگر شدند. برخی از شهرهای مایا مانند پالنکه دارای شبکه‌های قنات هستند. در تیكال نیز آب در ۱۰ مخزن تامین‌كننده شهر جمع‌آوری شد. محققان دانشگاه سین سیناتی رسوبات یکی از این مخازن را نمونه‌برداری و آزمایش کردند و مواد معدنی که در نمونه‌ها یافتند آن‌ها را متعجب کرده است.

به نظر می‌رسد مخزن Corriental دارای رسوبات کوارتز و زئولیت در لایه‌های قابل شناسایی است. با توجه به قدمت کربن مواد اطراف، قدمت این لایه‌ها بین ۹۶۵ تا ۲ هزار و ۱۸۵ سال قبل است. این بدان معناست که رسوبات احتمالا در طول عمر این شهر یعنی در حدود ۴۰۰ سال قبل از میلاد تا ۹۰۰ سال مسیح اضافه شده‌اند. واضح است که افزودن آنها به عمد بوده است و محققان فرض می‌کنند که مواد معدنی از یک سفره سنگ آتشفشانی در حدود ۱۸ مایلی تیکال منشا گرفته‌اند.