نوروز یکی از کهن‌ترین جشن‌های به جای مانده از دوران باستان است که از آن زمان تاکنون اقوام مختلف ایرانی همه ساله با نو شدن سال، نوروز را جشن می‌گیرند.

نوروز مهم‌ترین جشن ملی ایرانیان است که همه‌ مردم قبل از فرا رسیدن بهار، در تلاش برای تدارکات آن هستند. آیینی که امروز به عنوان آداب نوروز برگزار می‌شوند برگرفته از جشن نوروز در ایران باستان هستند، هرچند برخی از آن‌ها دچار تغییراتی شده‌اند. در این مطلب قصد داریم درباره‌ آداب و رسوم روستای شاه رستم شهرستان سرچهان در استان فارس در عید نوروز صحبت کنیم.

شاه رستم روستایی از توابع شهرستان سرچهان است و در دهستان باغ صفا قرار دارد که دارای حدود ۳۵۸ نفر جمعیت است.

در این روستا مردم بسیار علاقه‌مند و پایبند به آداب‌ورسوم نوروز هستند. آنان قبل از تحویل سال نو به پاک‌سازی منزل و سفید کردن خانه‌ها می‌پردازند. لباس‌های نو می‌خرند و فرش‌ها را می‌تکانند، سپس گندم، جو، عدس، لوبیا و انواع و اقسام حبوباتی را که خود به عمل‌ آورده‌اند را خیس کرده و  سبزه عید را سبز کرده سپس سفره هفت‌سین را پهن می‌کنند.

 در این سفره هفت‌سین نوروز علاوه بر هفت‌سین اصلی تمام محصولات خود را که در سال گذشته تولید کرده‌اند بر سر سفره می‌گذارند. این اقلام عبارتند از آلوبخارا، فلفل قرمز، عسل، کره، بنه، عدس، لوبیا، تخم‌مرغ، کشمش، ترشی، کله‌قند، انجیر، خیار شور، نبات، گندم، شربت به‌لیمو، رب انار، حلواارده، حلوای سی ین، کاهو، گل‌گاوزبان، پیازوک، سیرموک، گندم برشته، کنجد، شاهدانه، مسقطی، نان، پنیر، سپس در صبح اول عید همه افراد یک جا جمع شده ابتدا به خانه شخصی می‌روند که عزیزی از دست‌داده باشد و سپس به خانه بزرگ‌ترهای روستا می‌روند.

این کار به شکل دسته‌جمعی انجام می‌شود و تا عصر روز اول عید ادامه دارد. در روز اول عید در همه خانه‌ها باز است، اگر در آن زمان کسی در خانه نباشد همه به خانه آن شخص می‌روند بر سر سفره می‌نشینند و از خود پذیرایی می‌کنند و سپس از خانه خارج می‌شوند. گاهی برای بزرگ‌ترها کله‌قند می‌برند. بزرگ‌ترها نیز به بچه‌ها تخم‌مرغ رنگی و تنقلات عیدی می‌دهند.

این آیین سنتی نوروز  در تاریخ ۹۷/۶/۱۸ با شماره ۱۶۴۹ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

* گزارش از مژگان ثابت قدم، کارشناس‌مسئول مردم‌شناسی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان فارس

مرتبط:

آیین نوروز _میراث ماندگار بهار در کرمان