پیش‌بینی‌ها بر این است که با کاهش محدودیتهای سفر در نوروز، موج چهارم ویروس کرونا در کشور از راه برسد. انگشت اتهام هم به سمت مسافران و صنعت گردشگری است.
وزیر بهداشت که پیش از آغاز تعطیلات نوروز مردم را قسم داده بود سفر نروند، روز سیزدهم فروردین ماه متنی اعتراضی را منتشر و از تصمیم‌های دیگر مسؤولان درباره سفرهای نوروزی انتقاد کرد: «نوشتیم… گفتیم… التماس کردیم… قسم دادیم که دو تا سه هفته صبوری کنید، مهلت بدهید، تا مثل سال قبل از فرصت تعطیلات سال نو استفاده کنیم و با تشدید بیماریابی در طرح شهید سلیمانی خانه به خانه شعله‌های کوچک را شناسایی و مهار کنیم تا به هم نپیچند و آتش دامن پهنه کشورما را نگیرد.
گفتیم: سفر و جمعیت سیال نمی‌گذارد طرح اجرا شود و بیماری نیز از نقاط گرفتار به مراکز پاک‌تر منتقل می‌شود … گفتیم: اقتصاد گردشگری اهمیت دارد ولی سرمایه اجتماعی نظام سلامت و هزینه‌های شیوع مجدد بیماری و اثراتش بر اقتصاد خرد و کلان کشور نیز بی‌اهمیت نیست … گروهی فکر کردند فراز و فرود منحنی‌ها شاید به شیوه فتوشاپ است! ….»
پس از آن، سخنگوی وزارت بهداشت آمار داد که در تعطیلات نوروز بیش از ۱۵ هزار نفر که به ویروس کرونا مبتلا بوده و از بیماری خود آگاهی داشته‌اند، سفر رفته‌اند.
سوای این سوال افکار عمومی که اگر آن ۱۵ هزار نفر قابل شناسایی بوده‌اند، چرا از انجام سفر آن‌ها جلوگیری نشده، مساله دیگر این است که با اعلام این عدد در واقع مدیریت سفرها زیر سوال رفته است.
طبق دستورالعمل ستاد خدمات سفر که پیش از آغاز تعطیلات نوروزی صادر شد، همه دستگاه‌ها موظف شده بودند سیاست «عدم تشویق به سفر» را به صورت جدی در دستور قرار دهند، اما پیام‌های تشویقی برخی ادارات میراث فرهنگی و گردشگری استان‌ها، سفرهای استانی مسؤولان گردشگری کشور، تاکید پی در پی بر رعایت پروتکل‌های بهداشتی برای جلب اطمینان خاطر مسافران و اعتراض به سیاست‌های ستاد کرونا در تغییر رنگ شهرها و محدودتر کردن دایره سفر، برپایی کاروان‌های نوروزی شهرداری در بسیاری از شهرها که عامل ازدحام جمعیت بود، برخی برنامه‌های تشویقی و انگیزشی صدا و سیما با محتوای سفر و مهم‌تر از همه کاهش محدودیتهای تردد بدون داشتن برنامه‌ای برای مدیریت سفرها، اجرا نشدن درست مصوبه‌های کرونا برای کنترل مسافران به عنوان مبتلایان احتمالی به کرونا در بعضی استان‌ها و تغییر نکردن شیوه‌های نظارتی بنا به اظهارات کسب و کارهای گردشگری، مؤید این است که به آن اصل توجه چندانی نشد. هرچند که در طول تعطیلات نوروز، وزارت بهداشت مدام درباره گسترده شدن ویروس جهش‌یافته کرونا با انجام سفر هشدار می‌داد، اما باید توجه کرد که اثر این پیام، بعد از یک سال تکرار بدون هیچ تغییری در محتوا و عمل، آن‌چنان که باید تاثیرگذار نخواهد بود.
وزارت بهداشت در کنار وزارت راه و شهرسازی از سوی ستاد خدمات سفر موظف شده بود پروتکل‌های بهداشتی مختصِ سفر بویژه با سیستم حمل و نقل عمومی و اماکن ارائه دهنده خدمات را بازنگری کند، اما آن‌چنان که صاحبان کسب و کارهای گردشگری می‌گویند و در سیستم‌های حمل و نقل عمومی مشاهده شد، نه تنها این پروتکل‌ها تغییری نکرد که نظارت‌ها نسبت به یک سال گذشته، تغییر یا تشدیدی نداشته است.
همچنین قرار بود در طول تعطیلات نوروز، برپایی چادر مسافرتی در بوستان‌ها، پارک‌ها و مراکز تفریحی و اقامت در کمپ‌های جنگلی در همه شهرها (با رنگ‌های قرمز، نارنجی، زرد و آبی) ممنوع شود، اما بررسی‌ها و پیگیری‌های ایسنا و گزارش‌های تصویری منتشرشده از سراسر کشور نشان می‌دهد که این ممنوعیت در همه نقاط کشور به ویژه مناطق ساحلی حاکم نبوده است و کنترل در این بخش نیز به درستی اجرا نشده است.
ستاد خدمات سفر براساس مصوبه ستاد ملی کرونا و اعلام قرارگاه عملیاتی کرونا اعلام کرد که نیروی انتظامی موظف است از تردد خودروها و سرنشینان آن‌ها که دارای تست مثبت کووید ۱۹ هستند برابر گزارش وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی جلوگیری کند، اما اینکه چگونه اقدام شده که ۱۵ هزار نفر مبتلا بدون ممانعت توانسته‌اند به سفر بروند، همچنان محل سوال است و پرسش‌های دیگری را مطرح می‌کند از جمله اینکه آیا پلیس طبق سناریوهایی که قبل از تعطیلات اعلام کرده بود در ورودی شهرها سرنشینان خودروها را کنترل یا راه‌های منتهی به شهرهای پرخطر را مسدود کرد، یا فقط به همان جریمه به عنوان اهرم برخورد بسنده کرد؟
طبق مصوبه ستاد خدمات سفر، قرار بود تورها و خودروهای مرتبط با آن‌ها تنها در شهرهای آبی و زرد برگزار شوند، اما در همین مدت آژانس‌های مجاز برای تور خوزستان که در وضعیت با خطر بسیار زیاد کرونا مواجه بود، تبلیغات زیادی داشتند و از اجرای تور آن‌ها نیز جلوگیری نشد و اگر هم بعضی از این تورها برگزار نشدند، بیشتر به خاطر استقبال کم مردم بود.
همچنین وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی موظف بود در این مدت نظارت و بازرسی‌ها را تشدید کند اما بررسی‌ها و پیگیری‌های ایسنا از فعالان گردشگری نشان می‌دهد این بازرسی‌ها تغییر محسوسی نسبت به یک سال گذشته و حتی سال ۹۸ نداشته و عملکرد ستادهای خدمات سفر در تعطیلات حساس کرونایی زیر سوال است. با این حال، مسؤولان گردشگری در سفرهایی که به برخی استان‌ها داشتند مدام بر تشدید نظارت‌ها در تعطیلات نوروز و رعایت درست پروتکل‌های بهداشتی تاکید داشتند و در تمام این مدت حتی یک گزارش از برخورد و تخلف ارائه نکردند، گویی که همه تاسیسات گردشگری بدون مشکل و ایراد با رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی فعالیت می‌کردند.
این وزارتخانه پیش از آغاز تعطیلات با اعلام اینکه مجوز سفرهای نوروزی را از ستاد ملی کرونا گرفته است، از اجرای طرح «سفر هوشمند و ایمن» خبر داده بود که جزئیات دیگری جز نام این طرح مشخص نشد و همچنان طرحی پرابهام برای فعالان گردشگری و ناشناخته برای مردم است. این وزارتخانه که تا پیش از تعطیلات نوروز نگران ممنوعیت سفرها و ورشکستگی صنعت گردشگری بود، این مدت حتی یک گزارش تخمینی، تحلیلی و حتی احتمالی از میزان اثرگذاری اقتصادی و ارزش‌افزوده این سفرها در صنعت گردشگری کشور ارائه نکرده و فقط این آمار را داده‌اند که از ۲۸ اسفند ۹۹ تا هفتم فروردین‌ماه، یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفرشب در مراکز اقامتی رسمی کشور اقامت داشته‌اند.
اگرچه اکنون انگشت اتهام گسترده شدن ویروس جهش‌یافته کرونا در کشور بیشتر مسافران را نشانه گرفته است، اما نمی‌توان از سیاست، اظهارات و عملکرد متناقض برخی دستگاه‌ها چشم پوشید و فقط یک گروه را مقصر دانست، مخصوصا آنکه سفرهای انجام‌شده به این شکل، بنا بر اظهارات صاحبان اقامتگاه‌ها و آژانس‌ها آورده اقتصادی چندان مؤثری برای آن‌ها نداشته که جبران گوشه‌ای از خسارت و ضررهای یک سال گذشته باشد.
ضمن اینکه از شکل سفرهای انجام‌شده برمی‌آید مدیریت جامعی برای هدایت و کنترل مسافران به مناطق کم‌خطر در تعطیلات نوروز حاکم نبود و حتی در فرصت یک سال گذشته و با وجود تجربه نوروز ۹۹ و سایر کشورها، حتی برای شناسایی و معرفی اماکنی که پروتکل‌ها را دقیق رعایت کرده‌اند و یا می‌توانند کد سلامت یا ایمنی گردشگری داشته باشند، اقدامی نشد و تنها به حرف‌هایی از این دست که «تا به حال وزارت بهداشت گزارشی از ابتلای مسافران در این هتل، تور یا موزه نداشته و نداده است» و یا به همان تاییدیه رعایت پروتکل‌های بهداشتی که وزارت بهداشت در اوایل سال ۹۹ به تاسیسات گردشگری داد، بسنده شد.
بسیاری از جمله رییس تیم واکنش سریع کووید ۱۹ در کشور معتقدند شرایط موجود در نتیجه سیاست‌های متناقض در مدیریت کرونا است. دکتر حمید سوری گفته که متاسفانه سفرهای زیادی صورت گرفت و هرچند اقداماتی که برای کوتاه کردن سفرها و جلوگیری از سفر به نقاط قرمز و نارنجی صورت گرفت تا حدی موثر بود، اما فراموش نکنیم اپیدمی کار خود را می‌کند؛ این که مردم را مجبور کنیم سریع‌تر از نقطه‌ای که قرمز و نارنجی می‌شود خارج شوند، می‌تواند باعث گسترش اپیدمی در کشور شود. چطور ممکن است که افراد بومی یک شهر قرمز بدون تست منفی کرونا مجاز به برخی سفرها نباشند اما به مسافران آن شهر که همان شرایط را به لحاظ ابتلا و آلودگی دارند می‌گوییم سریعا شهر را ترک کنند آن هم بدون آنکه هیچ اقدام موثری برای رصد و رهگیری آن‌ها داشته باشیم. این موضوعات سیاست‌های متناقضی است که به نظر می‌رسد هماهنگی کافی برای تصمیم‌گیری‌ها با متخصصین حوزه سلامت و وزارت بهداشت انجام نمی‌شود که شاهد چنین سیاست‌های برخوردی هستیم و در صورت تداوم می‌تواند سبب بی‌اعتمادی مردم به سیاست‌ها و تصمیم‌گیری‌ها شود.
منبع:ایسنا
مرتبط:
مسافران پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کردند
