نوشته‌ها

تشکیل پرونده تخریب محوطه تاریخی «نایبند»

معاون میراث‌فرهنگی استان بوشهر از برخورد قاطع و قانونی با تخریب کنندگان محوطه تاریخی نایبند خبر داد.

نصرالله ابراهیمی با اشاره به برخورد قاطع و قانونی با تخریب کنندگان محوطه تاریخی نایبند گفت: «شکل گیری بنادر حاشیه خلیج فارس در استان بوشهر نظیر سیراف، سی نیز، مهروبان، نایبند و ریشهر از دوران ساسانی بوده و اوج این بنادر در قرون سوم و چهارم هجری قمری بوده است.»

وی افزود: «خلیج نایبند که از آن به‌عنوان لنگرگاه بندر سیراف یاد می‌شود از اهمیت تاریخی بسیار بالایی برخوردار است و به همین دلیل، رایزنی تخصیص و تامین اعتبار برای مطالعات باستان شناسی بر روی این پهنه با وزارت متبوع انجام شده که با ابلاغ اعتبار کار سامان‌دهی، مستندنگاری و کاوش در آن قسمت آغاز خواهد شد.»

معاون میراث‌فرهنگی استان بوشهر ادامه داد: «خلیج نایبند به واسطه قدمت بالای تاریخی که دارد در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است، ولی با توجه به اینکه بخشی از این پهنه مالکیت خصوصی دارد مورد تسطیح سطح‌الارضی قرار گرفته که مالکان دلیل موضوع، بلوک بندی بیان کرده و نسبت به ایجاد سازه‌های مسکونی بر روی این محوطه اقدام کرده‌اند که در همین راستا شکایاتی علیه مالکان تنظیم شده و پرونده حقوقی آنها باز و در حال پیگیری است.»

ابراهیمی با اشاره به وجود یافته‌های فرهنگی و تاریخی از قرون اولیه اسلامی، داده‌ها و آثار معماری دوران صفویه و تیموری بر روی این پهنه تصریح کرد: «کار تسطیح توسط مالکان از دوره‌های قبل بوده و در حال حاضر، علی‌رغم همه هشدارها و علامتگذاری ها و نصب تابلو ثبت ملی اثر در این محوطه تاریخی، صاحبان بخشی از این محوطه، با قصد بلوک بندی، تقسیم بندی، خرید و فروش و ایجاد سازه به این کار اقدام کرده‌اند، که بی تردید قاطعانه و از طریق مراجع قانونی پیگیری و برخورد خواهد شد.»

وی تاکید کرد: «چون هیچ‌گونه کاوش و گودبرداری انجام نگرفته است، آثار تاریخی زیر خاک نمایان نشده، و به‌ زودی عملیات اجرایی کاوش، مطالعات باستان‌شناسی و انجام گمانه زنی برا مشخص کردن عرصه و حریم این اثر آغاز می‌شود و در این راستا، بقایا و بناهای تاریخی محوطه تاریخی نایبند حفاظت خواهد شد و برای بازدید علاقمندان و گردشگران مهیا می‌شود.»

منبع: ایسنا

مرتبط:

نایبند _استراحتگاه بهشتی در دل کویر

روستای نایبند

نایبند؛ نگین زیبای کویر

نایبند _استراحتگاه بهشتی در دل کویر

تجربه حضور در نخلستان‌ها و هوای دلچسب بهشتی را تنها در اینجا می‌توانی بیابی، روستای تاریخی نایبند ؛ این روستا یکی از جاذبه‌ها بر ساحل دو کویر پهناور لوت و دشت کویر است.

نایبند یک اتفاق و یک لحظه مکانی در دل کویر است که همواره برای در راه‌ماندگان و گم‌شدگان در بیابان، بهشت را تداعی می‌کرده است، به طوریکه موقعیت ممتاز روستا به گونه‌ای است که تا شعاع ۲۰۰ کیلومتری این روستا، آبادی پیدا نمی‌شود.

استقرار روستا بر بلندی کوه و کمبود زمین برای ساخت‌وساز، معماری روستا را دارای فرم خاصی کرده است. چاره‌اندیشی ساکنان روستا برای بهره‌وری بیشتر از فضاهای معماری باعث ساخت بناهایی با مساحت محدود و چند طبقه شده است که از جمله ویژگی‌ها و ارزش‌های معماری روستا محسوب می‌شود.

نایبند

کوچه‌های پیچ در پیچ همراه با فرم چند طبقه‌ای بناها بر بلندای کوهی که اطراف آن را باغات و نخلستان‌ها در بر گرفته است، منظر فرهنگی قابل ارزشی را در میانه کویر  ایجاد کرده است.

در مستندات و کتب تاریخی قرون اولیه تاریخ اسلام، نام «نایبند» به همراه تعریف  آن به عنوان استراحتگاه و مأمنی در حاشیه کویر برده شده است که از آن جمله می‌توان به «اصطخری» و «ابن حوقل» اشاره کرد.به عبارت دیگر، وجود چشمه‌های آب سرد و گرم منحصر به فرد در دو ناحیه معروف به زردگاه و دیگ رستم، شاید مهم‌ترین عامل پیدایش آبادی در این نقطه از کویر بوده است.

این چشمه‌ها در نتیجه فعالیت فرآیندهای زمینی شکل گرفته‌اند که تاکنون مورد توجه ساکنان و رهگذران از روستا بوده‌اند. همچنین استقرار نایبند بر میانه کویر و شکل‌گیری بستر مناسب برای ایجاد باغات و نخلستان‌ها در زمین‌های مجاور روستا، باغات چند طبقه (نخلستان، مرکبات و سبزیجات) را در اطراف روستا شکل داده‌اند.

نایبند

 

ماسوله سرسبز کویر

علی اصغر مونسان، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، شب گذشته در صفحه شخصی خود، روستای نایبند در طبس را ماسوله‌ای سرسبز در دل کویری ایران خواند و نوشت: نایبند روستایی است در دل کویر که وقتی به آن وارد می‌شوید باورتان نمی‌شود، اینجا کویر باشد، کشتزارهای گندم و جو، نخلستان‌های زیبا و باغ‌های مرکبات جلوه‌گری زیبایی دارد و مناظری بکر آفریده است.

وی افزود: روستای نایبند در طبس جز روستاهای پلکانی کشورمان قرار گرفته و عنوان ماسوله کویری را به خود اختصاص داده است. این روستا همچون جزیره‌ای سبز در میان کویر به نظر می‌رسد و جلوه‌ای شگفت انگیز دارد.

نایبند

وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بیان کرد: قدمت روستای نایبند در طبس به قرون اولیه تاریخ اسلام بر می‌گردد؛ البته این منطق را بر اساس وجود حفره‌ها و غارهایی که در دل کوه‌ها وجود دارد می‌گوییم.

بهترین زمان برای سفر به روستای نایبند طبس پاییز، زمستان و اوایل بهار است چرا که این منطقه دارای شرایط بیابانی با گرمای شدید است.

منبع:ایسنا

مرتبط:

نایبند؛ نگین زیبای کویر

جاهای دیدنی و تفریحی عسلویه

جنگل‌های حرا؛ کشف ابن‌سینا یا کاشت انگلیسی‌ها؟

منطقه حفاظت شده نایبند در حال تخریب است، چاره‌ای کنید

تعدادی از انجمن های زیست محیطی استان بوشهر در نامه ای به دادستان کل کشور، جلوگیری از تخریب بی رویه محیط زیست منطقه نایبند توسط یک شرکت پتروشیمی را خواستار شدند.

در این نامه با اشاره به این مطلب که برای حل بخشی از مشکلات انسان نباید هویت کل یک مجموعه محیط زیستی را فدا کرد، آمده است: هم اکنون عسلویه گم شده در آلودگی پتروشیمی ها و درگیر صنعت نامتوازن گاز و نفت است، محیط زیست این شهرستان در شرایط بحرانی قرار دارد.

امضاکنندگان این نامه یاداوری کرده اند: پارک ملی دریایی-ساحلی نایبند تنها میراث طبیعی بومی این شهرستان و تنها داشته طبیعی است که زیر سایه فلرهای بلند برای مردم این دیارباقی مانده است، برخی مدیران شرکت های مستقر در عسلویه از هر فرصتی استفاده می کنند تا از اراضی این پارک برای اقامتگاه و استفاده شخصی بهره گیرند.

در ادامه نامه با اشاره به مشکلات ساکنان عسلویه با تاکید بر این مطلب که آسیب و خسران صنعت گاز سال ها بر پیکر این مرز و بوم باقی خواهد ماند، مدعی یک نوع زمین خواری در منطقه نایبند شده و نوشته اند: این شرکت پتروشیمی برای ساخت مجتمع مسکونی – اقامتگاهی مجموعه کارکنان خود قریب ۳ هکتار از اراضی این پارک را به تملک درآورده و با ایجاد سازه های فلزی تحت عنوان مجتمع گردشگری
به حریم امن گونه های منحصر به فرد آبزی و خشک زی نایبند تجاوز نموده است. تصرف این اراضی دل مردم بومی و فعالان محیط زیست را به درد آورده است. لذا اجرای طرح مجتمع مسکونی – اقامتگاهی … در حریم منطقه حفاظت شده نایبند، نقض صریح اصل  پنجاه قانون اساسی و بی توجهی به سند ملی محیط زیست است.
در این نامه تصریح شده است: در ماده چهارم سند ملی محیط زیست به صراحت به جرم انگاری محیط زیستی تاکید دارد. «بر اساس قوانین و مقرارت سازمان حفاظت محیط آن دسته از اعمالی که ماهیت و یا موجودیت پارک ملی را به خطر انداخته و یا تهدید می نماید، ممنوع بوده و می بایست شدیدا با آنها برخورد شود.» همچنین بر اساس مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری مصوبه مورخ ۱۳۷۹/۰۶/۱۴ «قرارگیری فعالیت های انسانی و شهرک سازی در مناطق چهارگانه حفاظت محیط زیست، عرصه ها و ذخیره گاه های جنگلی و مراتعی، واگذاری آنها قانونا ممنوع است.»

در پایان این نامه آمده است: بدین وسیله ما انجمن های محیط زیستی استان بوشهر، امضا کنندگان این نامه در راستای پایداری سرزمین و پیشگیری از پیامدها و عواقب غیر قابل جبران ملی و محلی در منطقه حفاظت شده نایبند و در راستای ماده ۶۶ قانون آئین دادرسی کیفری مصوب ۲۹۳۱ از جنابعالی به عنوان عالی ترین مقام دادستانی تقاضا داریم دستور بررسی و جلوگیری از تخریب بی رویه محیط زیست منطقه نایبند را صادر و با متخلفان برخورد قانونی صورت گیرد.

منبع:ایسنا

مرتبط:

روستای نایبند

نایبند؛ نگین زیبای کویر

جاهای دیدنی و تفریحی عسلویه

روستای نایبند

روستای «نایبند» طبس در ۱۰۵ کیلومتری دهستان «کویر»، در ۲۳۰ کیلومتري جنوب شرقی شهر «طبس»، بر سر راه طبس – «راور» در استان خراسان جنوبی جای دارد. این روستا از چند سو با روستاهاي «چهل پایه»، «دربند»، «ایهوك»، «کریت» و «پروده» در پیوند و همسایگی است. روستای نایبند که تاریخ آن تا هزار سال در تاریخ ­نگاری­ ها یاد کرده شده، در ارتفاع ۱۱۰۰ متری سطح دریا قرار دارد. نوشته ­های بومی بر آن هستند که سرزمین «نایبندان»، به هنگام بیرون راندن افغان‌ها، اردوگاه نادرشاه افشار بوده است. نایبندیان، مردمان این بهشت در دل کویر، به زبان فارسی با گویش خراسانی سخن میگویند.

بافت و ساختار روستای نایبند همانند «ماسوله» و «ابیانه» و بندر «سیراف» پلکانی در شیبِ تند است. روستای نایبند بر روي خرسنگ بسیار بزرگی در دامنه کوه «نایبند» به بلندایی نزدیک به ۳ هزار متر فراز شده است. این بخش از دامنه ­ی نایبند همچنین در جان پناه کوه ­های  «آب شلمه» و «علی آباد» نیز هست.

این کوه ها همچون دیواره­ای طبیعی توانسته ­اند زیستگاهی برای نایبندیان و روستاهای پیرامون ایشان در برابر تازش کویر لوت فراهم آورند. بافت کوچه ­بندی و خانه­سازی در روستای نایبند پیرو خواست روستانشینان نیست، پیرو سامان شیبدار زمین است. زمینِ سنگی نایبند بسترِ درخوری برای پی ریزی سازه نبوده، تا جایی که می­توان گفت گود برداري و کندن چاه و ساخت دیگر زیرساخت­های ساختمان ­سازی هیچ گاه در دسترس نبوده است. برای همین در خانه ­های مردمان نایبند بخش ­هایی از خانه ­ها همچون درگاه، تنور ، توالت، آغل گوسفندان و  میانسرا با خانه­های کناری هم­ بهرگی و اشتراک در کاربرد دارد.

از میان خانه‌هاي خشتی و پلکانی نایبند که بیش از دیگر سازه­های درون روستا ارزش تاریخی دارند، می­توان «خانه­ی کدخدا»، «خانه­ ی کارونسرا» و «خانه ی توکلی» را نام برد. بیشتر خانه ­های نایبند بیش از یک طبقه دارند.

بسیاري از کوچه‌های روستای نایبند سرپوشیده است که در گویش بومی «ساباط» خوانده می­شود. این کوچه­ ها با داشتن سرپناهی در برابر خورشیدِ توانمند خراسان جایگاهی براي نشستن و گردآمدن­ های مردمان دارد. بیشنه ماده به کار رفته در ساخت سازه­ های این روستا «خشت» و «سنگ» و «کاهگل» است. این ساختمان­ ها با کاربست شن‌های تیره رنگ بومی خاکستری رنگ دیده می­شوند. براي پوشاندن سقف خانه‌ها، تیرهایی از تنه­ درخت نخل با پوششی از برگ درخت خرما رایج است.

در شماری از خانه ­های روستای نایبند نیز تاق و کمانه به کار رفته است و گاهی نیز نگار­گری ساده بر آن افزوده شده است. در این میان باید از کاربست رایج کنگره‌های سه گوش در نماها و دیوارهای جنوبی و شرقی ساختمان‌های نایبند یاد کرد. این کنگره­ های سه گوش «بادگیر»های بومی نایبند هستند که شن بادها را غربال کرده و گردش بادها را در سازه بهینه می­ سازند. همچنین دیوارهای ستبر خشتی با رنگ هماهنگ در راستای همسازی با در این روستا به کار رفته است.

در روستای نایبند ۳ برج نگهبانی قرار گرفته است. این برج­ها از دژ ۳۰۰ ساله ­ی نایبند بر جای مانده است. دژ نایبند روستا را با دیدبان­ های برج ­ها از فرا رسیدن دشمنان آگاه کرده و در بزنگاه یورش با بستن دروازه­ی دژ­ روستا از گزند یورش دشمنان نگهبانی می­شده است. دیوارهای بلند در پیرامون روستا گونه ­ای بارو بوده که با پیوستن به باروی دژ دور تا دور آن را از دسترس بیگانگان نگاه می­داشته است.

آبرسانی روستای نایبند و نخلستان و کشتزارهای آن در کناره­ کویر لوت با چشمه‌های آب سرد و گرم و قنات انجام یافته است. از این میان می­توان «چشمه زردگاه» و «آبگرم دیگ رستم» را نام برد. در ۱۰ کیلومتری نایبند به راور نیز چشمه‌ای گوگردی می­جوشد. این چشمه­ ی گوگردی ویژگی درمانی دارد. سنگ‌های سیاه در این سرزمین نشان ه­ای از جنبش ­های آتشفشانی زمین در گذشته است. آبرسانی طبیعی توانسته زمینه­ درخوری برای رستن نخلستان و درختان مرکبات نایبند فراهم سازد که در پایین دست روستا ایستاده است.

 پوشش زیستی روستای نایبند از پوشش زیستی پناهگاه نایبندان جدا نیست. پس در این زمینه باید از «پناهگاه حیات وحش نایبندان» نیز یاد کرد که گسترده­ ترین سرزمین حفاظت شده­ ی ایران است. گستره­ ی پناهگاه زیستی نایبند ۱ میلیون و ۴۲۲ هزار هکتار است. در این پناهگاه اشکفتی هست به نام «غار کفتار» که یک گله کفتارهای راه‌راه در آن زیست می‌کنند. این سرزمین پایتخت کفتار ایران است.

پلنگ، یوز، کفتار، گربه شنی، سیاه‌گوش، روباه معمولی، روباه شنی، شغال، و نیز شاه‌روباه، این نایاب‌ترین گونه­ی روباه در ایران اینجا زندگی می­کنند. همچنین باید از قوچ و میش، کل ‌و بز، خارپشت ایرانی، تشی و خرگوش صحرایی نیز نام برد. از پوشش پرندگان نایبندان نیز می­توان به زاغ بور، هوبره، کبک، سبزه ‌قبا، تیهو، کوکر گندمی و شکم ‌سیاه، شاه ‌بوف، شاهین، دلیجه، بالابان، عقاب طلایی و سنقر خاکستری را سراغ گرفت. در میان پوشش گیاهی نایبندا نیز می­توان از بادام کوهی،انجیر وحشی،تاغ،چوبک تماشایی،کلاه میرحسین خار سفید،کلاه میرحسین دم عقربی،بادام عاجی،بادام خاکستری،گون درختچه ای،زیره کرمانی و زیره سیاه نام برد.

منبع:ویزیت ایران

سفر به افسانه‌های کهن، جام جم و لیمو

با سفر به جم به اعماق افسانه‌های کهن ایران‌زمین بروید و با دیدن درختان خرما و لیمو طعم ترش و شیرین را در کنار هم تجربه کنید.

به گزارش خبرنگار ایلنا، اگر دوست دارید به سرزمین عجایت سفر کنید و به اعماق افسانه‌های کهن پا بگذارید،به جم بروید. مقصدی که شاید در مرحله نخست شما را به یاد جام جم جمشید بی‌اندازد. شاید از این جهت که با سفر به جم می‌توانید همچون آلیس سفر کنید.

هرچند جام جم یا همان جام جهان‌نما را دارای نیروی اسرارآمیز می‌دانستند که صورت‌های نجومی و هفت اقلیم را نشان می‌داد اما جم نیز از این نیروی سحرآمیز بی‌بهره نیست و می‌توانید در عین سفر به جنوب کشور، از آب و هوایی معتدل و فضایی کوهستانی بهره جویید. در میان رودها، تنگه‌ها و دره‌ها قرار گیرید و کمی آن‌طرف‌تر به نظاره نیلگون خلیج فارس بنشینید. درختان خرماهای شیرین را در کنار درختان لیموهای ترش مزه بیابید و در میان آنها به گشت و گذار بپردازید.

چطور برسید؟

اگر تهران را به عنوان پایتخت،‌ مبدا سفر قرار دهید، می‌توانید مستقیم به سمت جم بروید یا به بوشهر بروید و بعد از آنجا به سمت جم حرکت کنید. اگر بخواهید مستقیم به جم بروید، می‌توانید از مسیری که به سمت اصفهان و شیراز می‌رود از این شهرها عبور کنید و با رسیدن به شیراز در اتوبان شیراز-بندرعباس به سمت پل فسا بروید و مسیر را در اتوبان جهرم- شیراز در پیش بگیرد. در مسیر از محمودآباد، فتح آباد، کوار، زنجیران، عبور می‌کنید و با قرار گرفتن در جاده کاوار-فیروزآباد از آتشکده و گیلک می‌گذرید. سپس در مسیر فیروزآباد- جم برانید. در این مسیر از احمدآباد و سمنگان عبور می‌کنید و با رسیدن به بزرگراه جم- سیراف بعد از گذشتن از باغ گلشن وارد جاده‌ای شوید که تابلو، جم را نشان می‌دهد. بعد از چند کیلومتر به جم می‌رسید.

اگر تصمیم گرفتید که از بوشهر به جم بروید، سه مسیر پیش روی شما قرار دارد. نخست می‌توانید مسیر ساحلی را انتخاب کنید که البته کمی طولانی‌تر است اما از کنار نیلگون خلیج فارس می‌گذرد. در این مسیر به سمت دلوار بروید و در اتوبان سیراف برانید. در طول این مسیر از بندرهای عامری، رستمی، بوالخیر می‌گذرید و کلات، هدکان و کبگان را خواهید دید. سپس در مسیر جاده سیراف ادامه دهید و بعد از عبور از  سرسبزی‌های کردوان سفلی به شهنیاء می‌رسید. جاده خورموج-کنگان را در پیش بگیرید و بعد از عبور از آبدان و دوراهک به سمت بندر سیراف بروید. از سیراف نیز به سمت بزرگراه جم-سیراف مسیر را ادامه دهید تا به جم برسید.

مسیر دوم از سمت چغادک می‌گذرد. بعد در مسیر اهرم-خورموج برانید و بعد از گذشتن از خورموج و محمدآباد وارد اتوبان خورموج-کنگان شوید. مسیر را تا سیراف ادامه دهید و سپس به سمت جم بروید. مسیر سوم از سمت شمال استان به سمت جم می‌رود و نسبتا مسیر طولانی‌تری است. در این مسیر از اهرم، کلمه و بوشکان می‌گذرید. وارد جاده امامزاده شهید می‌شوید و از دهرم می‌گذرید و وارد جاده فرشبند-جم می‌شوید و به سمت جم برانید.

اگر دوست داشتید با اتوبوس سفر کنید، می‌توانید از ترمینال جنوب تهران (خزانه) به مقصد جم (عسلویه) بلیط بگیرید. از آنجا که اتوبوس‌های تهران-جم محدود هستند می‌توانید مقصد را ترمینال بوشهر انتخاب کنید و از بوشهر راهی جم شوید. هر روز در ساعات مختلف، از پایانه جنوب تهران به مقصد پایانه بوشهر اتوبوس حرکت می‌کند. باتوجه به مسافت طولانی تهران تا بوشهر، شاید بهترین گزینه، سفر هوایی باشد. هرچند جم فرودگاه دارد اما پرواز عادی به آن انجام نمی‌شود بنابراین باید فرودگاه بوشهر را به عنوان مقصد در نظر بگیرید و از آنجا راهی جم شوید.

سفر به کوهستان‌های بوشهر

هرچند جم یکی از شهرستان‌‌های استان بوشهر است اما خارج از محدوده ساحل قرار دارد. شهرستانی کوهستانی با آب و هوای معتدل است و اقلیم آن شباهت زیادی به جنوب استان فارس دارد. ارتفاع برخی از مناطق نسبت به دریا حدود ۱۰۰۰ متر است و می‌توان گفت یکی از مرتفع‌ترین نقاط استان بوشهر به حساب می‌آید که ساحل ندارد؛ اما فاصله آن با سواحل عسلویه و کنگان بسیار نزدیک است از این رو با سفر به جم می‌توان چند فصل را توام با هم تجربه کرد.

جم راه ارتباطی استان فارس است و افرادی که از فیروز آباد می‌آیند از جم رد می‌شوند به استان بوشهر و بندر سیراف می‌رسند. بندر سیراف نیز یکی از پایگاه‌های قدیمی و تاریخی ایران در سواحل خلیج فارس است که قدمت آن به اواخر دوره ساسانیان می‌رسد. فاصله بندر سیراف تا جم حدود ۳۵ کیلومتر است بنابراین وقتی به جم رفتید دیدن آثار تاریخی سیراف را فراموش نکنید.

از پردیس تا قلعه

به جرات می‌توان گفت یکی از معروف‌ترین جاذبه‌های دیدنی جم، کوه پدری یا پردیس است. کوهی که داستان‌ها و افسانه‌های زیادی درباره آن وجود دارد و آن را منتسب به پادشاهی جمشید می‌دانند. در کتاب «از مروارید تا نفت» نوشته «رضا طاهری» در مورد وجه تسمیه نام «پدری» اینگونه آمده است که این کلمه از دو کلمه «پد» و «ری» تشکیل شده که با هم به معنی «محافظ شهر سلطنتی» است. درباره کوه پدری شایعات و داستان‌های فراوان نقل شده‌است این داستان‌ها از موضوعات کهن مانند نقطه آغاز تمدن بشری و پیدایش زمین و جام جهان نمای جمشید گرفته تا موضوعات روز دنیای مدرن مانند مغناطیسی بودن و حتا ضد HIV بودن را دربرمی‌گیرد.

در نزدیکی کوه پدری، غاری وجود دارد که برخی آن را اولین خانه دنیا می‌نامند. جم مملو از چشمه‌های آب شیرین است و شاید سرسبزی منطقه و کوه پدری نیز به واسطه همین چشمه‌ها باشد. درعین حال عسل طبیعی منطقه بسیار معروف است و برای آن نیز افسانه‌های زیادی ساخته‌اند.

در سفر به جم دیدن  قلعه سی سواران را فراموش نکنید. هرچند اکنون جز دیواری مخروبه از این قلعه چیز دیگری باقی نمانده اما دیدن سنگفرش‌ها و تاریخی که گذشته را فریاد می‌زند، خالی از لطف نخواهد بود. درعین حال این منطقه دارای تعداد زیادی سد و آسیاب‌آبی است که از سنگ و ساروج ساخته شده‌اند و گواهی بر تمدن کهن منطقه هستند.

حمام محمدعلی خان پریشان جمی، قلعه حرمیک، آثار تاریخی انارستان مانند آسیاب تاریخی حرمی اناری و تراشه‌های سنگی سورگو از دیگر جاذبه‌های جم هستند که می‌توانید برای بازدید آنها برنامه ریزی داشته باشید.

اقامت همراه با گردش

بیشترین جاذبه‌های گردشگری جم در حوزه طبیعتگردی قرار می‌گیرد شاید از این جهت است که اقامتگاه‌های بومگردی بیشتر در مناطق بکر طبیعی خدمات ارائه می‌دهند. در شهرستان جم اقامتگاه‌های بومگردی متعددی وجود دارد. می‌توانید در کنار اقامت از فضاهای بکر طبیعی بهره‌‌مند شوید.

برخی از این اقامتگاه‌‌ها به چشمه‌های آب شیرین مشرف هستند و امکان استفاده از آب‌های معدنی منطقه را فراهم می‌کنند. در کنار برخی اقامتگاه‌های بومگردی نیز می‌توانید از امکانات رستوران و کافه‌ و سایر خدمات پذیرایی بهره‌مند شوید ضمن آنکه بسیاری از واحدهای بومگردی بر اساس معماری بومی و با استفاده از مواد و متریال محلی ساخته شده‌اند و نمایی از قدمت کهن منطقه را به نمایش می‌گذارند.

با توجه به ناهمواری‌های موجود در منطقه، دره نوردی یکی از تفریحاتی است که می‌توانید در اطراف جم تجربه کنید. طبیعتی زیبا، بکر و سرسبز که در میان ناهمواری‌های منطقه، منظره‌ای زیبا و چشم نواز پدید آورده‌اند.  درختان نخل از یک سو و درختان لیمو از دیگر سو طبیعتی سرسبز پدید آورده‌اند. شاید به جهت تعدد درختان لیمو در جم است که جشنواره برداشت لیمو هر سال پاییز در این منطقه برگزار می‌شود.

جشنواره برداشت لیمو با برگزاری مراسم مختلف از ایجاد امکان چیدن لیمو‌ها از روی درخت برای بازدیدکنندگان که تجربه‌ای خاص و منحصر به فرد است گرفته تا نشان دادن آداب و رسوم محلی و همراه شدن بازدیدکنندگان با برگزار کنندگان در تولید محصولاتی که از لیمو تهیه می‌شود، همراه است. در این جشنواره می‌توانید آب لیمو بگیرید و انواع ترشیجات و مرباهایی که با لیمو درست می‌شوند را با قیمتی مناسب تهیه کنید.

یکی از ویژگی‌های لیموی شهرستان جم ماندگاری آن است چنانکه ماه‌ها می‌توان این لیمو را در جای خنک نگهداری و در نهایت فرآورده‌های لازم را تهیه  کرد.

حتا می‌توانید از تنگ‌ها در منطقه طاقو هم دیدن کنید. تنگه‌ای که آبی شیرین در آن جریان دارد و اقامتگاه بومگردی در آن نزدیکی است که معماری متفاوت از سایر نقاط جم دارد. معماری روستای طاقو شبه پله کانی و نزدیک به معماری مناطق کوهستانی است. هرچند برای رسیدن به این روستا باید مسیر خاکی نسبتا طولانی را طی کنید اما قطعا دیدن طبیعت بکر و زیبای منطقه، ارزش آن را دارد که دل به خاک بزنید و تا آنجا برانید.

در این منطقه دره‌هایی عمیق پیش روی شما ظاهر می‌شود که مناظری شبیه به کارت پستال‌های خارجی است. به سمت بالاکوه و سرچشمه که حرکت کنید دشت نرگس در انتظار شما خواهد بود. نرگس‌های زیبا که به صورت خودرو در منطقه رشد می‌کنند و عطر آنها هر بازدیدکننده‌ای را مست می‌کند.

در بخش ریز هم نزدیک به روستای انارستان می‌توانید طبیعتی بکر را شاهد باشید که قطعا برای طبیعتگردان بسیار جذاب خواهد بود. ضمن آنکه اگر به رصد ستارگان و آسمان شب علاقه‌مند باشید از آنجا که این منطقه عاری از آلودگی‌های نوری است، گزینه مناسبی در سبد سفر خود برای دیدن ستارگان دارید. می‌توانید شب کمپ یا در واحد بومگردی که در آن نزدیکی قرار دارد، اقامت کنید و از درخشش ستارگان لذت ببرید. بزرگ‌‌ترین جنگل جنوب استان بوشهر جنگل گلوبردکان است که در شهرستان جم قرار دارد.

در انارستان هم اقامتگاه بومگردی راه‌اندازی شده که در مکانی با آب و هوای بسیار مطبوع بخصوص در فصل پاییز و زمستان میزبان مسافران می‌شود. دیدن درختان لیمو و نخلستان‌ها در این منطقه بسیار جذاب است.

تشان نیز یک قنات تاریخی دارد و می‌توان در مسیر قنات تا سرمنشا آن پیاده‌روی و کوهپیمایی انجام داد و از دیدن معماری حدود ۳۰ حلقه قنات و علمی که در پس آن نهفته لذت برد. البته سعی داشته باشید برای دیدن مناطق بکر و طبیعت زیبای منطقه از کمک بلد محلی و راهنمایان محلی استفاده کنید.

ساحل را هم ببینید

سفر به جم اگر با دیدن مناطق ساحلی همراه نباشد، بی معنا خواهد بود. هرچند جم ساحل ندارد اما با ساحل هم فاصله زیادی ندارد. عسلویه، ‌کنگان و بندر سیراف در فاصله کوتاهی از جم قرار دارند بنابراین دیدن ساحل آن خالی از لطف نخواهد بود و با طی کردن مسافتی در حدود ۳۰ کیلومتر به سواحل نیلگون خلیج فارس می‌رسید. ساحلی که در میان سیراف و پرک قرار دارد یکی از زیباترین سواحل کشور است که با دیدن آن در افسانه‌های جادویی نیلگون فارس غرق خواهید شد. عمق دریا در این منطقه رنگی متفاوت از دریا را پیش چشمان شما به نمایش می‌گذارد. آبی نیلگونی که هیچ جای دنیا جز در این نقطه از کشور نمی‌توانید ببینید. در پس زمینه آن نیز کشتی‌های عظیم‌الجثه و نفتکش‌های بزرگ را شاهد خواهید بود.

اگر بخواهید به عسلویه هم سر بزنید، مسیر شبرو جذابیت‌های خاصی خواهد داشت؛ دیدن دکل‌های گاز  با فلرهای روشن منظره‌ای فراموش نشدنی برای شما رقم خواهد زد. از آنجا که عسلویه یکی از جاذبه‌های گردشگری صنعتی به حساب می‌آید می‌توانید از مناطق و پالایشگاه‌های گازی آن دیدن کنید. ضمن آنکه ساحل عسلویه نیز زیبایی خاصی دارد که در کنار روشنایی فلرها، شبهایی روشن را پیش روی شما می‌گذارد.

از میگو و ماهی تا خرما

در جم نیز مانند سایر شهرهای جنوب کشور، ماهی، میگو، خرما و ادویه از جمله مواد اولیه غذاهای محلی به حساب می‌آیند و در عین حال سوغات این شهر هستند. رنگینک، ته‌انداز ماهی، قلیه ماهی و قلیه میگو، دال عدس از جمله غذاهای مرسوم این منطقه هستند و قیمه شیرین هم یکی از خورشت‌های خاص منطقه است. از خوردن شاه میگوی آب شیرین نیز غفلت نکنید چراکه این منطقه شاه میگوهای خاصی دارد که در آب شیرین پرورش می‌یابند و محل‌هایی برای ارائه شاه میگوی کبابی یا سرخ شده هستند که می‌توانید طعم این غذای لذیذ را در آنجا بچشید. استانبولی در جم نیز پر از سبزی است و با لوبیا و عدس و گوشت درست می‌شود. بیشتر غذاهای این منطقه تند است و از ادویه فراوان در آن استفاده شده است که با ماست سرو می‌شود.

درعین حال شهرستان‌های جم غذاهای خاصی دارند که با نان محلی خاصی سرو می‌شوند که همیشه و در همه جا پخت می‌شود و می‌توانید با دنبال کردن عطر نان، به محل پخت آن برسید.