سفر حتماً نباید لوکس باشد و برای اقامت هم نیازی به هتل‌های گرانقیمت و آنچنانی نیست، فقط کافی است عزم طبیعت‌گردی کنید تا با کمترین وسایل دل به جاده بزنید و روز‌های خوشی را کنار دوستان و خانواده داشته باشید.

یکی از سبک‌های محبوب سفر که طی سال‌های اخیر به خصوص در بین جوانان مورد استقبال قرار گرفته، طبیعت گردی است، اما باید بدانیم که برای رفتن به طبیعت و اقامت در آن باید به قدر کافی آگاهی داشته باشیم، اینکه کجا کمپ بزنیم و چه وسایلی با خود به همراه ببریم، تغذیه مان چگونه باشد و اگر کودک داریم باید به چه نکاتی توجه کنیم.

به همین جهت به سراغ ادریس کوثری، طبیعت گرد و راهنمای گردشگری رفتیم تا برای مان از باید‌ها و نباید‌ها در طبیعت گردی بگوید.

این راهنمای جوان، خود زاده طبیعت بکر گیلان است و با توجه به علاقه‌ای که از کودکی به طبیعت گردی داشته از سن ۱۶ سالگی به صورت جدی به دنبال این موضوع رفته و در حال حاضر هم به عنوان راهنمای گردشگری درحال فعالیت است.

وی در گفتگو با خبرنگار ما، در خصوص این که طبیعت ایران چقدر برای سفر جذابیت دارد، گفت: به جرأت می‌توانم بگویم که نقطه به نقطه ایران با یکدیگر متفاوت است. ما وقتی از شمال کشور حرف می‌زنیم، این شمال از آستارای گیلان تا استرآباد گلستان ادامه دارد، اما نقطه به نقطه با هم فرق دارد و پوشش گیاهی در شرق و غرب ایران متفاوت است.

در مازندران و گلستان هم همین موضوع صدق می‌کند و از جنگل و ارتفاعات گرفته تا نوع میوه‌ها و اقلیم‌های مختلف آب و هوایی را می‌توانیم ببینیم. به همین خاطر هم اگر کسی یک طبیعت‌گرد حرفه‌ای باشد، وقتی عکسی را از زاویه بالا از جنگل‌های گیلان، مازندران و گلستان به آن نشان دهیم، به راحتی تشخیص می‌دهد که هر عکس مربوط به کدام استان است، علی رغم این که همه‌شان جزو جنگل‌های هیرکانی محسوب می‌شوند.

کوثری تصریح کرد: از شمال ایران که فاصله بگیریم، یکی از جا‌هایی که طبیعت معروفی دارد استان لرستان است که آبشار‌های بی‌نظیری دارد یا دریاچه گَهَر آن که با شمال کشور کاملاً متفاوت است، همچنین در کردستان هم شاهد طبیعت صخره‌ای بی‌نظیر و هوای فوق‌العاده هستیم.

جالب اینجاست که حتی در یکسری از استان‌های جنوبی کشور هم آب و هوا و طبیعت بکر داریم، مانند شهر ایذه در استان خوزستان که تقریبا می‌توان گفت مثل شمال ایران سرسبز است و در این فصل آب و هوای مناسبی دارد یا دزفول که خودش شمال خوزستان است و در نوع خود دریاچه‌ها، رودخانه‌ها و آبشار‌های زیبایی دارد.

من این مثال‌ها را زدم که بگویم هم جنگل‌های متفاوتی داریم و هم دریا، آبشار، برکه و اقیانوس ابر، در واقع همه آنچه که در تمام دنیا وجود دارد، در ایران هم موجود است و این نه تنها برای طبیعت‌گرد‌های ایرانی، بلکه برای طبیعت‌گرد‌هایی که از کشور‌های دیگر می‌آیند بسیار جذاب است.

طبیعت ایران با سوئیس برابری می‌کند

این طبیعت گرد با بیان اینکه ما در کل جهان سوئیس را به عنوان یک مقصد طبیعت‌گردی زیبا می‌شناسیم، گفت: من یک مسافر سوئیسی داشتم و زمانی که وارد شمال کشور شد، واقعا هیجان داشت و می‌گفت اینجا بی‌نظیر است و اگر از ایتالیا و کشور سوئیس بالاتر نباشد، پایین‌تر هم نیست و این به دلیل تنوع گیاهی در کشورمان است.

کوثری در خصوص انتخاب شمال کشور برای طبیعت‌گردی به خصوص از سوی جوانان گفت: من از افراد طبیعت‌گردی که مدام شکایت دارند که چرا مردم به شمال سفر می‌کنند یا چرا طبیعت را تخریب می‌کنند، گله‌مند هستم. اگر ما واقعا دلسوز باشیم باید به جوان‌ها به خصوص افرادی که تازه طبیعت‌گردی را آغاز کرده‌اند آموزش بدهیم.

اکثر جوان‌ها در سال‌های اخیر به طبیعت‌گردی علاقمند شده‌اند و شاید نمی‌دانند باید طبیعت‌گردی مسئولانه را انتخاب کنند، فرق بین طبیعت‌گرد و طبیعت‌گرد مسئول شبیه آدم بی‌خیال و فرد مسئولیت‌پذیر است، همه به قصد طبیعت‌گردی می‌روند، اما کسی که مسئولیت پذیر است و از اصل اکوتوریست پیروی می‌کند، یکسری نکاتی را رعایت می‌کند تا به طبیعت آسیبی نرساند.

طبیعت ارث پدری هیچ کسی نیست

وی گفت: به نظر من سفر کردن خوب است، اما باید آموزش دهیم و بدانیم طبیعت ارث پدری هیچ کسی نیست و همه می‌توانند از آن استفاده کنند.

در مورد طبیعت‌گردی کاملاً همه چیز به این بستگی دارد که شما به کجا سفر می‌کنید. خود من بعضی وقت‌ها که به ییلاقات شمال می‌روم تنها خریدی که می‌کنم آرد، تخم مرغ و ادویه جات است، چون در آنجا گاو و گوسفند وجود دارد و من می‌توانم از شیر آن‌ها استفاده کنم یا باغ‌هایی وجود دارد که می‌توان از سبزیجات آن استفاده کرد که تمامی این‌ها هزینه سفر را کاهش می‌دهد، اما گاهی هم عده‌ای دوست دارند گوشت مصرف کنند که خوب داستان متفاوت می‌شود.

چطور هزینه‌های سفر را کاهش دهیم؟

در طبیعت اکثراً هم چشمه وجود دارد و هم گیاهان خوراکی که اگر آن‌ها را بشناسیم می‌توانیم هزینه‌هایمان را کاهش دهیم. بار‌ها پیش آمده خیلی از افرادی که طبیعت‌گردی می‌کنند با وجود این که ۵۰۰ متر با چشمه فاصله دارند یا رودخانه کنارشان است، برای مصرف خوراکی یا شستشو آب معدنی می‌برند؛ بنابراین آموزش می‌تواند هزینه‌ها را مدیریت کند.

وی در ادامه با اشاره به این که متأسفانه عده‌ای در طبیعت گردی دنبال کننده عده‌ای دیگر شده‌اند، گفت: من معتقدم باید در طبیعت گردی خودمان کشف و شهود داشته باشیم و فقط به شمال کشور بسنده نکنیم.

ما در ایران طبیعت‌های بکر و بی‌نظیری به خصوص در شرق کشور و حوالی خراسان داریم. حتی تهرانی‌ها به فاصله دو ساعت با استان البرز می‌توانند خودشان را به طبیعت‌های بی‌نظیری برسانند و از هجوم به شمال کشور کم کنند.

با توجه به فصل اقدام به طبیعت گردی کنید

کوثری با بیان اینکه پیشنهادم این است که فصل طبیعت‌گردی را در نظر بگیریم، گفت: ما باید بدانیم که در هر فصل چه پتانسیلی در کشور داریم. اگر اهل ماجراجویی هستید، رفتینگ‌های استان اصفهان و چهار محال و بختیاری در این فصل عالی است، این ورزش مهیج عموماً در رودخانه هیرمند انجام می‌گیرد که دارای چهار مسیر با درجه سختی و هیجان‌های متفاوت از طریق قایق سواری است.

در فصل زمستان می‌توانیم به کوه‌های توچال، شمشک و دیزین بروید، یا اسکی کنید یا مسیر‌هایی را برای پیاده‌روی انتخاب کنید، مهم‌ترین موضوع از نظر ما سفر آگاهانه است.

کوثری با اشاره به تجربیات خود از سفر‌های هیجان انگیزی که داشته، گفت: یکی از طبیعت‌گردی‌های خیلی ماجراجویانه‌ای که داشتم مربوط به زمانی می‌شد که می‌خواستم از ماسوله به قلعه رودخان بروم و همان زمان باران و رعد و برق شروع شد و، چون در ارتفاع خیلی بالایی بودیم با چشمان خود می‌دیدم رعد و برق به زمین می‌خورد و به چپ و راست می‌رود، ما برای این که اتفاقی برایمان نیفتد با تمام توان می‌دویدیم.

یک بار هم در همین مسیر‌ها گم شدیم و دو روزی را بدون آب و غذا سپری کردیم تا جایی که از شدت گرسنگی مجبور به خوردن برگ درخت شدیم. خیلی سخت بود، اما الان تنها هیجان و خاطره‌اش برایمان باقی مانده است. البته که رودخانه نوردی و دره‌نوردی‌های خاصی هم داشته‌ام.

وسایل مورد نیاز برای طبیعت گردی

کوثری با بیان این که حتماً در طبیعت‌گردی بنا بر فصلی که می‌روید تجهیزات مناسب را به همراه داشته باشید، گفت: رفتن به قله در فصل زمستان آن هم بدون تجهیزات مساوی با مرگ است، بنابراین حتماً کسانی که به کمپینگ می‌روند زیرانداز، چادر و کیسه خواب مناسب به همراه داشته باشند و وسایل گرمایشی مثل هیتر‌های کوچک قابل حمل را با خود ببرند.

اگر قرار است آشپزی کنید حتماً جا آتشی داشته باشید. این جزئی از لوازم طبیعت‌گردی است و کمک می‌کند تا روی خود زمین آتش درست نکنیم، شما می‌توانید با یک ست ظروف خاص طبیعت‌گردی حجم کوچکی از کوله را اشغال کنید، اما بیشترین استفاده را از آن ببرید.

حتماً در طبیعت‌گردی‌های خود قرص‌ها و پماد‌های مخصوص پشه برای تابستان، جعبه کمک‌های اولیه و طناب و پارچه محکم را به همراه داشته باشید. برخی از مواقع پیش می‌آید که ممکن است یکی از همراهان نتواند به راه ادامه دهد و نیاز به برانکارد باشد که شما می‌توانید از طناب کمک بگیرید. طناب خیلی در طبیعت‌گردی نجات بخش بوده و حتی الان دستبند‌هایی به بازار آمده که وقتی باز می‌کنیم ۳۰ تا ۴۰ متر طناب دارید.

این راهنمای گردشگری اضافه کرد: پوتین‌های مناسب طبیعت‌گردی یکی از گزینه‌های الزامی است، البته خیلی از جوان‌ها می‌گویند که ما با صندل و کفش‌های پیاده‌روی هم راحت هستیم، اما باید بدانید که این موضوع در درازمدت مشکل ایجاد می‌کند و به خصوص در جوان‌ها در سن ۳۰ و ۴۰ سالگی این مشکلات خودشان را به شکل درد در ناحیه زانو، کمر و گردن نشان می‌دهند.

تنها چیزی که باید در طبیعت به جا بگذاریم رد پایمان است

وی با اشاره به این که حتماً کوله‌های خود را سبک ببندید، گفت: اگر در فصل اردیبهشت که هوا معمولاً بارانی است سفر می‌کنید حتماً وسایل مورد نیاز به همراه داشته باشید و تا می‌توانید از وسایل یک بار مصرف استفاده نکنید. بنا بر این است که وقتی به طبیعت می‌رویم تنها چیزی که به جا می‌ماند رد پایمان می‌ماند و تنها چیزی که از طبیعت خارج می‌کنیم عکس‌های یادگاری ما.

راهکار‌هایی برای در امان ماندن از آزار حیوانات

کوثری گفت: باید توجه کرد که در جنگل‌های بکر حیوانات وحشی زیاد هستند، اما می‌توانیم به صورت هوشمندانه از آزار حیوانات در امان باشیم به این ترتیب که درب ظروف خوراکی را ببنیدم و زباله‌ها را در کیسه‌هایی به صورت محکم ببندیم تا بویی از آن خارج نشود، چراکه حیوانات شم بویایی بالایی دارند.

حتی می‌توانیم دور کمپ در شعاع ۲ تا ۳ متری طناب‌هایی ببندیم و به آن زنگوله‌های ریزی آویزان کنیم تا در صورت آمدن حیوانات هم هشداری برای ما باشد و هم آن‌ها با صدای زنگوله‌ها بترسند و فرار کنند.

وی ادامه داد: مهمترین نکته در طبیعت گردی حفظ طبیعت است، بنابراین فقط اجازه داریم از چوب‌های خشک برای آتش درست کنیم و نباید به پوشش گیاهی آسیبی بزنیم. اگر همراه خود زباله‌هایی مثل پوست هندوانه یا خربزه داریم یا با خودمان ببریم یا آن‌ها را جایی بیندازیم که دام وجود دارد. اگر سفر گروهی نمی‌رویم، حتماً یک راه بلد داشته باشیم و در مسیر از بقیه افراد فاصله نگیریم. حتی اگر با تجربه هستیم؛ چراکه موارد زیادی را شاهد بوده‌ایم که طبیعت‌گردان باتجربه جان خود را از دست داده‌اند.

از موسیقی جاری در طبیعت لذت ببریم

این راهنمای گردشگری تأکیدکرد: اگر خودمان طبیعت گردی می‌کنیم حتماً خودمان را بیمه کنیم و اگر با گروه می‌رویم از وجود راهنمای کارت‌دار رسمی وزارت میراث فرهنگی و گردشگری، مجوز و بیمه اطمینان داشته باشیم تا از بروز مشکلات غیر قابل جبران پیشگیری کنیم.

نکته مهمی که باید به آن اشاره کنم این است که حتماً سعی کنیم در طبیعت از موسیقی که به طور عادی جریان دارد استفاده کنیم. بسیاری از اوقات شاهد هستیم که گروه‌های طبیعت‌گردی با خودشان باند‌های بزرگ می‌آورند و حتی خواننده به همراه دارند.

این اصلاً برای طبیعت و برای گونه‌های گیاهی و حیوانی خوب نیست؛ بنابراین هم برای حفظ طبیعت و هم برای حفظ سلامت روان خود سعی کنیم به زیباترین موسیقی که در طبیعت نواخته می‌شود گوش کنیم و آرامش خودمان و اطرافیانمان را مختل نکنیم.

طبیعت گردی در مناطق بکر و با پیاده روی‌های طولانی مناسب کودکان نیست

وی در خصوص حضور کودکان در طبیعت گردی‌ها گفت: طبیعت گردی کودکان با بزرگسالان به دلیل علاقه و سلیقه‌ای که دارند خیلی تفاوت دارد، کودکان در طبیعت به دنبال هیجاناتی مثل شنا در آب یا تاب بازی در جنگل هستند.

از آنجایی که عموماً کودکان تا یک سنی درک چندانی از زیبایی‌های طبیعت ندارند، نگاهشان با نگاه ما متفاوت است به خاطر همین باید سعی کنیم در طبیعت گردی، بچه‌ها را جایی ببریم که لذت ببرند و این مکان باید با مقصدی که بزرگسالان انتخاب می‌کنند متفاوت باشد.

کوثری ادامه داد: بار‌ها در کوهپیمایی‌ها دیده ام که بچه دو سه ساله را با خودشان همراه می‌کنند، طبیعی است که اگر در طول مسیر مشکلی پیش بیاید شما بار اضافه خواهید داشت و این کار را خیلی سخت می‌کند.

به نظر من بهتر است مکان طبیعت گردی برای کودکان به نحوی انتخاب شود که شما نیم ساعت بیشتر با ماشین فاصله نداشته باشید، قطعاً طبیعت گردی در مناطق بکر و با پیاده روی‌های طولانی مناسب کودکان نیست، ضمن اینکه باید احتمال حمله حیوانات وحشی را هم در نظر بگیرید.

این راهنمای گردشگری در پایان گفت: به همه کسانی که طبیعت‌گردی نکرده‌اند یا نمی‌دانند چگونه است توصیه می‌کنم با کسب اطلاعات کامل خودشان را از این تجربه بی‌نظیر محروم نکنند.

مرتبط:

چگونه در طبیعت حشرات را از خود دور نگه داریم؟

تور یک‌روزه، کم‌هزینه و به‌صرفه

طبیعت گردی در ایران و اکوتوریسم