استان چهار محال و بختیاری
اگر همیشه آرزوی سفر به سوئیس را در سر داشتید و تا کنون موفق نشدید؛ ناراحت نباشید چرا که در همین کشور عزیزمان ایران استان چهار محال و بختیاری به دلیل طبیعت بکر و مناظر فوق العاده اش به سوئیس ایران شهرت دارد. استان چهار محال و بختیاری در بلندای زاگرس با طبیعتی بکر و مناظری وصف ناشدنی عظمت خالق را به تصویر کشیده است. این استان همیشه سبز با وسعت ۱۶،۴۲۱ کیلومترمربع از شمال و مشرق به استان اصفهان، از مغرب به استان خوزستان، از جنوب به استان کهگیلویه و بویراحمد و از سوی شمال غربی به استان لرستان همسایه است. استان چهار محال و بختیاری از بخش های کوهستانی فلات مرکزی ایران به حساب می آید که با میانگین ارتفاع حدود ۲۱۵۳ متری اش بلند ترین استان و به نام بام ایران شهرت پیدا کرده. شاید برایتان جالب باشد بدانید بختیاری و شهر کرد از شهرستان های استان اصفهان بودند تا اینکه در سال ۱۳۳۲ از اصفهان جدا و استان چهار محال و بختیاری به مرکزیت شهرکرد به وجود آمد. اگر تاکنون دلیل نام گذاری این استان برایتان سوال بوده؛ باید به شما بگوییم چهارمحال دارای پیشینه ای کهن است که درگذشته از چهار ناحیه که عبارتند از: لار، کیار، میزدج و گندمان تشکیل می شده؛ اما اکنون لار در شهرستان شهرکرد، شهرستان سامان و شهرستان بن، میزدج در شهرستان فارسان، کیار در شهرستان کیار و گندمان در شهرستان بروجن قرار گرفته اند؛ و همچنین بختیاری از شهرستان های کوهرنگ، اردل و لردگان و بخش ناغان شهرستان کیار که کوچ گاه ایل بختیاری بوده اند تشکیل شده.
قدمت استان چهار محال و بختیاری طبق آثار سفالینهها و ابزار سنگی کشف شده در تپه باستانی شهر هفشجان که اولین و بزرگترین اثر تاریخی ملی استان چهار محال و بختیاری محسوب می شود به ۹۰۰۰ سال پیش یعنی هزاره هفتم قبل از میلاد تخمین زده اند؛ که از ابزار های مسی و سنگی کشاورزی پیدا شده در این منطقه بیانگر آغاز کشاورزی در۵ تا ۷ هزار سال پیش می باشد.
استان چهار محال و بختیاری در ارتفاعات زیبای زاگرس با مناظر مسحورکنندهاش در کنار زردکوه خود نمایی می کند که برفهای انباشته بر روی ارتفاعات خیر کننده موجب جان گرفتن مهمترین رودهای ایران چون زایندهرود، کارون و دز شده است؛ زمستان های سرد و برفی و تابستان هایی معتدل به وجود آورده. این نوع آب و هوا موجب رونق کشاورزی، باغداری و دام داری در این ناحیه بکر با دشت های سر سبز شده است.
اکثریت مردمان این استان را سه قوم اصلی بختیاری، فارس و ترک تشکیل داده است که هرچند که زبان عمومی استان چهار محال و بختاری زبان لری است؛ اما زبان فارسی در چهار محالیها مخصوصا در شهرهای شهرکرد، هفشجان، بروجن و فرخشهر رایج است و زبان ترکی در شهرهای کیان، بلداجی، سامان، بن، فرادنبه و جونقان با لهجه خاص خودشان صحبت میکنند وهمچنین بختیاریها هم به گویش بختیاری در شهرهای اردل، کوهرنگ، فارسان، لردگان و کیار صحبت می کنند.
استان چهار محال و بختیاری با قدمت چندین هزار ساله ای که دارد علاوه بر طبیعت، فرهنگ بومی بکر و دست نخورده ای دارد که خود به تنهایی یکی از مهم ترین جذابیت های این استان است. در این استان چشم گیر بیش از ۶۳۰ جاذبه گردشگری به ثبت ملی رسیده است. زیبایی سحرانگیز این استان چون فرشی با شکوه پر از دشت های چشم نواز با گل ها و گیاهان رنگارنگ و صدای پرنده های خوش آواز در قلب کوه های زاگرس چون الماس به زیبایی می درخشد و چشم هر بیننده ای را به خود خیره می کند. بهتر است برای سفر به این خطه پر رمز و راز و لذت بردن از هوای دل انگیزش فصل بهار و تابستان را انتخاب کنید؛ اما اگر به دنبال سفری هیجان انگیز و سفید پوش هستید استان چهار محال و بختیاری با داشتن پیست ۴۰۰۰ نفری چلگراد شما را غافل گیر می کند.
شهرکرد
همه شهرکرد را دیار مهر و مهربانی با مردمان خونگرم و مناظر خیال انگیز با چشمه سارها و آبشارهای تسخیر کننده اش می شناسند. درواقع شهرکرد را به دلیل ارتفاع بین ۲۰۵۰ تا ۲۳۱۰ متر از سطح دریا به مرتفعترین مرکز استان در کشور، و شهری در همسایگی ستارگان می توان معرفی کرد که به همین دلیل به بام ایران شهرت دارد. شهرکرد مرکز استان چهار محال و بختیاری دارای وسعتی بالغ بر۲۰۰۶ کیلومترمربع در ۹۷ کیلومتری جنوب غرب اصفهان قرار گرفته که از جنوب به کیار و بروجن، از شرق به اصفهان و از غرب به فارسان می رسد. شهرکرد با داشتن دشت های وسیع و آثار تاریخی ارزشمند یکی از جذاب ترین شهرهای کشور به حساب می آید. حضور انسان در شهرکرد را می توان از روی سکه های کشف شده مربوط به دوران اشکانی و ساسانی و تپه های باستانی گورکای متعلق به قبل از میلاد مسیح تخمین زد که قدمت هفت هزار ساله دارند. شهرکرد در گذشته به دلایل سکونت نژاد مهاجر (گله داران) که جهت دامداری و دامپروری به دشتهای سرسبز این ناحیه کوچ کرده اند و همچنین وجود ساکن بودن دسته ای از کرد ها دراین منطقه به دهکرد نامیده می شده؛ نام «دهکرد» قبل از صفویه هیچ جا ثبت نشده و اولین بار در در منابع دوره زندیه دیده شد و به چشم می خورد. نام دهکرد در شهریور ۱۳۱۴ خورشیدی توسط رضا شاه به شهرکرد تبدیل گردید.
به دلیل مهاجرت اقوام مختلف به شهرکرد زبان مردمان این شهر متشکل از سه گویش فارسی، لری بختیاری و ترکی است اما اکثریت آن ها به زبان فارسی اما با لهجه ی خاصی صحبت می کنند. اقتصاد شهر کرد علاوه بر ادارات دولتی از طریق صنایع و کارخانه های بزرگ و پیشرفته ای چون صنایع شیر و لبنی ، لوازم خانگی برفاب ، سیمان شهرکرد، گاز کربنیک شهرکرد، فولاد زاگرس و نساجی حجاب شهرکرد می چرخد یا از طریق صنایع دستی و سنتی نظیر گیوه دوزی، قالی بافی، نمد مالی وکورههای آجرپزی تامین می شود.
شهرکرد با داشتن اقلیم آب و هوایی نیمه مرطوب معتدل، یکی از خنک ترین ییلاقات ایران است که با پارچه های رنگا رنگی که در طبیعت گسترده همه چشم ها را به خود خیره کرده و موجب جذب گردشگران داخلی و خارجی زیادی شده است که در تابستان های خنک و معتدل دنبال طبیعت می دوند تا از این همه زیبایی عقب نمانند و در هوایی دل انگیز جاذبه های گردشگری را از دست ندهند. اگر فرصت سفر به شهرکرد را در بهار و تابستان از دست دادید نگران نباشید چرا که خاصیت برفی بودن این شهر در زمستان های سرد تجربه هیجان انگیز و مهیجی را در فاصله ی ۸۰ کیلومتری با پیست اسکی چلگراد به شما هدیه می دهد. در کل شهرکرد دارای پارک های تماشایی و ۲۴۰ اثر تاریخی است که روز شما را به یادماندنی می کند؛ از مهم ترین آن ها می توان به پارک ملت، پارک تهلیجان، پارک ملی تنگه صیاد، پارک لاله، پارک شب یا عمو نادر و جاذبه های گردشگری چون موزه ی باستان شناسی شهرکرد، قلعه ی چالشتر، قلعه ی شمس آباد، قلعه ی دزک، مسجد جامع، مسجد اتابکان، حمام خان شهرکرد، شیر سنگی، پل خراجی، امامزاده حلیمه و حکیمه خاتون و خانه ی ستوده ی چالشتری اشاره کرد.
حواستان باشد در این شهر هزار رنگ از شکم گردی غافل نشوید که بهترین آبگوشت، دمپخت، آش دوغ، کاله جوش و کباب های بختیاری در شهرکرد می توان دید که با طعم بی نظیرشان با لب و دندان شما بازی می کنند.
شهرهای استان چهارمحال و بختیاری
بروجن
لردگان
کوهرنگ
اردل
فارسان
بروجن
بروجن از همسایگان آسمان است که با ارتفاع ۲۱۹۷ متری اش از سطح دریا با شهرکرد در رقابت است تا لقب بام ایران را از آن خود کند؛ هرچند که حق با اوست اما در ورودی هر دو شهر تابلو های خوش آمد گویی با عنوان به بام ایران خوش آمدید را خواهید دید. بروجن نیز دومین شهر بزرگ استان چهارمحال و بختیاری با چشم اندازها و مناظر بکر طبیعی اش با چشمه ها، رودخانه ها و تالاب های دست نخورده آذین بندی شده است. بروجن در محل تلاقی استان چهارمحال و بختیاری با فارس و اصفهان در شرقی ترین نقطه استان در دشتی به وسعت حدود ۵۸۰کیلومترمربع قرار گرفته.
درمورد قدمت بروجن سند مکتوبی وجود ندارد اما براساس کاوش های صورت گرفته مورخان قدمت این شهر را به ۱۰ هزار سال پیش کشانده اند و از روی سنگ نوشته روی یک قبر به تاریخ ۱۰۰۴ قمری رسیده اند. در گذشته بروجن را اوراغان یا اورجی می نامیدند ؛ که طبق اسناد اورجی با گذشت زمان به اورجن و در نهایت به بروجن به معنای زن یا الهه آب تبدیل شده است. زبان اکثریت مردم بروجن لری بختیاری و تعداد کمی به زبان ترکی قشقایی و گروهی به زبان فارسی و لهجه ی اورجنی صحبت می کنند. آب و هوای بروجن معتدل و مرطوب است که موجب بهار و تابستان هایی خنک و زمستان های سفید پوش شده که حتی درختان را در هم می شکند. به دلیل وجود مراتع سرسبز مردم بروجن بیشتر به کار کشاورزی و دامداری مشغول هستند یا در کارگاه های صنایع دستی به تولید قالی های پشم یلمه ای ، گیوه و نمدمالی می پردازند.
گردشگاه چشمه سیاسرد در ۵ کیلومتری بروجن مکان مناسبی برای یک تفریح جانانه با خاطراتی خوش است که به دلیل شهرتش ثبت ملی شده و همچنین چشمه آب سفید که از کوه سبز سرچشمه می گیرد و از مهم ترین جاذبه طبیعی بروجن است که آب آن به عنوان سبک ترین آب ایران و جهان شناخته شده. از دیگر جاذبه های گردشگری بروجن می توان به تالاب گندمان، تالاب چغاخور، پل مصلی، هفت چشمه ، روستای سر پیر، بقعه ی امامزاده حمزه علی، موزه ی مردم شناسی وتنگ وستگان اشاره کرد.
لُردِگان
لردگان سرزمینی بهشتیست که در جنوب شرقی مرکز استان در دشت های مرتفع قرار گرفته. لردگان تماشایی با داشتن آبشارها و چشمه های مسحورکننده توجه هر گردشگر طبیعت دوستی را به سوی خود کشانده. این شهر باستانی خاستگاه بکرترین و مجذوب کننده ترین جاذبه های طبیعی و تاریخی استان می باشد. از تاریخ لردگان متون زیادی در دست نیست اما طبق اسناد موجود قدمت این شهر تاریخی به دوره ایلامی ها می رسد و در کتاب های تاریخی در دوره های پارتیان، ساسانیان و اسلامی از این منطقه خوش آب و هوا به زیبایی و به نام لردجان یاد شده است. لردگان از دیرباز به دلیل داشتن دشت های حاصلخیز ، مراتع سر سبز با چشمهها و رودهای خروشان به منطقه ای مناسب برای زندگی عشایر تبدیل شده. آب و هوای لردگان نیمه مرطوب گرم با زمستان های نیمه سرد است. وجود چشمه برم در شهر لردگان علاوه بر تأمین آب کشاورزی و آشامیدنی یکی از سرشاخههای کارون به حساب میآید. مردمان خون گرم و مهمان نواز لردگان به زبان لری بختیاری صحبت می کنند که لباس های محلی آن ها بیانگر اصالت دیرینه آن ها می باشد. اگر به این شهر رویایی سفر کردید جاذبه های تماشایی آن نظیر منطقه ی جنگلی لردگان، آبشار معدن، آبشار کرودی کن، منطقه بارز و شوارز، چشمه ی سنگان، پارک جنگلی پروز و تنگ زندان را از دست ندهید.
کوهرنگ
شهر لاله های واژگون و چشمه های خروشان رنگین کمانی را در استان به وجود آورده. این شهر دلبرانه با داشتن جاذبه های طبیعی بکر و تنوع مناظر در فواصل مختلف فضای دلچسبی را رقم زده که نباید از دست داد. همان طور که از نامش مشخص است کوه و رنگ در هم ادغام شده و تصاویر خارق العاده ای را به نمایش گذاشته. کوهرنگ شهر محبوب عشایر در فصل پاییز است که در دل دشت و مراتع سیاه چادر های خود را بر پا کرده و به دام پروری مشغول هستند. این شهر توریستی بهشتی برای طبیعت دوستان است و شما می توانید در فصل اردیبهشت لاله های واژگون قرمز خجالت زده غمناکی را ببینید که گاهی زرد شده و سر به زیر انداخته و همه را مسحور خود کرده که به آن گل بگریو یا گریان می گویند یا در فصل تابستان با پیست اسکی مهیجی در قلههای مرتفع پوشیده از برف زرد کوه رو به رو شوید که نظر علاقه مندان به ورزش اسکی را به خود جلب کرده است. وجود سرچشمه دو رودخانه مهم کارون و زاینده رود موجب بهشتی شدن کوهرنگ با دشت هایی پر از گل های رنگارنگ شده است. هر گوشه از این شهر تماشایی چشمه های آب معدنی در حال خروشان است که بر شهرت کوهرنگ افزوده است. کوهرنگ بهترین مکان برای رهایی از گرما است چرا که یکی از سردترین مناطق کشور به حساب می آید.
کوهرنگ پر شده از مردمان بختیاری دلیر و مهمان نواز ایل هفت لنگ که به زبان بختیاری صحبت می کنند. اگر زمانی به این شهر حیرت کننده سفر کردید حواستان باشد جاذبه های دیدنی چون آبشار شیخ علیان، غار یخی چما، چشمه ی کوهرنگ، چشمه ی دیمه، پیست اسکی را از دست ندهید.
اَردَل
دیاری از آبشار های زیبا و روستاهای بهشتی در ۹۵ کیلومتری شهرکرد در میان کوه ها و درختان پنهان شده؛ که بوی این طبیعت چشم گیر فضای اردل را عطرآگین کرده. از دیرباز اردل به دلیل طبیعت بی نظیر و مراتع سر سبزش بهترین مکان برای ییلاق عشایر ایل هفت لنگ بختیاری محسوب می شده که در سفر به این شهر مردمانی در چادرهای پهن شده در دل طبیعت را می بینید که با رویی خوش از شما استقبال می کنند. زبان و آداب رسوم مردمان اردل ایل بختیاری را به نمایش می گذارد.
در اردل به دليل بارندگي های فراوان و خاك حاصلخیز مردمان روستا و عشایر به کار دامداری و تولید لبنیات با کیفیت و لذیذ مشغول هستند. فراوانی چشمه های جوشان در این منطقه اردل را به مرکز مهم پرورش ماهی قزل آلا تبدیل کرده. طبیعت بکر و دست نخورده اردل و همچنین آب و هوای دلپذیر آن موجب جذب گردشگران داخلی و خارجی زیادی شده است ؛ که به شما توصیه می کنیم در اولین فرصت نظاره گر جاذبه هایی چون چشمهی مولا، چشمهی سرخون، چشمهی سرداب، دشت اردل، چشمهی شلیل، آبشار دره عشق، آبشار لندی و پل تاریخی روستای بهشتآباد باشید.
فارسان
در دل طبیعت چشم انداز چهار محال و بختیاری شهر فارسان با داشتن آثار تاریخی و مناظر حیرت آورش به زیبایی می درخشد. فارسان بیضی شکل در غرب در فاصله ۳۵ كيلومتري شهرکرد در میان کوه های برافراشته در مساحتی حدود ۵۵۸ كيلومترمربع جای گرفته. این شهر به دلیل بارش های فراوان به منطقه ای جلگه ای و حاصل خیز تبدیل شده است که آب و هوای دلپذیرش موجب ییلاق نشینی ایل بختیاری شده است. وجود سوارکاران شجاع و دلیر، این شهر به نام فارسان به معنی صاحب یا سوار شهرت پیدا کرد. طبق آثار تاریخی به دست آمده در این شهر قدمت فارسان به قبل از پیدایش اسلام می رسد.
قرار گیری فارسان در ارتفاعات آب و هوایی سرد سیر و کوهستانی را رقم زده که دارای تابستان هایی گرم و خشک و زمستان هایی سرد و یخبندان است. چشمه سارهای پر آبی که با هم یکی شده و در شهر در حال رقصیدن هستند فضای دل انگیزی را به وجود آورده. در زبان بختیاری مردم فارسان واژگانی از پهلوی و باستانی هم شنیده می شود که بر شیرینی و خاص تر شدن این زبان افزوده. در فتح تهران مردمان غیور فارسان به رهبری سردار اسعد بختیاری نقش به سزایی داشتند و نهضت مشروطه را به وجود آوردند؛ در روستای ده چشمه کتیبه ای تاریخی وجود دارد که مصداق این ادعاست. مردمان با صفای فارسان با دستان هنرمند خود صنایع بی نظیری چون جاجیم، لباس های محلی و گلیم را خلق می کنند و همینطور در تولید عسل و لبنیات پیشتاز هستند.
فراموش نکنید در سفر هیجان انگیز به استان چهار محال و بختیاری سری هم به شهر فارسان بزنیدکه جاذبه های گردشگری زیادی نظیر چشمه و غارسراب ، چشمه قلعه فارسان، چشمه و آبشار پيرغار روستاي دهچشمه، چشمه و غار سيدعيسي ، پارك ساحلي فارسان، چشمه كفشينه، گردشگاه منطقه اسعديه چليچه، گردشگاه پازنپير شهر گوجان و گردشگاه روستاي چوبينبا طبیعت خارق العاده انتظار شما را می کشند.
جاذبه های گردشگری استان چهارمحال و بختیاری
آبشار زرد لیمه یا بوینه
طبیعتی بکر در دل دره زرد لیمه بین جنگل های بلوط پنهان شده تا همچنان دست نخورده باقی بماند. آبشار زرد لیمه یکی از استثنائی ترین آبشار هاست چرا که با عرض تاج ۶۵ متری اش به عریض ترین آبشار ایران شهرت دارد. پس از گذر از اردل در مسیر منطقه دیناران به روستای لشتر می رسید که پس از طی کردن قرین ۶ کیلومتر جاده خاکی در مسیر مستقیم ساختمان متروک تعاونی عشایر را می بینید که دیگر باید ماشین ها را کنار گذاشته و مسیر ۸ ساعتی را پیاده از طبیعت های رنگارنگ گذر کنید تا به آبشار برسید. برای رسیدن به آبشار زرد لیمه باید دوستان چابک و خوش اخلاق به همراه داشته باشید تا مسیر طولانی و صعب العبور را بدون خستگی و با شادی سپری کنید. به دلیل طولانی بودن مسیر بهتر است تجهیزات طبیعت گردی، نوشیدنی و خوراکی های مورد نیاز و همچنین وسایل شب مانی به همراه داشته باشید تا از این فرصت به دست آمده به خوبی استفاده کنید و دچار مشکل نشوید. آبشار زرد لیمه در انتهای دره زرد لیمه در مجاورت رودخانه بازفت خود نمایی می کند. نام این آبشار به دلیل ریزش آب از بلندی « زرد» به پایین «لیمه» نام گذاری شده. آبشار زرد لیمه با ارتفاع ۴۰ متری اش در میان جنگل های بلوط، انار وحشی، بادام، گردو و صنوبر جان تازه ای به طبیعت بخشیده است و چون پرده ای توری دره را پوشش داده که از دیدنش شگفت زده خواهید شد و باید به شما ثابت کرد که خواب نیستید. بی شک بهترین زمان برای گردش در این طبیعت بکر فصل بهار است که چشم شما از دیدن طبیعت وحشی با گل های خندان پلک بر هم نمی زند تا از تماشای منظره ای عقب نماند. آبشار زرد لیمه یا بوینه آغاز گر رودخانه کارون است که به سد بهشت آباد منتهی می شود.
در سفر خود به آشار زرد لیمه بهتر است وقت را غنیمت شمارید و پس از ۳ ساعت طبیعت پیمایی دیگر از آثار تاریخی بی نظیر چون پل خدا آفرین، ایل راه باستانی و سنگ حجاری شده ۶۰۰۰ ساله دیدن کنید.
دره عشق و آبشار دره عشق
تصور از دره شکافی عظیم و هراس آور است که جاذبه ای ندارد اما اگر پای عشق درمیان باشد قضیه کاملا متفاوت می شود. دره عشق بر گسل اصلی رشته کوه زاگرس بر اثر برخورد دو صفحه بزرگ در فاصله ۱۲۳ کیلومتری شهرکرد در منطقهی مشایخ شهرستان اردل قرار گرفته که چون انگشتری گران بها با آبشار الماس مانندش در دل طبیعت به زیبایی می درخشد.
علت نام گذاری این دره کاملا مشخص نیست اما به گفته مردمان محلی در گذشته دو عاشق در دو طرف دره زندگی می کردند که به دلیل نبودن پل امکان به هم رسیدنشان ممکن نبوده تا اینکه آن ها دل را به دریا زده و خود را از آتش عشق در رودخانه رها می کنند تا بتوانند به وصال برسند اما افسوس شوق آن ها به سوگ مبدل شده و هردو در آب جان باختند؛ از این رو این دره به نام دره عشق نام گذاری شده. اما شایدم این نام گذاری به دلیل طبیعت رویایی و دل انگیز آن باشد که با دیدنش عشق در جان هر بیننده ای شعله ور می شود.
این کارت پستال رنگی با طبیعتی منحصر به فرد از باغات انار وحشی و گونه های مختلف گیاهی را در خود جای داده که در کنار رودکارون فضایی خارق العاده را رقم زده و شما می توانید از ماهیگیری و رفتینگ در این محیط دل چسب حسابی لذت ببرید و با یک کباب و چای آتیشین لذت این عشق را دو چندان کنید. شاید برایتان جالب باشد بدانید آب و هوا در نقاط مختلف دره متفاوت است که این تنوع تاثیر به سزایی بر روی جنس سنگ ها و دیواره های صخره ها و نوع پوشش گیاهی داشته است.
دره عشق با آبشار های متعددی چراغانی شده که در میان آن ها آبشاری به ارتفاع ۱۰۰ متر در حال تراوش است که اصلی ترین جاذبه این دره با شکوه محسوب می شود. رود کارون مجنون وار از کنار آبشار عشق می گذرد و نمای حیرت آوری را هنگام عبور از انارستانها و دشت های مخملی سبز این درهی رویایی رقم میزند. طبیعت مسحور کننده مسیر آبشار هر بیننده ای را به تحسین خالق وادار می کند. در مسیر آبشار پلی فلزی با هشت سیم را می بینید که در دو طرف دره با میخچه های فلزی بسیار محکم وصل شده است؛ این پل در گذشته برای عبور عشایر استفاده می شده اما اکنون به عنوان یادگاری از کهن حفاظت می شود.
آبشار لندی
هرگوشه از مناطق خوش آب و هوای چهار محال و بختیاری نگینی در حال درخشیدن است. آبشار لندی در جنوب استان و شهر اردل یکی از آن نگین های چشم گیر است که تاج ۳ متری آبشار در هیبت خروشانش گم شده و با ارتفاع ۴۰ متری اش از دل صخره منطقه شلیل پله گونه و مواج وار پایین می ریزد. این آبشار دائمی در تمام فصول مناظر چشم نوازی را به وجود آورده و موجب جذب گردشگران زیادی شده است اما بهتر است اواخر زمستان تا اواسط بهار را برای تماشای این زیبایی خالق انتخاب کنید چراکه نزدیکی این منطقه به خوزستان تابستان های گرمی را به وجود می آورد و از زیبایی های آبشار لندی کاسته می شود. آبشار لندی تا رودخانه بازافت و سدکارون ۴ به پیش می رود. برای رسیدن به این آبشار اغواگر باید راهی کوهستانی با طبیعتی خارق العاده شوید و پس از طی نمودن ۱۰ کیلومتر پیاده روی از روستای لندی آبشار رخ نمایان می کند. این آبشار گوارا و زیبا با صدای روح بخش و منظره چشم نوازش زیبایی های زاگرس را به نمایش گذاشته.
آبشار پیر غار
مجموعه پیرغار با آبشار شگفت انگیزش به یکی از مهم ترین جاذبه های تاریخی و تفریحی استان تبدیل شده که با صدای روح نواز و فضای هارمونیک جذابش گردشگران زیادی را به سمت خود کشانده. این آبشار زیبا از بلندای ارتفاعات کوه پیر غار در ارتفاع ۲۰۰۰ متری از سطح دریا با عظمتی شگرف فرو می ریزد. آبشار پیر غار نامش را از غاری آهکی که به این نام خوانده می شود گرفته شده که برای مردم محلی تقدس خاصی دارد و در آن شمع روشن می کنند. قندیل های یخی آبشار پیر غار همانند الماسی براق در زمستان می درخشند و فضا را سحرگونه می کنند. روستای ده چشمه در فارسان با چشمه های خروشان و طبیعت بکر و سرسبزی که دارد خود به تنهایی یک جاذبه توریستی محسوب می شود چه خواسته پای یک آبشار حیرت آور هم در میان باشد. شاید برایتان جالب باشد بدانید آب این چشمه ها تامین کننده آب شرب شهر فارسان است. تاریخی بودن این روستا به دلیل وجود کتیبه ای تاریخی از دوران مشروطیت است که به جای مانده. بر روی سینه صخره های کوه زاگرس در این منطقه سنگ نوشته ای مربوط به دوران قاجاریه و عصر مظفری به زبان فارسی از راست به چپ به خط نستعلیق و شکسته حکاکی شده. کتیبه ها از ۴ قسمت مجزا که دو به دو در زیر هم قرار دارند تشکیل شده. این کتیبه ها از زبان دوشخصیت دوران مشروطیت به نام سردار اسعد و سردار ظفر بیان شده.
در کتیبه اول به وضعیت ایران در زمان مظفرالدین شاه و شرح رویدادها در اصفهان و تهران از زبان سردار ظفر بیان شده. در کتیبه ی دوم پس از ذکر دو بیت شعر به قلمرو حکومت بختیاری و شرح وقایعی که در این شهر بر سر قدرت حاجی ایلخانی از زبان سردار اسعد نوشته شده.کتیبه ی پیرغار در سال ۱۳۷۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
پارک جنگلی پروز
در سفر به چهار محال و بختیاری اگر به دنبال فضایی آرامش بخش برای ریلکس کردن هستید پارک جنگلی پروز در ۵۰ کیلومتری لردگان را فراموش نکنید. این جنگل رویایی شما را از هیاهوی شهر نجات می دهد و در محیطی دنج و آرام لحظات نابی را برایتان رقم می زند. قرار گیری پارک جنگلی پروز در امتداد دره ای سر سبز با درختان سر به فلک کشیده بلوط، انجیر، زرشک و بلوط به یکی از گردشگاه های محبوب گردشگران تبدیل شده. چشمه های زلالی که در جنگل جاری شده اند و مخمل های سبزرنگ را شبنم باران و فضای دل انگیزی را به وجود آوردند. در این پارک جنگلی محبوب امکاناتی چون سکوی نشیمن، سرویس بهداشتی و پارکینگ برای آسایش شما فراهم شده.
غار یخی چما
یکی از رویایی ترین جاذبه های دیدنی استان چهار محال و بختیاری غار یخی چما است که در ۲۵ کیلومتری روستای شیخ علیخان در وسط دره چما قرار دارد. در واقع شما با غاری نادر روبه رو هستید که قندیل های یخی زیبایش شما را مسحور خود می کند. به دلیل ریزش برف در طی چندین سال متوالی و انباشته شدن برف ها بر روی هم این برف ها دائمی شده اند. غار یخی چما تمام سقفش با برف آذین بندی شده که ارتفاعشان به بیش از ۴۵ متر هم می رسد. در زمستان زیر پایتان چشمه ها یخ زده و سرمای عجیبی وجود دارد اما در فصل تابستان چشمه ها به رودی خروشان تبدیل شده که به بزرگترین منبع آب شیرین ایران نیز شهرت دارد و به سد کوهرنگ می ریزد.
تصور چنین غار بی بدیلی حتی در خواب هم هیجان انگیز خواهد بود چه خواسته در بیداری. نامگذاری این غار یخی به چما از گویش بختیاری عشایر منطقه گرفته شده. سطح وسیع برف در غاریخی چما موجب شده مسابقات اسکی تابستانه جذابی در این محل برگزار شود.
پل زمان خان
غیر از سی و سه پل و پل خواجو پل دیگری به نام پل زمان خان بر روی زاینده رود قرار دارد که در شهرستان سامان استان چهار محال و بختیاری بدون هیچ خودنمایی در نهایت سادگی می درخشد. درگذشته این پل به منظور عبور راحت عشایر به دستور زمان خان در دوره صفویه ساخته شده. برخی بر این عقیده هستند پل زمان خان بر روی پلی از دوره ساسانی بناشده. پل زمان خان از ملات گچ و ساروچ و آجر در ارتفاع ۱۲ متری از سطح رودخانه با طول ۳۲ و پهنای ۵/۴ با بی آلایشی با دو دهانه قوسی شکل بر روی سه پایه سنگی جای خشک کرده است. در این منطقه باغ های زیبایی وجود دارد که فضا را دل انگیز تر کرده و شما می توانید شب به یادماندنی را در کمپینگ داشته باشید و در رستوران و چای خانه از لحظاتتان لذت ببرید. اگر دنبال هیجان هستید رفتینگ را حتما تجربه کنید که بسیار هیجان انگیز خواهد بود.
صنایع دستی استان چهارمحال و بختیاری
قالی دست باف
یکی از سوغاتی های معروف استان چهار محال و بختیاری مخصوصا در شهرکرد قالی های دستباف است که به نام بی بی باف شهرت دارند. شرایط جغرافیایی خوب این منطقه و مراتع سرسبز موجب پرورش دام و تولید پنبه شده است که در نتیجه تولید نخ را به همراه دارد. قالی بافی بیشتر در روستاها و در میان عشایر ترک قشقایی رواج دارد که با دستان هنرمند و فکر خلاقشان قالی های زیبایی را به نمایش می گذارند. که به دلیل خاص بودن نقشه هایشان دیگر قابل تکرار نیست. قالی های بی بی باف را به فرش های بزرگی می گویند که بیشتر در آیینه خانه ها و سفره خانه ها مورد استفاده قرار می گیرد. ترک ها و دست های بی بی بافت کهنگی این صنایع را نشان می دهد که قدمتی چند صد ساله دارند.
قالیهای بختیاری ها دارای تار و پود پنبهای و پرز با رنگ های لاکی و سبز خاصی، آبی روشن و سیر، نارنجی و زرد هستند که با سایر فرشهایایران متفاوت است. قالی های بی بی باف، با آیین های خاصی بافته می شود که بیشتر مواقع در پای دار قرآن قرائت می شود و یا نام ائمه اطهار ذکر می گردد. در واقع بی بی ها بیشتر کار نظارت بر مراحل چله كشی، تهیه خامه مرغوب را انجام می دهند. فرش بی بی باف بیشتر در روستاهای چالشتر، دستگرد امامزاده، دزك ، سورك رواج دارد. طرح های قالی ها یا الهام گرفته از طبیعت و حیوانات هستند یا با نقوش لچک و ترنج خود نمایی می کنند.
گلیم
در استان چهار محال و بختیاری صنایع دستی با بافندگی عجین شده که گلیم از بافته های مشهور این مرزو بوم است. دستان ماهر هنرمندان گلیم باف آثاری را خلق می کنند که همه را به تحسین واداشته، به گونه ای که توانسته نشان کیفیت را از سازمان یونسکو دریافت کند. این هنر اصیل نسل به نسل چرخیده و همچنان ارزش خود را حفظ کرده. هر چند که در تمام استان این صنایع دستی تولید می شود اما از مهم ترین شهرهایی که در این استان به گلیم بافی مشغول هستند می توان به بروجن، اردل اشاره کرد. رنگ ریزی به صورت سنتی و گیاهی صورت می گیرد که زیبایی خود را با طرح های اسلیمی، موتیف ها، هندسی و طبیعت به نمایش می گذارد.
جاجیم
یکی از هنر های اصیل ایل بختیاری جاجیم است که به دلیل کم لطفی هایی که صورت گرفته کمتر در معرض فروش و نمایش گذاشته می شود و بیشتر جنبه مصرفی پیدا کرده. جاجیم های از نوار های داراز و باریکی تشکیل شده اند که اندازه آن ها بستگی به اندازه عرض و طول نوار ها دارد که معمولا عرض آن ها بین ۱۵ تا ۳۰ سانتی متر می باشد. شما در جاجیم پود ها را نمی بینید چرا که خود را در زیر تارها مخفی کرده اند. درواقع جاجيم ها پوشش های سنگين و بادوامی هستند که معمولاً بر روى نمد و يا يک لحاف دوخته مىشوند.
آداب و رسوم استان چهارمحال و بختیاری
مراسم شیرینی اشکنون
یکی از مراسم های جذاب در چهار محال و بختیاری شیرینی اشکنون است که از دیر باز جزو رسومات عروسی برگزار می شده. مراسم شیرینی اشکنون بعد از قبول نامزدی از طرف خانواده عروس و داماد قبل از عقد کنان برگزار میشود. در این مراسم ساز های دهل و کرنا نواخته و زنان دستمال بازی و مردان چوب بازی می کنند و مقدار شيربهاء تعیین می گردد. این مراسم گاهی چند روز به طول می انجامد که در نهایت به قباله نوشتن و خواندن خطبه عقد خاتمه می یابد. اما قبل از بله گفتن عروس، داماد باید مبلغی یا قطعه ای طلا به عنوان زیر لفظی به عروس بدهد.
آئین چراغ بران
مردم چهار محال و بختیاری برای روشن بودن چراغ مهر و محبت و سلامتی در خانه هایشان هر سال زمان تحویل سال نو آئین چراغ بران را انجام می دهند. به گونه ای که چراغ نفتی یا یک شمع را در یکی از دو امام زاده حلیمه یا امام زاده حکیمه خاتون می برند که تمام زائران و سادات در این مکان متبرکه جمع شده اند. در این جمع نورانی از سادات می خواهند چراغ سال جدید زندگی آن ها را روشن کند. با آروزی سلامتی اهل خانواده خود این چراغ نورانی متبرک را به خانه می برند تا زندگی آن ها از عشق به اهل بیت پر از عشق و شادمانی گردد. این آئین باستانی قدمتی چند صد ساله دارد که از دیرباز در میان مردم رواج داشته.
آداب شكاردر ایل بختیاری
یکی دیگر از رسوم اصیل بختیاری ها که ریشه ای کهن دارد مراسم شکار جوانان پیش از جشن عروسی است تا دلیری و شجاعت خود را به اثبات برسانند و گوشت مورد نیاز عروسی را تهیه کنند. در این مراسم قدیمی مادر داماد نان، خواهرش دوغ و کره تازه و عروس لباس شکار را آماده می کنند. در روز شکار شال شکار توسط پدر، برادر بزرگتر یا دایی بر کمر داماد بسته می شود و برای او آرزوی سلامتی و موفقیت در این شکار شکوه مند دارند و تمام فامیل آن جوان را بدرقه می کنند. داماد جوان باید به كوه كلار رفته و بزكل یک شاخی که بسیار چالاک است را شكار كند ، شكار بز كل افتخارات ایل بختیاری ها و نشانه شجاعت و دلیری آنهاست. وقتی جوان پیروزمندانه از شکار بازگشت مراسم عقد و عروسی با گوشت شکاری بز کل برگزار می شود.
مراسم چل کچلون
یکی از جالب ترین مراسم های چهار محال و بختیاری که حتی نامش هم بامزه به نظر می رسد مراسم چل کچلون است که از دیرباز در این خته رایج بوده. این مراسم شیرین بختیاری با اتفاقی ناگوار گره خورده چرا که این مراسم در زمان بارش زیاد باران که امکان دارد منجر به خسارات و صدماتی شود صورت می گیرد. در این مراسم جوانان محله دور هم جمع میشوند و و نام چهل نفر از افراد محل كه كچل باشند را بر روی نخ بلندی میخوانند و به ازای هر نفر یک گره می زنند تا چهل گره کامل شود؛ سپس نخ بلند گره زده را بر شاخه درختی آویزان می کنند تا به عقیده مردم ابرها از هم شکافته شود و باران قطع شود. در این مراسم یک نفر اسامی را می خواند و گره می زند و با یک چوب بر روی نخ می زند و شعر چل کچلون واداره، خدا بارون واداره را می خوانند.
سوغات استان چهارمحال و بختیاری
از سوغاتی های مهم استان چهار محال و بختیاری می توان صنایع دستی های زیبای آن نظیر قالی، گلیم و جاجیم را نام برد. از دیگرسوغاتی های چهار محال بختیاری می توان به خوشمزه های آن اشاره کرد که شیرین ترین تا ترش ترین را در خود جای داده است.
عسل
استان چهار محال با طبیعت بکر و دست نخورده اش زمینه را برای پرورش زنبورهای عسل فراهم کرده. کندوهایی که توسط عشایر در دل طبیعت رها شده تا زنبورها از گل ها و گیاهان تغذیه کرده و عسلی با کیفیت دریافت کنند. این عسل با بو و طعم بی نظیرش شما را بر سر ذوق می آورد و خاصیت دارویی دارند. از دیگر زیبایی های طبیعی این استان صخره هاست که به طور طبیعی در خود به محلی برای تولید عسل تبدیل شده اند و به عسل وحشی شهرت دارند. عسل وحشی همان طور که با مشقت های زیادی به دست می آیند همان اندازه هم شیرین و گوارا هستند و بسیار پر خاصیت هستند.
گز بلداجی
گز نامی آشناست اما در اصفهان و شاید به فکرتان هم نرسد سر چشمه این گز شیرین و خوشمزه در استان چهار محال و بختیاری در منطقه بلداجی قرار دارد. درواقع بلداجی را مهد تولید گز می نامند که اصفهان به دلیل نزدیکی، هوشمندانه گز را از آن خود کرده است. در اصفهان بهترین گز را می توانید از فروشگاه بلداجی تهیه کنید که نام بلداجی بر روی جعبه های آن ذکر شده. مواد اولیه این شیرینی لذیذ شیره گیاهی طبیعی به نام انگبین است.
کشک و قره قروت
با شنیدن نام کشک و قره قروت لرزه ای دلچسب بر اندام ها جاری می شود و دهان را آب می اندازد. این لبنیات بسیار خوشمزه که مورد پسند اکثریت مردم به خصوص جوانان است به وفور در این استان یافت می شود که طعم بی نظیرشان شما را دیوانه خود می کند. از مزه بسیار دلپذیر آن که بگذریم قره قروت و کشک منبع غنی از کلسیم و پروتئن هستند که خاصیت پزشکی دارند. بهترین آن ها را می توان از عشایر تهیه کرد که بوی طبیعت در آن جاری و کاملا سنتی هستند.