استان البرز
استان البرز پنجمین استان پرجمعیت ایران بعد از تهران، اصفهان، مشهد و تبریز است. مهاجر پذیر بودن البرز و زندگی کردن اقوام مختلف فارس، کرد، ترک و… در کنار هم باعث شده است که به البرز، ایران کوچک نیز بگویند.
مرکز استان البرز در ۲۰ کیلومتری شمال غربی شهر تهران قرار دارد که فاصله ۲ مرکز استان بسیار کم و در بین مراکز استان کشور بسیار نادر است. تا چند سال قبل در نقشه ایران استانی به نام البرز وجود نداشت و کرج به همراه شهرهای اطرافش همگی جز استان تهران بودند.
اما در سال ۱۳۸۹ کرج و بسیاری از شهر های غرب تهران استان البرز را تشکیل دادند و نام استان را به دلیل وجود رشته کوه های سر به فلک کشیده البرز که از شمال استان می گذرد، البرز انتخاب کرده اند.
استان البرز طبیعت دیدنی و بسیار جذابی دارد. آبشارهای مرتفع، روستای توریستی، جنگل ها و دریاچه های بکری در این استان وجود دارد که گردشگران زیادی را به سوی خود می کشانند.
از شمال البرز به استان مازندران، از شرق به تهران، از غرب به قزوین و از جنوب به استان مرکزی می رسیم.
اختلاف ارتفاع استان ۳۵۵۹ متر است که این امر یکی از دلایل تنوع اقلیمی و زیستگاهی در این استان است .دره های عميق و دشت های وسيع همراه با طبیعت سرسبز و دیدنی، حاصل وجود ناهمواری‌های طبيعی در این استان است.
البرز تقریبا در ناحیه کوهستانی واقع شده است که شامل شهرستان های کرج، ساوجبلاغ، طالقان، اشتهارد، فردیس و نظرآباد است.
علاوه بر کوهستانی بودن بخش بزرگی از استان دو اقلیم مرطوب و نیمه مرطوب در شمال و اقلیم بیابانی در جنوب آن نیز وجود دارد.
بیشتر بارندگی استان به شکل برف بوده و در اواخر زمستان و اوایل بهار بیشترین میزان بارش و در مرداد ماه نیز کمترین میزان بارش را دارد. دی و مرداد به ترتیب سردترین و گرم ترین ماه های سال هستند.
طالقان و اشتهارد به عنوان سردترین شهرهای استان البرز شناخته شده است و در زمستان ها سرما و برف یارجدایی ناپذیر البرز است.
بهترین زمان سفر برای بازدید از جاذبه های دیدنی البرز تابستان است که دمای منطقه معتدل باشد البته طبیعت های برفی همیشه دوستداران خود را دارد و می توان از منظره های برفی البرز در زمستان نیز لذت برد.
کرج
کلان شهر کوهپایه ای کرج، مرکز استان البرز به عنوان سی و یکمین استان ایران است که در سال ۱۳۸۸ تاسیس شده است. این شهر پس از تهران دومین شهر مهاجرپذیر ایران نیز به حساب می آید.
شهر کرج با موقعیت جغرافیایی بی‌نظیری که دارد و برای بسیاری از اشخاص به دلیل دسترسی بهترین گزینه برای زندگی است. یکی از بزرگ ترین مزیت های این شهر، شهرسازی اصولی و مدرن آن است که جذابیت بسیار زیادی در نظر بیننده ایجاد می کند.
کرج از دیرباز یک روستای ییلاقی خوش آب و هوا بوده و به دلیل داشتن مناظری زیبا و طبیعی بکر شهرت خاصی داشته است، منابع طبیعی و آثار باستانی ارزشمند در این جلگه وسیع گواه این موضوع را دارد. سلسله جبال البرز، خاک حاصلخیز و آب و هوای مناسب برای کشاورزی باعث شده که اجتماعات مردمی این مکان را برای زندگی انتخاب کنند.
آثار باقی مانده در عهد باستان و دوران حکومت هخامنشیان، اشکانیان، ساسانیان و به خصوص صفویان در منطقه کرج گواه این اهمیت است که این ناحیه در روزگاران گذشته از تمدن پیشرفته ای برخوردار بوده است. کرج در گذشته مدتی جزء مازندران و زمانی قسمتی از ری بود و زمانی نیز از روستاهای طالقان یا شهرستانک به شمار می رفته است.
تا پیش از حمله مغول به ایران رفت و آمد اکثر کاروان ها بیشتر از راهی بوده که به شهر ری منتهی می شده است. از این دوره به بعد راه قزوین – کرج – ری اهمیت بیشتری یافت ولی اهمیت کرج در دوره صفوی به دلیل قرار گرفتن بر سر راه قزوین به تهران و تبریز به اوج خود رسیده که بیشتر کاروانسراها، پل ها و قلعه های ایجاد شده در حاشیه این جاده مربوط به همین دوره است.
درباره نامگذاری کرج سه روایت متفاوت مطرح است :
عده ای عقیده دارند که نام کرج از کلمه کراج به معنی بانگ و فریاد گرفته شده است. در گذشته از تپه آتشگاه، کوه های کلاک، قلعه دختر شهرستانک و بز قلعه اشتهارد در ایام تابستان برای خبر رساندن و دیده بانی آتش افروزی استفاده می شد و در موقع جنگ بدین وسیله از هجوم دشمنان با خبر می شدند، در آن روزگار ممکن است، نام کرج، کراج بوده است. عقیده ی دیگر به معنی کرج در فرهنگ نفیسی برمی گردد که به معنی گوی، گریبان، چاک و شکاف آمده است. آن به علت رودخانه ایست که در کوه های شمال غربی ری جاری می شد و پادشاهان قاجار در آنجا بناها و قصرهای عالیه برپا می کردند. همچنین در کتب مختلف آمده، لفظ کرج از کلمه کرژ به معنی کوهپایه گرفته شده است و دلیل آن هم وجود سلسله جبال البرز است که مردمان در دامنه این کوه مرتفع ساکن شدند.
یکی از امکاناتی که شهر کرج در گذشته بیشتر مورد استفاده قرار می گرفت، فرودگاه کرج بوده که در حال حاضر کمتر به دلیل تحریم های اقتصادی استفاده می شود و سالانه تعداد کمی از جابه‌جایی های هوایی را انجام می دهد. شهر کرج در گذشته ای نزدیک با توجه به آب و هوای مناسب و وجود منابع آبی چون رودخانه کرج، باغ شهری زیبا و سبز با درختان کهن و بی‌شمار بوده است که آثار آن هنوز هم در شهر به چشم می خورد. در طی ۴۰ سال اخیر و با هجوم جمعیت از سراسر ایران به این شهر، رفته رفته باغ های آن تخریب و با مناطق مسکونی و راه ها جایگزین گردید. امروزه هوای کرج به دلیل گسترش شهر و تردد زیاد وسائل نقلیه و وجود کارخانه ها و شهرک های صنعتی رو به آلودگی است به طوری که در فصل های پاییز و زمستان وارونگی هوا کاملاً قابل لمس بوده است.
در طی چند سال گذشته شهرداری کرج طی اقداماتی به عمل آورده و مقداری از این باغ‌ها را احیا و تعداد زیادی بوستان در سطح شهر به وجود آورده که چهره ی شهر را سبز و زیبا کرده است. در این چند سال با کوشش هایی که برای فضای سبز کرج کرده اند تعداد ۲۷۳ بوستان و پارک کوچک و بزرگ در سراسر شهر به چشم می خورد که از مهم ترین آن ها می توان به پارک نبوت، ایران زمین، چمران، پارک جهان نما، باغ خانواده، پارک هامون و پارک تنیس اشاره کرد.
به گفته ی حوزه ی فرمانداری کرج در این شهر بیش از ۱۰۰ اثر فرهنگی ، تاریخی و طبیعی شناسایی شده است. از جمله آن ها می توان به کاخ مروارید( شمس)، روستای تاریخی آتشگاه، کاروانسرای شاه عباسی، پل تاریخی کرج، امامزاده طاهر، آتشکده ی تخت سلیمان، کاخ سلیمانیه اشاره کرد. این شهرهم چنین دارای جاذبه های طبیعی نظیر جاده چالوس- کرج، باغ سیب مهر شهر کرج، مجموعه سد امیر کبیر، پیست اسکی خور، پیست موتور کراس حصارک می باشد.
شهرهای استان البرز:
از مهمترین شهرستان های استان البرز می توان به:
- شهرستان طالقان
- شهرستان نظرآباد
- شهرستان ساوجبلاغ
اشاره کرد.
شهرستان طالقان
طالقان یکی از خوش منظره ترین شهرستان های استان البرز است. این شهرستان منطقه ای ییلاقی است که علاوه بر داشتن جاذبه های طبیعی زیبا، مملو از جاذبه های تاریخی نیز هست. نام قدیم طالقان، تلکان می باشد که به معنای سرزمین پر کوه یا بالاترین سرزمین شناخته می شود.
طبق آمار سال ۹۰ طالقان دارای جمعیت ثابت ۲۷ هزار نفر می باشد که این جمعیت در فصول گرم سال به دو برابر خود خواهد رسید و بسیاری از افراد به عنوان مقصد ییلاقی در فصول گرم به این شهر سفر می کنند.
شهرستان طالقان از شمال با مازندران و الموت، و از جنوب با ساوجبلاغ و فشگلدره همسایه است.
آب و هوای مطلوب، کوه های سر به فلک کشیده ی البرز، چشمه سارهای متعدد و آبشارهای مرتفع باعث شده است که طالقان ارزش گردشگری بالایی داشته باشد و هرساله نظر گردشگران زیادی را به سمت خود جلب می کند.
جالب است بدانید که ناحیه طالقان زیستگاه حیات وحش و گونه های متنوع و کمیاب گیاهی نیز هست.
حیات وحش طالقان را پستانداران و پرندگان وحشی همچون خرگوش، کفتار، گراز، خرس، عقاب، زاغچه، شغال، گرگ، کبک دری، قوش، دم جنبانک و… تشکیل داده است که در کوه شاه البرز زندگی می کنند.
پوشش گیاهی متنوعی همچون باغ های میوه مانند گردو، زیتون، زرشک کوهی، بادام کوهی، سیب، گیلاس، گلابی، درختان چنار، ریواس، تره کوهی، کاسنی، آویشن، گل های شقایق و… به دلیل قرارگیری در رشته کوه های البرز و بهره مندی از خاک حاصلخیز در برگرفته است.
میزان بارندگی نسبتا زیاد این منطقه کوهستانی، باعث به وجود آمدن رودخانه های فصلی و دائمی و همچنین پیدایش آبشارهای زیادی شده است. مجموعه ی کامل چشمه سارها، آبشار، دشت های سرسبز دامنه البرز باعث می شود که جلوه ها و زیبایی های طبیعی طالقان منحصر به فرد شناخته شود.
دریاچه سد طالقان و رودخانه شاهرود و امکان ماهیگیری در آن گردشگران زیادی را جذب کرده است.
زبان مردم طالقان فارسی و لهجه تاتی است بزرگانی چون جلال آل احمد، آیت اله طالقانی و برادران امیدوار (اولین جهانگردان ایرانی) در روستاهای طالقان چشم به جهان گشوده اند.
طبیعت طالقان از دیرباز نقش پررنگی در شغل مردم داشته و بیشتر مردم به کشاورزی و دامپروی مشغولند.
قلعه ها یکی از آثار باستانی منحصر به فردی است که در طالقان وجود دارد، البته اکنون فقط آثاری از آن ها باقی مانده است.
وجود این قلعه و دژها در زمان جنگ های داخلی اهمیت زیادی پیدا می کرده است. ساخت اکثر این قلعه ها به زمان اسماعیلیان بر می‌گردد که حسن صباح ـ رئیس اسماعیلیان ـ برای مبارزه با حکومت سلجوقی این قلعه ها را بنا نهاد.
طالقان از دیرباز مورد توجه کوهنوردان نیز بوده. شاید یکی از عمده ترین دلیل این توجه وجود رشته کوه طالقان، البرز و هم مرزی با رشته کوه تخت سلیمان است. با وجود سرمای هوا طالقان، طبیعت گردها و کوهنوردان در زمستان ها نیز به این شهر سفر می کنند.
طول رشته کوه طالقان که از شمال غربی آبیک قزوین شروع و به رودخانه کرج پایان می یابد، ۹۴ کیلومتر است.
در فواصل بین کوه های طالقان روستاهای متعدد و مزارع نسبتا هموار وجود دارد که طالقان را به لحاظ طبیعی از جلوه های چندگانه ای از زیبایی های توام با دشت و کوه بهره مند می سازد. روستاگردی و قدم زدن در کوچه باغ های روستایی نیز مورد توجه گردشگرانی قرار می گیرد که قصد پیاده روی دارند. طالقان تنها عزیمتگاه کوهنوردان نیست بلکه تفرجگاهی معتدل برای خانواده ها نیز هست.
طالقان به داشتن روستاهای زیاد مشهور است. در مجموع بیش از ۸۰ روستا را در خود جای داده. روستاهای اوریزان یا آب ریزان، روستای میر، روستای میناوند، روستای فشندک، روستای دیزان و روستای کرکبود ازجمله روستاهای دیدنی و سرسبز منطقه هستند.
نظرآباد
نظرآباد شهرستانی است در استان البرز که در نزدیکی شهرستان ساوجبلاغ واقع شده است. مرکز این شهرستان شهر نظرآباد است. از سال ۱۳۸۱ به شهرستان تبدیل شد. این شهرستان از نظر آب و هوایی برای کشاورزی خوب است. طبق آخرین سرشماری رسمی سال ۱۳۸۵ جمعیتی بالغ بر ۱۲۸٬۶۶۶ نفر دارد.
استقرار این شهرستان در کنار جاده ترانزیت وآزاد راه تهران – تبریز و راه‌آهن تهران – تبریز موجب توسعه آن در پنجاه سال اخیر گردیده. ترکی ساوجبلاغی یکی از شاخه های ترکی آذربایجانی، زبان غالب اهالی شهرستان نظرآباد است. حضور لهجه های دیگری از زبان ترکی و نیز انواع لهجه های زبان فارسی در این شهرستان از نتایج مهاجرپذیری آن می باشد.
خاک سبک و آب فراوان دشت نظرآباد، بسیار برای کشاورزی مناسب است و دامپروری در کنار زراعت، از عمده منابع درآمد روستاییان نظرآبادی است.
این شهرستان قدمتی حدود نه هزار سال دارد که منطقه باستان شناسی ازبکی یکی از بهترین نشانه های این تاریخ است و نمونه اولین خشت دست ساز بشر که در سازمان ملل نگهداری می‌شود نشانه گفتگوی تمدن‌ها از این منطقه به سازمان ملل هدیه شده است.
براساس کاوش های صورت گرفته، محوطه باستانی ازبکی در برگیرنده شش هزار سال بقایای فرهنگی پیش از تاریخ و اوایل دوران تاریخی ایران از نیمه اول هزاره هفتم تا نیمه نخست هزاره اول پیش از میلاد مسیح یعنی دوران مادها است.
باغات میوه، هوای پاک و درختان چنار چند ده ساله جلوه‌ای سبز و زیبا به مرکز این شهرستان داده‌اند همچنین خانه و اتومبيل دكتر مصدق، يخچال روستاي نجم آباد ، تپه ازبكي امامزاده ابراهيم ، مجموعه فرودگاه آزادي تپه گاز رسنك ، امامزاده چهل دختر تينال تپه ، روستاي عشايري گلدره تپه شرف الدين از جمله مناطق گردشگری این شهرستان می باشد.
ساوجبلاغ
یکی از مناطق بسیار زیبای استان البرز که هر قشری را برای تفریح به سمت خود می کشد، منطقه سرسبز ساوجبلاغ است. این شهرستان از توابع استان البرز به مرکزیت هشتگرد می باشد، همچنین یکی از مناطق گردشگری این استان نیز محسوب می شود.
شهرستان ساوجبلاغ براساس آخرین تقسیمات کشوری با وسعتی معادل ۲۸۰۰ کیلومتر مربع در غرب استان البرز واقع شده است.این شهرستان از شرق با شهرستان کرج، از جنوب با شهرستان اشتهارد، از غرب با شهرستان آبیک و نظرآباد و از شمال با شهرستان طالقان همجوار است.
در بین غرب تا شرق ساوجبلاغ ، دشت نسبتاً وسیع و زمین های تپه ماهوری و کوه های مرتفع همراه با دره های عمیق قرار گرفته که به لحاظ توپوگرافی شاهد تنوع زیادی در منطقه هستیم. این شهرستان دارای روستاهای زیادی است و محصولات کشاورزی فراوانی دارد. میوه های آلو شابلون روستای سنقرآباد و گیلاس روستاهای فشند و آردهه و توت ولیان کیفیت بالایی دارد.
در بخش گلخانه اي هم ساوجبلاغ سهم بزرگي در توليد گلهاي شاخه بريده ،پامچال و كاكتوس دارد و گلخانه های ساوجبلاغ از پتانسيل هاي اين شهرستان محسوب می شود كه ديدن اين مناظر براي هر بيننده اي لذت بخش و مفرح است.
نام ساوجبلاغ از زبان ترکی آذری به معنای سرزمین چشمه های آب سرد با تاریخ، فرهنگ و مدنیت هفت هزار ساله و مشاهیر نام آور و رسوم دیرپا و ریشه دار گره خورده است. دلیل این نام گذاری وجود چشمه های فوق العاده زیبای آب سرد در این منطقه است. یکی از دلایل محبوبیت ساوجبلاغ وجود این چنین چشمه های آب سرد می باشد. در دوره صفوي با توجه به نزديكي ساوجبلاغ به قزوين كه پايتخت صفويان محسوب مي شد، توجه خاصي به اين منطقه داشتند. ساخت حسينيه، پل شاه عباسي در روستاي برغان بيانگر اين اهميت است.
از لحاظ تقسیم های جغرافیایی، منطقه ساوجبلاغ به سه بخش منطقه کوهستانی، منطقه کوهپایه ایی و دشت تقسیم می شود. علت های بسیار زیادی موجب برتری مناطق ساوجبلاغ برای تفریح شده است. یکی از این موارد مهم، آب و هوای بسیار مناسب این منطقه می باشد.
این منطقه به علت نزدیکی به ارتفاعات موجب شده تا آب و هوایی بسیار مناسب و دلنشین در فصل تابستان ایجاد نماید. همچنین وجود باغ های فراوان در این منطقه سبب شده تا هوای این شهرستان عاری از هرگونه آلودگی باشد تا محلی مناسب برای گذران وقت و زندگی فصلی باشد.
از دیگر موارد برتری این منطقه می توان به خاک حاصل خیز آن اشاره نمود. نزدیکی این منطقه به رودخانه کردان و همچنین وجود چشمه های فراوان در حاشیه این منطقه موجب شده تا خاک باغات و زمین های کشاورزی ساوجبلاغ حاصل خیز باشد.
مناطق تاریخی و اصیل ساوجبلاغ موجب شده تا این منطقه از لحاظ تاریخی نیز ارزش خاص خود را داشته باشد و نکته ی قابل تامل ساوجبلاغ وجود امام زاده های بی شمار است. علت زیاد بودن امام زاده های این منطقه علاقه زیاد مردم ساوجبلاغ به مذهب تشیع بوده است.
از معروفترین جاذبه ی دیدنی طبیعی ساوجبلاغ می توان به چشمه آب معدنی عسلک، چشمه آب معدنی لمبران، چشمه آب معدنی سرب جوستان، آبشار اوچان، آبشار جوستان، آبشار اورازان، آبشار کرکبود، آبشار آسکان، آبشار عسلک، غار برج، غارکله سنگ، غارهای هیو، غار لالون، دریاچه اوان اشاره کرد.
توصيه می شود خانواده هايي كه زمان كافي براي سفر هاي طولاني و پرهزينه ندارند به ساوجبلاغ بيايند و از چشم اندازهاي زيبا و طبيعت خيره كننده آن بهره ببرند. از تهران تا ساوجبلاغ كمتر از ۴۵ دقيقه است و از كرج هم كمتر از ۲۰دقيقه كه با اين زمان كم مي توانيد علاوه بر ديدن طبيعت زيبا و شگفت انگيز بيشترين بهره را از وقت خود ببريد.
جاذبه های دیدنی استان البرز
شهرستانک، دریاچه سد طالقان، پیست اسکی دیزین، آبشار هفت چشمه، کاروانسرای شاه عباسی، باغ لاله های گچسر، غار یخ مراد، کاخ مروارید
شهرستانک
مسیر کرج به چالوس یکی از زیباترین جاده‌های ایران و حتی خاورمیانه است. در گوشه و کنار این جاده ی سرسبزمی توان جاذبه های گردشگری بی نظیری را یافت. یکی از این جاذبه های بی نطیر روستای زیبا و ییلاقی شهرستانک است که در فاصله ی حدودا ۷۰ کیلومتری از کرج واقع شده است.
شهرستانک که در منطقه ای کوهستانی در شمال کوه توچال واقع شده است، از نظر آب و هوا و جاذبه های طبیعی و تاریخی اهمیت زیادی دارد. چرا که یکی از مکان های ییلاقی ناصرالدین شاه قاجار در کاخ زیبایی در این روستا بوده است.
این فاصله ی کم شهرستانک از تهران و استان های همجوار باعث شده است که سفر دوستان آن را به مقصدی جذاب برای سفرهای یک روزه تبدیل کنند.
وجود چشمه ای پر آب در این محل باعث شده است تا در گذشته مردمانی در این ناحیه گرد هم آیند و روستایی خوش آب و هوا تشکیل دهند. بر اساس اطلاعات دهیاری شهرستانک، این روستا ۸۰۰۰ نفر جمعیت و ۵۰۰ هکتار مساحت دارد و قدمت آن به ۳۰۰۰ سال پیش می رسد.
این روستا از شمال به روستای کسیل و از جنوب به کن، سولقان و امامزاده داوود محدود می شود و از شرق به شکرآب و آهار و از غرب به سرک، لانیز و شلینک می رسد.
مهم ترین ویژگی شهرستانک ادغام تاریخ و طبیعت در کنار هم است که این ترکیب تصویری روح نواز از روستا را برای همگان به جای می گذارد به طوری که لذت طبیعت احاطه شده و تمدن تاریخی منطقه را هرگز نمی تونید فراموش کنید.
یکی از جاذبه های گردشگری تاریخی روستای شهرستانک، کاخ ناصری است. این کاخ باز مانده ی اقامتگاه ییلاقی ناصرالدین شاه قاجار است. پس از پایان حکومت قاجاریه این بنا به فراموشی سپرده شد و اکنون بخش های زیادی از این بنا تخریب شده است و تقریبا تنها ویرانه ای از آن باقی مانده است. در نزدیکی کاخ ناصری کتیبه ای سنگی نیز وجود دارد که قدمت آن به همان دوران ناصرالدین شاه بازمی گردد.
این کتیبه نوشته خوانایی ندارد؛ اما روایتی محلی در مورد آن بر سر زبان هاست. اهالی روستا بر این باورند که این سنگ در زمان ناصرالدین شاه از صخره مشرف به کاخ ناصری جدا شده و به اینجا آمده اما صدمه ای به بنا وارد نکرده است. وقوع این اتفاق موجب شده تا ناصرالدین شاه دستور دهد که شرح این واقعه را بر روی همان سنگ بنویسند اما امروز نوشته های روی این کتیبه خوانا نیست.
اگر علاقمند به دیدن آثار تاریخی هستید پس از کاخ ناصری از قلعه ی تاریخی روستای شهرستانک نیز بازدید کنید. البته این قلعه هم در گذر زمان تا حد زیادی تخریب شده و تنها دیواره هایی از آن باقی مانده است اما بازدید از آن برای تاریخ دوستان خالی از لطف نیست. برای رسیدن به این قلعه باید مسیری را با پای پیاده طی کنید و به بلندای کوه بروید.
در کنار کاخ ناصری رودخانه ای جاری است که از چشمه ای به نام گله گیله سرچشمه می گیرد. این چشمه که بالاتر از کاخ ناصری قرار دارد، دارای آبی بسیار گواراست و در میان مردم از نظر خالص بودن، شهرت خاصی دارد. آب چشمه گله گیله، از قلب زمین می جوشد و در کالبد یک رودخانه راهیِ دل روستا می شود. این رودخانه با گذر از میان روستا و طی مسیر ۱۵ کیلومتری طراوت خاصی را به آن هدیه می کند و فضایی روح افزا را ایجاد کرده است. ترکیب درختان سر به فلک کشیده، نغمه پرندگان و صدای دلنواز آبِ رودخانه ای که از میان روستا می گذرد، همچون گذرگاهی می ماند که انسان را از دغدغه ها به آرامش دعوت می کند.
اگر در امتداد کاخ ناصری پیش بروید قبل از رسیدن به چشمه، آبشار کم ارتفاع و عریضی را خواهید دید که نمایشی از سقوط آب را به شما نشان می دهد و می تواند با موسیقی دل انگیز خود، روح تان را نوازش دهد.
با پیشروی در جنوب دره گله گیله (محل کاخ ناصری) به تپه ای می رسید که هیچ گونه درخت میوه ای در آن دیده نمی شود و تعداد بسیاری سفال قرمز رنگ بر روی آن به چشم می خورد که احتمالا مربوط به چادرنشینان دوران تاریخی هستند. این محل، تپه شنستون نامیده می شود و از زمین هایش برای کشت دیم استفاده می کنند. مردم، قلوه سنگ هایی که در زمین پراکنده شده را جمع کرده و بر روی هم انباشته می کنند تا بتوانند زمین را برای کشت و کار آماده سازند.
باغ ها و مراتع بسیار سرسبزی در شهرستانک وجود دارد که درختان میوه ی آن ها نظر هر بیننده ای را به خود جلب می کند. این باغ ها یا دیوار ندارند و یا دارای حصارهای کوتاه هستند؛ همین باعث شده تا مسافران از دیدن جلوه زیبای شان و لذت بردن از سرسبزی این باغ ها بی نصیب نمانند.
اگر اواخر بهار و تابستان راهی شهرستانک شوید، در کوچه پس کوچه های روستا مردم را می بینید که برای برداشت زردآلو و توت راهی باغ های شان می شوند و در پاییز باغداران به سراغ سیب های شان می آیند. البته باید به یاد داشته باشید که باغ های شهرستانک جزو حریم خصوصی ساکنان این روستا هستند و هرگز نباید بدون هماهنگی با صاحبان باغ، وارد آن ها شوید.
درختان افسانه ای در باغ های شهرستانک وجود دارد که معروف ترینشان ارس است.
اُرس نام درختانی با قدمت بسیار است که طبیعت بی نظیر شهرستانک را تکمیل می کنند. قدمت یکی از این درختان که محلی ها آن را اُرس یا هورست می نامند به ۲۸۰۰ سال پیش باز می گردد و از دیدنی های روستا به شمار می رود. ارتفاع این درخت به ۱۷ متر می رسد و عرض آن تقریبا ۱۴ متر می باشد.
برای رسیدن به این درخت زیبا باید راهی سمت جنوب شرقی روستا شوید و قدم به یک مسیر خاکی بگذارید که بعد از حدودا ۲۰ دقیقه به این درخت زیبا می رسد.
توصیه می شود حتما برای رسیدن به این درخت از ساکنان روستا نشانی را بپرسید تا دچار اشتباه و سردرگرمی نشوید چرا که تابلوهای راهنمایی برای دسترسی وجود ندارند.
کوه ها و پستی و بلندی های متعددی منند توچال در شهرستانک وجود دارد که باعث حضور موتور کراس سواران حرفه ای در آن شده است و اگر خوش شانس باشید می توانید آن ها را بینید.
برای رسیدن به شهرستانک یک مسیر جذاب پیاده روی نیز وجود دارد. پیمایش این مسیر از قله توچال آغاز و به روستای شهرستانک ختم می شود که می تواند گزینه ی مناسبی برای علاقه مندان به کوهنوردی باشد.
در فصل بهار سرسبزی و طراوت شهرستانک به اوج خود می رسد و باعث می شود این فصل از سال را به زمان مناسبی برای سفر به این منطقه تبدیل کند هر چند در فصل تابستان نیز هوای خنکی را می توان در کنار رودخانه و سایه درختان تجربه کرد. اما زیبایی این روستا در فصل پاییز هم مثال زدنی است و طبیعت هزاررنگ پاییز جلوه ی خاصی به این روستا می دهد.
دریاچه سد طالقان
سد طالقان یکی از بزرگترین سدهای کشور است که بر روی رودخانه شاهرود ساخته شده. رودخانه شاهرود از کوه های استان مازندران سرچشمه می گیرد و در طول مسیر خود به دره زیبای طالقان می رسد. جمع شدن آب پشت سد طالقان باعث به وجود آمدن دریاچه سد طالقان شده است. فرم دریاچه سد طالقان خطی وبه طول ۱۵ کیلومتر است و همچنین قسمتی از آن در استان قزوین قرار گرفته است.
آرامش و سکوت دریاچه، گردشگران بی شماری را به سمت خود می کشد البته اگر روزهای تعطیل را برای بازدید انتخاب نکنید آرامش بیشتری نصیبتان می شود.
در سال ۱۳۴۸ تصمیم احداث سد با هدف انتقال آب طالقان به قزوین گرفته شد. در همان سال سدی انحرافی به نام سنگبان و تونلی ۹ کیلومتری به منظور انتقال آب به زیاران وآبیاری دشت قزوین ساخته شد. اما ساخت سد اصلی تا سال ۱۳۸۱ به تعویق افتاد تا سر انجام در سال ۱۳۸۵ از آن بهره برداری شد.
سد طالقان نقطه عطف مهمی در تاریخ، جغرافیا و محیط زیست استان البرز محسوب می شود و احداث سد در این منطقه موجب تحولات وسیعی مانند ایجاد شرایط اقلیمی مناسب و طبیعتی بکر در منطقه شده است. جالب است بدانید که مردم شهر طالقان هنوز امکان استفاده از آب این سد را ندارند.
محیط اطراف سد با توجه به شرایط آب و هوایی منطقه چمنزار و مراتع سرسبزی روییده اند، که دریاچه سد طالقان را به محلی عالی برای سپری کردن اوقات فراغت و یک پیک نیک عالی در کنار خانواده است.
در کنار دریاچه علاوه بر لذت بردن از منظره زیبا می توانید به ماهیگیری در دریاچه بپردازید. علاقه مندان به این تفریح می توانند ماهی هایی همچون زردپر، قزل آلای رنگین کمان و کپور را صید کنند.
دقت داشته باشید که در روزهای تعطیل و آخر هفته ها اطراف دریاچه و جاده آن شلوغ است اگر در این زمان ها به آن سفر می کنید وقت بیشتری را به رفت و آمد اختصاص دهید.
هنگام بازدید از دریاچه سد طالقان از سر زدن به آبادی های جذاب و دل نشین اطرافش نیز می توانید لذت ببرید.
اطراف سد چند روستا در دامنه کوه ها قرار گرفتند که بدون شک چشم انداز بی نظیری به سمت دریاچه سد طالقان دارند که با بازدید از آن ها می توانید لذت گردش خود را دوچندان کنید.
در اطراف این جاذبه دیدنی هیج امکانات رفاهی موجود نیست حتی آلاچیق و درختی که سایه اندازی داشته باشد، بنابراین سفر در روزهای گرم یا خیلی سرد سال پیشنهاد نمی شود.
اگر قصد سفر به این دریاچه خوش آب و هوا را دارید، دقت داشته باشید که فاصله آن از شهر کرج ۱۰۰ کیلومتر است و برای سفر با خودرو شخصی باید حدود یک ساعت و چهل دقیقه از زمانتان را برای رسیدن به آن صرف کنید. مسیر رفتن به آن نیز از تهران سر راست از اتوبان تهران کرج به سمت قزوین رفته ۴ کیلومتر بعد از آبیک، به جاده طالقان می رسیم. گرچه راه رسیدن به آن آسفالت است اما خود را برای دست اندازها و چاله های بسیار آن آماده کنید.
شنا کردن در دریاچه سد طالقان بسیار خطرناک است. اگر تنها می روید به هیچ وجه به شنا در آن نپردازید و اگر چنین تصمیمی گرفتید به نکات ایمنی و هشدارهای مسئولان توجه کنید.
پیست اسکی دیزین
پیست دیزین، زیبای سپید پوشی است که هر ساله علاقمندان به اسکی را از راه های دور و نزدیک به خود جذب می کند و پیشنهاد خوبی برای کسانی است که دنبال هیجان در محیطی خاص هستند. پیست اسکی دیزین در ۷۴ کیلومتری شهر کرج و ۱۲۳ کیلومتری تهران واقه شده است. این پیست در دهه ی ۴۰ تاسیس شده است و فدراسیون جهانی تمامی استانداردهای پیست دیزین را تایید می کند.
پیست اسکی دیزین، با نصب نخستین دستگاه های بالابر در سال ۱۳۴۸ کار خود را آغاز کرد. بعدها ۴ تله کابین کار رفت و آمد ورزشکاران را تسهیل کرد. گفتنی است این پیست پر رفت و آمد هفت و نیم کیلومتر طول دارد و بلندترین نقطه آن حدود ۲۶۵۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد.
پیست دیزین تهران ۲۳ پیست دارد و یکی از مزیت هایش این است که پیست حرفه‌ای ها و افراد مبتدی را از هم جدا کردند، چون شیب بعضی از پیست‌ها برای مبتدی ها بسیار خطرناک است. از جمله پیستهای مشهور و پرطرفدار دیزین می‌توان به پیست اسنو پارک، پیست یو، پیست مبتدی و پیست چمن اشاره کرد.
در فصل تابستان نیز می توان از پیست چمن دیزین استفاده کرد تا در روزهای گرم سال هم بتوان از دیزین لذت برد. این پیست در شمال غربی دفتر مدیریت و جنوب رستوران چمن واقع شده است که با ۶۵۰ متر طول هر سال مسابقات مخصوصی در آن برگزار می شود. اسنوپارک و پیست یو هم بالای رستوران چمن قرار گرفته اند.
در پیست دیزین هفت تله اسکی بشقابی، دوبل مایر، سی چال، گوزنی، پشت ویل، مبتدی، چمن و یک تله اسکی چکشی هم وجود دارد. دو تله سیژ قله و چمن هم شما را به بالای کوه می برند و فرق شان با تله کابین در این است که فقط از یک نیمکت و محافظ تشکیل شده و دیگر شباهتی به اتاق های کابین ندارد. دیزین تهران چهار تله کابین هم به اسم‌های شاله، قله، دره و چمن دارد.
هم زمان با شروع مسابقات کشوری گروهی هم برای دیدن مسابقات اسنوبرد یا چمن به دیزین می آیند و خیلی از تماشاچی ها با یک بار دیزین آمدن عاشق اسکی می شوند. برای همین هم در اینجا مدرسه ای برای یاد دادن اسکی ساخته اند. در این مدرسه هم اسنوبرد یاد داده می شود و هم آلپاین. اسنوبرد فقط نیاز به یک تخته چوب دارد، اما آلپاین که همان اسکی با دو چوب دستی و دو تخته است، گران تر از اسنوبرد است.
در دیزین نباید فقط برف بازی کرد. مثلا می توانیم با تله کابین قله خودمان را به ارتفاع ۴۳۰ متری قله برسانیم. با تله کابین دره هم از دفتر مدیریت تا شمال شرقی پیست می‌توانیم بالا برویم. این تله کابین در مقایسه با تله کابین‌های دیگر مسیر بیشتری را بالا می رود تا به ارتفاع ۵۱۰ متری کوه برسد. تله کابین چمن هم از رستوران چمن شروع می شود و به ارتفاع ۳۸۰ متری می رسد. افراد شجاع تر با دو مسیر تله سیژ دره و چمن خودشان را به بالای کوه می رسانند.
همه ما مجبور نیستیم کل وقت را به برف بازی بگذرانیم. زمین تنیس نزدیک هتل جهانگردی دیزین تنوع تفریح اینجا را بیشتر کرده. علاوه بر آن می توان دوچرخه سواری در کوه، کایت سواری، پاراگلایدر و تیراندازی با کمان را هم تمرین کرد. بعضی‌ها هم برای کوهنوردی به دیزین می آیند. آن ها از گردنه دیزین به سمت قله سی‌چال راه می افتند و در مسیر برگشت به آهار می رسند.
در مجموعه دیزین امکانات بسیاری منطبق با فناوری های روز به بهره برداری رسیده است که دو هتل، ۱۹ سوئیت و ۵ رستوران از جمله آن هاست. پنج رستوران مختلف در اطراف دیده می‌شود که می‌توانیم بعد از بالا پریدن‌های زیاد با شکمی گرسنه به آن ها سر بزنیم. رستوران شاله در ارتفاع ۲هزار و ۹۰۰ متری و رستوران چمن در ارتفاع ۲هزار و ۶۰۰ متری کوه قرار دارد.
اینجا از اوایل آذر ماه باز می‌شود و تا اردیبهشت ماه می‌توان در آن اسکی کرد. پس به جای تعطیل کردن تفریح در زمستان می‌توانیم خودمان را برای فصل سرد شادتری آماده کنیم.
آبشار هفت چشمه
جاده کوهستانی چالوس یکی از زیباترین جاده‌های ایران است که جاذبه های گردشگری فراوانی را در دل خود جای داده است . آبشار هفت چشمه یکی از همین دیدنی های خارق العاده ی جاده چالوس است.
آبشار هفت چشمه که نوعی آبشار وحشی محسوب می‌شود هر بازدید کننده ای را مجذوب خود می کند. درنظر داشته باشید که طی کردن مسیر این آبشار نزدیک به یک ساعت زمان می‌برد. فلسفه اسم آبشار هفت چشمه وجود هفت آبشار زیبا حداقل با ارتفاع ۵ متر است.
آبشار هفت چشمه در گروه آبشارهای استان البرز به حساب می آید که در نزدیکی روستای ارنگه، بالادست رودخانه ارنگه واقع شده است. اصلی ترین آبشار هفت چشمه آبشار بلند آدران نام دارد.
ارتفاع آبشار آدران حدود ۹۰ متر است که باعث شده یکی از مرتفع ترین آبشارهای کشور به حساب آید. برای رسیدن به این آبشار از میان سنگ ها و صخره ها عبور خواهید کرد و مسافتی را نیز باید در آب طی کنید، همین امر بازدید از آبشار را در فصول بارندگی با مشکل مواجه می کند. . برای رسیدن به آبشار. توجه داشته باشید که آبشار آدران آبشاری فصلی است که پس از ذوب برف و یخ در فصل بهار و اوایل تابستان شکل می گیرد و در تمام طول سال آب ندارد بر خلاف بقیه ی آبشارهای هفت چشمه که یک آبشار دائمی نیست.
پس از رسیدن به هفت چشمه بعد از رسیدن به روستای ارنگه و پارک خودرو برای رسیدن به آبشار باید مسیری را با پای پیاده طی کنید. در میانه های مسیر، فضای مسطحی وجود دارد که محل مناسبی برای اقامت و برپایی کمپ است. در ادامه مسیر، که پیمودن آن چندان دشوار نیست، به آبشار هفت چشمه خواهید رسید. بیشتر مسیر از کنار رودخانه می‌گذرد که جذابیت راه را دوچندان می کند.
در طول مسیر آبشار می توانید از غارهای طبیعی منطقه دیدن کنید. اگر چه تنها نمایی از این غارها را مشاهده می کنید ولی می توانید سوژه ای عالی برای عکاسی داشته باشید. پوشش گیاهی فوق العاده زیبا در طول مسیر از جذابیت های دیگر مسیر است که در طول طبیعت گردی خود با آن مواجه خواهید شد.
بهترین زمان برای بازدید از آبشار هفت چشمه و آبشار فصلی آدران اواخر فصل بهار و ابتدای تابستان است. دمای هوا و آب در این فصل برای شنا و آب تنی نیز مناسب است. بهتر است سفر به این ناحیه تنها در صورت همراه شدن با توریک روزه و یا تورطبیعت گردی انجام گیرد. چراکه ممکن است با مشکلاتی در طول سفر خود مواجه شوید که رفع آن ها به تنهایی برای شما مقدور نباشد. در مجموع روستای ارنگه و آبشار هفت چشمه یکی از مقصدهای جذاب و نزدیک به پایتخت برای سپری کردن یک روز تابستانی در دل طبیعت است.
کاروانسرای شاه عباسی
کاروانسرای شاه عباسی کرج در جاده ابریشم و شاهراه ارتباطی شرق به غرب کشور قرارگرفته و تنها کاروانسرای درون شهری ایران است. این کاروانسرا در ابتدای ساخت برای کاروان ها و مرکب هایشان مکان استراحت بوده و در اوایل دوران قاجاریه تبدیل به پادگان یا قلعه نظامی شد و در اواخر این دوره به عنوان مدرسه (موسوم به فلاحت) بکار رفته است.
به‌‌دلیل موقعیت قرارگیری کاروانسرای شاه عباسی در راه اصلی ری، طالقان و مازندران باعث شده که از اهمیت ویژه ای در طی سالیان برخوردار بوده باشد.
کاروانسرای شاه عباسی کرج بنایی سنگی- آجری است که بین سال های ۱۰۷۸ تا ۱۱۰۹ هجری شمسی در زمان شاه سلیمان صفوی ساخته شده است و در سه دوره صفویه، افشاریه و زندیه این بنا به عنوان محلی برای استقرار کاروانیان و استراحت مسافران مورد استفاده قرار گرفت.
بنای کاروانسرای شاه عباسی کرج همانند دیگر کاروانسراهای دوره صفوی، در شکل ساخت، دارای قاعده ای یکسان نیست. بنای این کاروانسرا مربع شکل است که مساحت کلی آن شش هزار متر‌مربع است و مساحت زیربنای آن ۲۵۰۰ متر‌مربع است.
پیِ این بنا از سنگ و دیوارهای آن از آجر و ملات است. کاروانسرا با معماری چهار ایوانی دارای دو شاه نشین، ۲۲ حجره ایوان دار برای استراحت مسافرین، ۵ بارانداز برای نگهداری کالاها و استقرار کاروانیان طراحی شده بود. در وسط حیاط کاروانسرا یک حوض سنگی وجود دارد که در گذشته قنات شمال به جنوب به آن آب‌رسانی می‌کرد و جلوه زیبایی به کاروانسرا بخشیده است. همچنین در بالای در ورودی کاروانسرا جای خالی یک کتیبه دیده می شود که شاید حاوی نوشته ای درخصوص سال ساخت و سازنده بنا بوده است.
امروزه با تغییر کاربری با قسمتهای مختلفی نظیر تالارهای پذیرایی و برگزاری مراسمات مختلف، رستوران، سفره خانه و غیره جهت استفاده عموم در نظر گرفته شده است.
این کاروانسرای تاریخی در ۲۲ فروردین سال ۱۳۵۶ با شماره ۱۳۶۸ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد.
کاروانسرای شاه عباسی کرج، در سمت جنوب شرقی میدان توحید و تقاطع خیابان شهدای محراب و قدس، در خیابان قدس یا همان میدان شاه عباسی معروف واقع شده است.
این‌کاروانسرا به‌عنوان یک جاذبه گردشگری امکاناتی نظیر چایخانه، رستوران، سرویس بهداشتی، کافه و بازارچه صنایع دستی را در اختیار بازدیدکنندگان قرار می دهد. همچنین می توانید برای اقامت از هتل‌ها و اقامتگاه‌های داخل شهر استفاده کنید.
غار یخ مراد
غار نوردی در سال های اخیر طبیعت گردان و طرفداران بسیاری به خود جلب کرده است، غار یخ مراد یکی از شگفت انگیز ترین غارها در استان البرز می باشد .
غار یخ مراد در ۶۵ کیلومتری جاده چالوس و در منطقه گچسر قرار دارد،عده ای قدمت آن را بین ۵۰ تا ۲۳۰ میلیون سال قبل تخمین زده اند برخی کارشناسان هم اعتقاد دارند که این غار در حدود پنجاه میلیون سال پیش در زیر دریا تشکیل شده است. آنچه غار یخ مراد را از دیگر غارها متمایز می کند، وجود چکیده ها و چکنده های یخی و سایر رسوبات است که به اشکال جالب و تماشایی در دل غار خودنمایی می کنند.
این یخ ها شبیه به کریستال شفاف می باشند که از زمین سر برآورده اند و منظره حیرت انگیزی را برای بازدیدکنندگان ایجاد کرده اند. در این غار چاه ها و چاله های عمیق که عمق بسیاری از آن ها مشخص نشده است وجود دارد که برای رفتن به عمق این چاه ها نیاز به تجهیزات حرفه ای غار نوردی می باشد و افراد غیر حرفه ای نمی توانند این کار را انجام دهند.
بسیاری از غار نوردان کشورمان برای پی بردن رمزهای غار و رسیدن به انتهای آن به غار یخ مراد سفر می کنند، اما با این حال هنوز هم انتهای غار کشف نشده است.
زمانیکه وارد غار می شوید ۳ تالار و ۳ مسیر نمایان خواهد شد، این تالارها به ترتیب تالار سنگلاخی، تالار دوم، تالار سوم و دخمه دوقلو نام دارند. پس از طی نمودن ۲۰ متر به انتها می رسید. پس از طی مسافتی تقریبا طولانی به چاهی پهن و عمیق می رسید که فقط غارنوردان حرفه ای توان عبور از آن را دارند. در طی مسیر سوم زیبا ترین قندیل های موجود در غار را مشاهده خواهید کرد.
از جمله ویژگی های این غار، گردش هوا و اکسیژن داخل آن توسط هواکشهای طبیعی و روزنه های موجود بر دیواره هاست. این پدیده موجب گردش هوا درون فضای غار شده و شرایط را برای تشکیل قندیل و یخ فراهم می کند که نتیجه آن تشکیل توده‌های بزرگ و مخازن یخی در گوشه و کنار غار است. نورپردازی قندیل های یخی و انعکاس نور از سطح آن ها چشم انداز های خیال انگیزی را فراهم آورده است.
شکل گیری این قندیل های زیبا از انتهای پاییز آغاز می شود و با تداوم فصل سرما، یخبندان و بارش برف در منطقه و نفوذ آب از دیواره های غار ادامه پیدا می کند. به همین سبب فروردین ماه، بهترین فصل بازدید از غار یخ مراد به حساب می آید. قندیل های یخی با گرم شدن هوا کم کم شروع به ذوب شدن می کنند به صورتی که در روزهای نخستین خرداد ماه تنها دریاچه یخ در غار باقی می ماند.
علاوه بر قندیل یخی، پدیده زمین شناختی دیگری هم به نام غارسنگ در یخ مراد به چشم میآید. غارسنگ به تمام سنگهایی گفته می‌شود که بعد از تشکیل فضای غار بر اثر چکیدن آب به وجود میآیند. از جمله غارسنگ های مشهور یخ مراد، رسوباتی به شکل نخود یا اشکال گل کلمی هستند که هر بیینده ای را متعجب و شگفت زده می کند.
اهالی منطقه یخ مراد این اعتقاد را دارند که یخ های موجود در غار خواص درمانی دارد و شفا بخش است. در زمان گذشته برای درمان بسیاری از بیماری ها از یخ های این غار استفاده می کردند از این رو نام این غار را، یخ مراد گذاشته اند.
برای رسیدن به غار یخ مراد باید از کرج مسیر جاده چالوس را در پیش گرفت و پس از طی ۷۰ کیلومتر، وارد جاده کهنه‌ده شد. بعد از حدود ۴ کیلومتر، در کنار روستا، یک دو راهی قرار دارد که مسیر دستیابی به غار یخ مراد را نشان می دهد. برای رسیدن به غار یخ مراد از جاده ماشین رو حدود یک ساعت و نیم کوهنوردی سبک در پیش خواهید داشت.
کاخ مروارید
کاخ مروارید یا کاخ شمس در مهرشهر کرج، در استان البرز جای دارد. در ساخت و ساز کاخ مروارید، هیچ یک از اصول معماری ایرانی رعایت نشده است چون طراح و سازنده آن ایرانی نبوده است. این کاخ میان سال‌های ۱۳۴۵ تا ۱۳۴۷ خورشیدی از سوی بنیاد فرانک لوید رایت و به دست وسلی پیترز و همکاری ویلیام کیس و نظام عامری برای شمس پهلوی پیریزی شد. شمس پهلوی که از بیماری آسم رنج می برد، به سفارش پزشکان، مهرشهر کرج را برای زندگی برگزید. هزینه ساخت کاخ شمس در زمان خود یک میلیارد دلار بوده است. کاخ شمس کرج در شمار فهرست آثار ملی ایران جای دارد.
قبل از دهه ۱۳۴۰ کرج از چند روستا تشکیل شده بود که یکی از آن ها روستای حسین آباد بود و کاخ شمس دقیقا در همین روستا واقع شده است. این کاخ از لحاظ ویژگی های فنی از خیلی از کاخ هایی که در ایران و حتی تهران وجود دارد، چند پله بالاتر است و تکنیک هایی که در ساخت آن استفاده شده است، طراحی و رنگ آمیزی بوده است.
زمین کاخ شمس ۱۱۱ هکتار وسعت دارد و کوشک آن ۲۵۰۰ متر و چهارگوش است. سازه کوشک از بتن ساخته شده و مانند یک سفره ماهی است که صدفی را در برگرفته است.
کاخ شمس یکی از مجهز ترین و مرفه ترین بناهای دوره‌ی پهلوی است که معماری آن بخشی از تاریخ معماری مدرن است. همه فضاهای معماری در زیر سقفی با فرم حلزونی یعنی به شکل مارپیچ و با نورگیرهای گوناگون و به شکل دانه های مروارید ساخته شده است.
در طراحی فضای بیرونی دریاچه کوچکی از سه طرف کاخ را احاطه کرده و به زیبایی آن افزوده است. دریاچه کاخ در میانسرا قرار دارد که همانند باله های سفره ماهی در گوشه شمالی و بیرون کاخ گسترده شده و از سه جهت ساختمان را در برگرفته است. عمق این دریاچه چنان ساخته شده است که امکان قایقرانی در آن وجود داشته باشد.
سازه کوشک از بخش های گوناگونی مانند گنبد بزرگ، گنبد کوچک، تالار طلایی بار، دفترهای کاری، تالار پذیرایی، پلکان شیبدار، راهروهای اکریلیک، آرایه های کلیسایی، سالن سینما و تئاتر با گنجایش ۹۹ نفر، سرای بیلیارد، استخر آب، آب نما، بخش نگهداری پرندگان، پنجره های تاق دار، اتاق صدف، اتاق ناهارخوری و اتاق های خواب تشکیل شده است.
کاخ شمس که نمونه ای والا از معماری سده بیستم در ایران و یکی از یادگارهای تاریخی شهرستان کرج است، پس از دهه ها استواری سرانجام به دلیل نشت آب به بتن در سازه های آن، در حال بازسازی است .
برای رسیدن به این کاخ زیبا باید به مهرشهر کرج در منطقه ۱۲ شهرداری کرج بروید و در آن جا کاخ مروارید یا کاخ شمس را پیدا کنید. البته در حال حاضر به دلایل امنیتی و محافظتی ورود به این کاخ ممنوع شده است.
این اثر در سال ۱۳۸۲ به شماره ثبت ۷۰۶۷ در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفته است.
باغ لاله های گچسر
باغ لاله گچسر در مسیر جاده چالوس و نرسیده به گچسر، همه ساله در فصل بهار میزبان گردشگران و طبیعت دوستان است تا لاله‌های رنگارنگ با نژادهای گوناگون را در کنار یکدیگر ببینند.
این مراسم که از سال ۱۳۷۷ همه ساله در روستای گرماب از توابع گچسر در منطقه آسارا و در ۵۳ کیلومتری جاده کرج- چالوس برگزار می شود، بازدیدکنندگان بسیاری را به آنجا می کشاند تا جایی که گاه تعداد بازدیدکنندگان در روزهای جشنواره، به چند ده هزار نفر هم می رسد؛ به عنوان مثال در سال ۱۳۹۱، حدود ۵۰۰ هزار نفر از این جشنواره بازدید کرده اند.
این باغ لاله مساحتی حدوداً یک هکتاری را شامل می شود. تمام مساحت باغ در فصل بهار پوشیده از انواع گوناگون لاله می شود. به خصوص بیشتر گونه های ایرانی و برخی از نمونه های خارجی این گیاه را می توان در باغ لاله گچسر دید. از جمله انواع گوناگون لاله در این باغ می‌توان به ستارهای، حاشیهدار، پربرگ، جامی، فنجانی و قدحی اشاره کرد. تشبیه گل لاله به ابزار نوشیدن آب نیز خود قابل توجه و جالب است.
یکی از نکته های قابل تامل درباره ی باغ لاله ها نقل قولی از جواد غلامی، صاحب باغ است:
” اولین جشنواره گل لاله را سال ها پیش پدرم برگزار کرد و سفارش کرد که این جشنواره ادامه‌دار باشد و برای انجام چنین کاری پولی برای بازدید از مردم دریافت نکنم. همین که یک نفر از بازدیدکنندگان هم بگوید خدا پدرش را بیامرزد، برایم کافیست.”
اگر به دنبال ثبت عکس‌های رنگارنگ همراه با آسمان آبی و تمیز هستید و البته نمی‌خواهید خیلی زیاد از تهران فاصله بگیرید، باغ لاله‌های گچسر بهترین گزینه است. در این باغ بخش فروش صنایع دستی مثل عروسک و فروش انواع گل و گیاه نیز وجود دارد. توجه کنید که برای بازدید از این باغ زیبا تا ۲۴ اردیبهشت ۱۳۹۸ وقت دارید پس فرصت را غنیمت بدانید و سری به این باغ لاله بزنید. ورود به باغ گل های لاله برای عموم آزاد و رایگان است اما به علت کمبود جای پارک و ازدحام جمعیت، پیشنهاد می شود ساعات و روزهای خلوت تری را برای رفتن به آنجا در نظر بگیرید.
صنایع دستی البرز:
استان البرز دارای صنایع دستی متنوعی است که مهم ترین صنایع این استان نوپا کوزه سازی و گلدان سازی است که در تمامی شهرهای استان البرز رونق دارند.ازدیگر صنایع دستی کرج می توان به گليم بافي، منبت كاري، مصنوعات چرمي، سفال گري، پيكر تراشي، سوزن دوزي، ساخت سازهاي سنتي، آهنگري هنري، شيشه دمي و سنگ تراشي اشاره کرد.
شیشه گری در البرز
یکی از هنر‌هایی که در استان البرز به خصوص شهر کرج رواج دارد، هنر شیشه گری است. هنرمندان این مرز و بوم با استفاده از سنگ سیلیس این هنر را انجام می دهند، اما برای این که مقرون به صرفه شدن این اثر هنری از خرده شیشه هم در ساخت آن استفاده می کنند. در این هنر ابتدا ماده شیشه حرارت داده می شود و کم کم نرم و نیمه مایع می شود. در نهایت نیز با کمک دست و ابزار مخصوص کار و دمیدن، شکل های زیبا و جذابی ایجاد می شود. برای ساخت شیشه های رنگارنگ نیز از اکسیدهای فلزی مانند اکسید کبالت ، مس، آهن، منگنز، گوگرد و… به کار گرفته می شود. برای نقاشی کردن روی شیشه به ابزار مخصوصی نیاز است تا بر روی اشیا اجرا شود. با توجه به استفاده از رنگ ها و نقش های مختلف مرحله پخت در کوره با حرارت مناسب در یک یا چند مرحله انجام می شود. رنگ های به کاررفته در هنر شیشه گری معمولا به صورت پودر و قابل ترکیب با حلال خاص و رنگ های محلول از اکسید فلزات است. این نوع صنایع دستی برای اهالی هنر و علاقه مندان به هنر شیشه گری می تواند بهترین سوغات باشد.
سفال گری
سفال گری و محصولات سفالی از باارزش ترین ساخته ها و هنرهای دست ساز در طول زندگی بشر است. این هنر منحصر به فرد دارای دوامی بالا بوده و می تواند برای هزاران سال هم زیر خاک پایدار بماند. فقط زمان خرید محصولات سفالی از مراحل پخت و تهیه آن اطلاعات کافی داشته باشید تا سفالی اصل و مستحکم نصیبتان شود. هنر سفال گری می تواند اشیا و محصولات جذابی را پدید آورد. از جمله این محصولات سفالی می تواند شامل انواع بشقاب ها، فنجان ها، گلدان ها، ظروف تزئینی ،کوزه ها باشد. تمامی این ظروف و اشیا تمامی ذوق و هنر سفال گران را به تصویر می کشند و می توان با کمی تفکر و نگاه این حس را از آثار سفالی دریافت کرد. تمامی این ظرف ها نمادی از هنر و فرهنگ ایرانی هستند و می تواند یکی از سوغات و هدایای با ارزش برای عزیزانتان باشد. نظرآباد و ساوجبلاغ یکی از معروفترین سفال گری های استان را دارند. این شهرستان ها جوانان هنرمند زیادی دارند که موجب شده دیگرصنایع دستی مانند بافته داری،گليم بافي،دوخت سنتی،عروسک‌بافي، سراجي‌دوزي،معرق،قلمکاری،نقاشي روی چرم،سفال و منبت کاری نیز رواج پیدا کنند.
سنگ تراشی
حکاکی و ایجاد طرح روی سنگ ها از دیگرهنر‌هایی است که رد آن را می توانید در فروشگاه های صنایع دستی کرج مشاهده کنید. می‌توانید این سنگ‌های طراحی شده را تهیه کنید و به دوستان خود هدیه دهید چرا که این سنگ ها ماندگاری بالایی دارند و می توانند یادگاری های خوبی باشند. تراشیدن سنگ و تبدیل آن به اشکال دلخواه هنری است که سنگ تراشان انجام می دهند. در سنگ تراشی قطعه ای از یک سنگ طبیعی و خشن برداشته شده و به صورت کنترل شده حذف می شود. با حذف شدن قسمت هایی از سنگ مورد نظر شکل دلخواه و طرح انتخابی هنرمند پدیدار می شود. اصالت سنگ تراشی به سال های پیش از تاریخ باز می گردد و علت اصلی آن ماندگاری و پایداری سنگ است. شاید بتوان جاده مخصوص کرج را تنها نقطه کشور برشمرد که هنرمندان به صورت متمرکز به این شیوه و با بهره از بتون آرمه به مجسمه سازی اشتغال دارند.
سوزن دوزی
این صنایع دستی مختص کرج نیست و در شهرهای دیگر ایران هم رایج است. خاستگاه اصلی این هنر زیبا سیستان و بلوچستان است. البته سوزن دوزی های موجود در بازار کرج هم معروفیت خود را دارد و شما می توانید در بازار کرج به راحتی سوزن دوزی های زیبایی خریداری کنید.
آداب و رسوم استان البرز:
با توجه به قرار گرفتن شهر کرج و طالقان در استان البرز پیشینه تاریخی و فرهنگی ارزشمندی برای البرز رقم خورده است. فرهنگ استان البرز را می توان به دو بخش فرهنگ محلی و مهاجر تقسیم کرد و این بدان دلیل است که مهاجران با فرهنگ های متفاوت بر فرهنگ بومی البرز تاثیر گذاشتند.
آداب و رسوم ایرانی که نمادی از فرهنگ و اصالت ایران زمین در طول سالیان دراز است در البرز نیز همانند دیگر استان ها برگزار می شود؛ عید باستانی نوروز، شب چله، چهارشنبه سوری و … . همچنین در البرز مراسم و آداب مذهبی چون؛ اعیاد، سوگواری ماه محرم و صفر، آداب ماه رمضان با شکوه و برگرفته از رسوم گذشتگان انجام می شود.
یکی از مراسم کهن در این استان مراسم تعزیه خوانی است که نمایشی آیینی و مذهبی است و در بزرگداشت مقام و جایگاه بزرگان دین اسلام اجرا می شود. پختن آش پشت پا و آش باران هم از نمونه های دیگر آداب و رسوم این استان محسوب می شود.
آثار باستانی به دست آمده درگوشه و کنار سرزمین کرج نشان می دهد که در دوران قبل مردم این سرزمین دارای آیین مهرپرستی بوده و آفتاب را به عنوان مظهر حیات و روشنایی پرستش می کردند. پس از ظهور دین زردتشت مردم به آیین مزدیسنا گرویدند و تاظهور اسلام دین زردتشت مهم ترین دین در این سرزمین بود حتی دربرخی نواحی مخصوصا قسمتهای کوهستانی که امنیت بیشتری داشت تا حدود قرن سوم هجری مرکز پیراوان دین زردتشت بوده است .هنوز دربرخی از قسمتهای این سرزمین آثاری از آتشکده های دوران باستان به چشم می خورد . با ظهور اسلام مردمان دامنه های جنوبی البرز وبسیاری ازنواحی دیگر ایران به آیین حیات بخش اسلام روی آورده و در میان مذاهب اسلامی بیشتر مذهب شافعی را برگزیدند.
پوشش مردم کرج
زنان ابراهیم آباد کرج دارای لباسی پاچین و شلیته های قدیمی و پرزرق و برق بوده و نیز مردمان سگزآباد دارای پیراهن سفید با یقه ای به رسم قفقازی هستند . زنان طالقان از بلوز، شلوار-شلیته، کفش و جوراب، چارقد یا روسری، جلیقه/جلزقه و چادر استفاده می کردند. بلوز که در طالقان پیرهن نام داشت، عموما تا نیمه جلو باز بوده و با دکمه بسته می شده است. شلوار زنان پاچه گشاد بوده و از بالا با بند تنبان سفت می شده است. شلیته که دامنی بسیار پرچین و کوتاه بود و در رنگ های مختلف دوخته می شد، روی شلوار پوشیده می شد. عموما زنان از چارقد ململ سفید استفاده می کردند. جلیقه نیم تنه ای بوده که درونش آستر داده شده و روی پیرهن یا همان بلوز کوتاه پوشیده می شد. کلاه و کاپشن و جوراب های پشمی و دستباف محلی و دستکش های پشمی دستباف محلی لباس مردان طالقان در زمستان های سخت است. مردان مسن تر بعضا کلاه نمدی بر سر دارند. چکمه های ساقدار نیز در مواقع بارانی استفاده می شود.
رسم عید نوروز
از نوروزخوانی و پختن سمنو و دیگر خوراکی ها گرفته تا خانه تکانی و شال اندازی و کاشت سبزه و زیارت اهل قبور، همه و همه از رسوم خوشایند برای پیشواز از بهار بوده است که کم و بیش هنوز هم در جای جای این استان همچون ایران پهناور رواج دارد. اکنون اما از نوروزخوانی و یا رسم شال اندازی در این دیار دیگر خبری نیست هرچند که گفته می شود این آیین در برخی نقاط از جمله روستاهای طالقان و ساوجبلاغ استان البرز کماکان رواج دارد. یکی دیگر از آداب جالب و جذاب رفتن به گورستان در شب قبل از سال نو بوده است و نقل می کنند هر خانواده ای مقداری “توتک” خوراکی مخصوص نوروز و دیگر خوراکی ها نظیر توت خشک، مغز گردو ، نخودچی، انجیر خشک و کشمش را در سینی های مسی می چیدند و آن را به عنوان نذری به عموم مردم تعارف می کردند و تا قبل از تاریکی هوا به خانه برمی گشتند.
شب چله
شب در دوران کهن مظهر تاریکی و تباهی و وحشت بود ، به همین دلیل مردمان در قدیم سعی می کردند شب هنگام با افروختن آتش و افزودن نور خانه را روشن نگاه دارند تا پلیدی و تباهی به خانه راه نیابد. پیرترها برای همه قصه تعریف می کردند و آیین یلدا و شب چله با خوردن آجیل مخصوص، هندوانه، انار شیرین همراه بوده است. جالب است بدانید تنقلات شب یلدا یا همان شب چله همگی جنبه نمادین داشته ودارد در مجموع نشانه برکت و تندرستی و شاکامی است. انتخاب این میوه ها که بیشتر کثیر دانه هستند به این دلیل است که انسان با توسل به برکت خیزی و پردانه بودن این میوه ها خود را مانند آن ها پربار و باروری را در خود افزایش دهند. شال اندازی، و درجی سران از رسوم شب یلدا در طالقان بوده است.
مراسم محلی جا بِنی بَبِردن
به ازای هرهدیه ای، متقابلا هدیه مناسبی در ظرف آن قرار داده شده و عودت میشد. بعنوان مثال وقتی خانواده داماد در هریک از اعیاد یا جشن ها و شب چله هدیه ای را برای عروس می آوردند، باید خانواده عروس هم برای داماد هدیه ای را در قبال هدیه ایشون برای داماد می بردند که به این عمل جابِنی می گفتند و یک رسم زیبا بود که هم دید و بازدید دو قوم و خویش بوده هم احترام به خانوادها. همچنین، اگر خوراکی نذری مثل آش یا امثال آن در ظرفی به درب خانه آورده می شد، به هنگام عودت دادن ظرف، درون آن، هدیه متقابلی قرار می دادند.
سوغات استان البرز:
استان البرز به دلیل آب و هوای مطلوب و خاک حاصلخیزی که دارد باعث می شود که محصولات کشاورزی البرز رونق قابل توجهی داشته باشد. در طالقان گردو، سیب، گلابی، ریواس، آویشن، تره کوهی، زرشک کوهی و سیب کاشت و برداشت می شود.
مسافرانی که از برغان برمی گردند، آلو برغانی معروف یا گوجه سبز برغان، عسل، توت، گردو، ماست، شیر و محصولات لبنی محلی سوغات می خرند. در جاده چالوس فروشگاه های زیادی وجود دارد که لبنیات محلی، عسل و قره قروت می فروشند. عناب، ازگیل، سنجد، خرمالو و انگور هم در استان البرز فراوان است.
آلوی برغان
محلی ها به آلوی برغان گوجه برغان هم می گویند و در واقع یک محصول پیوندی است که طعم و مزه خاصی دارد، طبق گفته محلی ها آلوی برغان از پیوند آلوی معمولی با آلوی بخارا به دست می آید. این میوه آنقدر شهرت دارد که بسیاری از توریست ها به هرشهر ایران که قدم بگذارند سراغش را می گیرند و متاسفانه رقیب های جعلی فراوانی هم دارد که از نام برغانی سو استفاده می کنند .
گوجه سبز کرج
گوجه سبز یکی از میوه های فصلی و مورد علاقه ی بسیاری است که در منطقه البرز برداشت می شود. اگر در فصل بهار به این استان سفر کنید می توانید این سوغاتی خوشمزه را برای عزیزانتان به ارمغان ببرید. گوجه سبز علاوه بر خوشمزگی خاصی که دارد، خواص و فواید زیادی براس سلامتی بدن دارد. این میوه سبز رنگ برای پاکسازی کبد بسیار عالیست، در ایجاد تعادل برای اسید معده نقش بسزایی دارد و بعلاوه سرشار از ویتامین C می باشد. گوجه سبز در اصل در شهرستان شهریار عمده ترین کاشت را دارد و پس از برداشت به استان های اطراف فرستاده می شود.
عناب کرج
عناب یکی دیگر از محصولات خوشمزه استان البرز است که به صورت تازه و خشک عرضه می گردد. عناب فواید زیادی برای بدن دارد و نکته حائز اهمیت این است که به علت ماندگاری بالای عناب خشک شما می توانید آن را به عنوان سوغاتی به همراه خود ببرید. از خواص عناب می توان به خاصیت آنتی اکسیدان آن برای ضدپیری، شفافیت پوست و رشد مو اشاره کرد. عناب دارای مقدار زیادی ویتامین بی، A و سی است.
لبنیات طالقان
لبنیات طالقان یکی دیگر از سوغاتی های معروف کرج است که شهرت فراوانی دارد تا حدی که استان های اطراف البرز تمام محصولات لبنی خود را از طالقان تهیه می کنند. روغن حیوانی طالقانی عطر و طعم دلپذیری دارد، برای صبحانه و وعده های غذایی از آن استفاده می کنند. دوغ محلی طالقان و ماست گوسفندی طالقان از واجبات سفره های استان البرز است. پنیر طالقان هم در دسته ی لبنیات آن است اما علت جدا کردن آن از سایر لبنیات طعم بی نظیر این پنیر است که در رقابت با پنیر تبریزی هیچ چیزی کم ندارد، طالقان را قطب پنیر محلی ایران می دانند. طرفداران این پنیر به راحتی می توانند هر روز از این پنیر نوش جان کنند. یکی از بهترین سوغاتی های کرج پنیر طالقان است که از سالم ترین لبنیات تهیه می شود.
نان شیرین توتک
توتک، نان شیرینی البرزی هاست که به عنوان سوغاتی شیرین، سالم و لذیذ از گذشته تا امروز بر سر سفره اعیاد و مجالس قرار دارد. به کار بردن توت خشک آرد شده و یا شیره توت به جای شکر در خمیر توتک می تواند یکی از وجوه تسمیه این نان شیرینی لذیذ باشد. نان شیرینی توتک در دیگر مناطق جغرافیایی البرز با نام فطیر نیز پخته می شود، این نامگذاری ها مانند توتک، اگردک، کلوچه و فطیر با توجه به عناصری همچون؛ اندازه، نوع خمیر، میزان شیر و شکر و مغز گردو و گاه سبزیی های معطر به کار برده شده و حتی میزان و درجه حرارت، برگزیده و اطلاق شده است. لازم است بدانیم نان شیرینی توتک البرز به توتک به ثبت ملی آثار ناملموس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری رسیده است.