استان کرمانشاه
گهواره تمدن بشر ایران زمین را در استان کرمانشاه پیدا خواهید کرد که ذهن شما را تا صدها سال پیش می کشاند به گونه ای که صدای تاختن اسب های کرد توسط شیرمردان غیور تمام فضا را پوشش می دهد. استان کرمانشاه به دلیل قرار گیری بر سر شاه راه های ارتباطی شرق و غرب نظیر جاده شاهی، جاده ابریشم از دیرباز جزو یکی از با اهمیت ترین مناطق ایران باستان بوده. استان کرمانشاه در دوران ساسانیان در زمره پایتخت های ایران بوده است که یکی از مراکز مهم سیاسی کشور به حساب می آمده. طبق گفته هرتسفلد، کرمانشاه در سده ۱۹ میلادی به دروازه آسیا شهرت داشته.
شاید برایتان جالب باشد بدانید استان کرمانشاه در گذشته؛ استان های کردستان و ایلام را هم در بر داشته تا اینکه استان کردستان در سال ۱۳۴۰ و استان ایلام در سال ۱۳۵۳ از آن جدا شده و همچنین بخشی از مناطق لک نشین کرمانشاه در سال ۱۳۴۶ استانی مستقل به نام لرستان شد. استان کرمانشاه با وسعت ۶۴۰/۲۴ کیلومتر مربع در دامنههای شمال غربی رشتهکوه زاگرس با کوه هایی برافراشته و دشتهای مرتفع جا خشک کرده است که از نظر وسعت رتبه هفتمین استان پهناور ایران را از آن خود کرده. استان کرمانشاه از شمال به استان کردستان، از جنوب به استان لرستان و ایلام، از شرق به استان همدان و از غرب با کشور عراق همسایه است.
به طور کلی استان کرمانشاه دارای آب و هوای بسیار مطبوع و دل چسبی است که در دسته اقلیم های معتدل کوهستانی قرار دارد که چهار فصل را با زیبایی تمام نمایش می دهد. در هرگوشه از این خاک آب و هوای متنوعی وجود دارد مثلا در قصر شیرین زمستان ها ملایم و تابستان ها گرم و خشک است و درسنقر و پاوه آب و هوای کوهستانی وسرد وجود دارد و همچنین آب و هوا در کرمانشاه و اسلامآباد غرب در تمام فصول معتدل و خنک است. در فصل تابستان باد های سموم در بخش های مرکزی استان موجب گرمای طاقت فرسا می شوند که باد های شمالی با وزیدنشان موجب معتدل شدن هوا می شوند.
در استان کرمانشاه اقلیت های مذهبی مختلفی چون شیعه، سنی، ارمنی، آشوری و بهائی در کمال احترام در کنار هم زندگی می کنند هرچند که بخش زیادی از مردم را فرقه علیاللهی تشکیل داده اند که در گذر زمان با دین مسیحی ادغام شده. هرچند که ساکنان اصلی استان کرمانشاه کرد ها هستند اما قومیت های دیگری از طوایف مختلف چون ترک ها و لک ها هم در این استان زندگی می کنند؛ که این تنوع قومیت موجب به وجود آمدن زبانها و گویشهای مختلفی چون کردی، فارسی کرمانشاهی، سورانی، کلهری، جافی، اورامی شده است.
در دوره های مختلف تاریخی مخصوصا ساسانیان آثار ارزشمندی که یادگار تاریخ پر فراز و نشیب این برز و بوم است را نظیر کتیبه بیستون ، طاق بستان و معبد آناهیتا در خود جای داده است که چشم جهانیان را بخود خیره کرده است؛ در واقع تا کنون بیش از ۴۰۰۰ اثر تاریخی در این استان یافت شدهکه ۷۱۶ مورد از آن به ثبت ملی و یک اثر به ثبت جهانی رسیده است.
اگر شما قصد سفر به این استان زیبا با تمام جاذبه های طبیعی و تاریخی اش را داشتید بهتر است فصل بهار یا تابستان را انتخاب کنید تا بتوانید لحظات فراموش نشدنی را در طبیعت بکر و هوای دلپذیر داشته باشید.
کرمانشاه
بی شک کرمانشاه شما را یاد موسیقی محلی کردی با رقص های هماهنگ و زیبایشان می اندازد که با لباس های محلی چشم گیرشان نظر هر گردشگری را برای انتخاب یک سفر خاطره انگیز جلب می کند. بوی تاریخ از جای جای کرمانشاه در دل صخره هایش استشمام می شود که یادآور تاریخ و فرهنگ ایران کهن است. این شهر دوست داشتنی زمان پیدایشش به سده چهارم میلادی بازمیگردد که در طول تاریخ به دلیل آب و هوای دلپذیر و باغ های سرسبز توجه حاکمان زیادی را به سوی خود کشانده تا اینکه صدها سال به عنوان پایتخت دوم و پایتخت تفریحی ساسانیان مورد توجه حکومت قرار گرفته. در کل کرمانشاه در زمان هخامنشیان به شهر تبدیل شد و در زمان قاجار هویت فعلی اش را بدست آورد. کرمانشاه از دیر باز با نام های مختلفی خوانده می شده تا اینکه پس از انقلاب اسلامی بعد از باختران به کرمانشاه تغییر نام داد . درواقع کرمانشاه به دلیل موقعیت مکانی که داشته اصلی ترین مسیر ارتباطی بین خاور و باختر به حساب می آمده.
کرمانشاه دشتی بزرگ است که به دلیل قرار گرفتن بین فلات ایران و جلگه بینالنهرین و همچنین کوه های برافراشته دارای آب و هوای معتدل کوهستانی و در بعضی نواحی مدیترانه ای است که تابستان هایی گرم و زمستان هایی سرد و پر بارش دارد که به دلیل پیدایش چشمه های خروشان و رودهای روان در کنار صخره های سنگی عظیم به شهر سنگ آب شهرت گرفته. به دلیل آب فراوان در این منطقه و به وجود آمدن خاک حاصل خیز،کرمانشاه یکی از مهم ترین رویشگاه های مناسب برای گیاهان دارویی و جنگل های مملو از درختان آلبالوی وحشی، ارژن، زالزالک، تمشک، پسته وحشی و بادامکوهی، چنار و بلوط است.
کرمانشاه بزرگ ترین شهر کرد نشین دنیاست و زبان اکثریت مردم کرد زبان آن به گویش کلهری و زبان لکی صحبت می کنند. علاوه بر کرد ها اقوام دیگری چون ترک ها، لرها، عرب هاو لک ها با مهاجرت به این منطقه در این شهر زندگی می کنند. بیشتر مردم کرمانشاه مسلمان و شیعه مذهب اند و در بخش هایی از آن تعداد کمی سنی، زرتشی، مسیحی و یهودی هم وجود دارد.
اگر اهل موسیقی و ساز هستی فراموش نکنید که بهترین تنبور و کمانچه را در کارگاه های ساخت ساز کرمانشاه می توانید تهیه کنید. دشت های سر سبز در کنار رودخانه های جاری، کرمانشاه را در تمام فصل ها زیبا کرده تا با گشت زدن دردل جاذبه های تاریخی شهر، خستگی خود را در مناظر طبیعی بکر و پارک های جنگلی جذاب آن به در کنید. وجود صخره های فراوان در کرمانشاه فضا را برای علاقه مندان به رشته سنگ نوردی، صخره نوردی و غار نوردی فراهم کرده است.
شهرهای مهم استان کرمانشاه
اسلام آباد
پاوه
سر پل ذهاب
قصر شیرین
گیلان غرب
اسلام آباد غرب
تاریخ در تمام شهرهای استان کرمانشاه موج می زند؛ وجود آثار کشف شده ازتپه چغاگاوانه و بیش از چهار صد آثار تاریخی به ثبت رسیده می توان قدمت اسلام آباد غرب را به بیش از پنج هزار سال پیش از میلاد تخمین زد. اسلامآباد غرب در گذشته با نام های هارون آباد و شاه آباد خوانده می شده و پس از پیروزی انقلاب ۵۷ شاه آباد به اسلام آباد تغییر یافته. این شهر حدود ۳۸۲۸ کیلومتر مربع وسعت دارد که دومین شهر بزرگ استان کرمانشاه به حساب می آید. درواقع اسلام آباد غرب از شمال به شهرستان پاوه و جوانرود ، از جنوب به استان ایلام ، ازشرق به کرمانشاه و از غرب به شهرستان سر پل ذهاب ختم می شود و همچنین نقطه اتصال چهار استان کرمانشاه، ایلام، لرستان و خوزستان است. اسلام آباد جایگاه ویژه ای در تمدن ایران زمین منطقه غرب دارد.
وجود رودخانه های كرند و زيمكان و بارش های کافی موجب آب و هوای معتدل و خاک حاصلخیز و تنوع اقلیمی مناسب در این منطقه شده است که به دلیل دشت های پهناور به یکی از پرثمرترین مراکز کشاورزی و دامداری غرب کشور تبدیل شده. جاری شدن رود راوند از میان شهر حال و هوای خاصی را به وجود آورده. درواقع اسلام شهر غرب به پایتخت جنگل های بلوط کشور شهرت دارد.
مردمان خون گرم و مهمان نواز اسلام شهر غرب اکثریتشان پیرو دین اسلام و مذهب شیعه هستند و به زبان کردی کلهری صحبت می کنند.
اسلام آباد غرب با سابقه ی کهنی که دارد در کنار جاذبه های طبیعی باشکوه آثار باستانی زیادی را در خود جای داده که برای گردشگران بسیار جذاب و تماشایی است. بی شک سفر به شهر اسلام آباد و بازدید از جاذبه هایی چون تپه چغاگاونه، سد شیان، سراب هرسم و شرف آباد، مقبره بابا یادگار، امامزاده علیاکبر، منطقه جنگلی گلال سیاه، آرامگاه ابودجانه، امامزاده قاضی الکیا و آتشکده میل میلگه برایتان بسیار خاطره انگیز خواهد بود.
پاوه
شهر پاوه با ۳ هزار سال قدمت یکی از دیدنی ترین شهرهای استان کرمانشاه است که با ساختار پلکانی اش شبیه ماسوله گیلان است که از این رو به شهر هزار ماسوله شهرت دارد. شهر پاوه در شمال غربی استان کرمانشاه در دامنه سلسله کوه های زاگرس در کنار کوهستان شاهو قرار گرفته. پاوه از شمال به شهرستان مريوان و استان کردستان و از مشرق و جنوب به شهرستان جوانرود منتهی می شود. شاید برایتان جالب باشد بدانید پاوه در فاصله ۴۵ کیلومتری تا نقطه صفر مرزی بین ایران و عراق قرار دارد.
به دلیل وجود رودخانه های پرآب سیروان ،لیله مرخیل و پاوه رود و بلندترین قله های زاولی و گاقران از رشته کوه های زاگرس موجب آب و هوایی معتدل کوهستانی و خنـک در این منطقه شده است. چشمه های روان جنگل و باغات سر سبزی را به وجود آورده که مناظری زیبا را رقم زدند. مردمان خون گرم و خوش زبان پاوه به گویش هورامی صحبت میکنند؛ که واژه پاوه به معنی پایدار و ثابت در گویش هورامی است.
پاوه شهری توریستی است که گردشگران زیادی را به دلیل اهمیت تاریخی اش و همچنین تماشای طبیعت پاوه و مناظر بکر اطرافش با آبشار های چشم گیری که دارد به سوی خود می کشاند؛ حتی تماشای خانه های پلاکانی در شب خود مناظر زیبایی را خلق می کند که نباید از دست داد. اگر علاقه مند به خرید باشید پاوه به دلیل نزدیکی به مرز، بازار مرزی نقلی ای درکنار ترمینال دارد که برای خرید اجناسی با قیمت ارزانتر می توانید خریدی خاص را تجربه کنید.
سر پل ذهاب
شاید اولین بار نام سر پل ذهاب را در سال ۹۷ به واسطه زلزله غم انگیزش شنیده باشید اما این شهر باستانی با قدمتی بیش از ۴۰۰۰ سال به هشتمین شهر باستانی دنیا شهرت دارد که یکی از پایتختهای زمان مادها بوده است. سر پل ذهاب از شمال به شهرستان جوانرود ، از جنوب به شهرستان گيلان غرب، از شرق به شهرستان اسلام اباد و از غرب به شهرستان قصرشيرين و كشور عراق ختم شده است. در گذشته این شهر را حلوان می نامیدند تا اینکه به دلیل پلی که بر روی رودخانه حلوان الوند قرار داشته به سر پل ذهاب نامیده شد.
به دلیل قرار گیری سر پل ذهاب در میان ارتفاعات چشم گیر و دشت های وسیع حاصل خیز در کنار رودخانه های پر آب، طبيعتي بسيار جذاب و هوایی دلپذير به وجود آمده که اقلیم های متفاوت و خاصی را در منطقه به وجود آورده است. بطور كلي سر پل ذهاب داراي آب و هواي با منطقه سردسير و گرمسير مي باشد که داراي آب و هوايي با زمستانهاي معتدل و تابستانهاي گرم است و بیشتر بارش ها در زمستان و بهار صورت می گیرد. به دلیل آب و هوای مناسب و جاری بودن رود دایمی الوند از میان شهر اکثریت شغل مردم سر پل ذهاب کشاورزی و دامداری است؛ که محصولاتی چون گندم، جو، برنج و بنشن، کنجد، گیاهان علوفهای، ذرت، انواع تره بار، سیب، گلابی، انار، انگور و انجیر را کشت می کنند.
مردمان دلیر سر پل ذهاب به زبان کردی صحبت می کنند و دین اکثریت آن ها شیعه، سنی و یارسان است که با کمال احترام به عقاید یکدیگر در کنار هم زندگی می کنند.
سر پل ذهاب به دلیل داشتن آبشار زیبای پیران و داشتن حدوداً سي و دو اثر تاریخی با ارزش نظیر دکان داوود، طاق گرا، قلعه گبری گردشگران زیادی را به سوی خود جذب کرده. یکی از مهم ترین جاذبه های این شهر کتیبه آنوبانینی است که با قدمت ۴۸۰۰ سال اش اثری به جای مانده و به یکی از کهنترین و به عبارتی اولین هنر معماری روی سنگ آسیا بهشمار می آید.
قصر شیرین
شاید تا کنون به فکر این افتاده باشید که شهر قصر شیرین آیا ربطی به داستان خسرو شیرین دارد؟ یا نه . در گذشته قصر شیرین در نزد يونانيان آرميتا خوانده می شده درواقع خسرو پرویز دوم به دلیل ساختن قصری برای شیرین این منطقه به نام قصر شیرین شهرت پیدا کرد. این قصر زیبا و با شکوه پس از حمله عربها به امپراتوری ساسانیان، به کلی ویران شد. تاريخ قصر شيرين به زمان مادها بر مي گردد و در دوره هخامنشيان راه تجاري بغداد ، تهران بوده که به دروازه آسيا شهرت داشته.
قصر شيرين يكي از اصلی ترین دروازه هاي ورود به كشور به حساب می آمده که به دلیل اهمیت ویژه اش در طول تاريخ محل تاخت و تاز جنگ مسلمانان عليه حكومت ساسانيان و محل ورود سپاهیان عراق به خاک ایران بوده است. درواقع قصر شیرین اولین شهری بود که که توسط ارتش عراق تسخیر شد تا اینکه در ۲۰ فروردین ۱۳۶۰ از عراقی ها بازپس گرفته شد.
به دلیل موقعیت جغرافیایی قصر شیرین که در هر منطقه از آن آب و هوای متفاوتی وجود دارد؛ مثلا در ارتفاعات هوا رطوبت بیشتری دارد ولی در منطقه شمال و شرق آن آب و هوای نیمه خشک سرد و جنوب آن دارای آب و هوای بیابانی و گرم است.
مردمان مهربان و مهمان نواز قصر شیرین با زبان کردی جنوبی و با لهجه قصری صحبت می کنند. دین اکثریت مردم این شهر تاریخی شیعه، یارسان، سنی است.
قصرشيرين با داشتن آثار تاريخي چون آتشکده چهارقاپی ، كاخ ساسانی خسرو ، كاروانسرای قصرشيرين و آب و هواي بسيار مناسب توجه گردشگران داخلي و خارجي زیادی را به خود جلب کرده.
گیلان غرب
گیلان کوچکی با آب و هوای دلپذیر در جنوب غربی استان کرمانشاه قرار گرفته که به دلیل طبیعت زیبا و بکرش به گیلان غرب شهرت گرفته. البته دلیل دیگر نام گذاری این شهر وجود نوعی درختچه خودرو به نام گیهل gyal یا همان مورت بوده که به خاطر وسعت چندین هکتار “سراب گیهل” یا “باغ گیهل” به سراب گیلانغرب معروف شده که به کردی گیله لان می گویند.
گيلان غرب با وسعت ۲۳۶۷ كيلو متر مربع از طرف شمال به سرپل ذهاب و کرند، از شمال شرق و شرق و جنوب شرق به اسلامآباد غرب و گردنه قلاجه و سرابله و ایوان غرب و ایلام و از طرف جنوب و جنوب غرب به سومار، مندلی و در مغرب آن نفت شهر و قصر شیرین واقع شده که بر سر مسیر اصلی قصر شیرین به ایلام قرار دارد. گیلان غرب به دلیل داشتن آب و هواي معتدل دارای تنوع آب و هوايي در فصول سال است مثلا هر چه به طرف ارتفاعات شرق و شمال گیلان غرب بروید هوا رو به سردی و هرچه به طرف جنوب و غرب بروید هوا رو به گرمی می رود. وجود سدها و چشمه ها با آب فراوان، خاک حاصل خیز در این منطقه موجب رونق کشاورزی و دام داری شده است. از محصولات کشاورزی این شهر می توان به صیفی جات، گندم ، چغندر قند، ذرت، جو، نخود و آفتابگردان اشاره کرد.
این منطقه به دلیل موقعیت حساسی که داشته در جنگ جهانی دوم توسط ارتش انگليس بصورت موقت اشغال شد و همچنین به دلیل مقاومت مردمانش در برابر حمله سپاه عراق از سوی رهبر جمهوری اسلامی ایران دومین شهر مقاوم کشور نامیده شده؛ که اگر در تقویم به تاریخ چهارم مهر ماه دقت کنید متوجه خواهید شد مقاومت مردم گیلان غرب چه اتفاق بزرگی است. مردم پر افتخار ایل کلهر به زبان کردی جنوبی با گویش کلهری صحبت می کنند. بیشتر مردم گیلان غرب مسلمان و پیرو مذهب شیعه هستند.
وجود ابنيه های تاريخي نظير تپه قلعه، درياچه سراب، دخمه فرهاد، سد مخزني كله شك ،سد زاگرس و رودخانه گلين با چشم اندازهای بی نظیری که درگیلان غرب به وجود آورده اند؛ این شهر به يكي از شهرهاي توريستي استان کرمانشاه شهرت گرفته که هر ساله میزبان جمع زیادی از گردش گران است.
جاذبه های گردشگری استان کرمانشاه
آبشار پیران
شاید تا به حال آبشار های زیادی را دیده باشید اما هیچ آبشاری ارتفاعش به پای آبشار پیران نمی رسد چرا که با ارتفاع ۱۰۰ متری اش به بلند ترین آبشار ایران شهرت دارد. نمای سه طبقه ای آبشار پیران در دل صخره های بلند قامت هر بیننده را به وجد می آورد. نام دیگر آبشار پیران ریجاب می باشد که ریشه کردی دارد و از واژه «ریژآوو» گرفته شده که آب را «آوو» و ریختن و سرازیر شدن آب را «ریژ» می نامند. این آبشار زیبا از هر جهت چه از پایین یا بالا تماشایی است و شما را با عظمتش حیرت زده می کند. آبشارپیران یا ریژاو دو طبقه بالایی آن بسیار بلند و طبقه پایینی کوتاهتر است و شما اگر قصد داشته باشید به پای آبشار بروید می توانید به سمت شمال شهر سرپل ذهاب حرکت کنید تا به روستایی به نام «پیران» برسید؛ سپس ۲ کیلومتر جاده خاکی را ادامه دهید که به پارکینگ ختم می شود؛ از آنجا یک پیاده روی ۱۵۰۰ متری انتظار شما را می کشد تا به فضای مبهوت کننده آبشار برسید و از تماشای هر سه طبقه آبشار لذت ببرید. اما اگر دوست داشتید از بالا آبشار را تماشا کنید می توانید به منطقه ریجاب بروید و از آن جا راه روستای ژالگه را پیش بگیرید که صخره های خیره کننده شما را به سر آبشار هدایت می کنند؛ اما وقتی از بالا آبشار را تماشا می کنید فقط دو طبقه را می بینید چرا که طبقه اول خود را در میان درختان پنهان کرده است. این فضای دل انگیز فرصت مناسبی برای صخره نوردان است تا در دل طبیعت یک صخره نوردی جانانه را تجربه کنند. در نظر داشته باشید بهترین زمان برای بازدید از این آبشار فوق العاده فصل بهار و تابستان است که نمای درختان سبز رنگ اطراف آبشار فضا را لذت بخش تر خواهند کرد. شما می توانید پس از گشت و گذار در محیط دل انگیز آبشار در آلاچیق ها استراحت کنید و عکس های یادگاری بگیرید.
طاق بستان
بی شک اولین جاذبه ای که در کرمانشاه فکر شما در برگرفته و برای دیدنش لحظه شماری می کنید طاق بستان است که با نقش برجسته های حیرت انگیزش چشم ها را به خود خیره می کند و از شناخته شده ترین آثار به جای مانده دوره ساسانیان است که در قرن سوم میلادی بنا شده . طاق بستان با بنای باشکوه اش یکی از ارزشمندترین آثار تاریخی و هنری کشوراست که در شمال غربی شهر کرمانشاه واقع شده است و با وجود چشمه های پرآب و دریاچه ای فرح بخش روح و جسم شما را در دل تاریخ جانی تازه می دهد. طاق بستان وقایع تاریخی را به وسیله سنگ نگاره ها و سنگ نوشته ها به تصویر کشیده و موجب شهرت این بنا شده است. طاق بستان از دو طاق بزرگ و کوچک تشکیل شده که هر کدام رد پایی از تاریخ را در خود نگه داشته. شاید برایتان سوال باشد که مگر چه تصاویری بر روی طاق ها نقش بسته که این طاق را این گونه مشهور کرده است؛ درواقع طاق بزرگ با سنگ نگاره ظریف و مبهوت کننده اش در ایوانی با فضای مستطیل به عرض ۷ متر و ۸۵ سانتیمتر، ارتفاع ۱۱ متر و ۹۰ سانتیمتر و عمق ۷ متر و ۶۵ سانتیمتر یادآور تاج گذاری خسرو پرویز است که در سمت راست آن فروهر با تاجی کنگره دار قرار دارد که در حال دادن حلقه ایزدی به شاه است؛ و در سمت چپ خسرو پرویز، آناهیتا فرشته ی آب و سمبل سرسبزی قرار گرفته و در قسمت زیرین آن شخصی زرهپوش سوار بر اسب دیده می شود که نشانه قدرت ایرانیان است. همچنین در قسمت ورودی سنگ نگاره های خارق العاده ای از مجالس شکار، فرشتگان بال دار و نقش های فیل، اسب، قایق و درخت زندگی را خواهید دید. طاق کوچک دارای فضای مستطیل شکل به عرض ۵ متر و ۸۰ سانتیمتر و ارتفاع ۵ متر و ۳۰ سانتیمتر است که سنگ نگاره هایی به خط پهلوی و تصاویرتاجگذاری شاهپور دوم و سوم را به نمایش گذاشته. در سمت راست طاق کوچک سنگ نگاره ای را خواهید دید که تاج گذاری اردشیر دوم را به تصویر کشیده که در سمت چپ میترا را با هاله ای نور و درسمت راستش اهورامزدا در حال دادن حلقه ای روبان دار به اردشیر دوم است و تصویر پشت سرش امشاسپند وهومن را خواهید دید. بعد از ساسانیان در دوران قاجار سنگ نگاره ای با تصویر فرزند فتحعلی شاه دومین پادشاه قاجار به مجموعه طاق بستان اضافه شده. به گفته بعضی محققان فرشی از جواهر کف طاق بستان قرار داشته که در زمان حمله ی اعراب به غارت رفته.
سنگ نبشته بیستون
حتما نام سنگ نبشته بیستون به گوشتان خورده است که با چه ابهتی در ارتفاع حدود ۱۰۰ متری از زمین بر دامنه کوه پروا در مستطیلی به عرض ۷ متر و ۸۰ سانتیمتر و طول ۲۲ متر خود نمایی می کند. این کتیبه در ابتدای سلطنت داریوش از زبان خود او منقوش شده که داریوش خود و اجدادش را معرفی کرده و به شرح حوادثی پرداخته که منجر به پادشاهی او شده و حدود قلمرو و نام ایالات تابعه را مشخص کرده و به محل شورش با ذکر نام تمامی شورشیان و تاریخ پیروزی اشاره کرده است. بخشی از سنگ نبشته بیستون روایتی از جنگ داریوش هخامنشی بر گوماته مغ است که با نمایش یاغیان در بند و گذاشتن پای راست داریوش برروی گئومات به گونه ای که یک پا و دو دست گئومات به حالت تضرع است پیروزی داریوش را به تصویر کشیده. درواقع کتیبه بیستون مهم ترین و با ارزش ترین متون تاریخی از دوران هخامنشیان می باشد. واسیلی بارتولد بر این عقیده بود که بیستون از دو واژه بغ (خدا) و ستان تشکیل شده که بغستان به معنای جایگاه خدایان است و در زبان پهلوی «بَهیستان» و سپس «بَهیستون» خوانده شد و بیستون فاقد اعتبار است. با تماشای این سنگ نبشته اولین چیزی که نظر شما را به خود جلب می کند لعاب قهوه ای رنگی است که سطح سنگ را پوشش داده چرا که جنس سنگ از آهک بوده و چند تکه سربی در آن دیده می شود که در آن زمان به دلیل افزایش طول عمر سنگ نبشه با این لعاب پوشیده اند. در میان سنگ نبشته داریوش با قد طبیعی یعنی ۱۸۰ سانتی متر دیده می شود که تاج پادشاهی و سبیلهایش تابیده و ریش مستطیلی شکل دارد و همچنین اهورا مزدا را می بینید که در میان نوری نمایان شده و با تاج و شاخی که بر سر دارد و همچنین در حال پرواز بودنش خدایی بودنش را به تصویر کشیده. با کمی دقت در سنگ نبشته ۵ ستون به متن فارسی باستان، در ۴۱۴ سطر را خواهید دید که کمتر از ۲ متر عرض و ۴ متر ارتفاع دارند. اهورا مزدا در تصویر با دست راستش در حال دعا کردن برای داریوش و با دست چپش حلقه ای را به سوی داریوش دراز کرده و همچنین داریوش با دست راست خود در حال دعا و راز و نیاز با اهورا مزدا و با دست چپش کمانی را به دست گرفته. در پشت سر داریوش دو نفر با قد ۱۵۰ سانتی متری دیده می شوند که یکی از درباریان نیزهداراست به نام «گبری» و کسی که کمان دارد «آسپاتینا» می باشد. درواقع این نقش برجسته طولی حدود ۶ متر و عرض آن ۳ متر میباشد. در یک طرف کوه یک سنگ نوشته عیلامی در هشت ستون و ۵۹۳ سطر و در طرف دیگر یک سنگ نوشته بابلی در ۱۱۲ سطر منقوش شده است.
این سنگ نبشته تاریخی براثر پدیده های طبیعی نظیر باران و باد و همچنین در زمان جنگ جهانی با برخورد فشنگ به نقوش و بی مبالاتی هایی که صورت گرفته آسیب جدی دیده و از اندازه نقوش کتیبه کاسته است. این اثر باستانی و با ارزش در ۱۵ دی ماه ۱۳۱۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. علاوه بر سنگ نبشه در مجموعه بيستون ۲۸ اثردیگر هم در فهرست آثار ملی به ثبت رسيده كه از مهمترين آن ها ميتوان به مجسمه هركول ،سراب بيستون، دژ تاريخی ، فرهادتراش، بقايای گورستان قديمی، وقفنامه شيخ علیخان زنگنه، پل بیستون و دیگر آثار را نام برد که از این تعداد ۱۳ اثر به همراه سنگ نوشته در سال ۲۰۰۶ به ثبت جهانی یونسکو رسیدند. برای تماشای سنگ نبشته بیستون نکته ای وجود دارد؛ که به دلیل ارتفاع زیاد آن با چشم غیر مسلح نقوش و نوشته های آن قابل دیدن نیست و راهی برای بالا رفتن وجود ندارد. اما نگران نباشید شما می توانید با تلسکوپ هایی که موجود است سنگ نبشته را به خوبی و شفاف ببینید و از سخنان راهنما استفاده کنید.
تکیه معاون الملک
همین طور که در حال گشت و گذار در بافت قدیم کرمانشاه هستید به محله آبشوران بروید تا با تماشای یکی از بناهای با شکوه به جای مانده از دوره قاجاریه شگفت زده شوید. تکیه معاون الملک با کاشی کاری های هفت رنگ حیرت انگیزش به شهرت رسیده. ساخت تکیه معاون الملک در سال۱۲۸۲ خورشیدی توسط حسین خان معین الرعیا تا حدودی ساخته شده بود و در زمان معاون الملک در سال ۱۳۳۰ به منظور برگزاری آیینها و مراسمهای مذهبی ، سوگواری امامان معصوم، رفع اختلافات قومی و عشایری تکمیل شد . تمام اوج زیبایی این بنا به خاطر کاشی های برجسته و نیمه برجسته منحصر به فرد آن است که وقایع مذهبی و تاریخی چون صحنه هایی از نبرد های علی ، غزوات محمد، حوادث کربلا، تصاویری از جمله پادشاهان هخامنشی ، سلاطین باستانی ایران و تصاویری از تخت جمشید را در اوج ظرافت به تصویر کشیده. درواقع تکیه معاونالملک دارای سه درگاه ورودی است که در شمالی به کوچه معاونالملک، در غربی به خیابان حداد عادل و در جنوبی به کوچۀ ایلخانی مشرف است. تکیه معاون الملک دارای سه بخش حسینیه، زینبیه و عباسیه است که برای رسیدن به حسینیه باید از ۱۷ پله پایین بروید تا از نزدیک کاشی هایی را که با نقوش ابوالفضل تزیین شدهاند را ببینید و از تماشای تابلو های کاشی کاری شده با تصاویری از عزاداری شامل سینهزنی، قمهزنی و تصاویری از خلفا و سلاطین ایران و بارگاه سلیمان در طاق نما ها لذت ببرید و همچنین بر روی دیوارها اشعاری از واله کرمانشاهی در توصیف بنا و تاریخ اتمام کاشیکاری را خواهید دید. بخش عباسیه صحنی وسیع است که دیوارهایش با کاشی هفت رنگ و تصاویری از شخصیت ها و و حوادث مذهبی نظیر ورود یوسف به کنعان و بارگاه علی و پسرش حسین مزین شده که امروزه در این بخش موزه مردم شناسی و پوشاک و زیور آلات استان کرمانشاه ایجاد شده. با تغییر حکومت قاجار به حکومت پهلوی دستور تخریب تکیه داده شده بود اما سید محمد میبدی و آقا شیخ محمد هادی جلیلی برای جلوگیری از تخریب بنا، بخش عباسیه را به مدت ۳۰ سال به مدرسه علوم اسلامی تبدیل کردند. تکیه معاون الملک در تاریخ ۱۰ آذر ۱۳۵۴ با شماره ثبت ۹۴۵ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیدهاست.
مسجد شافعی
در سفر ماجراجویانه خود به استان کرمانشاه مسجد شافعی را فراموش نکنید که اصالتی معنوی در سراسر مسجد موج می زند و با معماری زیبایی که دارد گردشگران زیادی را مبهوت خود کرده. این مسجد به همت تعدادی از خیرین اهل سنت نظیر خلیفه محمدصالح محمدی، جعفر شریفی، خلیفه سید علی نقشبندی، میرزا حبیب بلندی، احمد مدللی و علیمحمد شیانی به سرپرستی مرحوم حاج ملاسید حسین مسعودی خریداری و در سال ۱۳۲۴ شمسی در مساحتی ۱۰۶۰ مترمربع با سازه فلزی بنا شده. مسجد شافع از یک طرف به میدان جوانشیر و از سوی دیگر به تاریکه بازار راه دارد. نمای گنبدهای بلند و مناره های قلمی نوک تیز شبیه مساجد ترکیه به نظر می رسد که نشان دهنده الگو برداری از مساجد کلاسیک عثمانی است و در تزئینات نقاشی داخل و ارتفاع گنبد اصلی از معماری اسلامی الهام گرفته شده. مسجد شافعی دارای دو مناره ساده فلزی طلاییرنگ ۹ متری است که در بالای ساختمان موقوفه مسجد در ضلع جنوبی قرار دارد. نمای سفید رنگ نمای بیرونی از سنگ تراورتن پوشیده شده که جلوه ای خاص و معنوی به بنا بخشیده. در فضای داخلی بنا شاهد بخش های مختلفی نظیر کتابخانه، شبستانهای زنانه و مردانه، فضاهای کفشکن، آبدارخانه می باشید. قرار گرفتن در این فضای روحانی با تماشای گچ بری هایی که به آیات قرآن مزین شده اند معنویت خاصی را به شما منتقل می کند. اکنون این مسجد به دلیل معماری دلفریب و کاشی کاری و گچ بری های دل نوازش برای حفاظت از آن دیگر نماز در فضای اصلی آن برگزار نمی شود و نمازگزاران می توانند از بنای تازه ای که به مسجد اضافه شده استفاده کنند.
گوردخمه اسحاق وند
در میان آثار های تاریخی استان کرمانشاه گوردخمه اسحاق وند یکی از با ارزش ترین و قدیمی ترین مکان های باستانی و بناهای صخره ای ایران است که مربوط به دوران قرن هفتم و ششم پ.م. میباشد. این مقبره تاریخی در ۲۵ کیلومتری جنوب غربی هرسین در روستان اسحاق وند در دل صخره ای تراشیده شده. درواقع شما شاهد سه گور دخمه خواهید بود که گوردخمه سمت راستی نسبت به دو گوردخمه دیگر، در ارتفاع بالاتری قرار گرفته است و حدود ۱۰/۲ متر عرض دارد و گوردخمه میانی دارای عرض۶۳/۱ متر و عمق ۷۵/۱ متری است و گوردخمه سمت چپ دارای عمق ۸۵ سانتی متر و عرض ۱۰/۲ متر است که وجود این گوردخمه ها بیانگر باورهای ایرانیان در مقدس بودن خاک بوده که متوفیان با اهمیت خود را در محفظه های صخره ای که تراشیده بودند، قرار می دادند. این گوردخمه ها به سکاوند نیز شهرت دارند و مردم محلی این منطقه به آن ها «فرهاد تاش» می گویند. در مورد قدمت این گور دخمه ها نظریات زیادی وجود دارد؛ که مورخان گوردخمه ها را به دوره های تاریخی مختلفی نظیر مادها ، هخامنشیان ، سلوکیان و اشکانیان نسبت داده اند هرچند که احتمال مادی بودن آن ها بیشتر است. با تماشا کردن گوردخمه ها در قسمت بالای گوردخمه میانی نقوشی نظر شما را به خود جلب می کند که این تصویر تمام قد ۸۷/۱ متری مردی ناشناس است که به صورت نیم رخ تراشیده شده و لباسی بلند و چین دار به تن دارد که دست های رو به آسمان آن نشان دهنده دعا و نیاش پروردگار است. در مقابل این شخص یک آتش دان با ارتفاع حدود ۹۴ سانتی متر و یک مشعل سوزان با ارتفاع ۸۳ سانتی متر قرار دارد که در پشتشان فردی با قامت حدود ۸۰ سانتی متر کنده کاری شده و در حال دعا کردن است. گوردخمه اسحاق وند با تمام ظرافت و قدمتی که دارد در تاریخ ۱۲ دی ۱۳۸۶ با شماره ثبت ۲۰۴۹۲ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده.
آدرس: استان کرمانشاه، ۲۵ کیلومتری جنوب غربی شهرستان هرسین، شمال شرق روستای ده نو، گوردخمه اسحاق وند
غار قوری قلعه
ایران پر از غارهای منحصر به فردی است که شهرت جهانی دارند؛ غار قوری قلعه هم یکی از این شاهکارهای طبیعی می باشد که با مساحت ۵۰۰ متری اش با طول ۱۲ کیلومتر و عمق ۳۱۴۰ متری به بزرگ ترین غار آبی خاورمیانه معروف است. غار قوری قلعه در محیطی بکر و تاریخی در فاصله ۲۵ کیلومتری شهر روانسر در استان کرمانشاه در میان دره ای شگفت انگیز قرار دارد که در سال ۱۳۵۵ توسط یک گروه از غارشناسان انگلیسی کشف شده. به دلیل قدمت ۶۵ میلیون سالی اش نظر باستان شناسان و محققان زیادی را به خود جلب کرده و غارنوردان زیادی از کشور های مختلف سعی در اکتشاف بخش هایی از این غار چشم گیر داشته اند. نتیجه مطالعات باستانشناسی در غارهای اطراف قوری قلعه بیانگر این است که از حدود ۵۰ هزار سال پیش تا حدود ۱۲ هزار سال پیش محلی برای زندگی شکارچیان عصر سنگ بودهاست نکته قابل توجه درباره این غار دمای آن است که در زمستان و تابستان فرقی نمی کند و در تمام فصول دمای درون غار ۷ تا ۱۱ درجه ثابت است. غار قوری قلعه به دلیل فضای شگفت انگیز و باستانی که دارد توسط سازمان میراث فرهنگی رتبه پنجاه و چهارمین اثر ملی را از آن خود کرد. در این غار تالار های زیبایی نظیر تالار مریم، تالار مسیر برزخ ، تالار کوهان شتر و تالار بلور قرار دارد و همچنین تالار وصف نشدنی عروس که در عمق ۱۵۰۰ متری غار قرار دارد و از محوطه ای از کریستال سفید و براق تشکیل شده که جای پای شما را در خود حک می کند. در بخش هایی از غار حوضچه هایی وجود دارد که به ۱۴ متر می رسند و بسیار تماشایی هستند. این غار علاوه بر اینکه خودش خاص و نادر است زیستگاه خفاشی نادر به نام خفاش موش گوشی هم است. این غار ابتدا توسط سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان اثر طبیعی ملی ایران جهت حفاظت زیستمحیطی ثبت شد؛ و سپس در ۲۷ اسفند ۱۳۸۷ در فهرست میراث طبیعی ایران به ثبت رسید. غار قوری قلعه در محیطی سر سبز و خوش آب و هوا واقع شده که پوشش های گیاهی متنوعی نظیر درختان بلوط، آلبالوی کوهی، انجیر کوهی و بادام وحشی را در خود جای داده و زیستگاه حیواناتی همچون خرگوش، روباه و بز شده است. شاید برایتان جالب باشد بدانید در حفاری هایی که در دهانه غار صورت گرفته آثاری با ارزش نظیر هشت عدد ظرف نقرهای با نقش کتیبههایی به خط پهلوی و پرندگان شکاری، کبک و درنا همچنین تکههای سفال همراه با پانزده سکه ساسانی که مربوط به یزدگرد سوم می باشد کشف شده است.
آدرس: کرمانشاه، مسیر جاده پاوه، شمال شهر جوانرود
سرآب نیلوفر
یکی از زیباترین مناظر طبیعی خدادادی را در سرآب نیلوفر در۲۰ کیلومتری شمال غرب شهر کرمانشاه در دامنه کوه کماجار خواهید دید که هر بیننده ای را شگفت زده می کند. بعضی به اشتباه این پدیده زیبا را سراب نیلوفر می خوانند که این تلفظ کاملا اشتباه است چرا که سراب یعنی جایی بدون آب و آبادانی که دور از ذهن برای نام گذاری چنین مکانی پرآب و خوش آب و هوا است. سرآب نیلوفر نمایشی حیرت انگیز از دریاچه ای با مساحت حدود ۱۳۳۱ هکتاری است که نیلوفر های صورتی و سفید دامن های کوتاه سبزشان را بر روی آب پهن کرده اند و شما رقصان بودن ساقه هایشان را در زلالی آب خواهید دید. این دریاچه با نیلوفرهای آبی منحصر به فردش در میان آثار طبیعی ملی رتبه ۵۵ را به خود اختصاص داده و بر شهرتش افزوده. این فضای دل انگیز و فرح بخش سوژه مناسبی برای خلق آثار عکاسی و تابلو های هنرمندانه ای است که در هر نمایشگاهی می درخشد. سرآب نیلوفر ۲۷ اسفند ۱۳۸۷ توسط سازمان میراث فرهنگی در فهرست میراث طبیعی ایران قرار گرفتهاست. این دریاچه در هر قسمتش دارای عمق ها مختلفی است اما طبق بررسی های به عمل آمده عمقش به ۳۲ متر هم می رسد که وجود آب فراوانش موجب لطافت و دل انگیزی آب و هوای این منطقه و آبیاری باغات و زمین های کشاورزی اطراف شده . این دریاچه رویایی نظر پرندگان مهاجر را هم در فصل بهار و تابستان به خود جلب کرده و از آن ها با موجودات دریایی چون ماهی سونگ طلایی پذیرایی می کند. شما می توانید پیک نیک فراموش نشدنی را در کنار دریاچه تجربه کنید و از قایق سواری در کنار نیلوفر های زیبا و گرفتن عکس یادگاری لحظات نابی را رقم بزنید. آب دریاچه از چشمه های جوشانی که در بستر آن قرار دارد تامین می شود اما در اواخر دهه هشتاد نزدیک سال ۱۳۹۰ به دلیل خشکسالی و برداشت بی رویه آب های زیر زمینی چشمههای تأمینکننده آب آن چند بار خشک و موجب نابودی نیلوفرها گردید ؛ اما در چند سال گذشته به دلیل بارش های فراوان دریاچه دوباره احیا شد و نیلو فرهای آبی از دست رفته در اردیبهشت ۱۳۹۵ تعدادی بوته نیلوفر آبی تحت حمایت پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کشت شده و در دریاچه کاشته شد و موجب احیا دریاچه گردید.
آدرس: استان کرمانشاه، ۲۰ کیلومتری شمال غرب کرمانشاه، روستای سرآب نیلوفر
صنایع دستی استان کرمانشاه
صنایع چرمی
یکی از مرغوبترین نوع چرم های طبیعی را در استان کرمانشاه خواهید دید که قدمتی ۱۰ هزار ساله دارد. به دلیل پروررش بز، گوسفند و گاو در این منطقه و دباغی و چرم سازی از دیرباز تا کنون رواج داشته و در گذشته از چرم برای تن پوش و پاپوش استفاده می شده. برای دباغی کردن پوست گوسفند و بز از زاج سفید و نمک استفاده می کنند اما روش آماده کردن پوست گاو متفاوت است. از چرم به دست آمده بیشتر در ساخت مشک، خیک، کمچان، مچبند ، کیف و کمربند استفاده می کنند. چرم سازی در گذشته با ابزارساده و دستی صورت می گرفته تا اینکه امروزه به دلیل توسعهی صنعت چرمسازی موجب شده برای سرعت عمل و دقت بیشتر عمل چرم سازی و دباغی در کارخانه یا کارگاه ها به وسیله ابزارآلات برقی صنعتی میزان تولید، چند برابر شود. بیشتر چرم ها را در وسایل زندگی خود نظیرکیف، کفش، کمربند و تزئینات داخل خودروهای گرانقیمت می بینید که تولید میشوند.
گیوه دوزی
یکی از صنایع دستی های اصیل و قدیمی کرمانشاه گیوه دوزی است که با ظرافت چشم گیری ساخته می شود. این کفش محلی به دلیل راحت و مقاوم بودنش در زمستان و تابستان برای گذشتن از مناطق کوهستانی، و گذرهای صعب العبور و سنگلاخی استفاده می شود. گیوه نوعی پاپوش مخصوص مردان روستایی است که قدمتش به صد سال می رسد. مهم ترین مناطق ساخت گیوه دراستان کرمانشاه به علت شرايط اقليمي، محيطي وجغرافيايي در شهرهای پاوه و هرسین بافته می شود. اگر بر روی گیوه سیریش بزنند در برابر آب مقاوم می شود تا در مزارع کشاورزی آب به داخل گیوه نفوذ نکند. زنان با نخ قالی و نوعی سوزن كه جوالدوز می گویند رویه گیوه را می بافند و قسمت کفی گیوه با ضایعات چرم توسط مردان ساخته می شود. مرغوب ترین گیوه به نام گیوه ملکی است که از ظرافت خاصی برخوردارند که به دلیل رویه نفیسی که دارد بر روی فرش استفاده می شود و گران قیمت است.
چیغ بافی
چیغ نوعی حصیر بافی است که با دستان هنرمند زنان عشایر با نی تو خالی بافته می شود و در کرمانشاه قدمتی بیش از ۳ هزار ساله دارد که طی سال های متمادی به شکل امروزی درآمده و زینت بخش چادر های عشایر شده است. این حصیر با پهنای ۱۵۰ سانتی متری با نقش و نگارهای انتزاعی به رنگ های مختلف با نخ پشمی تزئین می شود. بیشترین کاربرد چیغ برای حفاظت از اطراف سیاه چادرها و تقسیم داخل چادرهای عشایری به چند بخش جداگانه می باشد. ظرافت و نقش های چیغ بستگی به استفاده از آن در قسمت های مختلف چادر دارد؛ مثلا برای قسمت مهمانسرا ظرافت و رنگهای زیباتری به کار برده می شود تا فضا را دل انگیز تر کند. اما اگر به عنوان فضای خارج از چادر مثلا برای حصاری جهت نگهداری گوسفندان یا اسب ها استفاده شود طراح های ساده و ظرافت کمتری دارند.
جاجیم بافی
جاجیم در استان كرمانشاه سابقه تاريخي طولاني دارد و دارای قدمتی بیش از ۲ هزار ساله است. جاجیم شبیه به گلیم بوده و از پشم بافته می شود. جاجیم بیشتر به عنوان بالاپوش گرم مورد استفاده قرار مي گيرد و برای هدیه و چشم روشنی بر روی جهیزیه عروس گذاشته می شود. از دیگر کار بردهای جاجیم می توان به کیف، رومبلی، پرده و رختخواب پیچ اشاره کرد و از همه مهم تر زیرانداز و زین اسب است که در کرمانشاه بسیار کاربرد دارد. این بافت زیبا درسال ۹۰ ثبت ملی شده واز یونسکو نشان مرغوبیت کالا دریافت کرده.
آداب و روسوم مردم استان کرمانشاه
شال درکی و شال اندازی
یکی از رسم های جالب شب عید شال درکی یا شال اندازی است که جوانان روستایی بر روی بام ها می روند و آتشی درست می کنند و شال درازی را از منافذی به داخل خانه می فرستند و با خواندن شعر اسا خوی و چکشی _ خدا کردی نکشی ( خدا پسرت رو زنده نگه داره عیدی ما را بده ) یا شال دَر، هات هات، پَرِ شالم نسوزی، پر شالمان را نسوزانی (شال آویزان، آمد آمد، گوشهی شالم را نسوزانی، آن را خالی برنگردانی) از صاحب خانه درخواست عیدی می کنند. صاحب خانه هم مقداری شیرینی، گردو، تخم مرغ پخته، نخود و کشمش داخل شال گذاشته و گره می زند و هل کیش ( بالا بکش ) می گوید. شال انداز پس از دریافت عیدی پشت بام خانه را ترک می کند.
خابازی
این رسم یکی از جذاب ترین مراسم های کرمانشاه است که ویژه ایام نوروز می باشد. در واقع تخم مرغ های رنگ شده را در سبدی بزرگ می گذارند و به سرگذر محل می روند؛ سپس به دو گروه تقسیم می شوند و بازی قطار را انجام می دهند. دو نفر به عنوان رقیب انتخاب می شوند که هر کدام حدود ده یا بیست تخم مرغ را در ردیفی جداگانه میچینند و هرکدام از ردیف های خود یک تخم مرغ را بر داشته ته آنها را به هم میزنند تا زمانیکه همه تخم مرغ ها شکسته و فقط یک تخم مرغ سالم در دست فرد برنده باقی می ماند. در این بازی شخصی که تخم مرغ های بیشتری را شکسته باشد شکست می خورد باید پول همه تخم مرغ ها را به برنده بازی پرداخت کند.
چهارشنبه سوری
چهار شنبه سوری از دیرباز در استان کرمانشاه با حال و هوایی خاص برگزار می شده. مردمان خونگرم کرمانشاه از بعد از ظهر چهارشنبه سوری آماده مراسم های قاشق زنی، پریدن از روی آتش، فال کوزه گرفتن می شوند. قبل از غروب بر پشت بام ها یا حیاط می روند و بوته خارها و چوب هایی که از قبل آماده کرده اند را آتش می زنند و دور آن ههلپهرکی (رقص محلی) و بازی گل یا پوچ انجام می شود؛ و برای دفع مریضی و بلا افراد خانواده هرکدام سه یا هفت بار از آتش می پرند و شعر معروف زردی مه له تو سرخی تو له مه می خوانند تا سلامتی و شادکامی را به دست آورند؛ مردم کرمانشاه بر این عقیده هستند خاکسترچهارشنبهسوری نحس و باید از خانه خارج شود به همین منظور زنی خاکستر را در خاکانداز میکرد و آن را در آب روان و دور از خانه میریخت و وقتی به خانه باز می گشت و در خانه را می کوبید اهالی خانه سوال می کردند ازکجا میآیی و چه آوردی؟ او هم در پاسخ میگفت که از عروسی میآید و تندرستی و شادی را برای خانواده آوردهاست تا در بر رویش باز شود.
در این روز آئینی افرادی که بیمار در خانه دارند لباسی مبدل می پوشند و با کوبیدن قاشق بر ظرف مسی در ۷ خانه را باید بزند یا به ۷ محله برود و خوراکی و آذوقه هایی را دریافت می کنند که با آذوقه ها آشی پخته و برای شفای مریضش بین نیازمندان پخش می کنند. از دیگر مراسم های جالب این شب فال گرفتن است که دختران و زنان پس از آتش بازی دور هم جمع می شوند و نشانه ای مانند انگشتر، گوشواره، سنجاق یا هر چیز دیگری درون کوزه آب می اندازند سپس سر کوزه را بسته و با طنابی کوزه را به سمت قبله آویزان می کنند سپس نیت می کنند و تفالی بر حافظ می زنند و دختر بچه ای نشانه ها را از کوزه بیرون می آورد که با دیدن نشانه فال تعبیر می شود.
عید نوروز
مراسم های نوروزی با شور و هیجان خاصی در استان کرمانشاه برگزار می شود. مردم کرمانشاه بر این عقیده هستند که حضرت علی (ع) در عید نوروز به خلافت رسیده؛ بنابراین عید نوروز از دو جنبه مذهبی و ملی حائز اهمیت است. در کرماشاه رسم است دو نفر لباس بلند سفید می پوشند و صورت خود را خنده دار می کنند و یا صورتک می گذارند و در محله ها و کوچه ها شکلک در می آورند و کارهای خنده دار می کنند و آمدن بهار را نوید می دهند. گروهی با لباس رنگی و کلاه مقوایی و نواختن ساز و دهل در کوچه ها راه می افتند و با رقص و پایکوبی و خواندن ترانه های محلی و شوخی کردن با آن ها دل مردم را شاد می کنند و از آن ها هدایایی دریافت می کنند. زنان فامیل دور هم جمع می شوند و نان برنجی های خوشمزه ای را برای سفره هفت سین و دید و بازدید های عید آماده می کنند که طعم و مزه بی نظیری دارد. در کرمانشاه مرسوم است در شب سال نو سبزی پلو و یا رشته پلو خورده شود تا برکت و روزی را در سال جدید بیشتر کند. مردم کرمانشاه طبق آئین زرتشت در نوروز در پشت بام های خانه شان آتش به پا می کنند و بر این باورند که آتش مایه پاکی و برکت و نور خداوند است. به هنگام اعلام تحویل سال نو مردان با شلیک گلوله ای شادی خود را ابراز می کنند. احترام به خانواده عزادار از عادات مردم این استان است و به منزل آن ها می روند برای در گذشته فاتحه می خوانند و همچنین عیدی دادن به نو عروسی که تازه نامزد کرده مرسوم است و در روز عید داماد با خانواده به خانه عروس رفته و به نوعروس عیدی می دهند.
سوغات استان کرمانشاه
از سوغاتی های معروف استان کرمانشاه می توان به صنایع دستی های زیبای آن نظیر صنایع چرمی، گیوه دوزی، چیغ بافی و جاجیم بافی اشاره کرد که زینت بخش خانه شما و یادگاری جذابی از سفر تاریخیتان از استان کرمانشاه خواهد بود. از سوغاتی های محبوب دیگر استان کرمانشاه می توان به شیرینی های خوش طعم آن اشاره کرد نظیر:
شیرینی کاک
یکی از شیرینی های خوشمزه ای که در استان کرمانشاه می توانید از آن لذت ببرید شیرین کاک است که مشابه کاک را در شیراز به نام یوخه خواهید دید. درواقع این شیرینی محبوب سوغاتی مشترک کرمانشاه و شیراز است که از لایه های خمیری نازک با طعم گلاب و هل درست کرده و با استفاده از پودر نارگیل یا پسته تزئین می شود. برای تهیه این شیرینی سبک و دوست داشتنی از موادی نظیر آرد گندم، شکر یا پودر قند، تخممرغ، دارچین، روغن، هل و آب استفاده می شود. شاید برایتان جالب باشد کاک یا همان یوخه در لیست آثار معنوی ایران به ثبت رسیده است.
نان خرمایی
نان و خرما با هم ترکیب بسیار دوست داشتنی خواهد بود که کرمانشاهی ها از این مزه بی نظیر استفاده کرده اند و شیرینی محلی به نام نان خرمایی را به وجود آوردند. این شیرینی در زبان کرمانشاه به نام نان خانقی شهرت دارد که یکی از خوشمزه ترین و مقوی ترین سوغاتی های استان کرمانشاه به حساب می آید. به شما پیشنهاد می کنیم این شیرینی محبوب را تازه تازه میل کنید و از طعم بی نظیرش در کنار چای داغ لذت ببرید. نان خرمایی از ترکیب آرد، شکر، زعفران، گلاب، روغن و خرما درست می شود که به دلیل مقوی و انرژی بخش بودنش بیشتر در وعده های صبحانه یا میان وعده استفاده می شود و هم چنین برای افطار در ماه رمضان بهترین خوراکی است.
نان برنجی
از کهن ترین ترین شیرینی های استان کرمانشاه نان برنجی است که قدمتی بیش از یک قرن دارد و به دلیل طعم بی نظیرش در زمان حکومت قاجار آن قدر محبوب شد که به صورت رسمی به عنوان سوغات کرمانشاه شهرت پیدا کرد. شاید شما نان برنجی را در شهر های دیگر هم دیده باشید اما نان برنجی اصالت کرمانشاه را دارد که به دلیل استفاده از روغن کرمانشاهی اعلا طعم و مزه خاصی دارد که شما را شیفته خودش می کند. نان برنجی به دلیل لطافتی که دارد در خوردن آن باید دقت شود تا چیزی از آن بر زمین نریزد و شما بتوانید از مزه دلچسب آن در کنار یک چای خوش طعم عصر خوبی را داشته باشید. برای تهیه این شیرینی اصیل و بسیار مقوی از موادی چون آرد برنج بسیار مرغوب، زرده تخم مرغ، پودر قند، پودر هل سبز، گلاب، نمک، خرفه و زعفران و از اصلی تر از همه روغن فرد اعلای کرمانشاهی استفاده می کنند. این نان برنجی با طعم و اصالتش در سال ۱۳۹۱ در هفتمین شورای سیاستگذاری ثبت آثار معنوی به ثبت رسیده.