اصفهان در سال ۱۳۹۴ به‌عنوان نخستین شهر ایرانی به عضویت شبکه شهرهای خلاق یونسکو ( سازمان علمی، آموزشی و فرهنگی سازمان ملل متحد) در زمینه صنایع دستی و هنرهای مردمی درآمد.

شبکه شهرهای خلاق یونسکو  در سال ۲۰۰۴ میلادی و با هدف تقویت همکاری میان شهرهایی که خلاقیت را به‌ عنوان عامل راهبردی توسعه پایدار در زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی به رسمیت شناختند، آغاز به کار کرد.

شهر خلاق، سرشار از فعالیت‌های نوآورانه است و محیط شهری می‌تواند زمینه نمایان شدن استعدادها و خلاقیت‌های شهروندان را فراهم کند.

شهرهای عضو این شبکه متعهد می‌شوند تا تجربه های خود را در راستای ارتقای خلاقیت و صنایع فرهنگی، تقویت مشارکت در زندگی فرهنگی و ادغام فرهنگ در برنامه‌های توسعه شهری با دیگر شهرهای عضو این شبکه به اشتراک بگذارند.

از دیگر اهداف شبکه شهرهای خلاق می‌توان به تقویت ابتکار عمل شهرهای عضو برای ایجاد خلاقیت به‌عنوان یکی از مولفه‌های اصلی توسعه شهری به‌ویژه از طریق مشارکت بخش‌های دولتی و خصوصی و جامعه مدنی، تقویت ایجاد، تولید، توزیع و انتشار فعالیت‌ها، کالاها و خدمات فرهنگی، ایجاد مراکز خلاقیت و نوآوری و گسترش فرصت‌ها برای سازندگان و متخصصان در بخش فرهنگ و  بهبود دسترسی و مشارکت در زندگی فرهنگی و همچنین بهره‌مندی از کالاها و خدمات فرهنگی به‌ ویژه برای گروه‌ها و افراد به حاشیه رانده شده یا آسیب پذیر، اشاره کرد.

شبکه شهرهای خلاق یونسکو هفت زمینه خلاق را زیر پوشش خود قرار می‌دهد که شامل صنایع دستی و هنرهای مردمی، طراحی، فیلم، خوراک شناسی،‌ ادبیات،‌ هنرهای رسانه‌ای و  موسیقی است.

در زمان حاضر حدود ۲۴۶  شهر از بیش از ۸۰ کشور عضو این شبکه هستند و دیگر شهرهای ایرانی عضو این شبکه، رشت (زمینه خوراک شناسی)، سنندج (زمینه موسیقی) و بندرعباس (زمینه صنایع دستی و هنرهای مردمی) است.

اهمیت این موضوع و جایگاه شهرهای خلاق در رقابت جهانی به حدی است که رییس مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای وزارت امور خارجه با تبریک پیوستن سنندج و بندرعباس به شبکه شهرهای خلاق توسط یونسکو، آن را مجالی برای معرفی شهرهای ایران به دنیا ارزیابی کرد.

سیدعباس موسوی در پیامی که چند روز پیش در حساب خود در توییتر منتشر کرد، نوشت: “شهرهای سنندج (در موسیقی) و بندر عباس (در صنایع دستی و هنرهای مردمی) پس از رشت (در غذا) و اصفهان (در صنایع دستی) به شبکه شهرهای خلاق جهان توسط یونسکو پیوستند. مجالی تازه برای شهرهای ایران تا از تجربه‌های جهانی استفاده کرده و داشته‌های خود را بیشتر و بهتر به جهانیان معرفی کنند”.

دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو در ایران با بیان اینکه با عضویت شهرها در شبکه شهرهای خلاق، شاهد ارتقای رفت‌وآمدها و رونق گردشگری و استفاده از تجربه‌های جهانی و انتقال تجربه خود به دیگر کشورها خواهیم بود، گفت: در دورانی هستیم که اهمیت شهرها بیشتر و بیشتر می‌شود و شهرداران گاه از روسای جمهور برخی کشورها معروفتر هستند .
حجت‌الله ایوبی توضیح داد: در دورانی که جهان غرب با مفهوم شهر آشنا نبود و تمدن بر اساس قلعه‌ها بود ما در اینجا شهرهای بزرگ و سازمان یافته داشتیم و امیدواریم در نظام اسلامی ایرانی صدای شهرها و زندگی شهری ما و تجربه موفق آنها از طریق یونسکو به دنیا برسد و ما نیز از تجربه موفق کشورهای دیگر استفاده کنیم.

وی با اشاره به اینکه طرح‌هایی که از طرف شهرهای دنیا برای قرار گرفتن در شبکه شهرهای خلاق ارائه می‌شود باید پذیرفتنی، اجرا شدنی و در همان حال، متفاوت و خلاقانه ایده‌پردازی شده باشد، تصریح کرد: شهرهایی که در شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر جای می‌گیرند، مقاصد بین المللی گردشگری خواهند بود و می‌توانند از مزایای این طرح استفاده کنند.

اصفهان، مهد صنایع دستی ایران

اصفهان، از سال‌ها پیش از آن که پایتخت حکومت صفوی باشد به شهر صنعتگران ماهر شهرت داشت اما با روی کار آمدن پادشاهان صفویه و ایجاد زمینه‌های مناسب برای رونق بخش‌های فرهنگی مانند معماری و صنایع دستی به بازار مرکزی کشور تبدیل شد و هنروران بسیاری در چارچوب آن به هنرمندی پرداختند و شکوفا شدند.

در اصفهان ده‌ها صنعت دست‌ساز هنرمندانه به ثبت رسیده که قدمت برخی از آن بیش از چند صد سال است.

از ۶۰۲ رشته صنایع دستی شناسایی شده در دنیا ۲۹۹ مورد مربوط به ایران و از این تعداد ۱۹۹ رشته مربوط به استان تاریخی و هنرپرور اصفهان است.

استان اصفهان به لحاظ حجم، ۶۰ در صد تولید صنایع دستی کشور را به خود اختصاص داده که از جمله این رشته‌ها زری دوزی و قلم کاری، ترمه و نقره کاری، تذهیب و تحریر انواع کتاب، قرآن، قطعات نگارگری و نقاشی است و در خاتم‌کاری، میناکاری، منبت و قلم‌زنی روی انواع فلز شهرت جهانی دارد.

بیش از ۷۰ هزار هنرمند صنایع دستی در این استان فعالیت می‌کنند که  تا کنون حدود ۴۰ هزار نفر از بین آنها شناسنامه‌دار و  ۴۰۰ هزار نفر شاغل در این بخش ساماندهی شدند .

قلم‌کاری، خاتم‌سازی، منبت‌کاری، نمدمالی، گیوه‌بافی و گیوه‌دوزی، عبابافی، سفال و سرامیک‌سازی، پوست و پوستین‌دوزی، ملیله‌سازی، میناکاری، کاشی‌سازی، سوزن‌دوزی، صحافی، ضریح‌سازی، فیروزه‌کوبی و ده ها هنر دیگر، توانست برنامه‌ای مدونی را در اختیار مدیران شهری اصفهان قرار دهد که بر اساس آن، طرح هایی برای توسعه پایدار شهری ارائه کنند و در میان شهرهای خلاق فرهنگ و هنر دنیا جای بگیرد.

یک سوم صنایع دستی جهان در استان اصفهان وجود دارد و اصفهان به‌عنوان دومین شهر جهانی صنایع دستی پس از جیپور هند در دنیا مطرح است.

اصفهان توسط شورای جهانی صنایع دستی به‌عنوان “شهر جامع صنایع دستی دنیا” معرفی شد و بزرگترین میدان و بازار فروش صنایع دستی کشور را در خود دارد و اداره کل میراث فرهنگی استان خبر از پیشنهاد ثبت میدان امام اصفهان به عنوان بازار جهانی صنایع دستی داده است.

طرح انتخاب شهرهای جهانی صنایع دستی در دنیا از سال ۲۰۱۴ آغاز شد و تا سال ۲۰۱۹ حدود ۳۸ شهر از سراسر دنیا در این طرح انتخاب شدند که ۱۰ شهر از ایران هستند از جمله اصفهان، آباده، مشهد، سیرجان، میبد و تبریز.

جایگاه و ظرفیت اصفهان در بازار و صنعت صنایع دستی کشورمان به گونه ای است که مسئولیت میز کشوری صنایع دستی توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت و سازمان توسعه تجارت ایران به این استان واگذار شد و هدف از تشکیل این میز، استفاده از اندیشه‌ها و راهکارهای بخش خصوصی در تعامل با دولت برای افزایش کیفیت تولید و صادرات این محصولات است.

میزان ارزآوری صنعتگران و هنرمندان حوزه صنایع ‌دستی کشور حدود ۵۰۰ میلیون دلار در سال اعلام شده است.
به گفته مسوولان، سهم صنایع دستی کشور از تولید ناخالص ملی بیش از ۲.۹ درصد است و قابلیت افزایش صادرات آن تا ۲ میلیارد دلار هم وجود دارد.

برخورداری از تنوع منحصر به فرد صنایع دستی در اصفهان باعث شد تا این خطه به‌عنوان نخستین شهر ایرانی و با تکیه بر ظرفیت‌های عظیم خود در صنایع دستی به شبکه شهرهای خلاق یونسکو بپیوندد و با ثبت شدن به عنوان شهر جهانی صنایع دستی در شورای جهانی صنایع دستی، میزبان هجدهمین اجلاس شورای جهانی صنایع دستی در سال ۹۵ باشد.

نقش بی‌بدیل صنایع دستی در صنعت گردشگری

هرجا که سخن از گردشگری اصفهان به میان می‌آید، صنایع دستی نیز در کنار آن جلوه می‌کند و به‌عنوان یکی از محورهای جذب گردشگر داخلی و خارجی به شمار می‌آید.

صنایع و هنرهای ظریف و زیبای ساخته و پرداخته دست هنرمندان اصفهان از زمان‌های گذشته تاکنون همچنان زبانزد همه گردشگران و هنردوستان است که نمونه آن هنرهای زری دوزی، قلم کاری، ترمه و نقره کاری، تذهیب و تحریر انواع کتاب، قرآن، نگارگری و نقاشی شاهدی بر وسعت هنرهای دستی در دیار گنبدهای فیروزه‌ای است.

بدون شک صنایع دستی از سوغات‌های اصلی این خطه محسوب می‌شود و هر گردشگری بنا به میزان قدرت خرید خود حتی اگر قطعه ای کوچک شده، رهاوردی از این هنر اصیل را با خود به همراه می‌برد.

بسیاری از گردشگران خارجی به‌واسطه فرهنگ، تاریخ و آداب و رسومی که در صنایع دستی صادراتی ایران دیده‌اند، با علاقه به کشورمان می‌آیند تا از نزدیک شاهد این فرهنگ غنی و نادر باشند.

بیشتر گردشگران خارجی که به ایران سفر می‌کنند، میل به خرید دارند و در صورتی که گردشگری توسعه یابد، صنایع دستی سهم بالایی در این خریدها خواهد داشت.

مسئولان و کارشناسان امر نیز تاکید دارند که پیوند گردشگری و صنایع دستی در رونق آنها تأثیر بسیاری دارد و در دنیای امروز صنایع دستی از نظر ایجاد اشتغال پایدار و رونق گردشگری و تبلیغات فرهنگی، مورد توجه بسیاری از کشورهاست.

رونق گردشگری تخصصی صنایع دستی در سایه شبکه شهرهای خلاق

آذر سال ۹۴ بود که مهدی جمالی‌نژاد شهردار وقت اصفهان از پیوستن این کلانشهر به جمع شهرهای خلاق جهان خبر داد و گفت: اصفهان در مدیریت شهری به‌دنبال تغییر نگاه به شهر از رویکردی کالبدی به نگاهی خلاق است.

وی تاکید کرد که مدیریت شهری با پیگیری ثبت اصفهان در شبکه جهانی شهرهای خلاق و همچنین ایجاد مرکز خلاقیت و نوآوری در شهرداری اصفهان، نخستین گام‌های موثر را در این عرصه برداشت.

اصفهان به لحاظ دارا بودن پیشینه تاریخی و صنایع دستی، ساختاری مناسب، سابقه اقتصادی مطلوب، زیرساخت‌های حمل ونقل، ارتباطات فرهنگی و تجاری با دنیا و مطرح شدن به عنوان “پایتخت و فرهنگ و تمدن ایران اسلامی” ظرفیت بسیاری برای تبدیل شدن به شهر خلاق را داشت که این مجال برای آن در شبکه شهرهای خلاق دنیا در عرصه صنایع دستی فراهم شد.

در واقع، شهرهای خلاق مکانی جذاب برای کار کردن و زندگی شهروندان و گردشگران با توانایی‌های فراوان در شکوفایی بخش‌های مختلف اقتصادی نوظهور مانند مراکز نوآوری و تحقیقاتی هستند.

به گفته رییس اداره خلاقیت و نوآوری شهرداری اصفهان، به بهانه عضویت این شهر در شبکه شهرهای خلاق یونسکو، ابتدا مرکز خلاقیت و نواوری در حوزه شهرداری اصفهان به وجود آمد تا علاوه بر تشکیل دبیرخانه شهر خلاق، ارتباط اصفهان با شهرهای خلاق را توسعه دهد و مکانی برای پژوهش کاربردی در مورد ظرفیت های صنایع خلاق در توسعه پایدار شهری باشد.

علیرضا رفیعی در گفت و گو با ایرنا افزود: این ساختار در زمان حاضر با عنوان مدیریت پژوهش، خلاقیت و فناوری های نوین شناخته می شود.

وی ادامه داد: شهرداری اصفهان در طول این چهار سال فعالیت‌های گوناگونی را برای افزایش رونق صنایع خلاق و استفاده کاربردی از خلاقیت در تدوین طرح‌های توسعه محلی انجام داده است که از این میان می‌توان به فعالیت‌های گوناگون رویدادی، پژوهشی، حمایتی، ترویجی و همچنین پژوهش درباره زیرساخت های لازم برای استفاده حداکثری از ظرفیت‌های صنایع خلاق و فرهنگی شهر اصفهان اشاره کرد.

رفیعی با اظهار امیدواری از اینکه با همکاری همه ذینفعان حوزه‌های صنایع خلاق و فرهنگی اصفهان از جمله بخش‌های دولتی، خصوصی و جامعه مدنی در سال‌های آینده شاهد رونق هر چه بیشتر فرهنگ و اقتصاد این شهر باشیم، گفت: اداره خلاقیت و نوآوری شهرداری اصفهان یک برنامه عملیاتی برای چهار سال آینده تدوین کرد که تا پایان سال ۲۰۱۹ به شبکه شهرهای خلاق یونسکو تحویل می‌شود.

وی اظهار داشت: در گزارشی که درباره فعالیت‌های چهار سال گذشته شهر خلاق اصفهان تهیه شده به همه اقدام‌های قابل توجه فرهنگی، اقتصادی و آموزشی ذینفعان مختلف حوزه صنایع دستی شهر اصفهان مانند تشکیلات صنفی، اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، آموزش و پرورش، دانشگاه‌ها و اداره‌کل آموزش فنی و حرفه‌ای اشاره شده است.

رفیعی با تاکید بر اینکه شهرداری اصفهان برای ایجاد هماهنگی و اتفاق نظر بین نهادهای مختلف و همکاری سایر بخش‌ها مانند سینما و ادبیات در این زمینه تلاش کرد، اظهارداشت: صرف عضو بودن در شبکه شهرهای خلاق امتیازی به همراه ندارد بلکه استفاده از این فرصت در ارتقای وضعیت صنایع فرهنگی که به بهبود توسعه فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی شهر منجر شود، مهم است.

رفیعی یکی از لازمه‌های استفاده از این فرصت را برطرف شدن مشکلات و مسائل صنفی و قانونی عنوان و تاکید کرد: یکی از اقدام‌هایی که در این زمینه انجام شد همکاری در تهیه لایحه حمایت از صنایع خلاق در شورای اسلامی شهر اصفهان بود که اکنون در حال بررسی است و می‌تواند در صورت تصویب شدن با کاهش موازی کاری‌ها، زمینه لازم برای توجه بیشتر به صنایع خلاق را ایجاد کند.

وی، صنایع دستی را از مولفه‌های تاثیرگذار در گردشگری اصفهان خواند و گفت: یکی از اهداف ما این است که زمینه‌هایی را ایجاد کنیم که گردشگران برای بازدید از هنر و صنایع دستی وارد اصفهان شوند که با همکاری وزارت میراث فرهنگی و ذینفعان حوزه گردشگری در حال بسترسازی برای آن هستیم.

رییس اداره خلاقیت و نوآوری شهرداری اصفهان، این موضوع را گردشگری تخصصی مرتبط با صنایع دستی، عنوان و اضافه کرد: استفاده از این فرصت و رونق این نوع گردشگری، مستلزم فعالیت‌های ترویجی و پژوهشی زیاد است.

وی با بیان اینکه هنوز بسیاری از مردم و گردشگران با هنر اصفهان به‌صورت مشخص آشنا نیستند، تصریح کرد: برای رفع این مشکل باید برای استفاده از فرصت عضویت در شبکه شهرهای خلاق و ظرفیت‌های آن برای شناساندن هرچه بهتر و بیشتر صنایع دستی و هنر اصفهان برنامه‌ریزی کرد.

رفیعی افزود: فعالیت‌های ترویجی از جمله فعالیت در فضای مجازی در قالب انتشار عکس، فیلم مستند، حضور در نمایشگاه های داخلی و خارجی، برگزاری کارگاه‌های آموزشی کوتاه و بلند مدت، تبادل حرفه‌ای دانشگاه‌های داخل و خارج، برگزاری جشنواره‌ها و هفته‌های فرهنگی دو یا چند جانبه و حضور در رویدادهای بین‌المللی مربوط به حوزه صنایع خلاق، نقش قابل توجهی در افزایش آگاهی درباره دارایی‌های خلاقانه شهر اصفهان دارد.

نوآوری در عرضه صنایع دستی، لازمه فعالیت در شبکه شهرهای خلاق

بسیاری از کارشناسان و مسئولان تاکید دارند که عضویت در شبکه شهرهای خلاق، کار آسانی نیست اما مهمتر از آن، داشتن برنامه برای استفاده از این فرصت و حضور و فعالیت پویای آنها در این شبکه و استفاده از فرهنگ و هنر در توسعه شهری است.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اصفهان با بیان اینکه شهرهای خلاق با خرد جمعی اداره می‌شوند، تصریح کرد: لازم است در شهری مانند اصفهان نیز در عرصه صنایع دستی چنین اتفاقی بیفتد.

فریدون الهیاری با اشاره به اینکه توسعه صنایع دستی نیاز به تنوع در تولید، بسته‌بندی محصولات و برگزاری نمایشگاه‌های داخلی و خارجی است، افزود: بازاریابی بحث مهمی در گردشگری و صنایع دستی است و با توجه به اینکه این کار در سال‌های گذشته در اصفهان به‌صورت سنتی انجام می‌شد نیاز به نوآوری در آن احساس می‌شود.

وی با بیان اینکه میدان نقش جهان (امام) بزرگترین بازار عرضه کننده صنایع دستی در دنیاست، اظهارداشت: روش سنتی فروش صنایع دستی به این شکل بود که فروشندگان در داخل مغازه خود می‌نشستند و محصولات خود را می‌فروختند.

اله یاری در گفت‌وگو با ایرنا با تاکید بر اینکه لازم است این روش‌ها تغییر کند از ایجاد ۴۰ شرکت که از طریق تجارت الکترونیک برای صنایع دستی بازاریابی می‌کنند خبر داد و خاطرنشان کرد: بنگاه‌های بزرگ تجارت صنایع‌دستی کشور را نیز نباید نادیده گرفت.

وی با اشاره به اینکه این بنگاه‌ها در بیش از ۲۰ کشور جهان نیز نمایندگی دارند و در زمینه تجارت دیجیتال صنایع‌دستی فعالیت‌های مهمی انجام می‌دهند، اضافه کرد: امروزه استفاده از تجارت الکترونیک و بازار دیجیتالی در توسعه صادرات نقش بسزایی دارد و لازم است تولیدکنندگان صنایع دستی به این بازار توجه بیشتری داشته باشند.

یادآور شد: تفاهم‌نامه همکاری مشترک در راستای توسعه صنایع دستی و فعالیت‌های شهر خلاق و شهر جهانی صنایع دستی نیز با شهرداری اصفهان امضا شد.

اله‌یاری، گردشگری فرهنگی را معتبرترین نوع گردشگری در عصر حاضر در دنیا خواند و گفت: صنایع دستی یکی از زیرشاخه های آن است که جاذبه های خوبی برای علاقه‌مندان خود در شهرهایی مانند اصفهان دارد.

مدیرکل میراث فرهنگی اصفهان افزود: زیرساخت‌ها و محصولات فرهنگی خوب صنایع دستی به‌دلیل جایگاه مهم در فرهنگ و هنر کشورمان، در ایجاد رضایتمندی گردشگران داخلی و خارجی نقش بسزایی دارد.

وی با اشاره به اینکه تنوع در جنس، حجم، رنگ و قیمت صنایع دستی با توجه به سلیقه گردشگران به‌ویژه خارجی و بدون خدشه وارد شدن به ماهیت و اصلیت آن، ضروری است، تصریح کرد: گردشگران فرهنگی الزاما از قشر متمول نیستند به همین دلیل باید بتوان برای هر سطح درآمدی، محصولات صنایع دستی داشت.

اله‌یاری خاطرنشان کرد: اداره کل میراث فرهنگی استان اصفهان از چند سال گذشته کار تنوع بخشی به محصولات صنایع دستی را با روش‌های مختلف مانند برگزاری دوره‌های آموزشی در دستور کار خود قرار داده است.

اصفهان، گردشگریِ صنایع دستی خلاق نیاز دارد

در حالیکه مسئولان و کارشناسان بر نقش بسزای عضویت شهرها در شبکه‌های شهرهای خلاق در رونق صنعت گردشگری و قدرت رقابت آنها در دنیا تاکید دارند، مدیرکل حوزه ریاست و امور مجلس سازمان شهرداری های کشور معتقد است که اصفهان باید برای فعال کردن گردشگری صنایع دستی خلاق اقدام‌های بیشتری انجام دهد.

رضا مختاری در گفت‌ و گو با ایرنا با بیان اینکه گردشگر فقط به دنبال صرف دیدن صنایع دستی در اصفهان نیست، افزود: گردشگران به‌ویژه گردشگران فرهنگی می‌خواهند که روند تولید صنایع دستی را از نزدیک بینند و آن را تجربه و لمس کنند.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه این موضوع، گردشگری صنایع دستی خلاق، قلمداد می‌شود، گفت: این نوع گردشگری، تجربه محور است و به‌عنوان مثال گردشگر علاقه دارد که روش بافتن فرش را از نزدیک بینند و باید این فرصت برای وی ایجاد شود.

مختاری با اشاره به اینکه در زمان حاضر، صنایع دستی در کشورمان و اصفهان بیشتر حالت نمایشی و تجاری دارد، تصریح کرد: لازم است که به بعد تجربه محور بودن و خلاقیت در آن در جذب گردشگر توجه شود.

وی با تاکید بر اینکه در شبکه شهرهای خلاق به همین خلاقیت ها توجه می‌شود، خاطرنشان کرد: هدف از ایجاد شبکه این است که شهرهای خلاق تجربه های خود را در این زمینه به اشتراک بگذارند تا از خلاقیت به‌عنوان عامل راهبردی در توسعه شهری بهره بگیرند.

این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه صنایع فرهنگی باید محور این خلاقیت‌ها باشد، اضافه کرد: بستر این خلاقیت باید در ابعاد محلی، ملی و بین‌المللی ایجاد شود و هرکدام از شهرهای عضو شبکه با شهر متناظر خود تعاملات مثبت و سازنده داشته باشد.

مختاری به تنوع صنایع دستی در اصفهان اشاره کرد و ادامه داد: در کشورمان، اصفهان محوری برای شهر خلاق اسلامی قرار گرفت تا بر اساس آن محورهای جدید دیگری جهت توسعه شهری ایجاد شود.

وی با اشاره به اینکه مطالعاتی نیز برای تبدیل کردن اصفهان به محور همگرایی برای شهرها در جهان اسلام صورت گرفت، گفت: پس از اصفهان و رشت نیز سنندج و بندرعباس در شبکه شهرهای خلاق عضو شدند و هدف یونسکو استفاده از ظرفیت‌های این شهرها و شناخته شدن آنها در جهت رونق گردشگری و اقتصاد است.

مدیرکل حوزه ریاست و امور مجلس سازمان شهرداری های کشور به انتظارهایی که از اصفهان وجود دارد اشاره و تصریح کرد: از این شهر انتظار می‌رود که در شبکه شهرهای خلاق در بخش‌های دیگر مانند سینما و غذا نیز خود را مطرح کند زیرا این موضوع تا کنون مغفول مانده است.

مختاری همچنین با تاکید بر اینکه، شهر خلاق، صنایع و خوشه‌های خلاق هم دارد، گفت: خوشه‌های خلاقیت در صنایع دستی در اصفهان زیاد است اما به خوبی شناسایی و به هم متصل نشده است.

وی توضیح داد: در زمان حاضر خوشه‌های صنایع دستی بیشتر در مرکز شهر اصفهان دیده می‌شوند اما در گوشه و کنار آن نیز از این دست خوشه‌ها و کارگاه ها وجود دارد و باید همه آنها در قالب شبکه به هم متصل شوند.

به گفته وی اگر نتوانیم این خوشه‌ها را در سطح محلی به خوبی شناسایی و متصل کنیم در سطح ملی و حتی بین‌المللی نیز چندان موفق نخواهیم بود که لازم است در این زمینه نیز برنامه‌ریزی و اقدام شود.

منبع:ایرنا

خور روستایی از توابع شهرستان خوسف در مسیر بیرجند به طبس – یزد – کرمان است که در بستر دشتی از سنگ‌های قیمتی شکل گرفته و به عنوان استراحتگاه بین راهی قدیمی، جاذبه‌های طبیعی و تاریخی را با قدمت طولانی در دل خود از گزند روزگار محفوظ نگه داشته است.

هنوز در این روستای کویری می‌توان بوی کاه گل  را از خانه‌های قدیمی استشمام کرد و از تماشای بادگیرهای گلی لذت برد.

تابلوی معرفی روستای هدف گردشگری خور نشان می‌دهد که منطقه پذیرای ورود گردشگر و مسافرانی است که از جاده کویری بین ۶ استان تردد می‌کنند.

از دروازه ورودی روستا که عبور می‌کنیم دیوارهای کاه گلی که رنگ و لعابی تازه گرفته به چشم می‌خورد و این مسیر با امتداد در کوچه پس کوچه‌های باریک روستا ادامه دارد.

لابه لای خانه‌های خشتی و گلی تاریخ نفس می‌کشد و هیاهوی کودکان بازیگوشی که در بلندای گنبدها ایستاده‌اند و مسافران را تماشا می‌کنند، نشان از جاری بودن حیات در رگ‌های خور دارد.

یک طبیعت‌گرد آشنا با روستای خور معتقد است که شرایط سخت زندگی در کویر بهانه‌ای بود که این زیستگاه انسانی در مسیر کاروان‌های قدیمی ایجاد شود تا مسافران کویر بتوانند خستگی راه‌های طولانی را در این نقطه بر زمین نهند و چند روزی استراحت کنند.

سید احمد رونقی که چندین سفر تحقیقاتی به بیابان لوت – اثر ثبت جهانی مشترک بین استان‌های خراسان جنوبی، کرمان و سیستان و بلوچستان – داشته است، روستای خور را یکی از اجزای این عارضه طبیعی در شرق ایران معرفی کرد و به خبرنگار ایرنا گفت: مردم خور در زمان‌های قدیم راهنمایی برای کاروان‌های شتر بودند و همچنان از گذشته‌های دور با کویر همنشین هستند.

وی با اشاره به قرار گرفتن خور در یکی از راهروهای بین المللی کشور اظهار داشت: وجود خانه‌های تاریخی با بادگیرهای منحصر به فرد، این روستا را به مکانی مستعد برای سرمایه‌گذاری در حوزه جذب گردشگر تبدیل کرده است.

این پژوهشگر حوزه گردشگری ادامه داد: برخی از این خانه‌ها که قدیم شاه نشین بوده، اصول معماری خاصی دارد که تمام ارزش‌های تاریخی در آن به کار رفته و از این نظر ارزشمند است.

وی با تاکید بر اینکه مردم روستای خور همچنان فرهنگ ناب زندگی بیابانی را برای خود حفظ کرده‌اند گفت: وجود واحدهای پرورش شتر در اطراف روستا نشان می‌دهد که غذاهای محلی با گوشت شتر در این روستا جاذبه‌ای دلنشین برای گردشگران خواهد بود.

رونقی با اشاره به جاذبه‌های دیگری که همچون روستای خور حایز اهمیت است اظهار داشت: حدود ۲۰ کیلومتر که از خور عبور کنیم به اکوسیسم بی‌نظیری می‌رسیم از همین منظر خور می‌تواند برای جاذبه‌های طبیعی اطراف خود یک اکوکمپ محسوب شود که گردشگران را به آن جاذبه‌های اطراف هدایت می‌کند.

وی تاکید کرد: جنگل «نخاب» در نزدیکی خور از شگفتی‌های کویر است که مسافران این روستا می‌توانند از جاذبه‌های آن بهره ببرند.

این طبیعت‌گرد با بیان اینکه «گابریل» اتریشی و «سون هدین» سوئدی در خاطرات و کتاب‌های خود از سفر به منطقه خور یاد کرده‌اند گفت: بسیاری از گردشگران خارجی با استناد به کتاب قدیمی گابریل همان مسیرهای قدیم را در پیش می‌گیرند که سفر تحقیقاتی را تجربه کنند لذا قطعا در این مسیر به خور نیز خواهند رسید.

وی اظهار داشت: خور همچنین عارضه‌های طبیعی دیگری دارد که  به عنوان معرف خراسان جنوبی در دنیا می‌تواند برای توریست‌ها جذاب باشد.

ساخت اقامتگاه بوم‌گردی خورشید در خور

معاون گردشگری، سرمایه گذاری و تامین منابع اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی نیز با اشاره به ساخت یک واحد اقامتگاه بوم‌گردی در روستای خور گفت: این مکان در حال تجهیز است و با نام اقامتگاه بوم‌گردی خورشید تا پایان سال به بهره‌برداری می‌رسد.

مرتضی عربی از وجود کارگاه خانوادگی تراش سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی در این روستای هدف گردشگری خبر داد و افزود: تراش سنگ‌های قیمتی در این روستا اخیرا به ثبت ملی رسیده است.

وی با اشاره به وجود جاذبه‌هایی از جمله آبگرم لوت، دشت عقیق و جنگ نخاب در مجاورت روستای خور گفت: برخی از این جاذبه‌ها همچون جنگل نخاب در آستانه ثبت ملی است.

معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی گفت: سالانه گردشگران زیادی از جاذبه‌های این روستا دیدن کرده و خور جزو مقاصد گردشگری در بسته تورهایی است که از مسیر خوسف و طبس سفر می‌کنند.

پهنه‌های فراخ دشت و افق باز کویر، افسونی از عظمت آرامش و یگانگی را در خود دارد. احساس یکی شدن زمین و آسمان در دور دست بی‌انتهای دشت، لذتی وصف ناپذیر و جادویی را در سفر به کویر به انسان هدیه می‌دهد.

آنچه در بسیاری از کشورهای جنگلی و باران‌خیز اروپایی اثری از آن نیست و شاید نکته مهم در استقبال گردشگران خارجی از کویرهای زیبای ایران همین است.

سفر به خور و محو شدن در درخشش سنگ‌هایی که بر دشت عقیق چشم‌نوازی می‌کنند، می‌تواند خاطره‌ای به یاد ماندنی برای علاقه‌مندان به کویر باشد.

روستای هدف گردشگری خور با شهرستان خوسف ۵۰ کیلومتر و با مرکز استان حدود ۸۰ کیلومتر فاصله دارد.

منبع:ایرنا