باغ گلشن در شهر کويري شمال شرقي استان يزد و در بستر شهري و در انتهاي شرقي خيابان گلشن طبس و بوسيله ميرحسن خان، سومين حاكم طبس، از سلسله خوانيني که به وسيله نادرشاه به حکومت طبس منصوب شدند، احداث گرديد.

باغ گلشن با عمارتي در دو طبقه و زيرزمين كوچك، در يك نخلستان(۲۰۰۰ نفر خرما) با ابعادي در حدود ۲۶۶ متر در ۲۶۰ متر بنا شده و به شماره ۱۳۱۰ در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيده است. سردر ورودي باغ با نمايي از اندود گچ سفيد، رو به ميدان و سوي ديگر رو به باغ، با ايواني دو ستونه و تزيينات آجري نقش‎دار ساخته شده است.

اين باغ داراي دو خيابان اصلي متقاطع بوده و در مركز آن حوضي است با ابعاد ۸۵/۲۵*۵/۷ متر و سه فواره، كه محوطه باغ را به چهار مربع بزرگ تقسيم مي کند‎ كه هر كدام از اين مربع‎ها با گذرگاه‎هاي كوچكي به چهار كرت تقسيم شده، كه در داخل آنها ۲۵۰۰ اصله مركبات (درختان نارنج و…) و انار (۵۰۰ اصله) كاشته شده است.

باغ گلشن بر روي امتداد جريان آب چشمه‎هاي سرد و گرم كه به جانب طبس مي‎آيد شكل گرفته، آب از انتهاي مجموعه وارد باغ شده و پس از آبياري كرتها و حركت در جويها و فواره‎ها از زير هشتي ساختمان سردر مي‎گذرد و به شهر مي‎رود. طراحی این باغ بر اساس نمونه چهارباغ است که برگرفته از آیات قرآن در مورد بهشت، دو نهر در آن همدیگر را قطع می‌نمایند. درختانی که گفته می‌شود ۴۰۰ سال عمر دارند سایه دل انگیزی را در کنار دیوارهای کهن این باغ می‌گسترانند.

دومین باغی که دیلی تلگراف در میان زیباترین باغهای جهان معرفی نموده است، باغ «عفیف‌آباد» و باغ گلشن طبس می‌باشد. این باغ در منطقه‌ای واقع شده است که در میان دو کویر نمک‌زار ایران قرار دارد؛ اما کیفیت معجزه‌آسای آب این منطقه آبشارها و استخرهای طبیعی زیبایی را تشکیل داده‌اند که مادر طبیعت آنها را با چمنزارهای زیبا تزیین نموده است.

احساس واحه‌گونه این منطقه با وجود درختان قدیمی نخل، انار، مرکبات به همراه رایحه گلهای سرخس، رز و ختمی تکمیل می‌شود. جهانگردانی که از طبس دیدن کرده‌اند، از جمله سون هدین سوئدی در سال ۱۹۰۶ میلادی و آندره گدار فرانسوی، باغ گلشن را توصیف و از «درختان خرما و مرکبات»، «سایه‌ی خنک نخل‌ها»، «نغمه‌ی زیبای آب روان جوی‌ها»، «چمن‌های میان دو جوی»، «زمزمه‌ی باد در میان درختان» و «فواره‌های متعدد که آب را مانند تحفه‌ای به آسمان می‌فرستند» در آن باغ سخن رانده‌اند.

برداشت توصیفی و تاریخی باغ گلشن، تاحدودی انسان امروز را قادر می‌سازد تا گذشته را درک کند. باغ گلشن یکی از دو عنصر اصلی شهر طبس است و متاسفانه ساختمان، سردر و دیوارهای زیبا و تاریخی آن که بازگوکننده‌ی سلیقه‌های گذشتگان بوده، بر اثر زلزله‌ی سال ۱۳۵۷ از بین رفته‌اند و تنها طبیعت سبز باغ از ایام گذشته سخن می‌گوید؛ طبیعتی شامل دوهزار نفر خرما، دوهزار و ۵۰۰ اصله مرکبات، ۵۰۰ اصله انار و دیگر گیاهان از جمله‌ی طبیعت‌های موجود در باغ گلشن هستند.

مرتبط:

کاروانسرایی با عمر ۲۰۰ سال در طبس