روستای ناشناخته «آستمال»
آستمال روستایی است دردل جنگل با قدمت هزاران ساله که دربخش خاروانا واقع شده است بیشترخانه های روستا دو طبقه ساخته شده اند. رودخانه ای ازمیان روستا درحال جریان است.
مردمان این منطقه لهجه بسیارشیرینی دارند و از جمله مکان‌های دیدنی این منطقه، مسجدقدیمی سیدجبرئیل – پیرصندوق و طبیعت بسیار زیبای این روستا است.
سفر به روستای آستمال سفر به طبیعت دست نخورده‌ای آمیخته از کوه، دره، رود و درختان گردوست. برای رسیدن به روستای آستمال باید شهر تبریز را به مقصد ورزقان ترک کنید.
برای رسیدن به آستمال باید ورزقان را به سمت جاده خاروانا ترک کنید تا پس از عبور از وسط روستاهای دیزج ملک و آقا بابای فرامرزی و گذشتن از کنار روستاهای داش کسن و کهنه‌لو، به سه‌راهی خاروانا و آستمال برسید؛ در این نقطه از مسیر باید وارد جاده سمت راست بشوید تا پس از طی ۱۴ کیلومتر به روستای سرسبز آستمال برسید.
مسیر ورزقان تا روستای آستمال حدود ۵۴ کیلومتر است و این مسافت با ماشین شخصی و با توجه به ویژگی‌های جاده چیزی حدود یک ساعت زمان می‌برد؛ در مجموع مسیر تبریز تا روستای آستمال با ماشین حدود دو ساعت است.
اگر می‌خواهید با ماشین شخصی به این سفر بروید، در خروجی تبریز یا پمپ گاز و بنزین ورزقان باک خود را پر کنید. در حوالی روستا به پمپ بنزین دسترسی نخواهید داشت، البته جای نگرانی نیست چون با یک باک پر می‌توانید بروید و برگردید.
جالب است بدانید رودخانه آستمال در امتداد مسیر خود به رودخانه «بویوک چای» یعنی رودخانه بزرگ و در نهایت به رود ارس می‌رسد.
بافت روستا به دلیل دست نخورده بودن، فضای بسیار آرام و یکدستی دارد و با توجه به مهاجرت جوان‌ترهای روستا به شهرهای نزدیک، شاهد روستایی کم سر و صدا خواهید بود.
آستمال روستای بزرگ و با امکانات شهری نیست، روستایی آرام در میان کوهها و دره‌هاست، اما در میدان روستا می‌توانید نیازهای مختلف مخابراتی خود را از دفتر مخابراتی برآورده سازید، در این دفتر امکان شارژ کردن گوشی تلفن همراه را نیز خواهید داشت. همچنین در پست بانک روستا در همین میدان، دسترسی به اینترنت نیز امکان‌پذیر است.
اگر می‌خواهید ناهار را در روستا صرف کنید بهتر است مایحتاج خود را از ورزقان تهیه کرده و به همراه خود بیاورید چون در آستمال یک بقالی وجود دارد. بقالی محسن در بخش شمالی روستا واقع است ولی احتمالاً تمام خوردنی‌های مورد نظر شما را در اختیار نداشته باشد؛ این به دلیل عبور و مرور زیاد مردم روستا تا ورزقان و تهیه لوازم مورد نیازشان از آنجاست.
برای ناهار می‌توانید با اجازه صاحبان باغ، به یکی از باغ‌های بسیار سرسبز روستا بروید که پر از درختان گردو است و خانه باغ زیبایی هم در وسط آن قرار دارد.
روستا سراسر باغات گردو و معدودی درختان آلبالو، گیلاس و توت بوده و چشم‌انداز کوه‌های اطراف، منظره زیبایی از درختان بلوط جنگلی ساخته است.
به جز دیدن بافت دست نخورده روستا، دیدن مقبره امامزاد سید جبرئیل آستمال یکی از دیگر چیزهایی است که گردشگران را به این روستای سرسبز می‌کشاند؛ بنای امامزاده در هفت کیلومتری روستا و روی تپه نه چندان مرتفعی واقع شده و پس از بازسازی با شکل و شمایلی جدید میزبان گردشگران و علاقمندان است.
با توجه به وجود کوه و دره‌هایی که روستا را احاطه کرده‌اند، زمینه مساعدی برای زنبورداری فراهم شده و می‌توانید عسل ناب و خوشمزه آستمال را با خود به عنوان سوغات ببرید؛ همچنین انواع محصولات لبنی به خصوص نوعی پنیر که در کوزه تهیه شده و به «پنیر کوپه» مشهور است و «کره نهره» یا سنتی را هم تهیه کنید.
با توجه به فاصله کم روستا تا ورزقان و حتی تبریز می‌توانید یک روزه از تبریز تا روستا رفته و ساعات طولانی آنجا بمانید و دوباره برگردید.
امکانات روستای آستمال:
آستمال روستای بزرگ و با امکانات شهری نیست، روستایی آرام در میان کوهها و دره هاست، اما در میدان روستا می توانید نیازهای مختلف مخابراتی خود را از دفتر مخابراتی برآورده سازید، در این دفتر امکان شارژ کردن گوشی تلفن همراه را نیز خواهید داشت. همچنین در پست بانک روستا در همین میدان، دسترسی به اینترنت نیز امکان پذیر است.
اگر می‌خواهید ناهار را در روستا صرف کنید بهتر است مایحتاج خود را از ورزقان تهیه کرده و به همراه خود بیاورید چون در آستمال یک بقالی وجود دارد. بقالی محسن در بخش شمالی روستا واقع است ولی احتمالاً تمام خوردنی های مورد نظر شما را در اختیار نداشته باشد؛ این به دلیل عبور و مرور زیاد مردم روستا تا ورزقان و تهیه لوازم مورد نیازشان از آنجاست.
زنان آستمال نان مورد نیاز خانواده‌شان را خودشان می پزند به همین جهت نانوایی نیز در این روستا وجود ندارد، اما اگر از هر کدام از اهالی که در محوطه روستا می بینید درخواست کنید، نان تازه تنوری مهمانتان می کنند.
برای ناهار می توانید با اجازه صاحبان باغ، به یکی از باغ های بسیار سرسبز روستا بروید که پر از درختان گردو است و خانه باغ زیبایی هم در وسط آن قرار دارد.
با توجه به فاصله کم روستا تا ورزقان و حتی تبریز می‌توانید یک روزه از تبریز تا روستا رفته و ساعات طولانی آنجا بمانید و دوباره برگردید؛ اما اگر خواهان ماندن در روستا هستید باید بدانید که در روستا امکانات اقامتی خاصی وجود ندارد، اما در حاشیه شمالی روستا و در دامنه کوه می توانید چادر بزنید و شب را زیر آسمان پر دار و درخت آستمال و هوای خنکش سپری کنید.
آداب و رسوم و غذاهای محلی:
در این روستا نیز مانند سایر روسـتاهای آذربایـجان مراسـم مـلی و مذهبی با تشریفات ویژه برگزار می شود. آتش افروزی در شب چهارشنبه سوری و گفتن: ”آتیل ماتیل چرشنبه، بختیم اَچیل چرشنبه“ از جمله شبهای بیاد ماندنی نوجوانان و جوانان روستای آستمال است. عید نوروز باستانی، اعیاد مذهبی و جشن های آیینی با شادی و سرور برگزار می گردد و فضای شورانگیزی به روستا می بخشد. در ایام عزاداری ائمه به ویژه در ماه محرم، مردم روستای آستمال به سوگ می نشینند و به سینه زنی و نوحه خوانی می پردازند.
پوشاک غالب مردم روستای آستمال همانند پوشش سایر مردم نواحی روستایی آذربایجان است، ولی اکثر زنان و دختران روستایی از لباس محلی از جمله ”تومان“ (دامن چین دار) و ”کؤینک“ (پیراهن گلدار بلند) استفاده می‌کنند و با ”یایلیق“ (روسری) سر خود را می پوشانند.
به دلیل رونق دامپروری و تولید پشم گوسفند، صنایع دستی نیز در روستا رواج دارد. انواع گلیم، جاجیم، قالیچه و جوراب و دستکش زمستانی برای مصرف خانوار و عرضه به بازار تولید می شود.
از انواع غذاهای محلی روستای آستمال می توان به انواع کباب، آبگوشت محلی، کوفته و آش بویژه ”دوغا آشی“ (آش دوغ) اشاره نمود. از آن جایی که در آشپزی از مواد اولیه تازه و طبیعی استفاده می شود، غذاهای محلی روستا بسیار لذیذ و خوشمزه است.
مسیر روستا:
این روستا از طریق جاده ساحلی ارس و شهر خاروانا قابل دسترسی می‌باشد.
مسیر روستا از تبریز:
برای رسیدن به روستای آستمال باید شهر تبریز را به مقصد ورزقان و بعد از آن به سمت بزرگترین روستای منطقه ترک کرد؛ شهر ورزقان از قسمت جنوب با تبریز هم مرز است و به همین جهت مسیری دو و نیم یا سه ساعته را پیش رو دارید.
بعد از ترک تبریز در مسیر جاده اهر، کمی حدود یک ساعت بعد در وزرقان هستید؛ برای رسیدن به آستمال باید ورزقان را به سمت جاده خاروانا ترک کنید تا پس از عبور از وسط روستاهای دیزج ملک و آقا بابای فرامرزی و گذشتن از کنار روستاهای داش کسن و کهنه لو، به سه راهی خاروانا و آستمال برسید؛ در این نقطه از مسیر باید وارد جاده سمت راست بشوید تا پس از طی چهارده کیلومتر به روستای سرسبز آستمال برسید.
مسیر ورزقان تا روستای آستمال حدود ۵۴ کیلومتر است و این مسافت با ماشین شخصی و با توجه به ویژگی های جاده چیزی حدود یک ساعت زمان می برد؛ در مجموع مسیر تبریز تا روستای آستمال با ماشین حدود دو ساعت است.
اگر می‌خواهید با ماشین شخصی به این سفر بروید، در خروجی تبریز یا پمپ گاز و بنزین ورزقان باک خود را پر کنید؛ در حوالی روستا به پمپ بنزین دسترسی نخواهید داشت؛ البته جای نگرانی نیست چون با یک باک پر می توانید بروید و برگردید.