کاخ شهرستانک فاصله‌ای تا نابودی ندارد
شهرستانک یا کاخ ناصری از ۲۳ سال پیش در فهرست آثار ملی ثبت شد که حالا بیشتر شبیه مخروبه‌ای است که تنها نام کاخ را با خود یدک می‌کشد. دیگر خبری از معماری خیره کننده نیست. دیوارهایش فروریخته، در و پنجره‌هایش شکسته، پله‌هایش تخریب شده و تنها اسکلت و چارچوب آن باقی مانده است.
۲ سال با پیگیری‌های مسئولان گردشگری استان البرز عمارت ییلاقی ۱۴۲ ساله ناصرالدین شاه که در دل روستا شهرستانک جا خوش کرده از سوی صندوق احیا و بهره‌برداری از اماکن تاریخی به بخش خصوصی سپرده شد تا با مرمت و بازسازی، جانی دوباره بگیرد، اما آن‌طور که مسئولان میراث فرهنگی البرز می‌گویند نبود راه دسترسی مناسب باعث شده سرمایه‌گذار قبلی این بنا را به حال خود رها کند و آنچه به اسم مرمت روی عمارت انجام شده، نه تنها کمکی به بازسازی نکرده بلکه هویت بنا را نیز مختل کرده است. آنها معتقدند با ساخت جاده‌ای به طول یک هزار مترمربع از ضلع شمالی روستا به سمت کاخ می‌توانند کار عمران و آبادانی این بنای تاریخی را با سرعت بیشتری انجام دهند اما سازمان منابع طبیعی و سازمان حفاظت از محیط زیست تاکنون در این زمینه موافقت خود را اعلام نکرده‌اند.
مسئولان محیط زیست می‌گویند: این منطقه در حوضه آبریز قرار گرفته و با توجه به مصوبه شورای امنیت ملی اجازه هیچگونه ساخت و ساز جدیدی در آن داده نمی شود؛ اجازه نمی‌دهیم این منطقه را به منطقه گردشگری تبدیل کنند و بهره کشی اقتصادی از طبیعت داشته باشند. در حال حاضر جاده خاکی وجود دارد و می‌توان از آن برای حمل مصالح استفاده کرد اما اینکه اجازه ساخت جاده آسفالت را بدهیم ممکن نیست. البته اگر اداره میراث فرهنگی طرحی به ما ارائه دهد که مغایر با اهداف حفاظتی سازمان محیط زیست نباشد به آنها کمک خواهیم کرد.
نبود راه دسترسی مانعی در مسیر مرمت
فریدون محمدی، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی البرز از تخریب گسترده این بنا تاریخی خبر می‌دهد و می‌گوید: «کاخ شهرستانک» یا «کوشک ناصری» یکی از کاخ‌های ناصرالدین شاه بوده که در زمینی به مساحت ۸ هکتار در منطقه شهرستانک کرج بنا شده است. در حال حاضر حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد این بنا تخریب شده و نیاز است در سطح ملی نگاه جدی تری برای حفظ این اثر تاریخی وجود داشته باشد.
البته سند این مجموعه به نام سازمان تربیت بدنی بوده و با پیگیری‌های انجام شده در تلاش هستیم کار انتقال سند به نام سازمان میراث فرهنگی را هرچه سریع تر انجام داده تا بتوانیم اقدامات مرمتی این بنای تاریخی را انجام دهیم.
محمدی می‌افزاید: در بررسی‌های انجام شده کارشناسان مسیری به طول یک هزار مترمربع از ضلع شمالی روستا به سمت کاخ را برای ساخت جاده دسترسی پیشنهاد داده‌اند اما سازمان منابع طبیعی و سازمان حفاظت از محیط زیست تاکنون در این زمینه موافقت خود را اعلام نکرده‌اند. در واقع اگر این مسیر ایجاد شود ما می‌توانیم مستقیماً از جاده اصلی به کاخ دسترسی داشته باشیم و در این صورت کار عمران و آبادانی این کاخ با سرعت بیشتری انجام می‌شود.
وی با تاکید بر اینکه این بنا در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است، می‌گوید: طی سالیان گذشته صندوق حفظ و احیای بناهای تاریخی کشور که وابسته به سازمان میراث فرهنگی است، کار مرمت و بهسازی این کاخ را به سرمایه‌گذار بخش خصوصی واگذار کرد و قرار شد پیمانکار بعد از مرمت بنا از آنجا به‌عنوان مجموعه موزه‌ای و
بوم‌گردی به مدت ۱۵ سال بهره‌برداری کند اما طی ۲ سال این شخص تنها بخش محدودی (حدود ۵ درصد) از بنا که استحکام بیشتری داشت را به شکلی ناشیانه مرمت کرد و بعد از آن به بهانه نبود جاده دسترسی کار را رها کرد.
وزارت میراث فرهنگی بعد از بررسی‌هایی که انجام داده این سرمایه‌گذار را خلع ید کرده و قرار است کار احیا و بهسازی به سرمایه‌گذار جدید واگذار شود.
بی‌رغبتی سرمایه‌گذاران
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی البرز در خصوص بازسازی این کاخ خاطرنشان می‌کند: طرح مرمت و بازسازی کاخ ناصری تهیه شده و اگر جاده دسترسی احداث شود نهایتاً طی یک سال این بنا احیا می‌شود. در حال حاضر کاخ در وضعیت مناسبی قرار ندارد و حتی قابل بازدید برای گردشگران نیست؛ البته جاده‌ای هم برای دسترسی گردشگران وجود ندارد. اگر کسی بخواهد از آنجا بازدید کند فقط می‌تواند ازمسیر خاکی موجود پیاده به آنجا برود. از سوی دیگر چون جاده دسترسی وجود ندارد سرمایه‌گذاران رغبتی برای ورود به این طرح را ندارند.
البته با پیگیری‌های وزارتخانه و دستور وزیر طی ۲ ماه گذشته ۲ هیأت برای بازدید ازاین بنا تاریخی به شهرستانک آمدند و بعد از بررسی‌های انجام شده برنامه واگذاری طرح مرمت این کاخ به سرمایه‌گذار جدید در دستور کار قرار گرفته است. مرمت این بنای ارزشمند به حدود شصت میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد و تأمین هزینه آن از عهده اداره کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان البرز خارج است و باید نگاه ویژه در سطح ملی به آن داشت.
نجات اضطراری کاخ ناصری
این مقام مسئول با تاکید بر اینکه در حال حاضر این بنا تاریخی در یک قدمی نابودی است، می‌افزاید: در بازدیدهایی که از این بنا داشته‌ام نکته‌ای که توجه من را به خود جلب کرده این است که در ضلع غربی کاخ جایی که رودخانه از آن عبور می‌کند احتمال وقوع سیلاب‌ها و تهدید پایه کار وجود دارد. به همین دلیل ما یک برنامه نجات بخشی اضطراری را در دستور کار قرار داده‌ایم و بنا داریم از طریق وزارتخانه و منابع سازمانی طرح آبخیزداری آنجا را تهیه کنیم. همچنین همزمان پیگیربرنامه واگذاری آن به بخش خصوصی هستیم… اگر سرمایه‌گذار بخش خصوصی به این موضوع ورود پیدا کند برنامه تکمیل جاده همچنان برعهده سازمان میراث فرهنگی است و ما تلاش می‌کنیم با همکاری سازمان منابع طبیعی و حفاظت محیط زیست آن جاده را درست کنیم.
اجازه بهره‌کشی اقتصادی از طبیعت را نمی‌دهیم
فردین حکیمی، مدیرکل محیط زیست استان البرز نیز در این باره می‌گوید: اینکه گفته می‌شود جاده دسترسی به این مسیر وجود ندارد، نمی‌توانم تأیید کنم یک جاده خاکی وجود دارد و تصور ما این است که همین جاده کافی است. باید به این نکته دقت کنید که ما در آن منطقه با توجه به مصوبه شورای امنیت ملی اجازه هیچگونه ساخت‌وساز جدیدی نداریم. این منطقه در حوضه آبریز قرار گرفته و ساخت‌وساز در آن ممنوع است. وی باتأکید بر اینکه با مرمت و ترمیم بنای موجود مشکل نداریم می‌افزاید: اینکه بخواهند برای مرمت این اثر تاریخی جاده بسازند و آنجا را به منطقه گردشگری تبدیل کنند و بهره کشی اقتصادی از طبیعت منطقه داشته باشند اصلا مورد قبول ما نیست. در حال حاضر جاده خاکی وجود دارد و می‌توان از آن برای حمل مصالح استفاده کرد اما اینکه اجازه ساخت جاده آسفالت را بدهیم ممکن نیست.
ایران نوشت، وقتی صحبت از جاده دسترسی می‌کنیم منظور این نیست که یک جاده دوطرفه و آسفالته را احداث کنیم. در واقع اگر مسئولان مرمت این بنا طرح کارشناسی به ما ارائه دهند ما آن را بررسی می‌کنیم و با آنها همکاری خواهیم کرد منوط به اینکه این جاده فقط جاده دسترسی باشد. این منطقه یکی از زیستگاه‌های حساس حیات وحش استان است و ما هرگز اجازه تخریب این زیستگاه را نخواهیم داد. قرار نیست آنجا به یک منطقه تفریحی گردشگری تبدیل شود به‌همین جهت فعالیت‌ها باید محدود باشد.
منبع:اسکان
مرتبط: