«یکی از نگرانی‌ها و چالش‌های مهم در زمینه گردشگری پزشکی هدایت صحیح و درست بیماران خارجی به مراکز درمانی ایران است این که گردشگران پزشکی از لحظه ورود به کشور گرفتار دلال بازی‌ها نشوند، مداخلات غیر پزشکی از سوی پزشک‌نماها برای متقاضیان جراحی‌های زیبایی صورت نگیرد و در نهایت گردشگر پزشکی با دریافت خدمات درمانی استاندارد در مراکز درمانی معتبر بتواند زمینه تبلیغ خدمات پزشکی ایران را فراهم کند.»
به گزارش ایسنا، روزنامه ایران نوشت: «گردشگر پزشکی را می‌توان پدیده سفر به کشورهای مختلف برای دسترسی به خدمات پزشکی توصیف کرد. بر این مبنا در توصیف گردشگری پزشکی بیماران از کشورهای توسعه‌یافته برای جست‌وجوی معالجات پزشکی به کشورهای توسعه‌نیافته سفر می‌کنند. دلیلش هم روشن است. هزینه درمان در کشورهای توسعه‌نیافته در مقایسه با کشورهای توسعه‌یافته ۳ برابر کمتر است. در منطقه ما گردشگری پزشکی در کشور هند به سرعت در حال رشد است. آمارها نشان می‌دهد در سال ۲۰۰۴، ۱.۲ میلیون بیمار برای مراقبت‌های بهداشتی به هند سفر کرده‌اند و ۱.۱ میلیون گردشگر پزشکی به تایلند سفر کرده‌اند. در حالی که افزایش تولید ناخالص داخلی، توسعه اقتصادی، ایجاد فرصت‌های شغلی از جمله مزیت‌های این صنعت عنوان می‌شود و ایران نیز می‌تواند به‌دلیل ترکیبی از گردشگری پزشکی و تفریحی و وجود آثار تاریخی و باستانی، مراکز زیارتی و زیبایی‌های طبیعی و درمان‌های طبیعی (طب سنتی) در صدر مراجعه بیماران کشورهای حاشیه خلیج فارس، افغانستان، پاکستان، اروپا، ترکیه، جمهوری آذربایجان و … قرار گیرد اما فقدان تبلیغات و برندینگ برون‌مرزی توریسم پزشکی و همچنین حضور واسطه‌ها و مؤسسات غیر مجاز گردشگری سلامت این صنعت را در معرض آسیب جدی قرار داده است. موضوعی که اخیراً و به دنبال افزایش نرخ ارز به نکته قابل توجهی برای مدیران رده بالای کشور تبدیل شده و حتی مسئولان وزارت بهداشت را به فکر توسعه صنعت مدیکال توریسم انداخته است. آن طور که فعالان این حوزه می‌گویند؛ یکی از نگرانی‌ها و چالش‌های مهم در این زمینه هدایت صحیح و درست بیماران خارجی به مراکز درمانی ایران است این که گردشگران پزشکی از لحظه ورود به کشور گرفتار دلال بازی‌ها نشوند، مداخلات غیر پزشکی از سوی پزشک‌نماها برای متقاضیان جراحی‌های زیبایی صورت نگیرد و در نهایت گردشگر پزشکی با دریافت خدمات درمانی استاندارد در مراکز درمانی معتبر بتواند زمینه تبلیغ خدمات پزشکی ایران را فراهم کند. درباره نقش و سیاست‌های کلی وزارت بهداشت در توسعه مدیکال توریسم، چالش‌ها و فرصت‌های جذب و فالوآپ بیماران از کشور مبدأ تا ایران با دکتر سعید هاشم‌زاده، رئیس اداره گردشگری سلامت وزارت بهداشت گفت‌وگو کردیم که در زیر می‌خوانید.
چگونه گردشگران پزشکی (مدیکال توریسم) جذب مراکز درمان ایران می‌شوند؟ منظورم این است به‌دلیل حضور واسطه‌ها بیماران خارجی بدرستی به مراکز درمانی هدایت نمی‌شوند و به‌دست متخصصان نمی‌رسند و گاهی می‌شنویم که دست دلال‌ها و مؤسسات غیر مجاز می‌افتند و آنها هم متقاضیان این نوع جراحی‌ها را به سمت افرادی که واجد شرایط نیستندریال هدایت می‌کنند. آیا الگوی خاصی برای هدایت بیمار به مراکز درمانی وجود دارد این که گردشگر پزشکی خدمات درمانی غیر استاندارد دریافت نکند و به مراکز درمانی نامعتبر هدایت نشود؟
ما در وزارت بهداشت معتقدیم که دلال‌ها علت نیستند بلکه معلولند. بنابراین اگر بخواهیم با پدیده دلالی در حوزه گردشگری سلامت برخورد شود براحتی از نیروهای انتظامی درخواست خواهیم کرد که مانع کار دلال‌ها شوند اما معتقدیم این برخورد باعث از بین رفتن کار دلال‌ها نخواهد شد. برای همین سعی کردیم اشکالاتی را که در زنجیره تأمین در گردشگری سلامت وجود دارد شناسایی کنیم و بعد بر اساس آن دلال‌ها از این صنعت خارج شوند. البته باید بگویم مراکز درمانی کشور قابلیت‌ها و توانمندی‌هایی دارند اما نتوانستند به شیوه درست و صحیح این قابلیت‌ها را در خارج از کشور یعنی جایی که مشتریان ما حضور دارند معرفی و عرضه کنند. در حال حاضر چه کسی به بیمار خارجی این اطلاعات را می‌دهد که در چه مرکز درمانی و چه پزشکی و تحت چه شرایطی و با چه قیمتی کار پزشکی اش انجام می‌شود؟ پاسخ این سؤال روشن است: یک عنصری پیدا شده به اسم دلال. به خاطر همین شکاف یا فقدان اطلاعات لازم بین مراکز درمانی و مریض‌های متقاضی در خارج از کشور عنصری به اسم دلال این نقش را بازی می‌کند. ما برای این که بخواهیم به‌طور اصولی زمینه فعالیت دلال‌ها را کم کنیم کافی است ببینیم در مدل‌های موفق دنیا چه کسی بازیگری می‌کند و چه کسی قرار است این اطلاعات را به بیمار برساند تا زمینه فعالیت دلال ها کم شود. وقتی به مدل‌های موفق در غرب آسیا از جمله هند، ترکیه و اردن نگاه کنیم می‌بینیم بازیگری در اینجا وجود دارد که عنوانش «شرکت تسهیل‌گر» است. عمده وظیفه شرکت‌های تسهیل‌گر دادن اطلاعات لازم پزشکی از مراکز درمانی و پزشکان و اطلاع‌رسانی در خصوص قیمت‌های شفاف به بیماران خارجی است با علم به این مسأله ما آیین‌نامه‌ای را طراحی کردیم تا بر اساس این آیین‌نامه شرکت‌هایی شکل بگیرند که به‌صورت تخصصی در این حوزه کار کنند یعنی این شرکت‌ها در تصمیم‌گیری برای بیمارانی که وارد کشور می‌شوند نقش دارند، بعد از آن ورود بیمار به کشور را تسهیل می‌کنند و بعد از دریافت خدمات پزشکی از سوی بیمار خارجی، پیگیری‌های بعد از درمان را انجام دهند. البته پیگیری‌های بعد از درمان بخش مهمی از کار است که در کشور ما فراموش شده است یعنی ما پیگیری منظم و ساختار یافته‌ای نداشتیم بنابراین همین کار را هم شروع کردیم.
شرکت‌های تسهیل‌گر جذب مدیکال توریسم کانال مشخصی برای جذب بیمار خارجی دارند، این شرکت‌ها چگونه دست دلالان و واسطه‌ها را در این زمینه کوتاه می‌کنند؟
این شرکت‌ها با مجوز وزارت بهداشت به انواع مختلف بیمار خارجی را جذب مراکز درمانی ایران می‌کنند. در فضای مجازی اعم از وبسایت و شبکه‌های اجتماعی شروع به فعالیت می‌کنند و توانمندی‌های مراکز درمانی طرف قراردادشان را در فضای مجازی به اطلاع مردم کشورهای خارجی می‌رسانند. دومین راهکار حضور در نمایشگاه‌ها و رخدادهای ملی و بین‌المللی گردشگری سلامت است. سومین راهکار نیز پیوستن به شرکت‌های مشابه در بازارهای هدف است. یعنی شرکت‌های ایرانی به شرکت‌های مشابه شان در عراق و افغانستان متصل می‌شوند و از طریق آن بیمار را به کشور ما ارجاع می‌کنند. یک راهکار بسیار مهم پیوستن شرکت‌های تسهیل‌گر به شرکت‌های بیمه در آن سوی مرزهاست که البته در کشور ما بدان توجهی نشده است. یعنی اینجا بازیگر کم داریم و آن اتصال شرکت‌های بیمه خارجی به شرکت‌های تسهیل‌گر ایران است تا در بازارهای بین‌المللی نسبت به جذب مریض‌ها به‌صورت سامان یافته اقدام کنند. این مدلی است که در همه کشورها انجام می‌شود.
در کشور ما کدام یک از این کانال‌هایی که اشاره کردید مسیر جذب بیمار خارجی را فراهم می‌کند؟
غیر از نوع دلالی آن نوعی که خیلی رویش تأکید می‌شود جذب بیمار از طریق فضای مجازی است.
با وجود این به نظر می‌رسد همچنان سهم دلالان در جذب بیمار خارجی بیشتر است؟ آماری دارید که چقدر از مدیکال توریسم‌ها از طریق دلال‌ها وارد مراکز درمان ایران می‌شوند؟
از ابلاغ آیین‌نامه شرکت‌های تسهیل گر بیشتر از ۵ ماه نمی‌گذرد باید مدتی زمان بگذرد تا مقایسه درستی انجام دهیم. عمده بیمارانی که وارد مراکز درمان می‌شوند توسط همین دلال‌هاست ولی این تعادل به نفع شرکت‌ها تغییر می‌کند. بین ۸۰ تا ۹۰ درصد بیماران را دلالان می‌آوردند و سهم مراجعه مستقیم بیمار کمتر از ۱۰ درصد است. در حال حاضر وزنه به سمت شرکت‌ها تغییر می‌کند. مراکز درمانی هم همین موضوع را به ما گزارش داده‌اند یعنی مراکزی که قبلاً می‌گفتند ۹۰ درصد بیماران خارجی از طریق دلالان به ایران می‌آیند الان می‌گویند ۷۰درصدشان از طریق دلالان وارد کشور می‌شوند. روند تغییر هر چند کم است ولی شروع شده است یعنی ۱۰ درصد بازار را شرکت‌ها به خود اختصاص داده‌اند این در حالی است که ما فقط به ۱۵ درصد این شرکت‌ها مجوز فعالیت دادیم. اگر بیمه هم به این زنجیره تأمین اضافه شود این اتفاق تسریع پیدا می‌کند.
شما به اتصال شرکت‌های تسهیل‌گر ایران به بیمه‌های کشورهای خارجی برای جذب مدیکال توریسم اشاره کردید. از زمانی که گردشگر پزشکی وارد ایران می‌شود روند دریافت خدمات‌شان به چه صورت است؟ لطفاً بفرمایید آیا ویزای پزشکی براحتی برای بیماران صادر می‌شود؟ خدمات بدون نوبت و وی آی پی به آنها ارائه می‌شود؟
این که بیمار بر اساس چه فرآیندی به مرکز درمانی کشور خارجی وارد می‌شود اجازه دهید ابتدا مدل دنیا را بگویم. معمولاً این جوری هست که بیمار برای دریافت خدمت خاصی که تحت پوشش بیمه‌ای‌اش نیست به کشور دیگر سفر می‌کند. مثلاً در اروپا اگر فردی با تشخیص پزشکش نیاز به عمل تعویض مفصل زانو داشته باشد و این خدمت تحت پوشش بیمه‌ای نباشد اداره بیمه به بیمار پیشنهاد می‌کند که از خدمات شرکت تسهیل گر مشاوره‌ای استفاده کند و برای انجام جراحی زانو به هندوستان یا ترکیه مراجعه کند که در این صورت خدمات تعویض زانو تحت پوشش بیمه‌ای کشور مبدأ صورت می‌گیرد یعنی این فرد پوشش بیمه‌ای برای تعویض مفصل در اروپا ندارد ولی در هند و ترکیه می‌تواند این خدمت را دریافت کند در این حالت بیمه نه‌تنها هزینه‌های بیمار را پرداخت می‌کند بلکه بلیت هواپیما و هزینه‌های اقامتش را هم تأمین می‌کند. مثلاً در آمریکا تعویض زانو ۲۲۰ هزار دلار هزینه دارد ولی اگر این بیمار به هند برود با بهترین هتل و هواپیما و بهترین خدمت ۱۵ هزار دلار هزینه برای شرکت بیمه‌ای اش در پی دارد. در کشور ما نیز تقریباً همین سیکل باید اجرا شود. ما زمانی در گردشگری پزشکی موفق خواهیم شد که بتوانیم همین چرخه کلی را پیاده کنیم فعلاً روند کار این گونه است بیماری که در کشور عراق توصیه شده کار پزشکی انجام دهد وارد ایران می‌شود. اگر در سیکل سالم قرار بگیرد با تبلیغاتی که شرکت‌های تسهیل گر در فضای مجازی دارند بیمار انتخاب می‌کند که وارد کدام شهر و بیمارستان شود پس از آن بیمار با شرکت تسهیل گر قرارداد منعقد می‌کند و شرکت کار اخذ ویزا، بلیت، اقامت و جابه‌جایی مریض را هماهنگ می‌کند و بیمار وارد ایران می‌شود و بعد از گرفتن خدمت به کشور خودش برمی‌گردد، البته درمانش توسط شرکت تسهیل گر پیگیری می‌شود. کاری که باید انجام دهیم این است که بیمار در محل اقامت و زندگی اش تصمیم بگیرد به کدام مرکز درمانی ایرانی مراجعه کند. جالب است بدانید از زمانی که شرکت‌های تسهیل گر نسل جدید که وزارت بهداشت مجوز می‌دهد ایجاد شده‌اند ما با افزایش مراجعه بیمار از اروپا مواجه شدیم. بیماران اروپایی که انجام جراحی‌های زیبایی ایران را انتخاب می‌کنند و تمام اطلاعات‌شان را از فضای مجازی می‌گیرند و از طریق شرکت‌های تسهیل گر وارد ایران می‌شوند مدل ما در مورد جذب بیماران اروپایی به مدل بین‌المللی گردشگری سلامت نزدیک‌تر است. این الگو باید درباره بیماران همسایه نیز بسط پیدا کند تا بیماران از یک کریدور سالم وارد شوند. درباره بیمه باید بگویم تا الان نقش مهم و اساسی در حوزه گردشگری سلامت نداشته‌اند مگر در مورد بیماران خاص اروپایی.
گردشگران پزشکی برای انتخاب مراکز درمانی ایران چه دلایلی دارند آنها بیشتر دنبال انجام چه نوع جراحی‌هایی هستند و متقاضیان اغلب از چه کشورهایی وارد مراکز درمانی ایران می‌شوند؟
بر اساس آماری که درباره بیماران بستری شده در مراکز درمانی ارائه شده عمده گردشگران سلامت ما از کشورهای افغانستان، عراق ،جمهوری آذربایجان، عمان، کویت، بحرین، قطر، هند و ترکمنستان وارد ایران می‌شوند. البته ایرانیان مقیم خارج از کشور هم برای انجام امور درمانی‌شان به ایران می‌آیند که از نظر علمی این گروه هم گردشگر سلامت محسوب می‌شوند. این که اتباع این کشورها به چه شهرهایی از کشور یا دانشگاه‌های علوم پزشکی مراجعه می‌کنند به ترتیب دانشگاه علوم پزشکی ایران، مشهد، قم، دانشگاه شهید بهشتی، شیراز، اهواز، ارومیه، تبریز، تهران و سمنان است. این که برای چه بیماری‌هایی بیشتر به کشور ما مراجعه می‌کنند در صدرش بیماری‌های زنان و زایمان و درمان آی‌وی‌اف و جراحی‌های چشم قرار دارد و بعد جراحی‌های ارتوپدی، بیماری‌های عروق، جراحی‌های زیبایی و بعد جراحی‌های دیگر جنرال مربوط به شکم و احشا داخلی در صدر علت مراجعه بیماران خارجی به ایران قرار دارد. معمولاً همین توالی وجود دارد اما در دو سال اخیریکی از دلایل اصلی مراجعه توریسم پزشکی، بیماری‌های قلبی و عروقی و زیبایی با موارد گفته شده در بالا جابه‌جا شده است.
اخیراً و به‌دنبال موج ورود بیماران عراقی به ایران اخباری منتشر شد که گفته می‌شد به دلیل مراجعه زیاد بیماران عراقی پزشکان دیر به دیر بر بالین بیماران ایرانی حاضر می‌شوند همچنین بیماران ایرانی نسبت به بستری و ویزیت بدون نوبت بیماران خارجی نیز اظهار نارضایتی می‌کنند. بیمارستان‌ها اجازه دارند چند درصد از تخت‌ها را به بیماران خارجی اختصاص دهند؟
من با این گفته مخالفم چون برای این کار فکر شده است؛ چرا که وزارت بهداشت طی دستورالعملی اعلام کرده که هر بیمارستان دولتی ۱۰ درصد مازاد تخت‌هایش را به مریض خارجی اختصاص دهد در صورتی که مریض ایرانی نباشد اگر در مرکزی این موضوع رعایت نمی‌شود قانون‌شکنی است. یعنی اگر یک بیمارستان دولتی ۱۰۰ تخت دارد این گونه نیست ۹۰ تا تخت ایرانی و ۱۰ تخت را به خارجی بدهد بلکه باید ۱۰۰ تخت را به ایرانی بدهد و ۱۰ تخت دیگر را برای مریض خارجی درست کند. در فرآیند شکایت‌ها ما به شکایت مریض خارجی هم رسیدگی می‌کنیم.
شما در صحبت‌های‌تان به مسیر سالم جذب مدیکال توریسم اشاره کردید مسیر ناسالم چگونه شکل می‌گیرد برای مثال مدیکال توریسم‌های متقاضی جراحی‌های زیبایی و پلاستیک اغلب گرفتار پزشک‌نماها می‌شوند. مثلاً این که در زیرزمین خانه‌ها کاشت مو انجام می‌دهند.
مسیر ناسالم این گونه است که مریض بدون آگاهی و تصمیم‌گیری وارد کشور می‌شود از این مرحله به بعد اتفاقات مختلفی می‌افتد. دلال‌ها بیشتر به‌عنوان راننده تاکسی لب مرزها حضور دارند گاهی وقت‌ها هم متقاضی خارجی با راننده تاکسی‌ها قوم و خویش هستند. از این نقطه به بعد راننده‌های لب مرز پیشنهادهای مختلفی به متقاضیان می‌دهند برای مثال بیمار را به مرکزی می‌برند که صلاحیت و مجوزهای لازم را حتی برای بیمار ایرانی هم ندارند، نه آموزش دیده‌اند و نه تخصص لازم را دارند بنابراین خدمتی که می‌گیرند از نظر ما اعتباری ندارد و طبیعتاً دچار عارضه می‌شود ضمن این که خدمت گران‌تر از حد عادی درمی‌آید. برای مثال موارد زیادی از بیماران سرپایی داشتیم که به خاطر کاشت مو یا بقیه خدمات زیبایی به مراکز غیر مجاز برده شده‌اند که ما نشانی از این مراکز نداریم و متأسفانه افراد عادی و غیر پزشک کاشت مو و جراحی‌های زیبایی را انجام می‌دهند. همچنین گزارش‌هایی هم داشته‌ایم که این افراد دچار عارضه در صورت و سر شده‌اند. البته این موارد در مقایسه با حجم گردشگر ما زیاد نیست ولی تعداد اندکش نیز تبلیغات بدی علیه کشوردارد.
یکی از دغدغه‌ها در این زمینه تبلیغات و برندینگ است به نظر شما چه نوع تبلیغاتی برای توسعه صنعت مدیکال توریسم مناسب است و می‌تواند به جذب بیشتر بیمار کمک کند؟ همچنین برای مارکتینگ برون مرزی مدیکال توریسم چه برنامه‌ای دارید؟
اگر منظورتان به‌عنوان وزارت بهداشت است یک کار اساسی حضور در جلسات با هیأت‌های خارجی بویژه کشورهای همسایه است که وارد کشور می‌شوند. به تناسب کاری گروه‌هایی از هیأت‌های مختلف از کشورهای همسایه وارد ایران می‌شوند ما سعی کردیم گردشگری سلامت یکی از محورهای مورد گفت‌وگو در این جلسات باشد. علاوه بر این از این طریق سعی می‌کنیم مسیر امن برای بیماران فراهم کنیم ضمن این که تلاش داریم فهرستی از رخدادهای بین‌المللی کشورهای همسایه را تهیه کنیم که مربوط به حوزه گردشگری سلامت است و به دنبال آن مراکز درمانی را تشویق می‌کنیم در این نمایشگاه‌ها حضور پیدا کنند تا با رقبای منطقه‌ای و کشورهای هدف آشنا شوند. همچنین بیمارستان‌ها را به تولید محتوای مکتوب و دیداری تشویق کردیم تا ضمن تولید این محتواها توانمندی‌های‌شان را به کشورهای همسایه عرضه کنند.
آیا آمار دقیق و قابل اتکایی از مدیکال توریسم در دسترس است و این که درآمد حاصل از گردشگر پزشکی چقدر برای دانشگاه‌های علوم پزشکی و دولت ارزآوری دارد؟
سال ۹۶ حدود ۳۰۰ هزار گردشگر سلامت داشتیم و درآمدی که حاصل شده یک میلیارد و۲۰۰ میلیون دلار تخمین زده می‌شود. سال ۹۷ هم این تعداد به حدود ۵۵۰ هزار نفر رسید و درآمدش هم حدود یک تا دو میلیارد دلار بوده است فکر می‌کنم براحتی می‌توانیم این درآمد را به ۶ تا ۷ میلیارد دلار در سال افزایش دهیم. البته سیستم درمانی ایران از نظر تعداد می‌تواند تا دو میلیون نفر را در سال پاسخگو باشد؛ بخصوص در بخش سرپایی این ظرفیت را داریم و براحتی می‌توانیم به این عدد و ارقام برسیم. اگر همه دست‌به‌دست هم دهیم و وزارتخانه‌هایی که در این چرخه هستند وظیفه‌شان را بدرستی انجام دهند و بپذیرند که گردشگری سلامت یک صنعت تخصصی است می‌توانیم به اعداد بالاتر از این یعنی ۱۰ میلیارد دلار در سال هم برسیم. معتقدم می‌توانیم گردشگری سلامت را به مهمترین درآمد غیر نفتی ایران تبدیل کنیم.
تحریم‌ها چقدر در بحث ورود گردشگران پزشکی به ایران تأثیر گذاشته است. با توجه به این که تحریم‌ها دسترسی به برخی داروها و تجهیزات پزشکی را تحت تأثیر قرار داده این موضوع موجب ذهنیت منفی در گردشگران سلامت شده است؟
می‌تواند تأثیر بگذارد اما در کوتاه‌مدت خیر. بخصوص در حوزه تجهیزات که بسیاری از سرمایه‌گذاری‌ها در کشور قبلاً انجام شده است. در گردشگری سلامت چون باعث ورود ارز به کشور می‌شود ممکن است دست بخش خصوصی را برای خرید تجهیزات و ملزومات بازتر کند. در مورد کشورهای همسایه این گونه نیست ممکن است گروهی از مردم تحت تأثیر این تبلیغات قرار بگیرند ولی کشورهای همسایه آن قدر با ما مراودات دارند که تحت تأثیر تبلیغات قرار نگیرند. در مورد بیماران اروپایی وظیفه شرکت‌های تسهیل‌گر است که ایران را از کانال صحیحی معرفی کنند.
یکی از مباحث مهم در ارتباط با جذب توریسم پزشکی حضور پرسنل آموزش دیده و خبره در مراکز درمانی است که حداقل بتوانند بحث تکریم ارباب رجوع را بدرستی به جا بیاورند آیا برنامه‌ریزی که در این باره در کشورهای امارات و اردن و ترکیه وجود دارد در ایران نیز اجرا می‌شود؟اصلاً مترجم در بیمارستان‌ها حضور دارد که بیمار بتواند ارتباط برقرار کند؟
شما به موضوع بسیار مهمی اشاره کردید. شاید اصلاً لازم بود به‌عنوان اولین سؤال مطرح شود چون این بزرگ‌ترین چالشی است که در صنعت گردشگری ما وجود دارد. بررسی‌ها نشان می‌دهد بزرگ‌ترین ایراد گردشگری سلامت ما حضور دلال‌ها است. من می‌گویم بزرگ‌ترین ایرادش نبود پرسنل آموزش دیده و حرفهای در حوزه گردشگری سلامت است چه در شرکت‌ها و چه در بیمارستان‌ها. در واقع بعد از وجود این خلأ کارگاه‌های آموزشی را طراحی کردیم و در دراز مدت نیز حتی پیشنهاد ایجاد دوره‌های کارشناسی ارشد را به آموزش وزارتخانه دادیم ولی فعلاً کاری که انجام می‌دهیم کارگاه‌های سه روزه‌ای است که وزارت بهداشت با همکاری دانشکده مدیریت دانشگاه علوم پزشکی ایران برگزار می‌کند. در این کارگاه‌ها متقاضیانی که از شرکت‌ها و بیمارستان‌ها حضور پیدا می‌کنند آموزش می‌بینند. ۲۴ دوره مقدماتی و پیشرفته کارگاه‌ها را برگزار کردیم بیش از ۵۰۰ نفر در این کارگاه‌ها آموزش دیده‌اند این افراد در محل کارشان توانسته‌اند منشأ خوبی برای گردشگری سلامت باشند. کادر مدیریتی مراکز درمانی، شرکت‌های تسهیل گر، پرستارها و پزشکان معالج بیماران بین‌الملل در دوره‌های کارگاه‌های آموزشی شرکت داشته‌اند.
وجود پزشکان برجسته و اعضای هیأت علمی برتر در ایران چقدر به جذب توریسم پزشکی کمک می‌کند؟ به هر حال وجود چنین ظرفیتی به ایجاد رقابت با کشورهای همسایه کمک می‌کند. وقتی بیمار خارجی وارد ایران می‌شود برایش مهم است کدام پزشک معالجه‌اش کند یا این که مراکز درمانی حتماً پزشک خاص و برجسته‌ای را برای درمان این بیماران معرفی می‌کند؟
صد درصد مهم است یکی از وظایفی که بر عهده شرکت‌های تسهیل گر گذاشتیم همین مسأله است که فهرست پزشکان برتر را به گردشگر پزشکی معرفی کنند و بیمار از بین پزشکان انتخاب کند و خدمتش را از پزشکان برجسته بگیرد. به صورت کلی وضعیت کادر پزشکی، پرستاری و اداری مراکز درمانی ما در منطقه از نظر کار حرفهای چیزی از استانداردهای بین‌المللی کم ندارند.
آیا گردشگر پزشکی و درمانی بعد از عمل جراحی و معالجه و خروج از کشور همچنان به‌صورت اینترنتی و آنلاین می‌تواند با پزشک معالجش در ارتباط باشد؟
یکی از استانداردهای ما همین مسأله است ما از مراکز درمانی و شرکت‌های تسهیل گر خواسته‌ایم این ارتباط را برقرار کنند و راه‌های تماس با بیمار را در اختیار پزشک معالج و کادر درمان قرار دهند تا گردشگر بعد از مراجعه به کشورش بتواند با پزشک معالجش در ارتباط باشد البته پزشکانی که به پزشکان معالج کمک می‌کنند نیز به‌صورت آنلاین با بیماران در ارتباط اند.
یکی از علت‌های مراجعه گردشگران پزشکی بویژه از کشورهای حاشیه خلیج فارس انجام عمل تغییر جنسیت در ایران به‌دلیل نبود عمل جراحی در کشورهای همسایه است. شما این موضوع را تأیید می‌کنید؟
بله به کرات داریم. بیماری که متقاضی انجام عمل تغییر جنسیت است بعد از طی مراحل قانونی در کشور خودش و اخذ مجوزهای لازم اسناد مربوط به مسائل حقوقی و کار پزشکی و تقاضای خودش را به مرکز درمانی ما ارائه می‌کند، در مراکز درمانی ما بواسطه وجود جراح‌های پلاستیک که به‌صورت تخصصی روی این مسأله کار می‌کنند مثل لبافی‌نژاد و محب کوثر که جراحی پلاستیک خوبی دارند بیمار را پذیرش می‌کنند. عمده متقاضیان از کشورهای عراق، عمان و حاشیه خلیج فارس بوده و رضایتمندی بالایی هم داشته‌اند.
منبع:ایسنا
