نوشته‌ها

چشمه‌های باداب سورت با درختچه‌های پوشیده از زرشک وحشی

چشمه‌های باداب سورت در استان مازندران، جنوب شهرستان ساری، بخش چهاردانگه، دهستان پشت کوه، روستای سورت، حدفاصل روستاهای اروست و مال خواست قرار دارد. این چشمه‌ها از شمال به ارتفاعات و تپه‌های پوشیده از جنگل‌هایی با درختان سوزنی برگ می‌رسد و از جنوب مشرف به دره‌های پایین‌دست و از شرق در مجاورت ارتفاعات پوشیده از گیاهان بوته‌ای و درختچه‌ها است. غرب آن را نیز روستای اروست احاطه می‌کند.

چشمه‌های زیبای باداب سورت، به‌عنوان یکی از جاهای دیدنی ساری، گردشگران زیادی را به‌سمت خود می‌کشانند. این مجموعه‌ چشمه‌های شگفت‌انگیز که دومین اثر طبیعی ملی ایران بعد از کوه دماوند محسوب می‌شود، علاوه‌ بر زیبایی خاص، ارزش درمانی بسیار بالایی دارد و تنها در معدود نقاط از این کره‌ خاکی یافت می‌شود.

چشمه‌های باداب سورت ایران استخرهای طبیعی بسیار شگفت‌انگیزی از جنس تراورتن هستند که از جاهای دیدنی استان مازندران به شمار می‌روند و در بلندای ۱۸۴۱ متری از تراز دریا قرار دارند. اطراف چشمه‌ها پوشیده از درختچه‌های زرشک وحشی است و رنگ زیبای نارنجی‌ منحصربه‌فرد آن‌ها در نتیجه‌ غلظت بالای رسوبات دارای اکسید آهن به وجود آمده است. این باداب‌ها شامل چندین چشمه با آب‌های کاملا متفاوت از لحاظ رنگ، بو، مزه و حجم آب می‌شود.

چشمه‌هایی شبیه باداب سورت در پاموکاله ترکیه وجود دارد. همچنین ایوان‌های مطبق سفید و صورتی در نیوزیلند، بایشوایتای در چین، باگنی سان فلیپو در ایتالیا، منطقه سنگ زرد در آمریکا و هیرو ال آگورا در مکزیک به این جاذبه طبیعی شباهت دارند.

چشمه‌های رنگی با درختچه‌های پوشیده از زرشک وحشی

باداب به معنی آب گازدار و سورت به معنی شدت اثر است. چشمه‌های باداب سورت در سال ۱۳۸۷ به‌عنوان دومین اثر طبیعی ملی ایران ثبت شد. در سال ۱۳۸۷، کوه دماوند، چشمه‌های باداب سورت و سرو ابرکوه به‌عنوان سه اثر طبیعی توسط سازمان میراث فرهنگی ثبت شدند. چشمه‌های باداب سورت بعد از چشمه پاموکاله ترکیه به‌عنوان دومین چشمه آب شور جهان شناخته می‌شود و یکی از برنامه‌های مهم برای باداب سورت، ثبت جهانی آن به‌عنوان یک اثر طبیعی بی‌نظیر است. این اثر قرار است به‌عنوان یک ژئوپارک به ثبت جهانی برسد و با چشمه‌های پاموکاله ترکیه خواهر خوانده شود.

***چشمه‌های باداب سورت کجاست؟

چشمه‌های باداب سورت در استان مازندران، جنوب شهرستان ساری، بخش چهاردانگه، دهستان پشت کوه، روستای سورت، حدفاصل روستاهای اروست و مال خواست قرار دارد. این چشمه‌ها از شمال به ارتفاعات و تپه‌های پوشیده از جنگل‌هایی با درختان سوزنی برگ می‌رسد و از جنوب مشرف به دره‌های پایین‌دست و از شرق در مجاورت ارتفاعات پوشیده از گیاهان بوته‌ای و درختچه‌ها است. غرب آن را نیز روستای اروست احاطه می‌کند.

***دسترسی به چشمه‌های باداب سورت

برای رسیدن به روستای اروست از تهران می‌توانید به‌ترتیب زیر از جاده‌های استان سمنان یا مازندران استفاده کنید. جاده‌های استان سمنان با مسافت کمتر، ایمنی بیشتری دارند؛ اما جاده‌های استان مازندران به مراتب زیباتر هستند:

مسیر ۱: تهران، سمنان، مهدیشهر، شهمیرزاد، فولادمحله، سه‌راه تلمادره، روستای اروست، باداب سورت

مسیر ۲: تهران، ساری، کیاسر، سه راه تلمادره، روستای اروست، باداب سورت

از شهرهای سمنان و ساری تا روستای اروست جاده کاملا آسفالت است و از این روستا تا چشمه‌های باداب سورت که در یک کیلومتری شرق این روستا قرار دارد، جاده خاکی است.

چشمه‌های رنگی با درختچه‌های پوشیده از زرشک وحشی

در هر دو مسیر پس از اینکه به تلمادره رسیدید، یک پمپ بنزین و پس از آن پاسگاه پلیس قرار دارد. جاده روبه‌روی این پاسگاه به‌سمت اروست می‌رود. در این مسیر از روستاهای پشرت، کوات و قلعه‌ سر می‌گذرید و در نهایت به یک سه‌راهی می‌رسید که به سه خط معروف است (سه‌راهی اروست – مالخواست – باداب سورت).

اغلب افراد بعد از رسیدن به این سه‌راهی راه اشتباه را انتخاب می‌کنند. مسیر سمت چپ (مسیر آسفالته) پس از دو کیلومتر به روستای زیبای اروست می‌رسد. مسیر آسفالته سمت راست نیز به روستای مالخواست می‌رود؛ اما مسیر مستقیم که خاکی است و البته در حریم روستای اروست قرار دارد، به‌سمت چشمه‌ها می‌رود.

این مسیر خاکی را باید حدود سه کیلومتر طی کنید. اگر این مسیر را تا انتها طی کنید، ممکن است به روستای دیگری برسید. پس از طی حدود سه کیلومتر در این مسیر خاکی، برای رسیدن به چشمه‌ها دو راه وجود دارد که هر دو نیز خاکی هستند و در سمت چپ جاده قرار دارند و از نظر کیفیت فرق چندانی با هم ندارند. یکی از آن‌ها که دورتر است، قدیمی و دیگری جدید و البته خصوصی است که به یک معدن متروکه تعلق دارد. در مسیرتان اول به این جاده برمی‌خورید. در صورت عدم تمایل می‌توانید به راه‌تان ادامه دهید تا به مسیر قدیمی و عمومی برسید. هر دوی این مسیرها به بالای تپه‌ای می‌رسند که چشمه‌ها روی آن واقع است.

چشمه‌های رنگی با درختچه‌های پوشیده از زرشک وحشی

اگر قصد عبور از جاده خصوصی را دارید، باید سمت چپ جاده خاکی‌ای را بروید که از سه خط طی کردید. با پیشروی در این مسیر، به یک استخر ذخیره آب کشاورزی می‌رسید. کنار این استخر محل پارک خودرو و یک جاده خاکی سر بالایی وجود دارد که همان جاده معدن است. البته باید آن را تا چشمه‌ها پیاده بروید؛ مگر اینکه از خودروی شاسی بلند استفاده کنید. به‌علت وجود معدن سنگ متروکه باید مراقب ریزش سنگ از بالای کوه باشید. اما تاکنون گزارشی از ریزش ارائه نشده است. در صورت بی‌احتیاطی، خود فرد خاطی مسئول است.

پس از آن که این جاده خاکی سر بالایی و خصوصی را طی کردید، به یک کانکس نگهبانی می‌رسید که از آن به بعد ورود خودرو ممنوع است. ۳۰ متر جلوتر از آن کیوسک، چشمه‌ها قرار دارند.

چشمه‌های رنگی با درختچه‌های پوشیده از زرشک وحشی

***ویژگی‌های چشمه‌های باداب سورت

چشمه‌های باداب سورت اروست هم‌زمان با آخرین چین‌خوردگی البرز درپلیوستوسن و پلیوسن (دوران چهارم زمین‌شناسی) شکل گرفته است. جریان آب‌های رسوبی و معدنی این چشمه‌ها طی سال‌ها، در شیب پایین دست کوهستانی خود، صدها طبقه و ده‌ها حوضچه‌ بسیار زیبا به رنگ‌های نارنجی، زرد و قرمز در اندازه‌های مختلف پدید آورده است. این طبقات و حوضچه‌ها در واقع جاذبه‌ اصلی و ویژگی منحصربه‌فرد چشمه‌های باداب سورت است. زیبایی این طبقات و محل ویژه قرارگیری چشمه در دامنه کوهستان و چشم‌اندازهای اطراف به‌ویژه در غروب تحسین‌برانگیز است.

چشمه اول

چشمه پرآب اول آبی بسیار شور و استخری با قطر حدود ۱۵ متر و عمق زیاد دارد که برای درمان دردهای کمر و پا، امراض پوستی، روماتیسم و مخصوصا سردرد میگرن سودمند است. همچنین این چشمه به‌علت شور بودن در فصل زمستان یخ نمی‌زند.

چشمه دوم

چشمه دوم که در بالادست و شمال غربی این چشمه قرار دارد، ترش‌مزه است و آبی به رنگ قرمز و نارنجی است. در اطراف این چشمه کمی رسوب آهن نشسته است.

چشمه‌های رنگی با درختچه‌های پوشیده از زرشک وحشی

***امکانات چشمه‌های باداب سورت

متاسفانه این مجموعه دارای امکانات چندانی نیست. سرویس بهداشتی پایین مسیر و در پارکینگ قرار دارد. این سرویس بهداشتی طبق گزارش بسیاری از گردشگران فاقد مایع دستشویی و آب است. همچنین برای خرید، باید در روستاهای مسیر مایحتاج خود را تهیه کنید.

***بهترین زمان بازدید از چشمه‌های باداب سورت

بازدید از چشمه‌های باداب سورت در تمام فصول سال امکان دارد. در بهار علاوه بر سرسبزی و طراوات طبیعت، چشمه‌ها در پرآب‌ترین وضعیت خود هستند. تابستان‌ها میزان آبدهی کم می‌شود و آفتاب تند می‌تواند آزاردهنده باشد. در فصول سرد، چشمه‌ها رنگی قرمزتر به خود می‌گیرند؛ اما ممکن است در مسیر دسترسی به مشکلاتی بربخورید. با در نظرگیری تمام این نکات، بهترین زمان بازدید از چشمه‌های باداب سورت اردیبهشت ماه است.

چشمه‌های رنگی با درختچه‌های پوشیده از زرشک وحشی

دیدار از چشمه و حوضچه‌های باداب سورت در اردیبهشت ماه خستگی را از جان گردشگران بیرون می‌کند و چشمان کنجکاو و حقیقت‌جو در کنکاش مناظر طبیعی جنگلی و کوهستانی پیرامون تا دوردست‌ها مبهوت و خیره می‌ماند. خیال انگیزترین صحنه‌های منطقه به هنگام طلوع و غروب خورشید است که تلالو نور خورشید در حوضچه‌ها و انعکاس نور آن‌ها همراه با سایه روشن طبیعت اطراف، جلوه‌های تحسین‌برانگیزی را از موهبت خداوندی به جلوه می‌گذارد.

***اقامت در بازدید از چشمه‌های باداب سورت

کسانی که قصد اقامت شبانه را در این منطقه دارند، می‌توانند از در اطراف روستا و مکان‌های عمومی کمپ برپا کنند. همچنین خانه‌هایی برای کرایه شبانه در روستای اروست برای گردشگران وجود دارد. در نظر داشته باشید برپایی کمپ در حوالی چشمه‌ها ممنوع است. همچنین هنگام کمپینگ به محل دقت داشته باشید تا به‌اشتباه در زمین‌های کشاورزی متعلق به روستاییان چادر خود را برپا نکنید. سعی کنید پیش از بازدید، از محل اقامت خود مطمئن باشید.

چشمه‌های رنگی با درختچه‌های پوشیده از زرشک وحشی

***نکات بازدید از چشمه‌های باداب سورت

هنگام بازدید از چشمه‌های باداب سورت محتاط باشید و از راه رفتن و دویدن روی پلکان‌ها خودداری کنید.

حتما خوراکی و آب همراه داشته باشید.

از ریختن زباله روی زمین یا در چشمه‌ها جدا خودداری کنید. برای این منظور سطل‌هایی در نظر گرفته شده است.

ورود حیوانات خانگی به این محوطه ممنوع است.

از روشن کردن آتش در حوالی چشمه‌ها خوددرای کنید.

منبع: ایرنا

از باداب سورت دومین اثر ملی طبیعی ایران چه خبر؟

زمانی ماشین‌ها با رد چرخ هایشان روی حوضچه‌ها جولان می‌دادند و گردشگران سنگ‌های داغ‌کرده را داخل آب می‌انداختند و تنی به آن می‌زدند. اما حالا اوضاع فرق کرده است، یک سال و چند ماه می‌شود که به بخش خصوصی واگذارش کرده‌اند و حالا ۱۰ متر مربع از حوضچه‌های پلکانی باداب سورت احیا شده‌اند.

باداب سورت به دومین اثر طبیعی ایران معروف است. اسمش بعد از کوه دماوند در لیست آثار ملی به ثبت رسیده و فروردین ۱۳۹۹ به بخش خصوصی واگذار شده است. حالا باید پیمانکار برای نگهداری این محوطه طبیعی سالانه ۵۰۰ میلیون تومان بپردازد. ورودی مجموعه باداب سورت ۱۵ هزار تومان است و به گفته راهنمای آنجا باید حداقل روزی صد نفر از مجموعه دیدن کنند تا سالانه ۵۰۰ میلیون تومان تامین شود. در حال حاضر هم شرکتی که مزایده این مجموعه را برده، مدعی است که این مبلغ را درنمی‌آورد: «اصن باداب سورت صد بازدیدکننده نداره. شاید تو تعطیلات نوروز روزانه بین ۲۰۰ گردشگر از اینجا دیدن کنه اما تو روزای هفته یعنی از شنبه تا چهارشنبه بین ۳۰ تا ۵۰ نفر ازش دیدن می‌کنن. بعد از کرونا این مجموعه هم به معنای واقعی تعطیل شد. چون باداب سورت توی یه منطقه ییلاقیه و از آبان برف و بارون شروع میشه. عملا تا هفت فروردین تعطیله و کسی اینجا پیداش نمیشه. چرا دولت که ادعا می‌کنه متولی اینجاست باید سالانه ۵۰۰ میلیون تومن بگیره؟ دولت باید یه چیزی هم برای نگهداری از اینجا بده. این منطقه، ملی محسوب میشه و باید برای نگهداریش هزینه بشه، نه اینکه ازش پول دربیارن.» این حرف‌ها را راهنمای باداب سورت می‌گوید. مهندسی کشاورزی خوانده و به عنوان شغل دوم مشغول به کار است. برای این کار حقوق یک کارگر را می‌گیرد و ۲۴ ساعت هم در ارتفاع می‌ماند.

سه نفری می‌شوند که سعی می‌کنند باداب سورت را تنها نگذارند و هر شب یک نفر در ارتفاعات می‌ماند اما روزها هر سه نفر مشغول کارند و کار در حد حفاظت و احیا پیش می‌رود: «پارسال ۱۰ متر مربع از حوضچه‌های پلکانی رو احیا کردیم و امسالم داریم تلاش می‌کنیم ۲۵ متر مربع دیگه از حوضچه‌ها رو احیا کنیم که این کار به آب و شرایط اقلیمی گرم نیاز داره تا رسوب‌ها با بخار آب تشکیل بشه. وقتی شدت باد زیاد یا هوا سرد باشه اصلا رسوبی تشکیل نمیشه. یه وقتی ماشینا اینجا جولون می‌دادن و آفرود می‌کردن که همین کارا باعث شد آب تغییر مسیر بده و حوضچه‌ها آسیب ببینن یا اصلا تشکیل نشن. شما ببین حتی حوضچه‌هایی که خشک شدن نشون میدن که مسیر آب تغییر کرده. تعداد پله‌هایی که توش آب جمع شده خیلی زیادن و حجم آب جوابگوی احیای حوضچه‌ها نیست. شوری آب هم خیلی زیاده.»

باداب سورت یکی از ظرفیت‌های گردشگری سلامت هم به شمار می‌آید. چشمه‌های این منطقه به دو شکل گسلی و درزه‌ای و به فاصله کمتر از ۲۰ متر از یکدیگر تشکیل شده‌اند و دارای حوضچه‌های مختلف با طعم‌های متفاوتند. به گفته راهنمای باداب سورت طرح حفاظتی برای این منطقه هم تهیه شده و قرار است بخشی از مسیر پیاده‌روی سنگ‌فرش شود و برای آن پارکینگ هم در نظر بگیرند اما اینکه چقدر بودجه به آن اختصاص دهند خدا می‌داند: «اینجا ۱۵ ساله به بخش خصوصی واگذار شده و تقریبا یه سال و نیم از زمانش گذشته و همیشه هم مدعی‌ان بودجه نیومده. همینجا دارن یه جاده آسفالت می‌کنن که کمتر از سه کیلومتره اما پنج سالی میشه که دارن روش کار می‌کنن.» این هم صحبت‌های یکی از محلی‌هاست.

مشابه چشمه‌های باداب سورت در کشورهای دیگر از جمله چین، ایتالیا، نیوزلند، ترکیه، مکزیک و آمریکا هم وجود دارد. گفته می‌شود سالانه ۵۰ میلیون نفر از پارک ملی یلی استون آمریکا بازدید می‌کنند. اما به گفته راهنمای باداب سورت «اینکه همچین چشمه‌ای روی ارتفاع باشه جای سوال داره چون معمولا چشمه‌های آب زیرزمینی زیر کوهن. مزه یکی از چشمه‌های باداب سورت ترشه چون گاز سولفید هیدروژن داره. تخمین زدن این منطقه ۳۵۰ میلیون سال قدمت داره. لایه‌های سنگی که اینجوری تشکیل شده به دلیل دریاچه بالادست بوده که حالا خشک شده و یه دریاچه دیگه تو بخش دیگه‌ای تشکیل شده.»

وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی قبل از واگذاری این مجموعه، اطراف حوضچه‌های باداب سورت را حصارکشی کرده است. جنس بیشتر حصارها از پلاستیک است و برخی از قسمت‌ها آنقدر زیر نور آفتاب و باد و باران مانده‌اند تا پوسیده و روی زمین ریخته‌اند. حصار برخی از قسمت‌های دیگر که مقاومت بیشتری دارند از جنس فلز است. عرصه باداب سورت حدود ۷۲ هکتار است.

بنا بر صحبت‌های چوپانان، باداب سورت زمانی چراگاه دام محسوب می‌شده و آنان گوسفندانشان را از داخل چشمه‌ها رد می‌کردند تا حمام کنند. حتی محلی‌ها هم همین جا تنی به آب می‌زدند. گاهی سنگ داغ می‌کردند و داخل آب می‌انداختند و در آن حمام آب گرم می‌گرفتند. حتی معتقدند آب حوضچه‌ها خاصیت درمانی دارند. هنوز هم علائم دوده و خاکستر در بخش‌هایی از چشمه به جا مانده است. جدا از همه این حرف‌ها باداب سورت زمانی جولانگاه ماشین‌های آفرودسوار بوده است. بعد از ورود گردشگر به این منطقه، دولت به فکر حفاظت از باداب سورت افتاد.

حالا هم پای گردشگران به آن باز شده و هر کسی سعی می‌کند اثری از خود در این منطقه به جا بگذارد و با وجود کشیدن حفاظ دور حوضچه‌ها باز هم مسافران بدون توجه به هشدارها از مرز تعیین‌شده عبور می‌کنند و وارد حوضچه‌ها می‌شوند تا عکس یادگاری بگیرند.

دلِ راهنمای باداب سورت پر از خاطرات نه چندان خوشایند از رفتار گردشگران است: «وقتی رفتار برخی گردشگرا رو می‌بینم میرم سمتشون و بهشون تذکر میدم اما بیشترشون حالت تهاجمی دارن و ازم کارت شناسایی میخوان! وقتی هم میگم جلیقه‌ای که تنمه نشون‌دهنده مسئولیتیه که اینجا بهم دادن، میگن جلیقه که چیزی نیس، ما هم می تونیم یه جلیقه بخریم و بگیم مسئولیم.  چند بار هم بهم حمله کردن که مجبور شدم برای ختم غائله سکوت کنم. مثل این می‌مونه که من مریض شم برم بیمارستان، به پرستاری که لباس تنشه بگم کارت‌شناساییتو نشون بده! یا هنوزم خیلی از محلیا با بطری میان که از چشمه‌ها آب بردارن و میگن برای اعضای خونواده یا مادربزرگشون که سنگ کلیه داره میخوان. مگه این آب چقده که هر کسی هم بیاد و ازش یه بطری برداره! در ثانی از نظر علمی خاصیت شفابخشی این آب تایید نشده.»

مزایده و واگذاری طرح احیا و بهره‌برداری چشمه سورت پس از چند سال انتظار و تدوین کتابچه طرح توسط بخش دولتی، دی‌ماه ۱۳۹۸ برگزار شد و از بین متقاضیان سرمایه‌گذاری، یک سرمایه‌گذار جوان مازندرانی توانست برای مدت ۱۵ سال محوطه چشمه سورت را در اختیار بگیرد اما با شیوع ویروس کرونا، مراحل رسمی واگذاری چند هفته به تأخیر افتاد و در نهایت ۲۰ فروردین ۱۳۹۹، محوطه از سوی اداره کل منابع طبیعی به سرمایه‌گذار بخش خصوصی واگذار شد تا اقدامات اجرایی را آغاز کند.

تا پیش از ورود بخش خصوصی به مدیریت چشمه سورت، این محوطه دست‌کم زیر نظر سه نهاد دولتی قرار داشت. برنامه‌ریزی برای بخش گردشگری محوطه بر عهده اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بود، مسئولیت بخش آب چشمه را شرکت آب منطقه‌ای مازندران به عهده داشت و اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران هم مسئول عرصه طبیعی این محوطه بود. اما با واگذاری چشمه سورت به بخش خصوصی هر کدام از این نهادها به عنوان ناظر بر فعالیت‌های سرمایه‌گذار فعالیت خواهند داشت و اجرای طرح‌های احیا و بهره‌برداری با سرمایه‌گذارخواهد بود.

منبع: ایسنا

مرتبط:

همه چیز درباره چشمه‌های دیدنی باداب سورت

باداب سورت منتظر دستان شفابخش!

آب یکی از چشمه‌ها بسیارتلخ و شور و دیگری کمی ترش مزه و به دلیل فشار لایه‌های زمین، اندکی گازدار است، این چشمه ها در شیب دامنه کوه، در طی میلیون ها سال، ۱۰ ها حوضچه کم عمق و زیبا به رنگ های کرم، نارنجی، زرد و قرمز را به وجود آورده و املاح آب آن حاوی سدیم، یون های کلر، آهن، گوگرد و گچ است، اینجا «باداب سورت» است.

می‌گویند شکر نعمت نعمتت افزون کند، کفر نعمت از کفت بیرون کند، حال مصداق آن را در دریاچه منحصر به فردی که در ۱۰۰ کیلومتری شهرستان ساری بخش چهاردانگه روستای اروست قرار گرفته است، می‌بینیم، جاذبه‌ای که فقط دو نمونه از آن در جهان وجود دارد یکی در ترکیه و دیگری در مازندران.

با یک حساب سرانگشتی تفاوت در نوع نگهداری این پدیده اعجاب‌انگیز در این دو مکان از زمین تا آسمان است.

“پاموکاله” با آنکه رنگین‌کمان رنگ‌های سورت را ندارد و سفید است اما حالش از سورت بسیار بهتر است و جزء یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های ترکیه محسوب می‌شود، دولت ترکیه با نگهداری صحیح از این جاذبه سود سرشاری از جذب گردشگر در این مکان به دست آورده است.

اما چشمه‌های باداب سورت پلکانی بی‌نظیر در ایران و کم‌نظیر در جهان و دومین اثر طبیعی ملی کشور، واقع در روستای ارست بخش چهاردانگه‌ی شهرستان ساری در سال های اخیر بدلیل عدم رعایت مسافران و گردشگران و استفاده نامناسب از این مکان و اختلافات منابع طبیعی و سازمان میراث فرهنگی برای واگذاری محدوده باداب حال و روز چندان مساعدی ندارد.

باداب سورت

این اثر ارزشمند که در سال ۱۳۸۷ با شماره ۲ پس از کوه دماوند در فهرست میراث طبیعی کشور به ثبت رسیده بود، دومین اثر طبیعی ایران است که در لیست آثار ملی به ثبت رسیده و حریم آن هم مشخص شده است که یکی از ظرفیت های گردشگری سلامت نیز به شمار می آید، این چشمه به دو شکل گسلی و درزه ای و به فاصله کمتر از ۲۰ متر از یکدیگر تشکیل شده اند و دارای حوضچه های مختلف با طعم های متفاوت است.

به عقیده کارشناسان چشمه سورت به دو دلیل اصلی این روزها با این وضعیت تکیده مشاهده می‌شود؛ یکی دلایل زمین‌شناختی است که به واسطه فعالیت‌های معدنی ایجاد شده و دیگری بی‌توجهی مردم به رعایت مسائل ضروری حفظ این بافت که طی سال‌های اخیر زیاد دیده شد، به عبارتی دیگر آسیب‌هایی که امروز در سورت می‌بینیم از دهه ۸۰ آغاز شد.

منظور فعالیت‌های معدنی، برداشت سنگ‌های تراورتن از فاصله حدود ۱۵۰ متری محوطه چشمه در محدوده جنوب غربی این اثر طبیعی است که به اعتقاد کارشناسان فشار این برداشت‌ها و فعالیت‌ها روی لایه‌های تکتونیک تاثیر گذاشت و سبب تغییرانی در مسیر زیرزمینی آب شد.

فعالان این حوزه معتقدند حضور مردم در داخل حوضچه‌های پلکانی چشمه سورت به مرور باعث پاکوب شدن لایه‌های سطحی چشمه شد. به مرور هم مسیر آب به دلیل این فشارها تغییر کرده و هم منفذها و آبراهه‌ها تخریب شدند. نتیجه این شد که چشمه نمی‌تواند حوضچه‌های اطراف خودش را سیراب کند و آب سرریز به حوضچه‌های پایین‌تر برود و پلکان را ایجاد کند. یعنی فرآیندی که طی هزاران سال رخ می‌داد در کمتر از ۲ دهه دستخوش تغییر شد.

در طی این مدت میراث فرهنگی و گردشگری برای جلوگیری از تخریب بیشتر با ایجاد فنس در اطراف باداب سورت و همچنین تعطیلی چندین ماه و ممنوعیت ورود گردشگران به جای حل مساله تمامی صورت مساله ها را پاک کرد اما به اعتقاد متخصصان این حوزه برای حفاظت از چشمه سورت باید مسیرهای مناسب و پل‌های چوبی در محوطه ایجاد شود تا کسی وارد حوضچه‌ها و محوطه آسیب‌پذیر چشمه نشود. ضمن این که جمعیت حاضر نباید بیش از کشش‌های محیطی محوطه باشد. 

باداب سورت

تا پیش از ورود بخش خصوصی به مدیریت چشمه سورت، این محوطه دست‌کم زیر نظر سه نهاد دولتی قرار داشت. برنامه‌ریزی برای بخش گردشگری محوطه بر عهده اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بود، مسئولیت بخش آب چشمه را شرکت آب منطقه‌ای مازندران به عهده داشت و اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران هم مسئول عرصه طبیعی این محوطه بود. اما با واگذاری چشمه سورت به بخش خصوصی هر کدام از این نهادها به عنوان ناظر بر فعالیت‌های سرمایه‌گذار فعالیت خواهند داشت و اجرای طرح‌های احیا و بهره‌برداری با سرمایه‌گذار خواهد بود.

موضوعی که موجب ورود استاندار مازندران به این بخش شد، پس از نگرانی های به وجود آمده در میان دوستداران محیط زیست حسین زادگان استاندار مازندران وعده واگذاری چشمه های منحصر به فرد باداب سورت را به بخش خصوصی اعلام کرد که با پیگیری های فرماندار ساری و جلسات متعدد با مسئولین منابع طبیعی و آبخیزداری، سازمان میراث و گردشگری و سایر مسئولین ذیربط در استان این جاذبه گردشگری دی ماه ۹۸ از طریق مناقصه به سرمایه گذار بخش خصوصی واگذار شد.

مزایده واگذاری طرح احیا و بهره‌برداری چشمه سورت پس از چند سال انتظار و تدوین کتابچه طرح توسط بخش دولتی، دی ۱۳۹۸ برگزار شد و از بین متقاضیان سرمایه‌گذاری، یک سرمایه‌گذار جوان مازندرانی توانست برای مدت ۱۵ سال محوطه چشمه سورت را در اختیار بگیرد اما با شیوع ویروس کرونا، مراحل رسمی واگذاری چند هفته به تأخیر افتاد و در نهایت ۲۰ فروردین ۱۳۹۹، محوطه از سوی اداره کل منابع طبیعی به سرمایه‌گذار بخش خصوصی واگذار شد تا اقدامات اجرایی را آغاز کند؛ حال باید دید سرمایه گذار می تواند مرحمی برای زخم های این چشمه خارق العاده باشد یا خیر.

منبع:

همه چیز درباره چشمه‌های دیدنی باداب سورت

همه چیز درباره چشمه‌های دیدنی باداب سورت

باداب سورت دومین چشمه آب شور جهان در کنارروستای سورت، حدفاصل روستا‌های اروست و مال خواست قراردارد. چشمه‌های باداب سورت در ارتفاع ۱۸۴۱ متری از سطح دریا قرار گرفته و آب آن‌ها خواص درمانی دارد.

تابلوی باداب سورت ۲۵ کیلومتر، تنها نشانی است که گردشگران را از نیمه راه جاده دامغان به ساری راهنمایی می‌کند به سمت محلی که چشمه‌های شگفت‌انگیز هفت‌رنگ و رؤیایی را در آنجا می‌توان دید.

بروشورهای تبلیغی مکان‌های گردشگری مازندران پای بعضی گردشگران را که به‌دنبال دیدن مکان‌های خاص و ناشناخته هستند به باداب سورت باز کرده و تعداد اندکی هم با اطلاع قبلی از وجود چنین مکانی برای دیدن باداب سورت آمده‌اند. از کنار جاده تا خود باداب سورت ۲۵ کیلومتر راه است ؛ راهی دیدنی و جذاب ومنظره‌ای رؤیایی، به طوری که نوار ابری کشیده شده روی دشت‌ها، زیبایی توصیف نشده‌ای دارد که سر مسافران را حسابی به عکاسی و ثبت آن مناظر گرم می‌کند.

رد پای رنگین کمان در چشمه‌های اسرارآمیز

باداب سورت دومین چشمه آب شور جهان در کنارروستای سورت، حدفاصل روستاهای اروست و مال خواست قراردارد، جاده‌اش هموار و آسفالت است اما ورودی خود باداب سورت ۶ کیلومترجاده خاکی دارد از سر جاده تا خود جایی که به باداب سورت می‌رسد محلی شده برای کسب درآمد روستاییان. گردو، آب زرشک و مجسمه‌های گلی به‌شکل گوزن توسط بچه‌ها و جوانان روستایی کنارجاده برای فروش چیده شده است.

رد نیسان‌های آبی در شیب تند جاده

شیارهای نمکی روی کوه‌ها شکل خط خطی‌هایی را ایجاد کرده که خشک است و بدون آب، سرچشمه‌ها پر از توده نمک سفید است. در مجاورت کوه پارکینگی ساخته شده که گردشگران بعد از پارک خودرو از دو طریق می‌توانند به چشمه‌های رنگی باداب سورت برسند یا باید پیاده دامنه کوه را با شیب تند طی کنند یا با نیسان‌های آبی و تراکتورهای مجهز به صندلی به بالای کوه بروند.

مسافران با بهت و حیرت سوار نیسان‌ها می‌شوند، هر نیسان ۱۱ مسافر سوار می‌کند، کرایه رفت و برگشت ۵ هزار تومان است، ابتدای راه تا به دامنه کوه برسد صاف و هموار است اما نیسان‌ها که به دامنه کوه می‌رسند و شیب تند را با تکان‌های شدید بالا می‌روند وحشت به جان گردشگران می‌افتد هیچ‌کس به روی خودش نمی‌آورد اما وقتی که ماشین‌ها روی دست‌اندازهای سفت شده و شیار کوه‌ها می‌افتند و مسافران هر یک به گوشه‌ای پرت می‌شوند جیغ و خنده‌شان به هوا می‌رود.

بعد از طی یک ربع راه و گذر از سربالایی با شیب تند و خطرناک همه نفس راحت می‌کشند که به سلامت به محل چشمه‌های رنگی باداب سورت رسیدند؛ محلی که دورتادورش را سیم خاردار کشیدند.

رانندگان به مسافران اعلام می‌کنند فقط ۴۰ دقیقه فرصت ماندن دارند و باید با همان ماشین دوباره به پایین کوه برگردند. مسافران هنوز از نیسان سواری حال‌شان جا نیامده که کسی از یک بلندی نه چندان مرتفع از آنها می‌خواهد که از کنار سنگ چین‌ها رد شوندهمه به کنار استخری نیم دایره بروند وقتی همه جمع می‌شوند آقایی بعد از سلام و احوالپرسی خودش را راهنمایی مستقل از میراث فرهنگی معرفی می‌کند که از اهالی همان منطقه است و رایگان باداب سورت را به گردشگران معرفی می‌کند.

معرفی راهنما برای باداب سورت این‌طور شروع شد: چشمه‌های باداب سورت در ارتفاع ۱۸۴۱ متری از سطح دریا قرار گرفته و اصالت باداب سورت از روستایی به نام سورت در بالا دست این منطقه گرفته شده که امروز خالی از سکنه شده و اثری از آن وجود ندارد.

اما باداب سورت یعنی چه: باداب یا بادو به زبان مازندرانی یعنی چشمه‌هایی که آب آن خواص درمانی دارند و معنی دیگر باداب و سورت روستایی که اسمش روی این منطقه مانده است، در این محل دریاچه‌ای وجود دارد که سرچشمه اصلی آب‌های پایین‌دست است و حفره‌ای وجود دارد که دارای چاه‌هایی به عمق ۱۰۰ متر است که به این چاه‌ها در زمین‌شناسی چاه‌های آرتزین گفته می شود که املاح آن نمک، آهن و گوگرد و مس است. اما این رسوبات پلکانی چطور تشکیل می‌شود؟ برای تشکیل یک سانت از حوضچه‌های باداب سورت، ۲۰۰ تا ۳۰۰ سال زمان لازم است. به‌دلیل قرار‌گیری باداب سورت در ارتفاعات و وزش دائمی باد ملایم، آب به حالت چین چین رسوب می‌کند و چین‌های آب به مرور زمان به پله تبدیل می‌شود.

همه چیز درباره چشمه‌های دیدنی باداب سورت

رد پای رنگین کمان در چشمه‌های اسرارآمیز

طی سالیان طولانی جریان آب چشمه‌های باداب سورت در پایین‌دست، صدها طبقه و ده‌ها حوضچه زیبا به رنگ‌های قرمز، نارنجی و زرد به وجود آورده است. جاذبه اصلی و ویژگی منحصر به فرد چشمه‌های باداب سورت، این طبقات و حوضچه‌هاست. حوضچه‌های پایین‌دست باداب سورت به خاطر ته‌نشین شدن املاح در حوضچه‌های بالادست، شفاف‌تر هستند. املاح موجود در آب حوضچه‌های باداب سورت عبارتند از آهن، آهک، مس، گوگرد و نمک اما رسوبات مختلف می‌توانند رنگ آب را تغییر دهند به‌عنوان مثال رسوب آهن آب را به رنگ قرمز، رسوب مس به رنگ سبز، گوگرد به رنگ زرد و آهک و نمک هم آب حوضچه‌ها را به رنگ سفید در می‌آورند.

همچنین باکتری‌های موجود در آب نیز باعث تغییر رنگ آب حوضچه‌ها می‌شوند. یک چشمه دیگر در بالادست این چشمه قرار دارد و به‌دلیل ترش بودن آب، بومی‌های این منطقه به آن باداب‌ترش می‌گویند. چشمه‌های باداب سورت از نوع ژئوپارک محسوب شده و همزمان با آخرین چین‌خوردگی البرز در پلیوستوسن و پلیوسن که دوران چهارم زمین‌شناسی بوده، شکل‌گرفته است.

چشمه‌های اسرارآمیز باداب سورت مشتمل بر سه چشمه با آب‌های کاملاً متفاوت ازلحاظ رنگ، بو و مزه است و یکی از این چشمه‌ها دارای آبی بسیار شور بوده و دارای دریاچه‌ای کوچک است که عمدتاً در تابستان برای شنا و آب‌درمانی استفاده می‌شود و در قسمتی از کف این دریاچه حفره‌ای عمیق به نام برمودای اروست وجود دارد.

این رسوبات، همراه با آب دریاچه جهت درمان دردهای کمر و پا، امراض پوستی، رماتیسم و میگرن سودمند است و به علت شوری زیاد این دریاچه و دارا بودن املاح و مواد معدنی فراوان به‌هیچ‌عنوان در فصل زمستان یخ نمی‌زند و هیچ جانوری نیز در آن زیست نمی‌کند. این راهنما به گردشگران توصیه کرد که اگر سینوزیت دارند حتماً دوبار آب شور استخر را به بینی‌شان بریزند و از سرچشمه آب ترش بخورند تا سموم بدنشان دفع شود. شبیه این چشمه‌های شگفت‌انگیز باداب سورت در ایران در پاموکاله در ترکیه، ایوان‌های مطبق سفید و صورتی در نیوزیلند، بایشوایتای در چین، باگنی سان فلیپو در ایتالیا، منطقه سنگ زرد در امریکا و هیرو ال آگورا در مکزیک وجود دارد.

۷ رنگ سحر انگیز سورت

همه چیز درباره چشمه‌های دیدنی باداب سورت

باداب سورت رؤیایی و سحرانگیز که حاصل هنرمندی خدا بر طبیعت کوهستانی استان مازندران است فقط باید از نزدیک دید ودر زبان توصیف نمی‌گنجد جایی که کوه چین‌چین شده و تکان آن چین‌ها پر از آب و سطحی صدفی است که با تابش نور رنگ‌های آن نیز که غالباً قهوه‌ای است عوض می‌شود.

بسی جای تأسف دارد که نسبت به این مکان گردشگری سحرانگیز هیچ نظارت جدی وجود ندارد و هیچ تابلوی هشدار و راهنمایی در معرض دید نیست تا از صدمات ناشی از حضور گردشگران در امان بماند به‌عنوان مثال بیشتر عروس و دامادها برای داشتن صحنه‌های خاص در فیلم عروسی و گرفتن عکس بدون مانع و هشداری به این منطقه می‌آیند که اگر کوآد کوپترهای فیلمبردارها به چشمه‌ها بخورد صدمات جبران‌ناپذیری را به این میراث طبیعی تجدید‌ناپذیر وارد می‌کند.

بهروز کشاورز سرپرست اداره کل میراث فرهنگی مازندران درباره بحث نظارت و جلوگیری از تخلفات سودجویان در باداب سورت گفت:همه جا افرادی پیدا می‌شوند که از چراغ قرمز عبور کنند. در این منطقه نیز یگان حفاظت کار نظارت را انجام می‌دهد و اگر تخلفی همچون حضور گروه‌های فیلمبرداری برای عروسی صورت می‌گیرد به دور از چشم یگان حفاظت بوده که در صورت مشاهده با متخلفان برخورد قانونی صورت می‌گیرد.

وی درباره ایجاد زیرساخت‌های گردشگری در باداب سورت اظهار داشت:زیرساخت‌های گردشگری این منطقه به صورت کتابچه‌ای به منابع طبیعی استان ارسال شده تا مورد بررسی قرار گیرد. هر زمان که طرح‌های این کتابچه تأیید شود بخش خصوصی کار ساخت پارکینگ و سرویس بهداشتی را آغاز می‌کند در حال حاضر پارکینگ موقتی این محل از طریق دهیاری و بخشداری منطقه اداره و نظارت می‌شود.

سرپرست اداره کل میراث فرهنگی مازندران ایجاد راه دسترسی مطمئن به محل چشمه‌های رنگی باداب سورت را از دیگر طرح‌هایی بیان کرد که در صورت واگذاری زمین از طریق جنگلبانی و منابع طبیعی همزمان با طرح‌های آن، کار ساخت راه دسترسی هم انجام می‌شود.

منبع:باشگاه خبرنگاران جوان