فاطمه قنبری با اشاره به اهمیت اکوسیستم های تالابی به ویژه تالاب انزلی برای منطقه، اظهار کرد: به طور کلی تالاب‌ها مناطق واسط بین اکوسیستم‌های خشکی و آبی هستند که شرایط فعالیت‌های طبیعی زیادی از جمله حفظ کیفیت آب، کنترل سیلاب و کنترل فرسایش خاک را فراهم می‌آورند.

وی از تالاب به عنوان زیستگاه ارزشمند گونه‌های گیاهی و جانوری نام برد و تصریح کرد: تالاب انزلی بزرگترین منبع آب‌ شیرین در جنوب دریای خزر است که دارای چندین رود اصلی و ۱۰ ها رود فرعی است که پس از آبیاری شالیزارها و عبور از مناطق مسکونی و صنعتی به تالاب وارد می‌شوند.

این دکترای محیط زیست، با بیان اینکه تالاب انزلی یکی از تالاب‌های ثبت شده در کنوانسیون رامسر است، گفت: این تالاب به عنوان یک ذخیره‌گاه محیط زیستی و زیستگاه پرندگان مهاجر و آبزیان و بستر تخم‌ریزی و تکثیر انواع ماهیان دریای خزر محسوب می‌شود و به دلیل همین تنوع زیستی بالاست که هم در منطقه و هم در دنیا حائز اهمیت است لذا این اکوسیستم از نظر تولید خالص طبیعی از بسیاری اکوسیستم‌های آبی دیگر پتانسیل بیشتری دارد.

قنبری، با اشاره به عوامل آلاینده تالاب انزلی، خاطرنشان کرد: اصولا حیات تالاب‌ها به دلایل متعددی می‌تواند مورد تخریب و زوال قرار گیرد که بعضی از این دلایل شامل تغییر کاربری زمین‌های مجاور، تجاوز به حریم تالاب، کاهش میزان حق آبه و ورود انواع آلاینده‌هاست.

وی با بیان اینکه تالاب انزلی به ویژه در سال‌های اخیر در وضعیت نامطلوبی قرار گرفته است، عنوان کرد: این شرایط عموما به دلیل وارد شدن رسوبات، آلاینده‌های کشاورزی، صنعتی، شهری و تبدیل اراضی مجاور به وجود می‌آید. به عنوان مثال رودخانه‌های زرجوب و گوهررود رشت دو رودخانه‌ای هستند که در پیربازار به هم متصل شده و بار آلودگی زیادی اعم از آلاینده‌های کشاورزی، خانگی و صنعتی را به بخش شرقی تالاب انزلی وارد می‌کنند.

عضو هیئت علمی پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی، کاهش عمق را از دیگر مشکلات تالاب انزلی دانست و متذکر شد: رسوباتی که توسط رودخانه‌ها حمل شده و وارد این تالاب می‌شود، از عمق تالاب به میزان زیادی کم کرده؛ به طوری که در حال حاضر عمق تالاب به کمتر از دو متر رسیده است.

قنبری، یکی دیگر از مشکلاتی که تالاب انزلی با آن مواجه است را احتمال کاهش سفره‌های آب زیرزمینی به دلیل بهره‌برداری بی‌رویه برای مصارف گوناگون و یا ساخت سدها دانست و افزود: سدسازی‌هایی که اخیرا در حوضه‌ آبریز تالاب انزلی پیشنهاد شده می‌تواند موجب عدم تامین حق آبه ورودی به تالاب انزلی شده و این تالاب و زمین‌های اطراف آن را در معرض خطر خشک شدن قرار دهد که در صورت وقوع این پدیده اثرات بسیار نامطلوبی را در منطقه شاهد خواهیم بود.

وی با تاکید بر لزوم جلوگیری از مرگ تالاب انزلی، اضافه کرد: دست کم در دهه اخیر برای نجات تالاب انزلی و جلوگیری از کاهش عمق آن از تله‌های رسوب‌گیر و عملیات لایروبی در رودخانه‌های منتهی به تالاب انزلی استفاده شده تا از ورود بار رسوبات اضافی به تالاب جلوگیری شود، اما شاید نتایج این عملیات به میزان دلخواه قابل قبول نبوده است.

این دکترای محیط زیست، تغییر وضعیت تالاب در مدت زمان کوتاه و یا صرفا پیشنهاد یک یا چند اقدام را به تنهایی کافی ندانست و ادامه داد: متاسفانه برای جلوگیری از سایر آلودگی‌ها و عملیات تخریبی، فعالیت‌های قابل قبولی در حوضه آبریز تالاب رخ نداده است.

قنبری، با بیان اینکه احداث و تکمیل تصفیه‌خانه‌های شهری، خانگی و بیمارستانی، کاهش استفاده از سموم و کودهای کشاورزی و لایروبی ورودی تالاب به تنهایی نمی‌توانند باعث تغییر وضعیت تالاب انزلی شوند، گفت: اقداماتی موثر لازم است که در راستای یکدیگر باشند و در کنار هم انجام شوند.

وی خواستار یک برنامه‌ریزی استراتژیک در سطح کلان با توجه به آمایش سرزمین و ارزیابی توان سرزمین شد و خاطرنشان کرد: باید تمامی فعالیت‌های توسعه‌ای از جمله حفاظت محیط زیست در راستای یکدیگر پیش رفته و حداقل آسیب به منابع با ارزش ملی وارد شود.

منبع:ایسنا

مرتبط:

راهنمای سفر به گیلان/ اماکن دیدنی/ هتل‌ها

سفری رومانتیک به ساحل چمخاله

راهنمای سفر به مقصد رشت

فستیوال پرنده نگری در مجاورت تالاب بین المللی انزلی به همت سازمان دانشجویان جهاددانشگاهی گیلان با حضور مشاهیر پرنده نگری ایران و جمعی از فعالان محیط زیست کشور روز گذشته(جمعه) در مرکز اکوتوریستی روستای جیرسر باقرخاله برگزار شد.

پونه نیکوی، مدیر سازمان دانشجویان جهاددانشگاهی گیلان در حاشیه این فستیوال، هدف از پرنده نگری را لذت مشاهده طبیعت دانست و گفت: حضور پرندگان در محیط های طبیعی مانند تالاب ها، دشت ها، کوه ها، دریاچه ها، جنگل ها، مراتع و حتی پارک ها جنگلی برای علاقمندان به طبیعت چشم نواز است.

وی با بیان اینکه روستای جیرسر باقرخاله فضای خوبی برای پرندگان بومی و مهاجر است، اظهار کرد: استقبال دانشجویان از این روستای زیبا بسیار قابل توجه بود، زیرا با پرندگان و گونه های در حال انقراض و طبیعت این پرندگان و زندگی و بقای آنان آشنا شدند.

نیکوی، ترویج فرهنگ گردشگری سبز را یکی از اهداف سازمان دانشجویان جهاددانشگاهی گیلان در برگزاری این فستیوال یک روزه دانست و عنوان کرد: پرنده نگری به عنوان یکی از شاخه های پرطرفدار اکوتوریسیم در دنیا شناخته می شود و لذا می توان با سرمایه گذاری در این بخش رونق گردشگری سبز در استان گیلان را تحقق بخشید.

پرویز بختیاری، کارشناس اکوتوریسم نیز، با بیان اینکه خوشبختانه امروز مردم نگران محیط زیست هستند، تصریح کرد: هر روز بر طرفداران محیط زیست افزوده می شود و فعالیت‌های در تضاد با محیط زیست همچون شکار و صید دیگر رونق ندارد که نشان می دهد مردم در حفاظت از محیط زیست به بلوغ فکری رسیده اند.

وی فعالیت های موافق با محیط زیست از جمله پرنده نگری را موجب جذب گردشگر دانست و گفت: باید با آموزش جوامع محلی پرنده نگرها را جذب کنیم. در این صورت سازمان حفاظت محیط زیست دیگر دغدغه تخریب زیستگاه های گیاهی و جانوری را نخواهد داشت.

بختیاری با بیان اینکه مردم باید اشتغال و معیشت خود را با حفاظت از محیط زیست در پیوند ببینند، گفت: در چند روستای کشور پرنده نگری را فعال کردیم و جوامع محلی آموزش های لازم را کسب کرده اند.

وی کسب درآمد از طریق پرنده نگری را موجب زمین گذاشتن تفنگ شکارچیان دانست و تصریح کرد: جوامع محلی باید بپذیرند که می تواند از اکوتوریسم به یک توسعه پایدار برسند و گردشگری طبیعت را به گردشگری خانوادگی تبدیل کنند.

کامبیز عمویی کارشناس اکوتوریسم نیز در این فستیوال، پرنده‌نگری، کایاک سواری، غذای سنتی و صنایع دستی را از جمله ظرفیت های گردشگری طبیعت در روستای باقرخاله دانست و گفت: امروز به همت سازمان دانشجویان جهاددانشگاهی گیلان و فعالان محیط زیستی گیلان و تهران و مجموعه آموزشی ارسباران و انجمن پرنده‌نگری ایران و اساتید پرنده‌نگری توانستیم در روستای جیرسر باقرخاله فستیوال پرنده‌نگری را برگزار کنیم.

وی با بیان اینکه باید روستای جیرسر باقرخاله را به عنوان سایت پرنده نگری به گیلانی ها و ایرانی ها علاقمند به طبیعت معرفی کنیم، یادآور شد: هدف دیگر ما این است که شکارچیان منطقه تحت تاثیر فعالیت های زیست محیطی قرار گرفته و به عنوان شغل جایگزین شکار به سمت پرنده‌نگری بروند و راهنمای پرنده نگری شوند.

علی شادلو، مدیرعامل مجمع آموزشی گردشگری ارسباران تهران نیز، با بیان اینکه به دنبال توانمندسازی افراد جوامع محلی در حوزه پرنده نگری در قالب پروژه روستای اکوتوریسمی جیرسر باقرخاله هستیم، خاطرنشان کرد: این کار با همراهی کارشناسان ژاپنی انجام می شود.

وی شکار پرندگان را یکی از دغدغه های فعالان زیست محیطی دانست و گفت: باید به جوامع محلی مسئولیت اجتماعی را آموزش دهیم تا بدانند پرندگان مهاجر میهمان منطقه هستند و نیاز به حفاظت دارند.

زهرا جنسی، کارشناس ارشد محیط زیست نیز در ادامه، پرنده‌نگری را یکی از شیوه های گردشگری پایدار دانست و متذکر شد: پرنده نگری یکی از شاخه‌های اکوتوریسم است که باعث رونق زندگی جوامع محلی می شود.

وی با بیان اینکه منابع طبیعی ارزش زیستگاهی بالایی دارد، عنوان کرد: محدوده تالاب انزلی دارای پرندگان منحصر به فرد بومی و مهاجر است لذا برای پرنده نگری نیازمند امکاناتی همچون دوربین های دوچشم و تلسکوپ هستیم تا بدون آسیب پرندگان را تماشا کنیم.

وی پرنده نگری را نوعی آشتی با طبیعت و محیط زیست دانست و اضافه کرد: عموم مردم با طبیعت بیگانه هستند و لذا باید دانش آموزان و دانشجویان را با ارزش های زیست محیطی آشنا کنیم.

الناز اسماعیل زاده، کارشناس محیط زیست نیز، با اشاره به علاقه خود به پرنده نگری، اظهار کرد: دوره های اکوتوریسم، طبیعت گردی و پرنده نگری را به صورت تخصصی گذراندم و در حال حاضر راهنمای طبیعت گردی هستم.

وی با تاکید بر لزوم تغییر معیشت شکارچیان از شکار پرندگان به پرنده نگری، افزود: این پروژه را با همکاری جایکا در منطقه جیرسر باقرخاله دنبال می کنیم تا جوامع محلی با همراهی پرنده نگرها از طریق گردشگری و طبیعت گردی کسب درآمد کنند.

امین عباسیان، طبیعت گرد و فعال محیط زیست نیز در ادامه، طبیعت گردی را یک فعالیت گردشگری روحیه بخش دانست و اظهار کرد: ما با تماشای پرندگان آزاد؛ نه پرندگان در اسارت قفس های باغ وحش و باغ پرندگان لذت می بریم.

وی با بیان اینکه در بسیاری از کشورها پرنده نگری برای حل مشکلات روحی و روانی افراد تجویز می شود، تصریح کرد: با آشنایی مردم با پرندگان داستان ها و افسانه ها و اسطوره ها شناخته می شوند و ایران سرزمین افسانه ها و اسطوره هاست و ادبیات ما با استفاده از پرندگان تولید محتوا کرده است لذا جوامع محلی باید علاوه بر شناخت پرندگان با روایت های آنان نیز آشنا شوند.

این فعال محیط زیست، با اشاره به حضور ۲۴۳ گونه از پرندگان در حاشیه تالاب انزلی در ایام مختلف سال، گفت: حضور این تعداد و تنوع از پرندگان در ایران بی نظیر است، زیرا بیش از ۴۵ درصد از گونه‌های ایران در تالاب انزلی حضور دارد. همچنین ۱۲ گونه جهانی در حال انقراض هستند.

وی حضور پرندگان مهاجر را نشان دهنده حیات تالاب انزلی دانست و متذکر شد: تالابی که برای تنها یک گونه مانند پلیکان که روزانه یک کیلو و ۲۰۰ گرم ماهی می خورد، کلونی های ۱۲۰۰ و ۱۵۰۰ نفره که معادل ۱.۵ تن ماهی است تامین می کند، زنده و پویاست.

عباسیان ادامه داد: متاسفانه رابطه بین جوامع محلی ما با پرندگان خیلی خوب نیست و این پرندگان از انسان ها فاصلع می گیرند. وقتی پرنده نگرهای غیر ایرانی به اینجا می آیند از این فاصله گله دارند و رفتار ما را عامل آن می دانند لذا پرنده نگری کمک می کند ارتباط خودمان را با طبیعت و محیط زیست و اکوسیستم ترمیم کنیم تا پرندگان بدون ترس و استرس به شهرها و روستاها بیایند.

وی تالاب انزلی را در کریدور مهاجرت پرندگان دانست و خاطرنشان کرد: آلودگی های نوری بی محتوا در شهرها و نصب بیش از اندازه آنتن های موبایل محل رفت و آمد این پرندگان را دچار اختلال می کند.

منبع:ایسنا