برای دیدن زیباترین تالار شاه عباسی ایران، باید راهی اردبیل شوید و سراغ چینی خانه را از اهالی میدان عالی قاپویاین شهر بگیرید. تالاری که بیش از ۴۰۰ سال قبل توسط شیخ‌بهایی طراحی شد تا تحفه های اهدایی امپراطور چین به شاه عباس در آن نگه داری شود.

تالار چینی خانه در قسمت شرقی قندیل خانه یا رواق اصلی مجموعه شیخ‌صفی‌الدین قرار دارد. تالاری با چهار شاه‌نشین و طاق‌نماهای زیبا و نفیس که از مقرنس گچی ساخته شده اند. با نقاشی‌ها، طلاکاری‌ها و رنگ‌های متناسبی که به سطح مقرنس ها خورده اند و تصاویری اسلیمی به وجود آورده اند. اما زیبایی تنها مشخصه تالار چینی ها نیست. هنر معماری شیخ بهایی چنان استحکام بی نظیری دارد که طبق برآورد کارشناسان حتی با زلزله‌ای به قدرت ۲/۷ ریشتر هم تخریب نمی شود!

چینی‌ خانه ۱۲۵۶ محفظه دارد که در همه آنها چینی‌های اهدایی امپراطور چین به شاه‌عباس جاسازی شده است. چینی هایی که بهانه پیشکش آنها احیای جاده ابریشم و بهبود روابط چینی‌ها و ایرانی ها بود. این ظروف بعد از رسیدن به ایران توسط هنرمندان حکاک در اصفهان مهر «بنده شاه ولایت عباس» خورده و به اردبیل فرستاده می‌شد و در محفظه‌های تالار چینی‌خانه قرار می‌گرفت.

شاه عباس عادت داشت زمانی که برای استراحت یا چله‌نشینی به اردبیل سفر می‌کرد، در تالار چینی‌خانه اقامت کند و نه تنها از نقاشی های گل و بته ای این تالار لذت ببرد، بلکه یادگارهای همتای چینی اش را هم نظاره کند و احساس اقتدار بیشتری به دست آورد!

بر اساس روایت های مورخان، بعد از امضای عهدنامه ننگین ترکمن‌چای بیش از ۸۰۰ عدد از این ظروف چینی و حدود ۴ هزار جلد کتاب‌ دست‌نویس ارزشمند با بسیاری از عتیقه‌جات مجموعه شیخ‌صفی‌الدین توسط ژنرال باسکویچ غارت شد که در حال حاضر تعدادی از این آثار در موزه آرمیتاژ و موزه دیگری در روسیه به نمایش گذاشته شده است.

باقیمانده این چینی ها هم به موزه ملی در تهران و موزه‌های شیراز و اصفهان منتقل شده بود که در نهایت ۱۹سال قبل، وقتی چینی خانه دوباره افتتاح شد تا این بار به عنوان موزه فعالیت خود را آغاز کند، به این موزه بازگردانده شدند.

در تالار چینی‌خانه علاوه بر ظروف چینی زیبا و گلدان‌های پرنقش و نگار، یک جلد قرآن نفیس به خط کوفی می بینید که از لحاظ قدمت تاریخی‌ سومین قرآن نفیس در ایران است. این قرآن روی پوست آهو کتابت شده و عمر آن به بیش از ۱۱۰۰ سال پیش می رسد.

علاوه بر این، در موزه چینی خانه مهرسنگی سلاطین صفوی با شش اسم از اسما خداوند و گل‌های هشت پر به نشانه عرفان پادشاهان صفوی و دوازده پر به عنوان شیعه دوازده امامی بودن آنان، مجموعه ای از فرامین شاهان و سکه‌های نقره‌ای دوره صفوی دیده می شود.

مرتبط:خانه عباسیان ؛ شاهکار معماری ایران