نوشته‌ها

همه چیز درباره تخت‌جمشید در یک کتاب

««آن قصر که جمشید…؛ پژوهشی در پیشینه‌شناسی تخت‌جمشید» تلاش کرده تا علاوه بر ثبت و ضبطِ استمرار تاریخ، برای زنده ماندن آثار، نوشته‌ها، نقاشی‌ها، جستارها، بازسازی‌ها، نقشه‌ها و دریافت‌های باستان‌شناسان از این اثر جهانی برای همیشه تلاش کند.»

فاطمه علی‌اصغر – فعال میراث فرهنگی و مدیرمسئول انتشارات دادکین (انتشارات تخصصی حوزه میراث فرهنگی که بیش از دو سال از آغاز فعالیت آن می‌گذرد) – در توضیح بیشتر درباره انتشار کتاب «آن قصر که ‌جمشید…» می‌گوید: اسماعیل یغمایی – باستان‌شناس – ایده کتاب «آن قصر که جمشید…» را برای نخستین بار حدود ۱۰ سال پیش مطرح کرد. او از همان روزها دست به کار شد تا هر نوشته، اثر، نقاشی، جستار، بازسازی، نقشه و نتایج کار باستان‌شناسان در ۲۰ سده را جمع‌آوری و پردازش کند، اما با فراز و فرودهای زیادی برای تالیف و نگارش این کتاب آن‌هم بدون هیچ امیدی به همکاری از سوی مسئولان و دست‌اندرکاران فرهنگ و میراث فرهنگی کشور روبه‌رو شد.

او با بیان این‌که در این راه دانشجویان و افرادی که به فرهنگ کشور علاقه‌مند بودند یغمایی را همراهی کردند، می‌افزاید: سرانجام کاری که با مشقت بسیار آغاز شده بود با کمک و همراهی سمیرا ایمنی در سال ۱۳۹۹ به پایان رسید.

میراث فرهنگی حتی یک قفسه مشخص در کتابفروشی‌ها ندارد

علی‌اصغر به واسطه فعالیتش در حوزه میراث فرهنگی در حدود دو دهه گذشته تا امروز تاکید می‌کند: متاسفانه در طول این سال‌ها انتشار کتاب‌های حوزه میراث‌فرهنگی و باستان‌شناسی با چالش‌های متعددی روبه‌رو بوده و هست.

او با تاکید بر این‌که کتاب‌های این حوزه بیشتر پژوهشی هستند، ادامه می‌دهد: زمان زیادی برای تالیف و نگارش این کتاب‌ها نیاز است، از سوی دیگر متاسفانه جامعه ما هنوز با وجود ادعایی که در میهن‌پرستی و افتخار ملی دارد، تصمیمی برای غنا بخشیدن و تعمیق واقعی شعارهای خود ندارد. بنابراین کمتر به کتاب‌های این حوزه مراجعه می‌کند. این دلایل به اضافه پارامترهای دیگر جامعه‌شناسی و اقتصادی و سیاسی بازار این کتاب‌ها را با چالش روبه‌رو کرده است.

او با بیان این‌که شاید برخی بگویند که بیشتر این کتاب‌ها در پژوهشگاه میراث‌فرهنگی‌ منتشر می‌شود، اظهار می‌کند: برای این بحث یک سوال مطرح می‌شود؛ کدام کتاب‌ها؟ اصلا چند نفر در جریان چاپ این کتاب‌ها هستند؟ چند نفر واقعا برای خرید این کتاب‌ها اقدام می‌کنند؟ میراث فرهنگی حتی یک قفسه مشخص در کتاب‌فروشی‌های انقلاب ندارد. با این وجود انتشارات دادکین تلاش می‌کند تا جایی که امکان‌پذیر باشد، با وجود چالش‌های متعدد در راستای انتشار کتاب‌های میراث‌فرهنگی و باستان‌شناسی و فرهنگی قدم بردارد، چرا که هویت و آینده فرهنگی ما در گرو ثبت و ضبط پژوهش‌های تاریخی و فرهنگی است.

این ناشر با اشاره به طبقه‌بندی انجام‌شده برای این کتاب در ۱۳ فصل با بخش‌های «سده‌های پیش از مسیح تا پایان دوره ساسانی»، «سده‌های تاریک ایران»، «سده دهم مسیحی» و در ادامه تا سده بیستم مسیحی بیان می‌کند:‌ فصل اول از سده‌های پیش از مسیح تا پایان دوره‌ ساسانی آغاز می‌شود تا به سده بیستم مسیحی می‌رسد. شروع هر فصل آغاز یک نگاه متفاوت به پیشینه‌شناسی تخت‌جمشید است. به عنوان مثال در فصل یک موزاییک‌نگاره‌ نبرد ایسوس و موزاییک‌نگاره‌ای که آن را یک هنرمند گمنام اما توانای یونانی ساخته و پرداخته، مورد بررسی قرار می‌گیرد که ماندگاری بی‌گزند این نگاره‌ نفیس نزدیک به یک سده به درازا انجامید اما در سال ۷۹ مسیحی در آتش‌فشان پمپئی آسیب دید و بخش‌هایی از آن از دست رفت. این نگاره در کاوش‌های باستان‌شناسی زیر خاکستر خفته‌ این شهر دیرپا در خانه «فاون» به دست آمد و در سال ۱۸۴۳ مسیحی به موزه‌ ملی ناپل منتقل شد. این نگاره نمایان‌گر یکی از نبردهای داریوش هخامنشی با اسکندر مقدونی است.

علی‌اصغر با بیان این‌که انتشار این کتاب آن‌هم درست در زمانِ بروز مشکلات اقتصادی بیشتر و وخیم شدن اوضاع اجتماعی به دلیل شیوع کرونا کاری دشوار بوده است، اضافه می‌کند: در طول بیش از یک سال گذشته این انتشارات همراه با به نتیجه رسیدن این پروژه بوده و در شرایطی که ناشران کمتر به فکر چاپ و انتشار کتاب‌های میراث‌فرهنگی هستند، سرانجام در بهار ۱۴۰۰ منتشر شد.

 

در پشت جلد این کتاب نفیس این‌طور آمده است: «از دیرباز تا امروز تا فرداهای بسیار دور  تخت‌جمشید این شاهکار رازی‌گری ایرانیان، مورد نگرش بسیاری از پژوهشگران، باستان‌شناسان و معماران و ایران‌شناسان بوده و خواهد بود. آنان که شیفته و دلبسته‌ این شاهکار رازی‌گری شده بودند به نگارش گزارش، نبشتن کتاب، تهیه‌ نگاره و طرح‌هایی از آن پرداختند که امروز بیش‌تر آن‌ها در دست است. هر چند نبشتار و نگاره‌های این بزرگواران که به سختی، دشواری و تنها با سخت‌کوشی تهیه شده با یکدیگر چندان هم‌خوانی و برابری ندارد، اما در پیشینه‌شناسی تخت‌جمشید بسیار ارزشمند است. در این کتاب تا آن‌جا که توان و زمان ما اجازه می‌داد، بیش‌ترین اسناد و مدارک از سده‌های نخستین پیش از مسیح تا امروز را گردآوری و به آن‌ها پرداختیم. اما بی‌گمان آن‌چه که آورده‌ایم همه نبشتار و مدارک در راستی پیشنیه‌شناسی تخت‌جمشید نیست و بر این باور هستیم  که با یاری ایران‌دوستان آن را تکمیل و دست‌کم پیشنیه‌ پژوهش یکی از صدها اثر ارزشمند ایران را پایان بریم.»

«آن قصر که جمشید …، پژوهشی در پیشنیه‌شناسی تخت‌جمشید » را اسماعیل یغمایی با همراهی سمیرا ایمنی تالیف کرده و به دلیل شرایط و مشکلات پیش روی صنعت چاپ انتشارات دادکین به عنوان انتشارات تخصصی کتاب‌های میراث فرهنگی توانسته آن را فقط در ۵۰ نسخه منتشر کند.

منبع: ایسنا

مرتبط:

چرا داریوش تخت جمشید را ساخت؟

شکوه و عظمت تاریخ ایران در تخت جمشید

تلاش برای رونق گردشگری شبانه در تخت‌جمشید

مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید، با اشاره به لزوم توجه به نورپردازی و معماری نور در این مجموعه، تلاش برای رونق گردشگری شبانه از تخت‌جمشید با در نظر گرفتن مسائل و جنبه‌های مختلف را یادآور شد.

به نقل از روابط عمومی پایگاه میراث جهانی تخت جمشید، نشست تخصصی نقش نورپردازی در بناهای تاریخی و تاثیر نورپردازی در بازاریابی مجموعه جهانی تخت جمشید و سایر تاسیسات گردشگری با ایراد سخنرانی متخصصان این حوزه و با حضور مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید، کارشناسان، مدیران اقامتگاه ها با هدف فرهنگ سازی و تعریف مسیر آتی صنعت گردشگری در تالار تشریفات مجموعه جهانی تخت جمشید، برگزار شد.

مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید گفت: ظرفیت های بسیاری زیاد تاریخی در این مجموعه جهانی وجود دارد، گرچه نسبت به این مجموعه نوعی شناخت همگانی وجود دارد اما شناساندن ابعاد مختلف تاریخی و تمدنی این اثر و دیگر آثار تاریخی واقع در حریم تخت‌جمشید برای جذب بهتر و بیشتر گردشگران، نیازمند برنامه ریزی و مناسب سازی شرایط معرفی است.

حمید فدایی با اشاره به اهمیت توجه به ابعاد مختلف گردشگری، گفت: می توان ظرفیت های شبانه بازدید از آثار جهانی را برنامه ریزی و فعال کرد، این اقدام می تواند در اقتصاد جامعه محلی بسیار تاثیر گذار باشد. البته عملی کردن این مهم، ایجاد و ارتقاء زیرساخت‌ها را نیاز دارد.

او با بیان اینکه موضوع نور در ارتقا کیفیت بصری محوطه ها و ارایه تجربه ای نوین به مخاطبین، جزو مهمترین مولفه‌ها در ترویج بازدید شبانه است، گفت: تخت جمشید از نخستین محوطه هایی‌ست که برنامه نور و صدا از آغاز دهه پنجاه خورشیدی در آن اجرا شد که یک برنامه فصلی بود، با توجه به درخواست های مکرر، ضرورت اجرای این پروژه با ایجاد زیرساخت‌های لازم و در نظر گرفتن حساسیت‌های حفاظتی و ایمنی و … و تدوین و انجام یک برنامه ثابت احساس می‌شود.

مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید، خاطر نشان کرد: با در نظر گرفتن مسایل حفاظتی، هدایت گردشگران با ایجاد مسیرهای تعریف شده گردشگری از ضروریات بازدید شبانه خواهد بود و به ویژه نورپردازی تاثیر شگرفی در هدایت مطلوب گردشگر و معرفی بهتر آثار خواهد داشت و ضمن ارتقای کیفیت فضا، حس هویتی منبعث از بازدید را خواهد افزود.

همراه قشقایی، متخصص و طراح بین المللی نورپردازی نیز در این نشست با گلایه از ضعف آموزشی و اطلاع رسانی که در این مقوله وجود دارد، بیان کرد: نورپردازی و موضوع معماری نور در شب متاسفانه به صورت یک تخصص میان رشته ای تعریف نشده است که در این باره ما با چالش هایی بین مهندسان معمار و مهندسان برق و دیگر رشته های مرتبط مواجه هستیم و دانشگاه‌ها و مجامع حرفه ای نیز در این خصوص می توانند تاثیر بسیار خوبی بر این روند داشته باشند.

وی ادامه داد: در کشور ما معماری نور بیشتر به موضوع زیباسازی می پردازد اما در کشورهای توسعه یافته علاوه بر مقوله زیباشناسی به تاثیرات روانشناسی، موضوعات بیولوژیکی و زیست محیطی و حتی درمانی در روشنایی عمومی یا نورپردازی ها لحاظ و بدان توجه می گردد.

قشقایی گفت: روشنایی و نورپردازی علاوه بر اینکه باید استانداردهای لازم را داشته باشد علاوه بر تامین عملکردهای چشمی میبایست  به عنوان تکمیل کننده فضا به افزایش کیفیت فضایی برای کاربران نیز بپردازد. بومی سازی استاندارد ها در مقررات ملی هم باید با توجه به ویژگی مختلف از شرایط لازم پروژه در هر محدوده جغرافیایی تغییر یابد.

عضو حرفه ای انجمن بین المللی طراحان نورپردازی IALD آمریکا با تاکید بر اینکه مشکلات رایج و تکراری در نورپردازی، تفکرات و رویکردها نسبت به این موضوع است، افزود: نورپردازی ها باید با توجه به شخصیت بنا چه تجاری، اداری، مسکونی و دیگر کاربری های متعدد باشد و نورپردازی پل ها، جداره ها، فضاهای شهری، فضاهای داخلی بسته به ارزش آن ها، متفاوت طراحی، محاسبه و اجرا گردد.

همراه قشقایی با بیان اینکه هدف از نورپردازی توجه به حس و تجربه فضایی انسان است تا اینکه صرفا چراغ پردازی و روشنایی بی هدف سطوح و احجام، خاطرنشان کرد: طرح جامع نورپردازی در مجموعه های مختلف می‌تواند از اعمال نظرات سلیقه‌ای و تعدد دیدگاه افراد مختلف در یک مجموعه و ناهماهنگی طرح و ایده نور بخش های مختلف یک مجموعه جلوگیری کند و اهمیت موضوعات فنی، زیبایی‌شناسی و هویتی آن بنا یا فضا را بیشتر مورد توجه قرار دهد که این رویکرد تخصص مبنا در دراز مدت منجر به کاهش هزینه‌ها و خروجی بهتر و تعریفی بهتری از فضای معماری شب بنا خواهد داشت.

یک متخصص مدیریت بازاریابی نیز با اشاره به نقش نورپردازی در بازاریابی بهتر گردشگری آثار تاریخی، گفت: با وجود آنکه در دنیا ۸۰ تا ۹۰ درصد درآمدهای خدمات مصرفی در شب ارائه می‌شود اما ما با داشتن مجموعه های منحصر به فردی چون تخت جمشید از درآمدزایی فرهنگی و اقتصادی نسبت به این امر، بی بهره ایم.

محمدمهدی ابراهیمی افزود: تلفیقی از علوم مختلف برای خروجی بهتر به لحاظ افزایش بهره‌وری از لحاظ درآمد زایی و ارزش افزوده ای که حوزه گردشگری می‌تواند ایجاد کند، مسیر بهتری را برای آینده صنعت گردشگری ترسیم خواهد کرد.

ابراهیمی با بیان اینکه گردشگری ارائه کالا نیست، گفت: افزایش راندمان و بهره برداری بهتر از طریق موضوعات فرهنگی و در کنار آن موضوعات اقتصادی با شاخص های فرهنگی یا دیدگاه های مخاطبین شکلی مناسب تر پیدا می کنند و تخت‌جمشید به عنوان یک برند بین المللی و اهمیتی که فراتر از سایر مجموعه های گردشگری دارد می تواند در رابطه اثربخشی لازم خود را داشته باشد.

این متخصص مدیریت بازاریابی گفت: با توجه به بازاریابی حسی و بازاریابی عصبی، انتخاب کالاها و خدمات در شب بیشتر ناشی از احساسات است تا منطق، لذا میتوان گفت امکان ارتقاء در امد در این زمان  از شبانه روز بیشتر است؛ گرچه موضوع نورپردازی فقط یکی از ابزارهای جذب گردشگری است اما استانداردهایی بین المللی برای بهره گرفتن از سایر ابزارها وجود دارد.

ابراهیمی با اشاره به اهمیت خسارتهای وارده شده به واسطه شیوع کرونا به بخش گردشگری، گفت: مفهوم گردشگری و تعریف آن به عنوان صنعت، مدیریت صنعت گردشگری یا باز هم فراتر، سیاست هایی که باید بر مدیریت صنعت گردشگری حاکم باشد و همچنین داشتن استراتژی ها و گستردن آن در مقیاس بین المللی کرونا و هوشمندسازی این موارد از اقدامات لازم برای پایداری صنعت گردشگری، محسوب می شود.

منبع:ایسنا

مرتبط:

شکوه و عظمت تاریخ ایران در تخت جمشید

چرا داریوش تخت جمشید را ساخت؟

نقش‌برجسته جدید از چهره انسان در تخت جمشید کشف شد

مسیر گردشگری میراث جهانی تخت‌جمشید پاکسازی شد

رییس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان مرودشت گفت: پاکسازی و حفاظت از محیط‌زیست عرصه و حریم مجموعه جهانی تخت‌جمشید و نقش رستم، با هدف فرهنگ‌سازی و زیباسازی منظر ورودی این منطقه گردشگری، با همکاری و هم‌افزایی بین دستگاهی در حال انجام است.

به نقل از روابط عمومی پایگاه میراث جهانی تخت‌جمشید، بهمن مردانی افزود: مجموعه جهانی تخت‌جمشید که در دامنه کوه مِهر قرار دارد، از اماکن تاریخی جهان در شهرستان مرودشت به‌شمار می‌رود که به دلیل برخورداری از محبوبیت ویژه در حوزه گردشگری، در طول سال به بهانه‌های مختلف، به همت شهروندان، جوامع محلی، دستگاه‌های مختلف دولتی و غیردولتی و نهادهای مدنی پاکسازی می‌شود.

رییس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان مرودشت، با اشاره به اهمیت مشارکت شهروندان و دستگاه‌های اجرایی، اظهار داشت: با توجه به محدود بودن اعتبارات دولتی و وجود مشکلات فراوان، بهره‌گیری از ظرفیت‌های برون دستگاهی نظیر نهادهای مردمی و دوستداران میراث فرهنگی، گردشگری و محیط‌زیست ضروری است.

مردانی، با بیان اینکه به دلیل محدودیت‌های کرونایی امکان انتشار فراخوان عمومی برای مشارکت همگانی فراهم نیست، گفت: طبق برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده، دعوت از سازمان‌های مردم نهاد و همچنین دوستداران طبیعت و محیط‌زیست برای برگزاری این رویداد فرهنگی با حضور پاکبانان، اهالی رسانه و مشارکت جوامع محلی صورت پذیرفته و این کار با هدف کاهش آسیب‌ها به‌صورت دوره‌ای برگزار خواهد شد.

وی ادامه داد: در همین زمینه نیز برای ساماندهی خُرده‌فروشان محصولات کشاورزی و زراعی، ساماندهی عرضه‌کنندگان محصولات تولیدی، پیشگیری، ساماندهی و جمع آوری پسماند شهروندان و گردشگران، ساماندهی و جمع‌آوری پسماند دست‌فروشان میوه و تره بار باید اقداماتی اساسی صورت گیرد.

یادمان تاریخی تخت جمشید که متعلق به دوره هخامنشیان است یکی از آثار ثبت شده استان فارس در فهرست آثار جهانی است که در سال ۱۹۷۹ میلادی با شماره ۱۱۴ در سازمان جهانی علمی، فرهنگی  ملل متحد (یونسکو) ثبت شد.
سلسله هخامنشیان از سال ۳۳۰ تا ۵۵۰ پیش از میلاد حکومت کردند.
مجموعه جهانی تخت جمشید در شهرستان مرودشت و در فاصله ۶۰ کیلومتری شمال شیراز واقع شده است.

منبع:ایمنا

مرتبط:

چرا داریوش تخت جمشید را ساخت؟

آبراهه‌ها هویدا کننده بخشی از اسرار تخت جمشید است

نقش‌برجسته جدید از چهره انسان در تخت جمشید کشف شد