نوشته‌ها

تله‌کابین ها وسیله‌ کوه‌خواری هستند

در کشوری که تنوع ذاتی طبیعت، در کنار میراث‌ فرهنگی غنی، می‌تواند بزرگ‌ترین جاذبه‌ی گردشگری باشد، عده‌ای فرصت‌طلب با ترویج «گردشگری ماشینی» ادعای ایجاد جاذبه‌ دارند، در حالی که میراث‌های طبیعی ایران بی‌هزینه و فقط با حفاظت می‌توانند درآمدی پایدار و فراوان برای کشور فراهم سازند.عباس محمدی، مدیر گروه دیده‌بان کوهستانِ انجمن کوه‌نوردان ایران در یادداشتی نوشت: یکی از انواع گردشگری ماشینی، کشیدن خط‌های بالابر یا تله‌کابین است که همراه با آن، راه‌اندازی رستوران‌ و جاده‌کشی و شکل‌های گوناگون دیگر از تغییر کاربری زمین پیش می‌آید.

کوه‌ها مهم‌ترین بخش از پهنه‌های طبیعت یا منابع طبیعی ما هستند که تولید و تأمین آب و بسیاری نعمت‌های دیگر کشور را برعهده دارند. زمین‌خواران با گران و کمیاب شدن زمین در عرصه‌های شهری و روستایی، روی به منابع طبیعیِ دست‌نخورده آورده‌اند که دارایی عمومی، مشترک، و میان‌نسلی ملت به شمار می‌رود. ساخت تله‌کابین در دو سه دهه‌ی اخیر به توجیه زیرکانه‌ای بدل شده که زمین‌خواران و جویندگان ثروت‌های بی‌دردسر با توسل به آن دارایی‌های مشترک ملی را بدل به ثروت شخصی می‌کنند.

در موضوع احداث تله‌کابین‌ در نقاط مختلف کشور، تا کنون چندین مورد تخلف یا بی‌اعتنایی به ارزش‌های طبیعی و فرهنگی ثبت شده است. برای مثال می‌توان به تله‌کابین زیارت اشاره کرد که شهرداری گرگان پیش از گرفتن مجوز از اداره‌ی منابع طبیعی، عملیاتی را آغاز کرد و آگهی‌های اقدام به تأسیس را (به احتمال زیاد برای بالا بردن قیمتِ زمین‌های بالادست) در سطح شهر پخش کرد(۱). چندتایی از این تخلف‌ها هم پس از اعتراض‌ دوستداران طبیعت و میراث فرهنگی کشور، به‌قول معروف «ماست‌مالی» شده(!) به این معنا که مجوزهای لازم مانند مجوزهای سازمان میراث فرهنگی، محیط زیست، منابع طبیعی، یا شورای عالی معماری در یک روند مشکوک و پس از شروع عملیات احداث گرفته شده است. تله‌کابین گنج‌نامه نمونه‌ی قدیمی‌تر این رفتار است؛ پایه‌های تله‌کابین در حریم کتیبه‌های تاریخی و بی‌مانند گنج‌نامه زده شد و پس از پیگیری‌های توانفرسای دوستداران فرهنگ کشور، پایه‌ها فقط چند ده متر جابجا شد و ظاهرا مجوز قانونی گرفته شد.

واقعیت اما این است که آن محوطه‌ی تاریخی، و طبیعت ارزشمند منطقه به‌شدت آسیب دید. همچنین می‌توان به تله‌کابین طاق بستان کرمانشاه اشاره کرد که سازمان میراث فرهنگی با آن مخالف بوده، اما با اندکی جابجا کردن مسیر، مدیرعامل سازمانِ دست‌اندرکار تله‌کابین گفته: «توقع داریم میراث فرهنگی سنگ‌اندازی برسرراه سرمایه‌گذاران این پروژه را کنار بگذارد و نسبت به این پروژه احساسی عمل نکند چرا که مردم استان بیست سال است منتظر اجرای این پروژه هستند.»(۲) یعنی برای پروژه‌ای که از بیست سال پیش سازمان میراث فرهنگی با آن مخالف بوده، به‌ هر ترتیب مجوز را می‌گیرند. آقایان به شیوه‌های مختلفی یک جور سلیقه‌سازی پرایراد را هم دامن می‌زنند و آن را «خواست مردم» وانمود می‌کنند.

نکته‌ی تامل‌برانگیز، همراهی سازمان جنگل‌ها و مراتع با سازندگان تله‌کابین در چند مورد است. در این زمینه می‌توان به تله‌کابین کبودوال در استان گلستان اشاره کرد که شورای معماری و شهرسازی به‌دلیل قرار گرفتن آن در محدوده‌ی جنگلی ثبت‌شده به‌عنوان میراث جهانی با آن مخالفت کرد، اما مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان در نامه به فرماندار علی‌آباد کتول گفته بود که «به طور جدی پیگیر… گرفتن مجوز اجرای پروژه‌»است!(۳) نمونه‌ی دیگر، تله‌کابین امین‌آباد فیروزکوه است که طرحی عظیم و پرساخت‌وساز در یک ذخیره‌گاه جنگلیِ بی‌مانند استان تهران  است، ریخته شد و بعد اداره‌ی منابع طبیعی نه‌تنها برای این عمل غیرقانونی مجوز صادر کرد، بلکه حتی ادعا کرد که ساخت‌وساز در محدوده‌ی ذخیره‌گاه صورت نگرفته است. در این طرح، قرار بوده که تله‌کابین، هتل، بیمارستان، پارک آبی، مجتمع تفریحی ورزش‌های زمستانی و آبی ایجاد شود(۴)! پیدا است که نقشه‌ای وسیع برای تصاحب یکی از ذخیره‌گاه‌های ارزشمند طبیعی، و از طریق آن دستیابی به تسهیلات بانکی و منابع مالی دیگر مورد نظر طراحان پروژه بوده است.

غم‌انگیز آن که سازمان حفاظت محیط زیست هم در مواردی با سازندگان تله‌کابین همراهی کرده است. نمونه‌ی تراژیک این مقوله، حضور خانم ابتکار رییس سازمان و آقای دبیری معاون محیط طبیعی سازمان در مراسم آغاز دوباره‌ی عملیات ساخت تله‌کابین خبر در محدوده‌ی «پارک ملی خبر» در بهمن ماه ۱۳۹۵ است. در این طرح عظیم، ساخت‌وسازهای زیادی از هتل و کمپ و امکانات گردشگری هوایی و… در نظر گرفته شده است.

طرح‌های تله‌کابین در چند مورد، با فسادهای بزرگ مالی همراه بوده و مفسدان اقتصادی پیگیر آن بوده‌اند. از این دست طرح‌ها که با اتکا به تملک منابع ملی، وثیقه‌گذاری مشکوک در بانک‌ها، و استفاده‌ی غیرمتعارف از اعتبارات دولتی اجرا می‌شود، می‌توان به تله‌کابین‌های درفک و لنگرود اشاره کرد. این دو طرح را مجموعه‌ی اقتصادی مه‌آفرید امیرخسروی (معروف به امیرمنصور آریا، اعدام‌شده در سال ۱۳۹۳) که با «اختلاس سه‌هزار میلیارد تومانی» و تملک مشکوک ده‌ها کارخانه و شرکت مشهور شد، شروع کرد. تله‌کابین درفک، بلندترین قله‌ی گیلان را که گنجینه‌ی بی‌مانندی از گونه‌های مختلف جنگل هیرکانی و حیات وحش، یکی از آبخیزهای مهم سفیدرود، همچنین محل میراث‌های فرهنگی باارزش و یک شیوه‌ی معیشت کهن بومی بوده، نشانه گرفت. تصرف بخش‌های مهمی از منطقه‌ی حفاظت‌شده‌ی سیاه‌رودبار و نیز مراتع و سرچشمه‌ها در همان مراحل نخست، مخالفت گسترده‌ی بسیاری از بهره‌برداران سنتی منطقه را برانگیخت؛ خوشبختانه این طرح متوقف شده است. تله‌کابین لنگرود را هم که پایه‌هایش روی تالاب ارزشمند کیاکلایه گذاشته شد و با ساخت‌وساز بسیار سنگین در عرصه‌های جنگلی در حال پیشرفت است، یکی از شرکت‌های وابسته به امیرمنصور آریا راه‌اندازی کرده است.

بی‌اعتنایی به میراث‌های فرهنگی و طبیعی، شیوه‌ی متداول دست‌اندرکاران تله‌کابین‌ها است. نمونه‌ای دیگر که می‌توان از آن نام برد، «پروژه‌ی بام کرمان» است که در محدوده‌ی بسیار ارزشمند کوه شیوشگان (کوه صاحب‌الزمان) در حال اجرا است. قرار است در این کوه که دربرگیرنده‌ی مجموعه‌ای بی‌مانند از آثار کهن و شایسته‌ی قرار گرفتن در فهرست میراث‌های بشری است، تله‌کابین و هتل و خوراکخانه و مجتمع تجاری ساخته شود.

گذشته از طرح‌های مختلف تله‌کابین که در گوشه و کنار کشور در حال تجاوز به کوه‌ها هستند، تله‌کابین‌های قدیمی‌تر هم بیکار ننشسته و دامنه‌ی تصرف‌های خود را گسترش می‌دهند؛ تله‌کابین گنج‌نامه هر چند وقت یک بار، اقدام به جاده‌کشی، تعریض جاده‌های موجود، و توسعه‌ی ساختمان‌هایش می‌کند. تله‌کابین توچال هم ساخت‌وسازهایش را گسترش داده و در نظر دارد که یک خط دیگر تا قله بکشد. این در حالی است که این تله‌کابین، سبب ورود بی‌ضابطه و انبوه گردشگر به کوهستان شده و عامل افزایش برداشت گیاهان توچال، فرسایش خاک منطقه، و بیشتر شدن حادثه‌های مرگبار است.

خوشبختانه، اخیراًقوه‌ی قضاییه برخوردهای بجایی با زمین‌خواران داشته و امید می‌رود با دست اندرکاران تله‌کابین‌ها که بهترین بخش‌های طبیعت ایران را نشانه گرفته‌اند نیز قاطعانه برخورد کند. در این شرایط، پیگیری‌ سازمان‌های مردم‌نهاد و همکاری ایشان با قوه‌ی قضاییه می‌تواند جلوی بسیاری از طرح‌های مخرب را بگیرد.

منبع:اسکان

مرتبط:

نگاه سوئیس به اسکی‌ با دلمه و کوفته ایرانی

احداث پل معلق؛ کلید ارتباط تله‌کابین و قلعه شیوشگان کرمان

تله‌کابین یا مونوریل در ولنجک برای دور زدن ترافیک

تله‌کابین یا مونوریل در ولنجک برای دور زدن ترافیک

شهردار منطقه یک تهران از انجام مطالعات ترافیکی برای نصب تله‌کابین یا مونوریل در راستای حل مشکل ترافیک توچال خبر داد.

با بیان این‌که توسعه فضاهای گردشگری در حریم شهر تهران به خصوص در منطقه شمالی پایتخت می‌تواند مانعی برای توسعه سکونتگاه‌های غیررسمی و زمین‌خواری باشد، افزود: اگر فضاهای گردشگری در حریم تهران چه جنوب و چه شمال گسترش یابد تهران را از دست‌اندازی افراد سودجو نجات می‌دهیم، در شمال تهران نیز به دلیل وجود کوه و فضاهای اکولوژیک خود به خود یک فضای گردشگری ایجاد شده که فقط لازم است که آنها را تجهیز کرده و بهبود بخشیم.

شهردار منطقه یک با بیان این‌که بزرگترین تهدید برای منطقه یک، ترافیک آزاردهنده آن است، تصریح کرد: معابر کم‌ عرض و افزایش ضریب مالکیت خودرو و همچنین بارگذاری بیش از اندازه مسکونی در این منطقه سبب شده است که امروزه مهمترین دغدغه ساکنین این منطقه ترافیک باشد لذا ضروری است که استعدادهای بالقوه طبیعی را بیشتر توجه نماییم و سرمایه گذاری را دربخشهای خدمات و گردشگری تقویت نماییم که در این راستا ایده های خلاقانه راهی است جهت برون رفت از وضعیت موجود.

وی با تشریح ایده ایجاد “پایانه گردشگری” در منطقه یک، اظهار کرد: با توجه به وضعیت منابع مالی شهرداری تهران می‌توانیم از ایده‌های جدیدی در راستای حل مشکلات ترافیکی استفاده کنیم. برهمین اساس برای حل مشکل ترافیک منتهی به مجموعه تفریحی توچال گزینه‌هایی همچون مونوریل ،ال آرتی، تله‌کابین و … مطرح شده است که بسته به میزان تقاضای سفر و همچنین تمایل بخش خصوصی می‌توان از یکی از این سه روش استفاده کرد.

موسوی با بیان این‌که می‌بایست برای حل مشکل ترافیک منطقه به سراغ ایده‌های جدید برویم که علاوه بر توسعه فضای گردشگری مشکلات ترافیکی را حل کند، گفت: می‌توانیم پایه‌گذار فکر جدیدی در شهر باشیم و به همین دلیل پیشنهاد کردیم که برای حل ترافیک خیابان‌های منتهی به توچال از روش‌های مختلفی استفاده کنیم که علاوه بر رفع ترافیک موجب گسترش گردشگری نیز باشد.

شهردار منطقه یک با بیان این‌که گزینه نصب تله‌کابین از مونوریل و ال آرتی قوی‌تر اقتصادی تر است اما هنوز تصمیم قطعی گرفته نشده است، گفت: مبدا و مقصد مشخص است و می‌توانیم در چند فاز این مهم را اجرایی کنیم که در گام اول می‌توان تنها مبدا و مقصد را افتتاح کرد و در فاز بعدی نیز بسته به نظر سرمایه‌ گذار ایستگاه‌های میانی را افتتاح نمود که خوشبختانه سرمایه‌ گذار برای ایستگاه مبدا و مقصد اعلام آمادگی کرده و مشاور طرح در حال انجام مطالعات مختلف است.

وی با بیان این‌که خوشبختانه این ایده مورد توجه اعضای شورای شهر و شهردار تهران قرار گرفته، در مورد جزییات این طرح گفت: مبدا مدجدید حمل ونقلی که یا ال آر تی یا تله کابین خواهد بود،حدودا میدان ولنجک می باشد، چرا که زمینی در نزدیکی میدان شهید شهریاری شناسایی شده است که می‌توانیم از این زمین به عنوان ایستگاه مبدا تله‌کابین یا مونوریل استفاده کنیم و ایستگاه پایانی نیز مجموعه توچال خواهد بود.

موسوی با بیان این‌که تهران دارای مشکل حادی به نام ترافیک است اما هنوز برخی از مدیران راه حل رفع مشکل را در تعریض معابر و همچنین استفاده از وسایط نقلیه سنتی جستجو می نمایند، اظهار کرد: همین‌که بتوانیم مراجعین به مجموعه توچال را از میدان شهید شهریاری با تله‌کابین یا مونوریل پوشش دهیم و خودروها به سمت شمال محله حرکت ننمایندخود به خود ترافیک ولنجک کاهش یافته و معابر آرام می‌شوند چرا که در حال حاضر ترافیک این منطقه که به خیابان‌های اطراف پس می‌زند بنابراین اگر بتوانیم تردد گردشگران را که مقصد آنان مجموعه توچال است مدیریت کنیم می‌توانیم ترافیک این نقطه را بهبود ببخشیم.

شهردار منطقه یک با بیان این‌که هنوز در مورد استفاده از مونوریل، تله‌کابین و ال آر تی به جمع‌بندی نرسیده‌ایم، ادامه داد: این‌که چه نوع وسیله‌ای باید در این مسیر استفاده شود بستگی به حجم مسافرین دارد و باید از مد حمل و نقلی استفاده شود که برای بخش خصوصی نیز به صرفه باشد، چرا که گردشگران در برخی روزها و ساعات مشخصی به مجموعه توچال مراجعه می‌کنند و در مابقی روزهای سال تکلیف بخش خصوصی چه می‌شود؟ و ما باید وسیله‌ای را در این محلات استفاده کنیم که علاوه بر سرویس‌دهی مناسب، آرامش محله را مخدوش نکند و در حال حاضر مشاور در حال تعیین نوع وسیله مورد استفاده نیز است.

وی با بیان این‌که امروز نیاز داریم که مجموعه‌هایی همچون توچال را تقویت کرده و با ایجاد مسیرهای جدید و پروژه‌های بزرگتر، آن را توسعه دهیم، تصریح کرد: حتی بر روی این پیشنهاد نیز مطالعاتی صورت می‌گیرد که با استفاده از املاک شهرداری در شمال غرب دانشگاه شهید بهشتی یک مسیر جدید دسترسی به توچال ایجاد کنیم که علاوه بر تقویت گردشگری مشکل ترافیکی را حل کند.

مرتبط:

تله‌کابین‌های منحصربه‌فرد جهان

معرفی تله کابین توچال

احداث پل معلق؛ کلید ارتباط تله‌کابین و قلعه شیوشگان کرمان

معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار کرمان گفت: طی بازدیدهایی که از پروژه تله‌کابین و بام کرمان داشتیم، طرح مکملی برای پروژه پیشنهاد دادیم که با احداث یک پل معلق، ارتباط بین تله‌کابین و قلعه شیوشگان را که در حال حاضر راه دسترسی برای آن فراهم نیست را ایجاد کنیم.

به گزارش همشهری آنلاین به نقل از فارس، سیدمصطفی آیت‌اللهی‌موسوی دوشنبه یازدهم آذر در نشست بررسی پروژه‌های عمران شهری کرمان از تصویب طرح ساماندهی عبور و مرور میدان بیرم‌آباد در شورای ترافیک استان خبر داد.

معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار کرمان در خصوص تله‌کابین شهر کرمان بیان داشت: با توجه به اعلام سرمایه‌گذار طرح مبنی بر اینکه تجهیزات کامل خریداری شده و مشکلی از این بابت وجود ندارد، لذا تا پایان سال جاری ایستگاه‌های تله‌کابین پایین و بالای کوه به بهره‌برداری خواهد رسید.

وی عنوان کرد: با توجه به طرح سرمایه‌گذار مبنی بر احداث پارکینگ در پایین کوه و جلوگیری از ورود همه خودروها به بالا، شهرداری نیز مسیر اختصاصی بام شهر کرمان را از طریق شورای شهر پیگیری می‌کند.

موسوی خاطرنشان کرد: طی بازدیدهایی که از پروژه تله‌کابین و بام کرمان داشتیم، طرح مکملی برای پروژه پیشنهاد دادیم که با احداث یک پل معلق، ارتباط بین تله‌کابین و قلعه شیوشگان را که در حال حاضر راه دسترسی به غیر از کوهنوردی برای آن فراهم نیست را ایجاد کنیم.

معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار کرمان در ادامه این جلسه با اشاره به آخرین وضعیت تقاطع غیرهمسطح شهید بادپا و پیشرفت ۸۱ درصدی این پروژه گفت: با تلاش قرارگاه خاتم‌الانبیاء و همراهی دستگاه‌ها، این پروژه با سرعت بالایی اجرایی شد و این پروژه حداکثر ۱۲ بهمن امسال بهره‌برداری خواهد شد.

وی همچنین از رفع معارض‌ها و اجرای بخشی از طرح ترافیکی تقاطع امیرکبیر خبر داد و گفت: از سرمایه‌گذار درخواست داریم که نهایت تلاش خود را برای به‌ بهره‌برداری رسیدن آن در کوتاه‌ترین زمان به‌ کار گیرند.

فریدون فعالی مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمان گفت: در حوزه شهرستان کرمان ۶ خانه میراثی برای مرمت به یک شرکت واگذار شده‌اند و تا هفته میراث فرهنگی قابل بهره‌برداری خواهند بود.

وی ادامه داد: مجموعه شترگلو ماهان نیز برای احیا و مرمت به همان شرکت واگذار شده و در حال حاضر ۳۵ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.

منبع:همشهری