نوشته‌ها

خانه ملاصدرا _نگینی تاریخی در شهر قم

خانه ملاصدرا فیلسوف بزرگ قرن ۱۱ که فلسفه اشراق را به نهایت اوج خود رساند در استان قم قرار دارد و عمر ساختمان سرخ رنگ و کاهگلی آن به دوره صفویه می رسد.

باید برای دیدن خانه تاریخی ملاصدرا به غرب روستای کهک قم بروید و این خانه تاریخی را در محله چال حمام ببینید. جایی که پیرامون آن را خانه‌های روستایی با بافت معماری مناطق گرمسیری احاطه کرده‌اند.

این بنا که تا چند سال قبل کاملا مخروبه بود و از آن به عنوان اصطبل استفاده می شد، در سال ۱۳۷۶ با توجه به شکل اولیه آن بازسازی و احیا شده است. فضاهای جانبی این بنا از بین رفته و فقط چهار صفه اصلی آن باقی مانده است. محوطه اصلی این بنا سقف گنبدی شکل دارد و در راس گنبد آن شیشه های رنگی نور را به داخل هدایت می کند. در چهار طرف این محوطه چهار دهلیز قرار گرفته است که دو دهلیز آن در تملک دیگران است و سازمان میراث فرهنگی استان در صدد خرید، حفاظت و بازسازی آنهاست.

این بنا به صورت شبستانی طراحی شده که گرداگرد آن‌را در چهارگوشه، حجره‌ها و اتاق‌هایی در برگرفته‌اند و تزیینات بنا شامل گچبری شبه سجاده‌ای و مشبک‌های گچی در نورگیرهاست و در شرق خانه قنات نسبتاً پرآبی وجود دارد که جزیی از مجموعه خانه ملاصدرا محسوب می‌شود.

البته در طول زمان قسمت اعظم بنا تخریب شده و از هشت اتاق پیرامون شبستان تنها یک اتاق باقی مانده است که دو اتاق دیگر طی تعمیرات سال ۱۳۷۷ شمسی بازسازی شد.

خانه ملاصدرا

برای یافتن خانه ملاصدرا کافی است به انتهای بافت سنتی روستا برویم که در انتهای یکی از مسیرهای هلالی شکل روستا به خانه ملاصدرا که در داخل یک باغ قرار دارد می‌رسیم.

البته برای یافتن کهک نیز پس از طی مسافت ۱۲ کیلومتر از قم به طرف کاشان به دو راهی بخش کهک می‏‌رسیم که با شاخصه فضاهای سبز و درختان زیادتر نسبت به پوشش گیاهی منطقه قابل تشخیص است.

در ادامه این مسیر، پس از طی مسافتی ۲۰ کیلومتری در جهت ارتفاعات قهستان(کوهستان)، به کهک می‏‌رسیم که دارای بافتی اصیل به همراه ساختمان‏‌هایی است که از قدمت و اصالت قریه خبر می‏‌دهد و این منطقه به قم دارای آب و هوایی مطبوع‏‌تر، بارندگی بیشتر و حاصل‏خیزی مناسب‏تری است.

خانه ملاصدرا در دل کهک از خشت خام، ملات گل و سقف با تیرهای چوبی ساخته شده است و این خانه دارای فضایی گیرا و قدیمی با سقفی بلند و پوشش گنبدی با دیوارهای سیاه و اندود گل و تزئینات گچبری ساده با کاربندی‌های زیبا در سقف چهار طرف آن فضاهایی چهار گوش مسقف بین تویزه‌های جناغی شکل که در مجموع، شبیه امامزاده‌های دوره صفوی است.

صدرالدین محمد ابن ابراهیم قوام شیرازی معروف به ملاصدرا، در حدود سال ۹۸۰ هجری قمری در شهر شیراز به دنیا آمد. وی در سن ۱۷ سالگی برای ادامه تحصیل به اصفهان رفت و پس از تکمیل تحصیلات فلسفی و عرفانی خود، برای تهذیب نفس و سیر و سلوک و نیز به سبب مخالفت عده‏‌ای از علماء ظاهربین ناچار به ترک اصفهان شد و در قریه کهک در نزدیکی قم اقامت کرد.

وی به دنبال تأسیس مدرسه خان در شیراز و درخواست والی فارس، به وطن خود بازگشت ولی در سن ۵۸ سالگی و به قولی در ۷۰ سالگی در بصره دار فانی را وداع گفت.

بریده‌ای از تاریخ در دل خانه سبز کهک

در بیشتر شهر‌های ایران چندین خانه‌ی تاریخی یافت می‌شود که با قدمت چند صد ساله و با جذابیت‌هایی که دارند علاقمندان به آثار تاریخی را سر ذوق می‌آورند.

خانه های تاریخی همواره از محبوب ترین جاذبه های گردشگری بوده اند. در بیشتر شهرهای ایران چندین خانه ی تاریخی پیدا می شود که با قدمتی چند صد ساله در بین دیگر آثار شهر متمایز است و با جذابیت هایی که دارند علاقمندان به آثار تاریخی را حسابی سر ذوق می آورند.

بریده‌ای از تاریخ در دل خانه سبز کهک

خیلی ها بازدید از این خانه های تاریخی را از دست نمی دهند و این خانه ها از اولین جاذبه هایی است که در سفر به هر شهر از آن دیدن می کنند.

یکی از نقاط جذاب و دیدنی کشور زیبای ما ایران مناطق کویری است که برخی از گردشگران آنجا را به عنوان مقصد خود انتخاب می کنند؛ مناطقی که آرامش عجیبی برای آنها به ارمغان می آورد. یکی از مقاصد گردشگران به مناطق کویری ایران،استان قم می باشد که جاذبه های تاریخی بسیاری را در دل خود جای داده است.

از آثار مهم تاریخی این شهر،خانه ملاصدرا فیلسوف مشهور قرن یازدهم هجری است که ۱۵ سال عمر خود را در روستایی به نام کهک گذراند.حالا این خانه این روزها به مقصد گردشگران تبدیل شده و بازدیدکنندگان بسیاری دارد.در این گزارش می خواهیم به معرفی مختصری از این بنای تاریخی بپردازیم.

خانه ملاصدرا یادگاری از روزهایی است که ملاصدرا برای زندگی در روستای کهک انتخاب کرده بود. برای رفتن و تماشای این خانه تاریخی به غربی ترین قسمت کهک باید رفت. خانه های روستایی بسیاری دور تا دور این خانه را احاطه کرده اند. خانه هایی که معماری آن ها مطابق با شرایط گرمسیری این منطقه است.قدمت این خانه به روزگاران حکومت خاندان صفویه بر می گردد.

بریده‌ای از تاریخ در دل خانه سبز کهک

این بنا که از جاذبه های استان قم محسوب می شود، از یک گنبد و چهار صفه به وجود آمده است.خانه ای که سقفی گنبدی شکل دارد و نمایی بیرونی خشت و گل ،زیبایی آن را دوچندان کرده که مطابق معماری مناطق گرمسیری ساخته شده است.

تماشای این خانه، درست یادآور روزهای قدیمی و با صفایی است که حال و هوای متفاوتی با این روزها داشت.

از زیباترین و جذاب ترین قسمت این خانه، نمای بیرونی آن است که سقف گنبدی شکل آن از شیشه های رنگی تشکیل شده تا نور به داخل خانه بتابد و فضای داخل خانه را روشن کند.گذشته از این،گچ بری و معماری خاص این بنا ، علاوه بر جذابیت آن ها ظرافت و دقت هنر دستان هنرمندان ایرانی را در ذهن بازدیدکنندگان تداعی می کند.

خانه ملاصدرا از سال ۹۲ در دست مرمت قرار گرفته تا با نوسازی هایی که بر روی آن انجام می شود برای جذب توریست به حداکثر ظرفیت برسد و بتواند افراد زیادی را برای بازدید به خود جلب کند. این خانه در سال ۱۳۷۵ در لیست آثار ملی ایران قرار گرفت و یکی از جالب توجه ترین جاذبه های قم است.معماری که یادگاری از دوران صفویه است.ظرافت ،ویژگی اصلی طراحی این خانه مخصوصا در گچ بری های مشبک و سجاده ای شکل است.

برای ساخت این خانه ازملات گل و خشت خام استفاده شده و سقف آن از تیر چوب است.

محوطه ی اصلی این خانه، شبستانی چهار صفه است که اتاق ها و حجره هایی چهار گوشه ی آن در طبقه همکف و اول قرار گرفته است. در گذشته اطراف این شبستان ۸ اتاق وجود داشت که امروز فقط ۳ تا از آن ها باقی مانده است. همچنین در چهار گوشه ی محوطه ی این خانه چهار دهلیز می بینید .

در قسمت شمال غربی باغ، بنایی به نام عصاری چشمان بینندگان را به خود جذب می کند که از معماری قابل توجه ای برخوردار است.این بنا ،تاثیر زیادی بر اهمیت تاریخی و گردشگری این خانه افزوده است. حتی در محدوده ی این مجموعه و در قسمت شرقی آن رشته قنات پر آبی جریان دارد که می تواند نقش زیادی در تبدیل اینجا به مجموعه ای ارزشمند داشته باشد.

خانه ملاصدرا در تاریخ ۵ دی ۱۳۷۵، به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

بریده‌ای از تاریخ در دل خانه سبز کهک

این روزها روستای کهک با جمعیتی بالغ بر ۳ هزار نفر مقصد بسیاری از گردشگران است که تماشای این خانه را در لیست گردشگری خود قرار داده اند.

برای رفتن به کهک به مسیر قم – کاشان بروید، پس از طی ۱۲ کیلومتر به دوراهی سرسبز و پر درختی می رسید که مسیر کهک را به شما نشان می دهد. جاده را به سمت ارتفاعات قهستان دنبال کنید تا بعد از ۲۰ کیلومتر به کهک برسید. این ناحیه نسبت به دیگر بخش های استان قم آب و هوای بهتر و حاصل خیزی بیشتری دارد و از این نظر از دیگر قسمت های قم متمایز است.

پیشنهاد می کنیم برای تماشای بخشی از تاریخ سرزمینمان،سری به این بنای تاریخی بزنید.

منبع:باشگاه خبرنگاران جوان