طنین صدای آبشار شارشار در کوهستان‌های شیروان
آبشار یکی از پدیده‌های زمین‌شناسی است. آبشار معمولاً زمانی رخ می‌دهد که آبی که در یک بستر (رود، جویبار و غیره) در جریان است ازروی یک صخره‌ی مقاوم نسبت به فرسایش که نسبت به محیط خود اختلاف سطح دارد گذر کند. این آبشار نیز همان‌طور که اشاره شد از چشمه‌های بالادست خود سرچشمه گرفته و پس از طی مسیری کوتاه به پرتگاهی به ارتفاع حدود ۲۰ متری برخورد می‌کند که در نتیجه این آبشار پدید می‌آید. وجود این آبشار برای روستای اسطخری نقشی بسیار حیاتی دارد و سرسبزی و اصولاً ساکن شدن مردم در آن به‌طورقطع وابسته به وجود این آبشار و رودخانه آن است. تمام فعالیت اقتصادی مردم منطقه که بیشتر کشاورزی است نیازمند آب این رودخانه و آبشار است.
روستای اسطخری در فاصله ۲۹ کیلومتری جنوب غربی شهر شیروان قرار گرفته است و موقعیت طبیعی آن به‌صورت دره‌ای است. باتوجه‌به موقعیت توپوگرافی منطقه که به‌صورت کوهستانی است و ارتفاع زیاد آن دارای آب‌وهوایی نسبتاً” سرد است. از داخل این روستا رودخانه‌ای عبور می‌کند که جهت آن از جنوب به شمال است که در مسیر خود از میان تخته‌سنگ‌های بزرگی عبور کرده و مناظر زیبایی را آفریده است. این رودخانه در بالادست خود از مجموع آب چندین چشمه نشئت می‌گیرد که در راه رسیدن به دره اسطخری و در برخورد با پرتگاهی به ارتفاع حدود ۲۰ متر، آبشاری زیبا را پدید می‌آورد. این آبشار در نزد اهالی منطقه به نام محلی شارشار مشهور است و موجب سرسبزی و زیبایی روستای اسطخری شده است. اطراف این آبشار درختان زیادی از گونه‌های صنوبر، چنار، گردو و بید مشاهده می‌شود که انبوه بودن و پوشش متراکم آنها منطقه راه شبیه به جنگلی زیبا نموده است. بدون شک این آبشار و ییلاق زیبای اطراف آن می‌توانند یکی از جاذبه‌های پرقدرت در جذب گردشگران باشند. روستای اسطخری در حال حاضر یکی از روستاهای هدف گردشگری در استان خراسان شمالی است و دارای جاذبه‌های زیادی علاوه بر این آبشار و طبیعت اطراف آن است که از آن جمله می‌توان به وجود یک‌پایه کهن‌سال از گونه ارس اشاره کرد.
از وسط این روستا رودخانه‌ای عبور می‌کند که از چشمه‌ای که در بالادست آن قرار دارد تشکیل می‌شود. آب چشمه در مسیر رسیدن به داخل دره روستای اسطخری به پرتگاهی می‌رسد که از این‌سو موجب تشکیل آبشاری بسیار زیبا به نام محلی شارشار تبدیل می‌شود. این آبشار همان‌طور که اشاره شد حاصل آب رودخانه‌ای است که سرچشمه آن در نزدیکی روستا و متشکل از چند چشمه بزرگ و کوچک است. پله پرتاب‌های متعدد و حوضچه‌های فراوان، زیبایی ریزش آب را دوچندان کرده و تداخل درختان، توپوگرافی کوهستانی و رودخانه‌ای، زیبایی عجیبی به این آبشار منحصربه‌فرد می‌دهد. دبی متوسط شارشار حدود ۱۵ مترمکعب در ثانیه است و آب از ارتفاع حدود ۲۰ متر به ته دره سرازیر می‌شود. هنگامی که آب لابه‌لای صخره‌ها می‌پیچد و با سرعت از دل کوه بیرون می‌جهد، بر روی درختان تنومند صنوبر، بید و گردو ریزش می‌کند به علت برخورد با صخره و سنگ‌های بزرگ ته دره به‌صورت ابر سفیدی دیده می‌شود که منظره‌ای بسیار جالب و دیدنی به وجود می‌آورد. در سرمای زمستان نیز که این آبشار یخ می‌زند منظره چشم‌نواز بی‌مانندی را پدید می‌آورد که درک این‌همه زیبایی جز با دیدن ممکن نیست.
زمین‌شناسی این منطقه در بین تشکیلات زمین‌شناسی کپه داغ قرار دارد. تشکیلات این ناحیه در دوره دوم زمین‌شناسی (مزوزوئیک) قرار داشته و شامل سازند شوریچه است. این سازند دارای گسترشی محدود است. سنگ‌آهک ضخیم لایه با میان لایه‌های مارنی سازند مزدوران به‌تدریج به سازند شوریچه تبدیل شده است. ضخامت متوسط آن به ۴۰۰ متر می‌رسد. باتوجه‌به جایگاه چینه‌ای جای‌گیری میان سازندهای مزدوران و تیرگان، به نئوکومین (آشکوب هوتریوین تا بارمین) تعلق دارد.
آبشار زیبای شارشار روستای اسطخری برای مردم و اهالی منطقه دارای ارزش زیادی است، چراکه آن را موجب برکت روستای خود می‌دانند. در مواقع کاهش بارندگی که می‌تواند موجبات کاهش حجم آبشار را به دنبال داشته باشد مردم نذر کرده و طلب باران می‌کنند و آب این آبشار را مهم‌ترین عامل به‌وجودآمدن روستا اسطخری و سکنی گزیدن پدران خود می‌دانند. همچنین طبیعت زیبای اطراف آن باعث شده است تا در تمام طول سال و حتی در فصل زمستان مردم و علاقه‌مندان به طبیعت در کنار آن مدت را اُتراق کنند.
به علت اینکه مردم در اطراف این آبشار، چه در بالادست و یا پایین‌دست برای تفریح اُتراق می‌کنند، وجود آشغال در اطراف آن مشاهده می‌شود که می‌تواند به زیبایی دید منظری آن آسیب رساند. همچنین در سال‌های اخیر به دلیل کاهش بارندگی‌ها، دبی چشمه آن کاهش‌یافته است که این امر موجب شده تا از میزان آب آن در فصولی کم‌باران کاسته شود. مهم‌ترین تهدید که توریسم می‌تواند برای این اثر طبیعی داشته باشد در بحث آسیب رساندن به آن از طریق رعایت‌نکردن بهداشت محیطی و ریختن زباله و مواد اضافه در اطراف آبشار است که در نهایت منجر به آلودگی محیط و همچنین آسیب به مناظر اطراف آن خواهد شد. همچنین وجود آبشار و آب آن باعث افزایش رطوبت نسبی منطقه شده که این عامل موجب ایجاد پوششی جنگلی در اطراف آن شده است؛ بنابراین خطر آتش‌سوزی و سرایت آن به درختان محیط از طرف گردشگران احساس می‌شود.
البته نکات لازم در خصوص حفاظت از این اثر طبیعی به لحاظ تهدیدهای انسانی از قبیل روشن‌کردن آتش، ریختن آشغال و مواد اضافه کنار یا اطراف آن، باید موردتوجه قرار بگیرد که این امر بافرهنگ‌سازی و مراقبت اهالی و شورای روستا می‌تواند صورت پذیرد.
منبع: میراث آریا
