جنگ همیشه رنگش سیاه آغشته به دود و خون بوده است و تصویرش همیشه تاریک و با صدای ضجه مردان، زنان و کودکان بی‌گناه. در جنگ ها تنها مکان ها و کالبد شهرها و کشورها تخریب نشده اند، بلکه آن مکان ها با مردمان و قهرمانانش ویران شده اند. مثل خرمشهر با جهان آرا و صدها هزار شهید قهرمان.

خرمشهر اگرچه پس از گذشت سال ها از آن جنگ ویرانگر در سال ۵۹، هنوز نتوانسته چندان سر و سامان بگیرد و  همچنان آثار جنگ بر چهره خسته این شهر باقی مانده است اما این شهر که با از خودگذشتگی و ایثارگری ها توانست پس از ۵۷۸ روز دفاع، از دشمن بعثی پس گرفته شود، آن قدر آثار و حماسه های بزرگ را در دل خود جای داده است که ظرفیت تبدیل به یک شهر موزه را دارد.

سوم خرداد، روز خرمشهر بهانه ای شد تا گفت و گویی با رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خرمشهر در خصوص ظرفیت این شهر برای تبدیل به شهر موزه داشته باشد.

ثبت ملی مکان‌های درگیر جنگ و حماسه‌آفرینی‌ها در خرمشهر

سجاد گوهرپاک اظهار کرد: در ۱۰ ماه گذشته موفق شدیم ۱۴ پرونده از آثار مربوط به مکان های درگیر جنگ و حماسه آفرینی ها در خرمشهر را برای ثبت در آثار ملی به وزاتخانه میراث فرهنگی ارسال کنیم. در حالی این اتفاق مهم رقم خورد که در ۱۵ سال گذشته، ۱۱ اثر از خرمشهر ثبت ملی شده بود. خرمشهر، ظرفیت بسیار زیادی دارد و می توانیم اتفاقات و حماسه آفرینی هایی که در این شهر رخ داده است را شناسایی و ثبت کنیم. به طور مثال یکی از پرونده‌های ثبتی ما “میدان مقاومت خرمشهر” بود. خیلی ها نمی دانند که چرا به این میدان، نام مقاومت داده شد که باید بگویم این میدان اولین مکانی بود که وقتی رژیم بعث وارد خرمشهر می شود در همین مکان با مردم به صورت رو در رو وارد جنگ می شود و مردم خرمشهر با بیل، چوب و هر شی در اختیار، به صورت تن به تن با رژیم بعث وارد جنگ می شوند. این واقعا یک حماسه است که اتفاق افتاد و این میدان باید ثبت ملی می شد.

وی با اشاره به برخی دیگر از مکان های درگیر جنگ که نیاز به ثبت آن بود، گفت: اولین خاکریز دفاع مقدس نیز از جمله این آثار گرانقدر است، در حالی که شاید خیلی ها روایت این خاکریز را نمی دانند ولی ما به دنبال ثبت این اتفاقات و روایت‌ها برای مردم هستیم. با روندی که در حال پیش است، به نظرم سال آینده و سال‌های بعد از آن نیز بتوانیم آثار و حماسه های بسیاری از خرمشهر را به ثبت ملی برسانیم.

ثبت ۲ اثر به جا مانده از جنگ

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خرمشهر همچنین با اشاره به ثبت مدرسه دریابد رسایی در آثار ملی به عنوان محلی که دشمن بعثی در آن دوران این مکان را با توپ مورد حمله قرار می دهد و بسیاری از دانش آموزان، شهید یا مجروح می شوند، افزود: روایت این مدرسه به این صورت است که پس از این که جای رزمندگان در این مدرسه گرا داده می شود و مدرسه مورد حمله دشمن قرار می گیرد، در آن شب شهید جهان آرا با فانوس جنازه شهدا را جمع آوری و شناسایی می کند. شهید جهان آرا فردای آن روز به مدرسه ولیعصر خرمشهر می رود و فراخوان می زند و همه را جمع می کند و به رزمندگان می گوید “این مسیری که ما می رویم، آخر آن شهادت است و ممکن است به این زودی ها به ما کمک نرسد و من دینم را از شما برداشتم”. این مدرسه نیز همچنان وجود دارد و به نظرم چنین مکان‌هایی باید ثبت ملی شوند. البته ما پرونده این مدرسه را نیز برای ثبت در آثار ملی به وزارتخانه ارسال کرده‌ایم.

یک روایت از پادگان دژ

وی ادامه داد: یکی دیگر از مکان‌هایی که پرونده آن برای ثبت ملی به وزاتخانه ارسال شده است، “پادگان دژ” است. از هشت ماه پیش که مطالعات پادگان را انجام دادیم، هر چقدر پیش می رفتیم حماسه های بیشتری از این پادگان برای ما مشخص تر می شد. به عنوان مثال این پادگان که درگیر جنگ شده بود، در یک روز سه فرمانده و در یک هفته پنج فرمانده اش عوض می شود، آن هم به دلیل به شهادت رسیدن این فرماندهان. در نهایت نیز کار به جایی می‌رسد که یکی از نیروهای بهداری پادگان، به عنوان فرمانده انتخاب می شود. خود من وقتی روایت‌های پادگان دژ را می خواندم، واقعا تحت تاثیر قرار گرفتم.

ثبت آثار جنگ در خرمشهر برای افتخار آیندگان به اسطوره‌های ایرانی

پاک‌گوهر بیان کرد: در دورانی که اروپایی ها برای خودشان اسطوره های خیالی درست می کنند و بعد نیز شخصیت هایی چون “بتمن” روی لباس های بچه های ما نقش می بندد، ما در کشورمان اسطوره های بسیاری داشته ایم و یکی از اهدافی که برای ثبت آثار و حماسه آفرینی های خرمشهر دنبال می‌کنیم، این است تا این حماسه ها در دهه های آینده برای فرزندان مان، یک اسطوره و حماسه بی بدیل باشند و مطمئنا فرزندان ما افتخار خواهند کرد که چنین اسطوره ها و قهرمان هایی را داشته ایم.

کرونا فرصتی برای مطالعه و ثبت آثار ملی جنگ

وی با بیان این که در یک سال اخیر آمار خوبی از حماسه آفرینی های شهر خرمشهر را برای ثبت در آثار ملی داشتیم، گفت: دوران کرونا فرصتی برای ثبت ملی آثار خرمشهر بود و کرونا فرصتی را برای ما فراهم کرد تا بیشتر به مطالعه و ثبت آثار ملی جنگ بپردازیم. ما در دوران کرونا بیکار ننشستیم و برنامه ریزی کردیم و خیلی ها از جمله فارغ التحصیلان رشته مرمت در زمینه شناسایی این آثار در خرمشهر به ما کمک داشتند. با همین ثبت ملی هایی که صورت می‌گیرد، می توانیم خرمشهر را به عنوان یک شهر موزه معرفی کنیم، هرچند که همین الان نیز به همین صورت است.

خرمشهر؛ یک شهر موزه

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خرمشهر در پایان نیز تاکید کرد: خرمشهر آن قدر بزرگ و دارای روایات بزرگ است که همین الان نیز با یک شهر موزه مواجه هستیم زیرا در جای‌جای این شهر یک ‌حادثه و روایات رقم خورده است و به نظر من متولیان گردشگری به ویژه سازمان منطقه آزاد اروند نسبت به تدوین ظرفیت های مورد نیاز و معرفی این اماکن اقدامات ارزنده تری انجام دهند. ۲۵ محوطه و یادمان دفاع مقدس که در خرمشهر داریم، یک آمار بسیار خوب است و خود این یک محور گردشگری خاص است.

منبع: ایسنا

مرتبط:

زخم ترکش در مسیر پل آزادی تا خیابان دلگشا خرمشهر