هرگاه صحبت از کشور هندوستان می شود ناخودآگاه حس لطیفی به همراه داستان های عاشقانه و موسیقی در یک طبیعت ناب در ذهن ها تداعی می شود طیفهای مختلفی از پوشش گیاهی ، مرداب ها و جنگلها در این سرزمین پهناور دیده می شود که جذب کننده بسیاری از گردشگران هستند. منحصر به فرد ترین آثار و بناهای تاریخی در این کشور وجود دارند که در پس دیوارهای آن ها ماجراهای واقعی آکنده از قدرت و عدالت ، عشق و نفرت جا خوش کرده است و قدمتی هزاران ساله دارند.
یکی از همین مکان هایی که زبانزد عام و خاص است می توان به قلعه سرخ یا همان (لال قلعه یا رد فورد) اشاره کرد. در زبان هندی لال را به معنی سرخ تعریف کردند. به جرأت می توان گفت یکی از زیباترین و جذابترین و در عین حال بزرگ ترین بناهای گردشگری شهر دهلی این قلعه می باشد.
شخصی به نام احمد لاهوری معمار این بنای شگفت انگیز می باشد که به دستور شاه جهان آن را بنا کرده است این قلعه سرخ اقامتگاه محل سکونت خانواده امپراطور سلطنتی بوده و تمامی مراسم های سیاسی و تشریفاتی در آن مکان انجام می شده است تاریخ ثبت این قلعه در لیست میراث جهانی یونسکو سال ۲۰۰۷ برمیگردد. اگر تمایل به آشنایی بیشتر با این عروس زیبای شاه جهان آباد پایتخت محبوب شاه جهان دارید در این قسمت را با ما همراه شوید.
تاریخچه و پیشینه لال قلعه
زمانی که پنجمین امپراطور مغول شاه جهان پایتخت خود را از آگرا به دهلی تبدیل کرد فرمان بنا کردن این قلعه را نیز صادر کرد. زمان ساخت این قلعه ۹ سال طول کشید محل قرارگیری آن در کنار رود یامونا و به شکل یک هشت ضلعی نامنظم می باشد. دور تا دور قلعه را دیوار قرمز رنگی به طول ۵٫۲ کیلومتر و ارتفاع ۱۶ تا ۳۳ متر احاطه کرده است.
همانطور که پیش از این ذکر شد این قلعه به عنوان بزرگترین مراکز گردشگری در دهلی پایتخت هندوستان معرفی شده است لال در زبان هندی به معنای سرخ است که به علت به کار بردن سنگهای سرخ در ساخت آن به این نام شناسانده شده است.
ساخت این قلعه به دستور شاه جهان پادشاه پنجم گورکانی و در هنگامی که پایتختش را ازاد را به دهلی تغییر داد انجام شد و مدت ساخت آن ۹ سال به طول انجامید. محل قرار گیری در جوانرود یامونا می باشد و شکل ساخت آن شبیه به یک ۸ ضلعی نامرتب می باشد که توسط دیواری از سنگ های سرخ احاطه شده است.
باید بدانید بنای لال قلعه یا قلعه سرخ اجزای مختلفی دارد از جمله مسجد مروارید ساخته شده از مرمر سفید که در ساختن آن از معماری اسلامی الهام گرفته شده و دروازه لاهور که اسم آن از شهر لاهور پاکستان گرفته شده است.در هر جای این قصر سرخ نوشته هایی با زبان فارسی می توانید ببینید که البته ناگفته نماند متاسفانه قسمت اعظم این کتیبه ها تخریب شده است. همه ساله ۱۵ آگوست روز استقلال هند از انگلستان می باشد نخست وزیر هند در این روز پرچم ملی کشور را بالا گرفته و سخنرانی می کند.
دیوار های دفاعی که در این قلعه وجود دارد در قسمت منتهی به رودخانه ۱۸ متر و در قسمتی که به طرف شهر است ارتفاع ۳۳ متر می باشد و نقش بسیار مهمی در دفاع از مجموعه دارند.
ناگفته نماند قلعه سرخ یا ردفورت را نباید با یک قلعه ی دیگر که به همین اسم معروف است و در نزدیکی دهلی در آگرا بنا شده است اشتباه گرفت.
سبک معماری قلعه سرخ
معماری این قلعه شگفت انگیز ترکیبی از سبک مغولی و هندی می باشد به خاطر خلاقیت در این سبک و پیشرو بودن آن دیگر ساختمان ها و باغ ها در دهلی ، کشمیر ، روح الخاند ، راجستان ، پنجاب و براج از آن تاثیر و ایده گرفتند.
موزه های قلعه سرخ
هم اکنون در این بنا دو موزه وجود دارد موزه اول شامل منسوجات کتابها ، اشیا و دست نوشته های تاریخی و هنری می باشد که به دوران گورکانی هند یا ایران ارتباط دارد موزه دوم اکثراً متعلق به نمایش جنگ افزار های تاریخی آن زمان تا دوران اشغال انگلیس است.
دیگر بخش های قلعه لال
بادان و ساوان از عمارت های مخزن دار این بنا می باشند و همچنین حمام شاهی که دارای دو قسمت ممتاز محل و رنگ محل در بخش زنان یا اندرونی می باشد ، دعوت خانه که محل اقامت شاهزاده بوده و در نهایت مسجد مروارید یا موتی که توسط جانشین شاه جهان اورنگ بنا شد.
قسمت های مهم قلعه سرخ
حیاط خارجی بزرگ و مستقلی با سنگ های مرمری سفید دیوان عام یکی از بخش های زیبای این قلعه است شاه برای اینکه با عموم مردم دیداری انجام دهد روی ایوانی در دیوار شرقی می ایستاد.
اما دیوان خاص مختص ملاقات های خصوصی شاه و میهمانان بود و تخت مشهوری به نام تخت طاووس قرار دارد همان تختی که پس از مدتی به وسیله نادر شاه به عنوان یغما به ایران آورده شد. نکته جالبی که وجود دارد این است که در بخش های متنوعی از کاخ روی دیوارها شعرهایی از جمله دیوان خاص اشعار خسرو دهلوی به زبان فارسی حک شده است.
از دیگر اتاق ها می توان از کاخ رنگی یا رنگ محل با زیباترین تزئینات طلایی،حوض مرمرین و سقف نقش دار اقامتگاه همسر اصلی یاد کرد.
و اتاق خصوصی شاه به نام ممتاز محل که شامل عبادتگاه ها و اتاق خواب ها و ایوان ها می باشد.
بخش های مختلف لال قلعه یا قلعه سرخ معروف ترین بخش و اجزای این بنا را می توانید در ادامه بشناسید.
بخش های مختلف لال قلعه هندوستان
– درواز لاهور(Lahore Gate) :اصلی ترین دروازه قلعه سرخ ، دروازه لاهور می باشد که اسمش را از شهر لاهور واقع در پاکستان گرفته است.
– دروازه دهلی (Delhi Gate):این دروازه نام یکی از دروازه های قلعه سرخ می باشد که به سمت دهلی کوه کهنه بوده است.
– دروازه فیل (Elephant Gate):دروازه دیگر لال قلعه ، درباره فیلم نامیده شده است دروازه ای که دو مجسمه سیاه رنگ از فیل مقابلش قرار گرفته و بعد ها توسط اورنگ زیب در سال ۱۸۵۶ تخریب می شود و امروزه بعد از بازسازی در موزه ممتاز محل واقع است.
– چاتاچوک (Chatta Chowk):بازار سرپوشیده یا چاتاچوک معاون رئیس قوه و دروازه اصلی قرار دارد و امروزه محل تجمع دستفروشان برای فروختن اجناس و سوغاتی به گردشگران می باشد.
– نقاره خانه (Naqqar Khana) یا نوبت خانه (Naubat Khana):این نقاره خانه مقابل چاتاچوک و بر فراز دروازه لاهور واقعه است و از آنجا زمان ورود شاهزاده گان یا شاه و خانواده سلطنتی به تعداد ۵ بار نقاره میزدند. طول این بنا بیش از ۳۰ متر و عرض آن ۲۰ متر می باشد و همه گردشگران و بازدیدکنندگان به جز خانواده سلطنتی ، بایستی قبل از ورود خود به محوطه اصلی از اسب پیاده شوند. تنظیمات جی تی ای ایران
باغ حیات بخش (Hayat Baksh Bagh):باغی که در قلعه سرخ وجود دارد باغ حیات وحش نام دارد که به وسیله فواره های فراوان و دونفر زیبا تقسیم شده است اما باید متذکر شویم این نهرها امروز خشکیده و در این محل تنها پوشش گیاهی باقی مانده است.
خاص محل (Khas Mahal):اسم هند محلی بسیار خصوصی برای اقامت شاه بوده که شامل ایوان ، اتاق های خواب ، مکان های عبادت و باروی موسامان برج می باشد.
بُرج مثمن (Mussaman Burj):این برج دارویی است که در فاصله ها و رو به خارج قلعه واقع است که همه روزه شاه صبح زود در انظار ظاهر می شود.
نهر بهشت (Nahr-i-Behisht):نهر بهشت جایی است در قلعه سرخ که محل زندگی شخصی شاه بود که شاه در ایوان آن نشسته و رود یامونا را تماشا می کرده است در قصر نهر بهشت چند نهر از رود یامونا جاری بود.
دیوان عام (Diwan-i-Am):دیوان عام به صورت یک حیاط بیرونی بزرگ و مستقلی می باشد که توسط سنگهای مرمر سفید شده و شاه روی ایوانی در روی دیوار شرقی با ایده ای شبیه به بار عام سلیمان ایستاده و با عموم مردم دیدار کرده و به گفت و گو می پرداخت.
کرسی (Qursi) یا تخت شاهی:کرسی رو به روی دیوار داخلی دیوان عام واقع است سکوی شکوهمند و بزرگ به ابعاد بیش از ۲ در ۱ و ارتفاع ۳ متر از کف ایوان عام می باشد. این تخت با حجاری های ظریف از سنگ مرمر و جواهر نشان درست شده که در سال ۱۸۵۷ جواهرات آنرا خارج کرده اند، از فراز این تخت شاه به درخواست وزرا و صحبت با مردم گوش فرا می داد.
سرگذشت قلعه سرخ
در پی حمله نادرشاه به امپراطوری مغول در سال ۱۷۴۷ جواهرات آثار هنری قلعه به غارت گرفته شد و بعد از آن تعداد بیشتری از سازه های سنگ مرمر قلعه توسط بریتانیا در انقلاب ۱۸۵۷ ویران شد و فقط قسمت هایی از دیوارهای دفاعی قلعه سالم ماند. آخرین امپراطور مغول توسط انگلیسی ها در سال ۱۸۵۸ در قلعه سرخ محاکمه و به رانگون تبعید شد و همان کاخی که زمانی محل زندگی قدرتمندترین مردان مغول بود به پادگان نظامی تغییر کاربری دادند.
بهترین زمان بازدید از قلعه سرخ
بهار و پاییز مناسبترین و بهترین تایم برای بازدید از این قلعه زیبا می باشد چرا که در این ایام هوا بسیار مناسب و با خیال راحت از تمامی بخش های آن می توان به خوبی بازدید کرد.
منبع:نمناک
مرتبط:
کویر نمکی هند، یکی از عجایب دیدنی هند
غارهای اسرارآمیز آجانتا در هند
